Þjóðviljinn - 25.06.1953, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 25. júní 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (7
,,Þetta getur aldrei gerzt
hér“, er oft viðkvæðið, ’þegar
hirigað berast- ótíðindi af öðr-
um þjóðum. Og þó hefur margt
óvæn,t komið fyrir á landi hér
síðustu árin og ósjaldan af
venri endanum. Og þessir
óvæmtu og uiggvænu atburðir
haf.a gerzt, meðan fyrmefnt
viðkvæði andvaraieysisins hef-
ur hljómað á vörum manna um
strönd og dal.
iHver m'umdi t. d. hafa lagt
eyru við þeirri spásögn á því
heroans óri 1944, ,að ekki mundu
líða nema örfá ár, unz íslamd
yrðj hernumið ó ný og stjóm
þess vaxbrúða í höndum er-
lendra valdhafa? Og hver mundi
'hafa trúað því, er bandaríski
herinn drattaðist héðan ,að
stríði loknu, að eftir 5 ár mundi
þessi sami her koma hingað
aftur og gera beitilönd Suður-
nesjamanna að skotæfingasvæð-
um og fiskiþorp þeirra að víg-
hreiðrum? Oig hefði það ekki
þótt hlálegasta fjarstæða, ef
einhver hefði spáð því fyrir
örfáum árum, að íslenzkir
menn fullvita og „ábyrgir“
myndu brátt krefjast þess op-
inberlega, iað fslendingar stofn-
uðu sérstakan her? Vopnleysi
þjóðarinnar og ævanandi hlut-
leysi í átökum styrjaldaraðila
hafði verið lýst yfir, end.a eng-
um dottið í hug, að íslending-
ar gætu haldið uppi her, er
nokkurs vasri megnugur. Víst
hefði -þetta þótt ótrúlegt •— en
samt hafa nú öil þessi ó'tíðindi
igerzt, og er það nýjast, að
tvei.r ráðherrar hafa gerzt op-
inberir málsvarar þess, að
komið verði upp íslenzkum her.
í nýársboðskap sínum víkur
ulanríkisráðherrann, Bj.arni
Benediktsson, ,að þessu og
kemst m. a. svo að orði
„. .. Hitt er annað mál, að
fle'ri og fleiri eru að komast á
þá skoðun, að okkur sæmi
ekki að treysta eingöngu á
aðra um varnir landsins, ef
við viljum í raun og sannleika
vera sjálfstæð þjóð .. .“ (Morg-
unblaðið 31. des. 1952).
'Sem sé, það verður að stofna
islenzkt herlið, og auðvitiað
lætur utanríkisráðherrann
iliggj.a að því, að þessum her
sé einkum ætlað að berjast
gegn RúsS'Um.
Hermann Jónasson, landbún-
aðarráðherra, er ö;!lu ómyrk-
ari í móli, enda var hann bólg-
inn af heift vegna desember-
verkfallanna, er þá voru nýaf-
staðin. Honúm farast m. a. svo
orð í Tímianum 31. des. 1952:
„Vald þjóðarinnar þarf að
tryggja gegn ofbeldismönnum
með sérstöku þjóðvarnarí iði.
Hvern'tg þessu liði verður hátt-
að er enn athugunarefni. En
seimilega væri hagkvæmast að
láta það einnig taka i sírar
liendur þá varðgæzlii að mestu,
sem erlent iið annast nú hér á
landi...“
'Hlutverk hersins ó þannig
að vera tvíþætt, hann ,á að
berj.a ó íslenzkri alþýðu, ef
hún dirfist að fara fram á
bætt kjör, o,g svo á hann hð
sjálfsögðu að stríða gegn Rúss-
um.
Hvað hefur gerzt, að foringj-
ar lýðskrumsflokkanna skuli
alá á slíkan streng — svona
réft fyrir kosn'irugar? Þeir eru
þó vanastir hinu, að vinna ó-
happaverkin formólalaust og
máttu vel vita, að hugmyndin
IjSLENZKUR
HER
um íslenzkan her er ekki ýkja
vinsæl. En það er eins og þeir
skejdi því engu, og þeir eru
svo ákafir og einfaldir í þjónk-
un sinni, að þeir láta sér ekki
fyrir brjósti brenna ,að gera
si,g að athlægi frammi fyri,r al-
þjóð. Sjálfir hafa þeir málað
með ægilitum geigndarlausan
hemaðarmátt og árásarhug
Rússans, Oig lýst því yfir, að
gegn þeirri hættu dygði ekkert
nema sterkur her og hin „öfl-
uigustu drápstæki". Og nú þarf
ekki annað en fámennt og van-
máttuigt þjóðviarnarlið íslenzkit
til að stuigga við þessum víg-
ólmia vágesti. Og bandaríski
herinn, sem iagt hefur undir
sig lalian Reykjanesskagann,
byggir víghreiður víðsvegar um
landið — og dregur að sér
drápsvélar í þúsundatali, han.n
leggur auðviiað niður skottið,
þeigar þjóðvamarliðið kemur
til sögunnar: „Fyrsit þið eruð
komnir, getum við haldið heim.
Gerið svo vel að taka við öllu
saman“. Svona stó'rtgáfaðir og
rökvísir geta ráðherrar orðið á
stundum.
Já, hvað hefur gerzt? Hvað
veldur, að ráðherrarnir skuli
opna leynihólf hugskots síns á
isvoina óhentugum tíma? Orsök-
in er augljós, og hún folasir
reyndar við í og milli línanna
í áramótiahugleiðingum þeirra.
Húsbóndinn ameríski hefur tal-
áð — og krafiat trvgginga gegn
atburðum eins og desember-
verkföllunum, cg jafnframt
ámáLgað fyrri kröfu sina, um
að íslendinigar stofni her. Allt
þetta má lesa út úr grein Her-
manns, og Biarni Benedikts-
son viðurkennir það á sinn sér-
stæðia hátt, sem sé með því að
sve.rja og sárt við leggja svonn
fyrir fram, að ekkert slíkt hafi
átt sér stað. (Slík viðbrögð
þess.a ráðherra eru alkunn orð-
in, en veirða ekki rædd hér,
enda frekast sálfræðilegt við-
fainigsefni). Það kann og að
hafa ýtt undir ráðherrana, .að
þeim hefur þótt, sem kröfur
þeirra mundu fá hljómgrunn
hjá miHistéttunum vegna nýaf-
S'taðinna verkfalla. En þar
brást þei.m illa ireikningslistin.
Mil'listéttirn.ar höfðu yfirleitt
samúð með verkfallsmönnium,
enda börðust þei.r ekki ein-
gön.gu fyrir sínum hag, heldur
og bættum kjörum annarra
Launþega, og smákaupmönnum
og öðrum sLíkum skiLst nú æ
foetutr, að sæmileg kaupgeit.a
ialmenn'i,ngs er trygging fyrir
afkomu þeirra. Kröfurnar um
heirinn fengu því siður en svo
hljómgrumn. Ráðherramir
fundu andúðina hvarvetna,
jafnvel á sínum eigin ílokkum,
mótmæilin dundu á þeim, og þá
hófst eitt hið hörmuiegasta
undanhald ög ofaníát, sem um
getur j islenzkri stjómmála-
sögu. Ráðherramir höguðu sér
eins og smástrákar, sem staðn-
ir ’ eru að blótsyrðum, Þeir
þrættu — og sóru sig: „Við
höfum aldrei sagt neitt í þessa
átt“.
í Timanum 13. febr. 1953
segir svo:
„Enginn hefur verið að tala
um að stofna íslenzkan her ...
Þarna (þ.e í igrein Her-
manns) er ekki verið að tala
stéttin íslenzkia hafði því þann
háttinn á, að beita lögreglu
gegn verkfallsmönnum, ,e.r í
harðbakkann sLó, og láta fógeta
eða sýslumenn kveðja upp lið
henni til ,aðstoðar, ef þurfa
þótti. Þannig v,ar það í Ólafs-
slagnum 1921 -og í Nóvu- og
DettifossdeiLunum norðanlands.
Eftir nóvember-átökin 1032
var að vísu stofnuð sérstök
varalögregla með bráðabirgða-
Lögum o*g kostuð .af aimanna-
fé. En hún var fljótlega afnum-
in vegna .almennrar landúðar
íslenzkur „hermaður" á verði: HeLmde’.liugur við
Aiþingishúsið 30. marz 1949.
um neinn her, heldur aukna
starfsem- ísler.zkra sérfræðinga
á Keflavíkurfiugvel li“.
Þiannig fór um sjóferð þá.
Valdaklík.an íslenzka hefur
opnað sem snöggvast sáLarkima
sinn, skotið út klónum, þreifað
fyrir sér — og forennt sig. Nú
kostar hún kapps um að setja
upp sakleysissvip og látia sem
ekkert hafi gerzt.
Her hefur jafnan verið tæki
ráðandj stétta í baráttu þeirra
inn á við Cig út á við. Og að
visu hefur íslenzka yfirstéttin
átt sér fougfóLgna drauma u.m
vopnað lið. En hingað til hef-
ur hún ekki dirfzt að hugsa ttl
þess að koir.a upp þrautþjálf-
uðu og fullvopnuðj herliði. Cg
er hvonttve.ggj'a, að ekki var
þörf á slíkum liðsafla til að
halda alþýðunni í skefjum,
enda þungur fjárfoagsbaggi. Og
þótt yftrstéttin sé -ekki spör á
lalmannafé, ef hún óttast um
aðstöðu sín.a og gróða, hirðir
hún þó ekkl um að ausa út
peningum að tdefnisLausu. Auð-
landsmanna, og í vinnulöggjöf-
ina. voru sett - ókvæðij sem
• bönnuðu að beita lögreglu í
verkföllum.
Það var því svo komið, að
auðstéttin hafði ekkert itiltækt
lið til að etja gegn verkamönn-
um í laumdeiilum, og er skilj-
a.nlegt, að henni þyki það súrt
í broti.
Enn auðskildari verða óski.r
vaidak!íkunnar um liðsafla, ef
huigað er að stöðu hennar í ís-
lenzkum þjóðmóLum. Það e.r
flestr.a rnanna mál, að rikis-
stjórnin núverandi sé aumust
og örmust allra þeirra stjóna,
e,r setið hafa að völdum á Is-
•landi. Sjálfir hafa stjómarherr-
arnír eittfovert veður af þes'u,
og i 'konningaáróðrinum bena
flokkar þeirra nsíumast við að
verja igerðir stjómarinnar, en
kosta því meir kapps um að
kenna samstairfsflo.kknum um
.allar vammirnar. Þeir eru að
visu vöngóðir um að komast
i stó’ana á ný, með eða án
hækjuliðslns, en þeir vita, að
fylgismenn þeirra margír
hverjir munu kjósa þá með
ólund og &emingi.
’Allt frá því ,að nýsköpunar-
stjómin fór frá, hefur sífellt
hallazt meir og meir á ógæfu-
folið, bæði um sjálfstæði og af-
'komu þjóð'arinnar, — o,g þó
mest á síðasta kjörtímabili. ís-
lenzk framileiðsla dregst saman,
iðnaðurinn rýrnar, markaðirn-
:ir þverra — og stöðugt þreng-
ir að sjávarúilveginum. Það
hefur verið vegið hatrammlega
að þeirri undirstöðu þjóðfrels-
is og efnalegs sjálfstæðis, sem
síðustu kynslóðir hafa lagt.
Landið heíur verið lagt að fót-
um framandi hers, Oig þegar
atvinnuleysi og fjárhagsleg ó-
áran sigia í kjö’.far þéssara að-
'gerða valdhiafanna, vísa þeir
frá sé,r — og suður á Kefla-
víkurfiiugvöll. Vinnuaflinu er
veitt fourt úr lífæðum þjóðfé-
lagsins til að byggja herstöðv-
ar handia útlendum stríðsmönn-
um — árásarstöðvar, sem gætu
orðið þessari þjóð að ,aIdurt'ila,
ef LlLa itækist til. Um þrjú þús-
und íslendinga vinna nú þegar
að þessum hernaðarfram-
kvæmdum, — og þeir munu
verða fleiri, því að það á að
fjölgia flugvö'llum og öðrum
hers'töðvum — c.g end,a komið
- til mála ,að foandarískir auð-
kóngar legigi nú undir sig
vatnsaflið íslenzkia til virkj-
unar og gróða. Bandaríkin eru
orðin stærsti atvinnurekandi á
ísland'i.
Sjómennirnir, sem áttu að
sækja guLl í greipar Ægis, eru
nú roargir hverjir hraktir suð-
ur á Kéf’avíku'rflugvöl'l. Verka-
menn víðsvegar að, þeir sem
lögðu götur 'Og unnu við ýmis
framleiðslustörf í landi, hafa
nú einniig leitað þangað. Iðn-
aðarmenn, sem áður reistu hús
‘handa IsLendingum, nevðast nú
til ,að byggia yfir Banda.ríkja-
menn. Jafnvel þeir, sem unnu
,að landbúnaða,rstörfum með
bændum, hver.% nú í sements-
vinnu þar syðra. Þamig flykkj-
ast menn suður á nes'in undan
tilbúinni atvinnukreppu va’.d-
hafanna. Þeir, sem áður hvíid-
ust við larin heimilisins með
fjölskyldu sinni að loknu dags-
verki, búa nú í óvistlegum
brökkum og kumböldum og við
druss'aviðmót erlendra gikkja.
Allt þeóta veit rikisstjórnfoi,
cg hún finnur, hvernig sífellt
andar koldar í hennar garð.
Atvinnu'Ieysi 3—4000 manna
hefur að vísu verið afstýrt i
bili með óarðbærum og þjóð-
hættuk'gum framkvæmdum. En
útlitið e.r ekki glæsilegt. Mars-
h'í’.laðstoðin, bjangráðið sem
verða átiti, er nú útrunnin —
c.g þjóðin sýnu verr á vegi
stödd en áðuqr. Cg hvernig á
svo að fleyta ríkisbúinu, þegar
gvlligjafirnar hætta cg at-
vinnuvegir Landsmant'ia eru
komni.r í vanhirðu . og þrot?
Ráðamönnum skilst, að nú
muni þyngjast fyrir fæti. Þeir
'ráða að vísu stjórnarstefnu og
bankapólirtík, e.n þe:r eiga samt
ckki va’.d á þeim höndum, sem
'láta hjól'in snúast, höndunum,
sem halda um rekuna, harnar-
inn og stýrisvölinn. Það fengu
þeir að reyna í verkföllun.um í
vetur — cg þess vegna leitar
hann nú fastar á draumurm-.i
gam’.i um valdbeitingu og hcr-
Lið.
Framhald á 11. síðu.