Þjóðviljinn - 25.06.1953, Blaðsíða 11

Fimmtudagur 25. júní 1953 — ÞJÖÐVILJINN — (lt
P '
Grein Asgeirs BL Magnúss.
Framhald af 7. síðu.
En hverju sætir þá, að vald-
hafarnir láta sér ekki nægja
að koma upp varalögreg1. u í
einhverri mynd og breyta
vinnulöggjöfinhi í þá átt? Eða
vex þeim ekki í augum kostn-
aðurinn við þjálfun og vopn-
un regluleigs herliðs? S'i ier
skýringin á því, að þessi hug-
mynd um herinn er ekki ein-
getin. Hún hefur ekki kvikn-
að jmeð öllu hjálparlanst í
br.jósti valdahafianna. Frækorn-
ið nriun komið lað „westan'1 Eft-
ir Lisaabon-fundinn var farið
að ympra á því, að íslending-
ar ættu að stofnia her — Oig
eitthvað mun utanríkisráðberr-
ann hafa ýjað í þessa áttina
.svonia undir rós. — Og herinn
innlendi á víst ekki að verðr
neinn fjárhagslegur baggi, svo
sem vant er um slík fyrirbrigði,
bann á þvert á móti að vcrða
tekjulind, sem komi í stað
Miarshall-„:gjafannia“ — vonar-
. völur, er valdhafarnir geti
stuðzt við í beiningaferðum sín-
um til Washington. „Gætum
við ekki fengið styrk út á her-
inn iokbar?“
Og hvað ætlast svo herrárn-
ir ibáhdörísku fyrir' með s’.íkan
her? • TJver*. hiutvc’rk skyldi
honum vera buið?. Engum heil-
vita manni dettur í hug, að
þeir ætli honum að tak,a við
„vörnum“. landsins eða að
stjórna kjamorkusprengjuat- .
lögu geign Rússum. Þess konar
röksemdir hæfa íslenzkum
leppstjórharráðh'errum einum.
Innlenda hernum er ætlað ann-
að hlutverk, hann á að verða
einn þátturinn í að afsið,a þjóð-
‘ina. H,ann á að koma til liðs
við 'lausungina og smyglið á
vellinum. ,glæp'akvikmyndim.a.r
og „kokk'teipartíin11 — og geria
sem flesta íslendinga sam-
dauna spillingunni. Verið geitiur
að ho,num yrðu fengin einhv|r
undirtyllustörf við landv.arn-
irn,ar svonefndu — en aðal-
verkefnið verður annars kyns.
Bandaríkin eru þegar orðin
stærsti atvinnurekandi á ís-
iandj — og kváðu ætla að hafa
enn meira ,um sig, er fram í
. sækir. Herraþjóðin gerir því
xáð fyi-ir, að .alliar meiriháttar
vinnudeilur muni tak,a ,til fyr-
irtaskja hennar. Og þá er það
ekki ónýtt að geta sjálfir set-
ið í náðum, j.aplandi á frelsi
og t'gleðri með hlutleysisgrím-
una í réttum skorðum, meðan
a! kjöneðli atan kjör-
fimáar
Límborið
Kjósendur í Reykjavík, Skaga-
firði, Eyjafirði, N-Múlasýslu, S-
Múlasýslu, Rangái-vallasýsiu og
Árnessýslu, sem kjósa fyrir kjör-
dag iskulu skrifa c á kjörseðilinn
i Kjósendur í einmenningskjördæm-
;- unum skulu skrifa nafn fram-
bjóðanda Sósialistaflokksins.
„íslenzki" herinn jafnar um
verkamennina. Og ef einhver
ótíðindi skyldu gerast í þess
háttar átökum, ibera íslending-
ar einir ábyrgðina. Herraþjóð-
in getur þá tekið sér í munn
tilsvarið forna: „Hvað kemur
það við oss. Sjá þú þar fyri,r“.
Það er ekki óþægilegt að geta
;att sonum gegn feðrum sínum,
frændum móti frændum, vin
igeign vin. Slíkt er vel þess
virði ,að greiða fyrir það í
dolliurum, ,a. m. k. meðan verið
er lað koma fyrirtækinu á lagg-
irnar.
Og hver skyldi eiga að þjálfa
herinn og innræta honum
„westrænar“ dyggðir og hugs-
un.arhátt? Hver nema „vemd-
ararnir" sjálfir. O.g ekki-er það
atriðið minna virði. Hermenn-
irnir flytitu svo „hugsjónim-
iar“ með sér um borg og byggð.
Þetta yrði stærsti „skóli“
landsins —• og mun ekki af
veitia, með því að framlög til
venjulegr,a skóila- og menning-
a.rmála fara sennilega heldur
rýmandi, þegar fyrstu styrk-
veitingum út á innlenda herinn
er lokið.
Loks igæti kannski komið
ítil mála — svona til að glæða
ábyrgðartilfinningiu fslendinga
'0,g ,,hnattræna“ hugsun — að
'Séhdia smásveitir úr hémum t'il
að kynnast" heita stráðihu í
Kóréu eða Indókína. Og íæri
vel á' -því, .að niðjiar- þeirra ■;
Hólmíasts bónda, og Jón?
Hifeggviðsspnar fenigju ,að ber.ja
svolítið á kúguðum nýlendu-
þjóðum.
Eitthvað í þessa veru er
hann herinn íslenzki, sem
,,verndarana“ og þjóna þeirra
dreymir ,um. Það er her gégn
íslenzkri alþýðu og íslenzku
þjóðarfrelsi, her gegn þeim
hugsjónum, sem hingað ftil
haf,a verið sameign flestna ís-
lendingia, hvar 1 flokki sem
þeir hafia staðið. Slík er ósk-
myndin laf hernum, sem ,,ve,rnd
iararnir“ kjósa — pg ráðherr-
arnir voa'u að tæpa á. íslenzkir
kjósendur verða iað sjá svo um,
að hann komist aldrei á fót.
En það er annar her, annars
kyns, sem þarf að rísia hér á
legg og fylkjast til vamar og
sóknar. Herinn sá mun ekki
f.ara með stál og blý. Hann
þ.arf ekki á nemum drápstækj-
um ,að 'halda. Vopn hans og
tygi verða menningararfleifð
íslenzk — og þær huigsjónir,
sem hafia-gert oss að fullvalda
þjóð. Hann mun ekki vega með
„siannyrðum sverð,a“, heldur
með rökum talaðs máls og riít-
aðs. — og frjálsium samtökum
íólksins.
fslenzka þjóðin á sér merki-
leg öriög, þótt ung sé að árum.
Stundum fylgja því kostir að
vera síðborinn. Forfeður okk-
ar mámu hér land í lok hetju-
aldar Norðuniiandia. En hetju-
öld hef.ui það söguskeið verið
kallað, er líggur ó milli aetta-
samféliagsins foma og full-
þroskaðs stéttaiþjóðfólags. Og
einmitt þetta tímabil hefur orð-
ið einkar umbro'tasamt og
frjótt í ævi flestra þjóða. Frá
slíku skeiði eru Homerskvið-
urnar grísku og fomgermiansk-
ar hetjusagnir og -kvæði o. s.
frv. Með ilandnámi íslands var
söguskeið þetta framlengt hér
um 3—4 íaldir — og við ný skil-
yrð'i. Það var frjóvgað af
kynnum og ævintýx'um víking-
anna, kristnum lærdómi og
átrúnaði og suðrænum menn-
ingaráhrifum — það stóð all-
lengi eftir að ri'töid hófst og
setti mark sitt á þjóðfélags-
hættina. Frændgarðurinn lá
þvert í 'gegnum lalliar marka-
línur iauðs og stétta — og
■tengdi mann við mann. Manns-
hugsjónin v.ar ekki bundin við
auð eða forréttindi. Manngildið'
var mest undir atgervi komið.
Því var það, iað miannlýsingar
íslendinigiasagnia urðu raunsæar
og greindu kost og löst á sögu-
■hetjunum, þar sem erlendar
riddarabókmenntir samtímans
lýstu óriaunhæfum persónum
og einliituim — og vissu trauðla
af filvist aiþýðu manna.
Þessi lairfleifð varð snar þátt-
ur í sögu og viðhorfi íslend-
inga alliar götur fram. Og í
frelsisbaráttu 19. og 20. aldar
fléttast hún saman við fram
farastefnur samtímians. Full
veldið nýja varð einnig síðbor-
'ið. Sjálfstæðisbaráttan stóð
alla nítjándu öld og fram á þá
tuttiugustu. Hún er tengd • þvi
beztia og djarfasta í hugmynda-
kerfi þessiara tím.a oig ,á reynd-
ar . meira skýlt ,við . frelsisvið-
,'leitni alþýðunnar og æskuhug-
. sjónia- erlendrar borgarastéít
, a,r, ,en, yiðhorf borgaranna síð-
ar rneix:. Erjda ríkti framfara-
hugur og bja,rtsýni í þjóðlífi
okkiar og bókmenntum, löngu
eftir :að borgatialegir höfundar
erlendir tóku að dýrka éfa-
igirni og 'bölmóð.
Við vor.um fátæk Þióð og
bjug'gum við erlenda áþján.
Það kenndi okkur .að líta á full-
veldið sem hið æðsta hnoss.
Það ýtti undir skilning okkar
og samúð, að því er tók til
■baráttu annarra undii'okaðra
þjóðia og lítilmagnans yfirleitt.
Það brýndj varhug okkar gegn
auðkóngum, hei-valdi og stór-
veldastefnu. Slík var afstaða
skálda okkar og leiðtoga og
þjóðarinnar lalmennt.
En nú er þessi arfleifð öll í
hætéu. Það er vegið að henni
í orði cg verki. Erlendur her
traðkiar land okkar og seilist
ti.l æ meiri áhrifa og jafnframt
■keppast blöð borgaraflokk'anna
við að teljia okkur trú um, að
fullveldið sé viðsjálsgripur —
Og sjálfsagt og reyndar nauð-
synlegt að skerða það. Baráttu
undixokaðr.a Þjóða og gtétta er
lýst sem glæpa'stiarfsemi eða
brölti ábyrgðarlausra upp-
hlaupsmanna. Ágeng stórveld-
isstefna er kölluð alþjóðasam-
hjálp —i og gfóða'bi'ögð og á-
sælni auðhringa dubbuð upp
se,xn 'góðgerðastarfsemi. Það er
sem sé verið iað innræta okkur
'hugsunarhátt erlendra auð-
stétta, viðborf herraþjóðarinn-
iar á S'uðurnesj'um. Þær hug-
sjónir, sem dugðu okkur bezt í
þjóðfrolsisþaráttunni eru kall-
aðar úreltar og hættulegar. Það
á .að .afvopna okkur andlega
'svo að við getum ekki risið
upp igegn þeim óþurftarverk
um, sem þegar hiafia verið unn-
in, né hinum, sem ráðgerð eru.
En þetta má 'ekki talrast.
Okkur heppniaðist að humma
fram af okkur herútboð er-
lendna konunga, sem íóru hér
með drottinvald áður fyrr —
og okkur tókst að heimta frels-
ið aftur úr höndum þeirra.
Okkur ætti ;að takast að koma
í veg fyrir, að herraþjóðin fái
íslenzkan her til umráða, okk-
ur ætti að takiast að reisa við
fullveldi íslands. og vísia fram-
andi stríðsmönnum úr landi.
Þetta er verkefnið, sem nú er
brýnast, málið sem mestu varð-
■ar. Það er ekki sérmál neins
'stjórnmálaflokks, nýs eða gam-
als, lít'ils eða stórs. Það er mál-
efni allrar þjóðarinnar, hvers
íslendings. Það á liðsmenn í
öllum flokkum. Og hér ríður
mest á því 'að fylkja sér sam-
an — og þora að fylgja því,.
sem rétt er. Við skulum ekki.
láta okkur vaxa í augum;
vopnavaldið. Ef meginþo.rri ís—
lendinga er einarður og sam~
taka í þessu máli, mun banda-
ríski herinn verða .að þokæ.
fyrir vopnlausum fylkinguixi'.
þeirna. Úrslitin eru á okkar~
valdi, við þurfum aðeins að-
vilja og þora. Samhuga þjóð'-
verður aldrei kúguð tijl lengd—
ar. (Úr Rétti, 2. h. 1953).
Frá því um sl. áramót að
deila okkar starfsstúlkna hófst
við stjórn Ríkisspítalantia út
af fæ'ðishækkuninni og til dags-
ins 1 dag hefur ekki sést orð
í blöðum borgarastéttarinnar,
Morgunb'aðinu, Tímanum og
Alþýðublaðinu, þegar frá. eru
teknar greinar eftir starfsstúlk-
uraar Margréti Auðunsdóttur
og Viiborgu Björnsdóttur, sem
voru birtar í Alþbl. og Tím-
auum löngu eftir að þær höfðu
komið í Þjóðviljanum, a'ð ó-
gleymdri einni grein í Alþýðu-
blaðinu fuliri af fjandskap
lm og kirkja
Framhald af 4. síðu.
„Og þó að ég komist ei hálfa
leið heim,
o,g hvað sem á veginum bíður,
þá held ég nú samt á inn
'þrjóstruga geim
og heilsa með 'fögnuði
vagninum þeim,
sem eittihvað í áttina líður“.
Hlutverk kirkjunnar er að
halda áfr.am starfi Krists á
jörðinni •— jstofnun guðsríkis
„svo á jörðu sem á himni“. Hún
á .að leiða mannkynið út úr nið-
urlægingu sérhyggjunnar upp
til einingar hugsjón.a, sem munu
skapa sér form í samvinnu og
sameign til endurreisnar þes's
samféliagsforms, er hinir fyrstu
söfnuðir kristninnar tóku upp.
Kirkjian verður að gang.a í lið
með þeirri sveit, er vill búa svo
val að samtíð sinni, ,að enginn
þurfd að devja með hatur í huga
til náungans. Það er guðsþjón
usta, það er betra en nokkur
'bæn fyrir framliðnum, það er
beztia brúin, sem byggð verður
milli hins sýnilega og ósýnilega
heims.
Prestarnir þurf að g.anga fram
með djörfung postulanna og
hirða hvorki upp hrópy.rði farísea
né skrift'lærðra nútímans.
Að sjálfsögðu meiga þeir bú-
ast við að yaldhafiamir meti þá
ekki meir,a en ofurmenni allra
alda, Kriis'tur, var metinn af
valdhöfum samtíðar sinnar.
Munu-rinn er'bara. sá, iað nú bíð-
ur fóllíið albúið þcim til lið-
veizlu. Borgar það sig? Jú, það
b'orgar sig iað vera kallaður
kommúniisti fyrir trúmennsku
við kenningu Krists.
Ef xétt er stefnt, þá er trúin
kirkjan og sósí'alisminn greinar
á sama stofni, sem eiga að
bera þjóðunum andlega og efn-
Mega ávexti á leiðinni til jafin-
rétt'ig og bræðralaigs.
Kristófer Grimsson.
garð starfsstúlknanna.
Iiverju sætir þetta?
Þetta á sína skýringu í þvr
að þegar öllu er á botninn
hvolft lúta Morgunblaðið, Tím-
inn og Alþýðublaði'ð söimx.
stjórn og sama vilja og stjórn
Rikisspítalanna, þ.e. atvinnu-
rekandinn í þessari deilu. Morg-
unblaðið er andlegt vopu flokks
fjárplógsmanna, Tíminn sömu-
leiðiSi hvað sem Rannveig fjár—
plógsbani segir. -— Alþýðubiað-
ið er sameiginlegt málgagn.
Sjálfstæðdsflokksins og Tíma-
klíkunnar og Alþý'ðuflokksbur-
geisanna innan verkalýðssam-
takanna, málgagn þeirra afla er
reynt hafa. að skipuleggja.
glundroða meðal okkar starfs-
stúlknamia í þessari löngu.
deilu og tafið lausn kjaramála
okkar að þessu sinni í núnu''
samstarfi við atvinnurekand—-
ann, stjórn Ríkisspítalanna.
Skýringin á afstöðu borgara--
b’aðanna. gagnvart kjaramáluœ.
starfsstúlknanna er einfaldlega;.
sú, að flokkarnir, sem eiga þau„
eru f jandsamlegir vinnandí.
fólki.
Á hinn bóginn sýnir afstaðal .
Þjóðviljans það, að eigandi
hans er alþýðan sjálf, fólkiðí"
sem vinnur.
Ekkert er því fráleitara env
það, að starfsstúlkur fari affi
styrkja féndur sína mitt í bar- -
áttunni við þá um frumstæð-f
ustu lífsréttindin, mennina, sem;
ekld hafa virt þær þess aði
semja við þær í heilan inánuð,.
ekkert sjálfsagðara en það að’
þær fylki sér rnn sinn eigins
flokk, Sameiningarflokk alþýðsR s
— Sósíalistaflokkinn, við þess-j -
ar kosnsngar. — Starfsstúlka*
Rhee
Framh. af,12. síðu.
ið til að opna augu bandaá-
manna hennar fyrir þvi, aS
„einlægur vilji norðanmanna tiB '
samkomulags verður varla vé«
fengdur", einsog einn fréttaW-
s-kýrandi brezka útvarpsinð •
sagði í gær. Hann lagði á þaðí>
áherzlu, að framkoma norðan-*--
mancia siðustu daga eftir marg„ -
endurtekin samningsbrot Rheegt -
(sem-enginn þarf að efa að
framin voru með vitund banda- -
rísku herstjórnarinnar) gefí .'
enn von nm, að friður verðS
saminn í Kóreu. (I
Einn af þeim "fáu stjóm-*-
málaandstæðingum Sjaigmang -
Rhee, sem enn eru á lífi ogfr
ekki sitja í fangelsum, ræddi
við blaðamenn í gær og for-<
dæmdi athafnir Rhees.