Þjóðviljinn - 21.04.1953, Blaðsíða 6

6)' — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 21. apríl 1953
jllÓfilVIUINN
Útgefandi: Samelningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokkurlnn.
Rltstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Ejarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Magnús Torfi Ólafsson,
Guðmundur Vigfússon.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg.
18. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavik og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Hrun sjávarátvegsins
Þær kúgunartilraunir Breta að neita að taka við ís-
lenzkum togaraíiski hefðu átt að geta orðið íslendingum
kennsla í betri hagnýtingu afla síns, ef skynsamlsg stjórn-
arvóld hefðu verið í landinu. AÖ sjálfsögöu er það léleg
hagíræö' að flytja utan óunnið hráefni, eins og togara-
fiskurinn e'*. Þeim mun betur unnið sem hráefnið er,
þeim mun meiri veröur arður hjóðarinnar og möguleikar
hennar 1il betri og traustari, lífskjara. Og nú þegar eru
möguleikar ó aö hagnýta allan togai'afisk í landi og auka
þanr.ig gjáideyristekjurnar um 150—200 milljónir króna
á ár.
Einar Olgeirsscn rekur þessar staöreyndir í síðasta
hefti tímaritsins Réttar og segir m.a.:
..Togaraflotinn gæti með því að leggja upp aflann í
hraöfrysíiliús og til söltunar framleitt það magn sem
hér segir:
„40.500 smálestir af óverkuðum saltfíski,
13 500 smálestir af verkuðum saltfiski,
45 600 smálestir af hraðfrystum flökum.
Ársframleiðsla 45 togara yrði með þessu móti 526 miill-
jonii króna Ef íeiknað er með að verðmæti afla bátaflot-
ans sé 227 milljónir króna, þá er útflutniingsverðmæti á
ávi 753 milljónir króna, án þess að reiknað sé með nokk-
urri síld cn útflutningsverðmæti síldar var 1952 um 60
milljónir, en þá var sem kunnugt er alger aflabrestur
á sildveicfunum.'<
Með þessu imóti ættu þessar gjaldeyristekjur að geta
kormzt upp yfir 800 milljónir króna, vægilega áætlað, en
gjaldeyi'istek.juraar af sjávarútveginum voru á síðasta
ári um 600 milljónir króna. Þannig hefði árás brezka auö-
valdsins átt að geta oröið til þess að stórauka gjaldeyris-
verðmætið og þjóðsrtekjurnar ef í landinu hefðu verið
stjórnarvöld sem heföu kunnað að snúast við vandanum
af manndómi og festu.
En sú hefur sannarlega ekki orðið raunin. Árás brezka
auðvaldsins hefui í staðinn veriö notuð sem afsökun fyrir
hrunstemu stjórnarinnar; hún hefur verið í hópi þeirra
„óviðráðanlegu erfiðleika". sem eru nú helztu haldreipi
stjórnarvaldann?.. í staö þess að auka framleiðsluna hér
innanlands, gripu stjórnarvöldin til þess ráös í febrúar
ol. að banna hraðfi ystihúsunum að fi-ysta meira en tvo
þriöju hluta þess magns af þorski sem frystur hafði ver-
iö 1952. Ef ekki hefði komið til fiskherzlan mætti telja lík-
legt að allur togaraflotinn væri bundinn við landfestar,
og raunar hafa fjölmargir togarar verið meira og minna
stöðvaðir nú um alllangt skeið; einn þeirra, nýsköpunar-
togarinn Askur, í meira en hálft ár!
í stað þess ác hagnýta þá möguleika sem bla^a viö
stefnir i’íkisstjórnin aö hruni sjávarútvegsins, og það dylst
nú engum að þ?ð hrun er skipulagt í þágu hins erlenda
hernámsliðs. Suðuv á Keflavíkurflugvelli vinna nú þegar
um þrjár þúsundir íslendinga og verulegur hluti þess
fjölda haíði áður lífsfraimfæri sitt beint eða óbeint af út-
fiutningsframleiðslunni. Sú staðreynd sýnir á geigvæn-
legan hátt hveniig nú er sorfið að þessari atvinnugrein.
Og hinir erlendu ráöarnenn fara ekkert dult með það að
á þessu ári eigi enn að stórauka framkvæmdirnar og ráða
þúsundir ísiendinga í viðbót. Til þess að geta hrundiö því
vinnuafl.' í greipar Bandaríkiamanna dugir ekkert minna
en áð nkisstjórniii gangi af sjávarútveginum dauðum;
og víst mun hún ekki, víla það fyrir sér ef hún fær áfram
aðstcðu til þess eftir kosningarnar í sumar.
En þegar búiö er að leggja sjávai*útveginn í rúst, hefur
Bandaríkjunum tekizt að kippa efnahagsstoðunum und-
an fullveidi íslendinga. Þúsundir manna eiga þá allt líf
sitt og íramtíö undir því að mega éta brauð erlendra
inairna. Þá verður leiðin greiö að næsta áfanganum,
bandarískri yfirdrottnun yfir auðlindum íslendinga, er-
lendri stóriðju á íslenzkri grund. Og þá veröur ætlazt til
þess að íslendingar þakki fyrir að fá aö strita undir er-
iendum auðkóngum sem mala sér gull á arfleifð þjóö-
arinnar.
Eisenhower breytir um tón
Tekur upp blíSmœli í staS gifuryrSa um
tbaráffu hins góSa gegn hinu illa'
¥^að kvað við nokkuð annan
tón í ræðunni um utanrík-
ismál, sem Eisenhower Banda-
ríkjaforseti hélt í síðustu viku,
en í fyrstu tölu lians í embætti
þjóðhöfðingja, innsetningar-
ræðunni 20. janúar í vetur. Þá
hvatti hershöfðinginn lið sitt
til krossferðar gegn villutrúar
mönnum, sem enginn var í
vafa um að voru Rússar og
Kínverjar, með þessum orð-
um: ,,Við skynjum með ðll-
um skilningarvitum að öfl hins
góða og hins illa hafa fylkt
liði, vopnazt og snúizt hvort
gegn öðru svo slíks eru fá
dæmi í sögunni .... Hér er
því ekki um að ræða deilu milli
dálítið mismunandi lieimsskoð-
ana. . Frelsið hefur tekið sér
stöðu gegn þrældómnum, ljós-
ið gegn myrkrinu“. Orðbragð
þetta er gamalkunnugt úr
sögunni, þannig haga stríðs-
Jietjur jafnan orðum sínum
þegar þær ætla að fara að
frelsa heimsbyggðina frá
sjálfri sér og boða hina einu,
sönnu trú með báli og brandi.
Enda voru önnur orð Eisen-
howers og ráðgjafa hans um
það leyti sem þeir tóku við
völdum í samræmi við þetta,
mjög var rætt um liervæðingu
og „.frelsun kúgaðra þjóða“.
TVTú bregður hinsvegar svo
við, að í ávarpi sínu til
bandarískra ritstjóra er for-
seti þeirra orðinn maður frið-
ar og sáttfýsi. Gleymt er það
háleita mark hins góða að af-
má forsmán hins illa, ljósið
stendur ekki lengur urrandi
reiðubúið að kasta sér yfir
myrkrið og tæta það í sundur.
Mótstöðumenn Bandaríkja-
stjóraar á alþjóðavettvangi
eru ekki lengur dulspekileg
tákn eins og dýrið í opinbtrun-
arbókinni, sem ekki tjóa við
önnur viðbrögð cn að sökkva
því í yztu myrkur. Þeir eru
allt í einu orðnir holdi gæddar
verur, sem hægt er að mæla
máli, bjóða samninga og af-
vopnun og jafnvel vopna-
bræ&ralag í herferð til að út-
rýma fátækt og skorti í heim-
icium. Á tæpum þrem mán-
uoum hefur sem sé orðið alger
kúvending í framkomu Eisen-
howersstjói’narinnar á al-
þjóðavettvangi. Frelsunar-
stefnan, sem Dulles utanríkis-
ráðherra hefur boðað af mestu
kappi, fékk ekki byr, og þá
er tjaldað nýjum seglum.
Ekki þarf lengi að leita or-
sakanna til breyttrar
framkomu ráðamanna Banda-
ríkjanna. Frelsunarstefnan
kann að hafa hljómað vel á
framboðsfundum í Bandaríkj-
unum, en meðal bandamanna
Bandaríkjanna vakti liún
skelfingu. Vestur-Evrópuher,
Kyrrahafsbandalag og önnur
óskaböm iBandaríkjastjómar
hafa staðið jafnýel enn fast-
ar í stað en meðan þau nutu
umönnunar Tramans og Ache-
sons. Jafnt í Vestur-Evrópu
og Asíu óttast þjóðimar ekk-
ert meira en að Bandaríkja-
stjórn flani út í frelsunarstríð,
Erlend
tíðindi
sem hvernig sem því lyki
myndi óhjákvæmilega hafa í
för með sér allt að því útrým-
ingu þeirra þjóða, sem hlotn-
ast sá vafasami heiður að
leggja til land undir fram-
varðstöðvarnar, flugstöðvar,
flotahafnir og því um líkt.
Hlutleysisstefnan hefur farið
eins og sléttueldur um banda-
mannaríki Bandaríkjanna síð-
an Eisenhower og Dulles tóku
DWIGHT EISENHOWER
við stjóm Bandaríkjanna. Við
hana varð ekki lengur ráðið
eftir að norðanmenn gerðu
hina íniklu tilslökun sína í
fangaskiptadeilunni í Kóreu.
Fullyrðingar um að slík merki
um sáttavilja sósíalistísku
ríkjanna séu eingöngu að
þakka hraðvaxandi hernaðar-
mætti A-bandalagsins misstu
mesta sannfæringarkraftinn
þegar Ridgway, jTirhershöfð-
ingi bandalagsins, lýsti yfir á
tveggja ára afmæli yfirher-
stjórnar bandalagsríkjanna,
að á því tímahili liefði „ógn-
in, sem vofir yfir hinum
frjálsa heimi“ heldur aukizt
en minnkað. (New York Tim-
es, 3. apríl).
[ið nýja tilhoð norðanmann-
í Kóreu er veruleg og á-
þreifanleg tilslökun af því
tagi sem óhjákvæmilegt er að
báðir aðilar að átökunum í
heiminum geri ef von á að
vera til að draga úr viðsjám
og raunverul. friður takist.
Því miður varð þess ekki vart
í ræðu Eisenhowers, að hann
hefði ákveðið að gera neitt til
að efna það loforð sitt að
mæta mótstöðumönnunum á
miðri leið í friðarráðstöfunum
(nema ef vera skyldi það að
hánn stillti sig um að kenna
þá við myrkrahöfðingjann).
Ræðuna á fundi ritstjóranna
ber því ao lelja til sálræana
hcrnaðaraðgerða, „fyrsta
skotiö í allslierjar friðarsókn"
kallaði blaðafulltrúi forsetans
hana. Þa.r gengu líka ljósum
"logum ýmsar reginfirrur, sem
kunná að veua- nytsamlegar
til aðr brýna bandarísku þjóð-
ina til átaka i köldu stríði en
torvelda að sama skapi lausn
alþjóðlegra deilumála.
Qvo nokkrar af þessum mein-
^ lokum séu nefndar má
benda á staðhæfingu Eisen-
howers að uppreisnir nýlendu-
þjóða índó Kína og Malakka-
skaga gegn frönskum og
brezkum yfirdrottnurum séu
árásir af hálfu sósíalistísku.
ríkjanna á „hinn frjálsa
heim“. Raunhæf lausn ágrein-
ingsefna stórveldanna er auð-
vitað útilokuð meðan Vestur-
veldin halda áfram að kenna
frelsisbaráttu þjóðanna í ný-
lendum sínum ráðabruggi
vondra manna í Moskvu. Sama.
máli gegnir um þá fullyrðingu
Eisenhowers að það sé vald
Sovétríkjanna sem haldi sós-
íalistískum stjórnum við völd
í Austur-Evrópu. Ekki þarf
annað en minnast Júgóslavíu
eða Albaníu til að jafnvel hin-
ir vantrúuðustu geri sér ljóst
að það er eitthvað annað en.
byssustingir sovéthersins sem
völd sósíalistískra stjórna í
þessum löndum hvíla á. Um
önnur mál, sem eru raunveru-
leg samningsatriði en ekki á-
róðursfjarstæður, svo sem
sameiningu Þýzkalands, frið-
arsamning við Austurríki og
afvopnun, talaði Eisenhower
almennum orðum og gaf
hvergi í s'kyn neina tilslökun
frá fyrri afstöou Bandarikja-
manna. Hann gerði sér til
dæmis .sérstakt far um að
undirstrika það að Bandaríkja
stjórn féllist ekki á samein-
ingu ÞýZkalands nema það
væri innlimað í A-bandalagið.
Ekki greiða þau orð fyrir
lausn þessa kjarna deilumál-
anna í Evrópu.
Rúsínan í pylsuenda Banda-
ríkjaforseta var hugmynd-
in um alþjóðlegan sjóð til
uppbyggingar atvinnulífs
frumstæðra landa, sem mynd-
aður yrði af hluta þess fjár,
sem sparaðist við afvopnun.
En forsendu slíkrar sjóðstofn-
unar gerðj hann eins og hér
hefur verið rakið að gengið
yrði að kröfum Bandaríkja-
stjórnar í hverju máli. Hann
veit vel að slikt er útilokað,
alþjóðleg deilumál verða ekki
leyst nema með gagnkvæm-
um tilslökunum. Tækifærið til
að koma á alþjóðlegu endur-
reisnarsamstarfi var í Ibk
heimsstyrjaldarinnar siðari, en
þá var Heary Wallace og aðr-
ir Bandaríkjamenn, er hvöttu
til slíks samstarfs, úthrópaðir
fyrir skýjaglópsku. I stað ]iess
að tekið væri tillit til slikra
hugmynda voru láns- og leigu
lögin afnumin fyrirvaralaust
og hin óhlutdræga lijálpar-
stofnun UNRRA lögð niður.
Þessar ráústafanir urðu á-
samt öðru til þess að hleypa
ka’.da stríðinu af stað.
Því hefur verið haldið fram
að mesta. skyssa, sem sov-
étstjórnin hafi gert í alþjóða-
málum árin siðan heimsstyrj-
Framhald á 11. síðu.