Þjóðviljinn - 27.11.1953, Qupperneq 7

'Á
Föstudagur 27. nóvember 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (,7J
EINAB PETERSEN irá KLEIF:
íslendinsur
eða þriðia flokks kani
því að selja eCgniv—búsbænd-
anna hefur þeim hipgað til
verið kennt að'það er ekki ör-
uggasta leiðin til auðg' og
virðingar. •
Hvaða örlög biðu '* heiðar-
legra íslendinga undir yfirráð-
um Bandaríkjamanna geta ís-
lendingar kynnt sér með því
að rannsaka kjör þeirra þjóða
og þjóðabrota í Norður- og
Suðurameríku sem lent hafa
undir ' ’ raunveruleg yf'rráð
þeirra. Síðast liðin ár hafa
lika kennt íslendingum, sem
óstjórn hefur þvingað suður á
Ttöfundur þessarar greinar er
^darcsfcur maður, sem dvalizt
hefur hér á landi um 14 ára skeið.
Áður en hann fluttist hingað vann
hann að landbúnaðarstörfum á
Jótlandi, en hér hefur hann lagt á
margt gjörva hönd, m.a. unnið á
Keflavíkurflugvelli, en jafnframt
að því að koma sér upp búi. Er
hann nú kominn vel á veg með að
hefja búskap að nýju á eyðibýlinu
á Kleif á Ásgarðsströnd í Eyja-
fjarðarsýslu.
|-jessi grein er ekki sízt athygl-
isverð fyrir það að hún lýsir
vel íslenzkri œttjarðarást og
þjóðarstolti, og mœttu margir ís-
lendingar taka sér þennan erlenda
mann til fyrirmyndar á þessum
síðustu tímum.
Fyrir skömmu var bálkamikil
grein í Tímanum um bæjar-
brag á Keflavíkurflugvelli. Nú
er hann mér ekki með öllu
ókunnur, og eftir þá reynslu
sem ég hef fengið tel ég fyllstu
ástæðu fyrir hvern sem ber
hag ís'ands og íslenzku þjóðar-
innar, í nútíð og framtíð, fyrir
brjósti að gera sér skýra grein
fyrir hvað þar er að gerast, og
hver útkoman muni verða með
slíku áframhaldi. Sérhver ís-
lendingur á hlut í þessu landi
og um leið ábyrgð á hver
f ramtíð þess verður, því það er
verð sjálístæðisins að geta eng-
um öðrum um kennt ef illa
'tekst til.
Æðstu mennirnir i lýðveldi
eru hinir óbreyttu kjósendur.
Þeir haf.a sér til léttis með dag-
leg störf lands og ríkis ráðið
til .sín sem hjú forseta, ráð-
herra og hverskonar opinbera
þjónustumenn; En til þess- að
búið geti blómgast þarf bónd-
inn að vita hvað hann vill,
hvað sé hægt að framkvæma
og hvernig skipan hans er
framkvæmd, og það gildir engu
síður fyrir þjóðarbúið en
bændabýli.
Nú er það svo að ég hef
kosningarétt í þessu landi og
um |eið er lögð á mig sú kvöð,
sem mér er liúf, að ég megi
leggjá hönd að verki við rækt-
un lands og lýðs. Til þess þarf
ég haldgóða þekkingu á því
sem gerist á ís’andi. Það sem
hefur e'ða mun hafa mest áhrif
á land og þióð er hernám
Bandaríkjanna á íslandi. Ein-
mitt um það mál er erfitt að
afla sér áreiðanlegra upplýs-
inga, en mjög miklum lygaá-
róðri er beitt til þess .að brjála
dómgreind fólksins.
Yfirleitt hefur mér ekki
fundizt ■skemmtilegt né lítið á-
byggjuefni að vera áttavilltur
í þoku og náttmyrkri og þegar
mig hefur farið að gruna að
svo væri komið hef ég a’ltaf
haft þá reglu að hægja ferðina
og rannsakað allt sem mætti
verða til þess .að benda mér á
xétta leið. Svipuðum aðferðum
hef ég beitt á öðrum sviðum
mannlegs samfélags.
Við liftim í hernumdu landi,
og samþykkt hokkurra alþing-
ismanna á því myndi ekkert
lagagildi hafa fyrir dómstólum,
ef reyrit yrði, svo fremi að
dómararnir reyndust menn til
þess að standa við embættis-
eið sinn. En hernám'ð er orð-
inn hlutur, varið af þeim, sem
hafa af því auð og völd, með
nákvæmiega sömu röksemdum
og hernám Þjóðverja á Dan-
mörk og Noregi, — og sama
■manntegund gengur í þjónustu
Bandaríkjamanna hér og gekk
í þjónustu Þjóðverja á Norð-
urlöndum, Eg skal ekki neita
því að ég finn til aðdáunar-
blandinnar undrunar yfir þeirri
dirfsku sem lýsir sér í því að
nota hér sömu rök og sam-
starfsmenn Þjóðverja í her-
numdu löndunum notuðu á. sín-
um tíma, og sem eftir stríðs-
lok kostaði marga þeirra lífið
og hina ftngelsisvist eða út-
skúfun úr mannfélag'nu ævi-
langt, því fáir menn hafa þar
verið hataðir jafn innilega af
fólkinu og einmitt mennirnir,
er fyrir’ peninga og völd sviku
félaga sína þegar þeir áttu í
harðri og tvísýnni baráttu. Það
er ekki við að búast að þetta
hatur eigi jafnrik ítök hjá fs-
lendingum og mörgum öðrum
þjóðum, þv; lengst af hafa þeir
lifað út af fyrir sig, úti í reg-
inhafi og haft lítið að
segja af þeirri beinu kúgun
sem alþýðan erlendis var beitt
gegndarlaust. Að vísu voru ör-
lög íslendinga þegar illa áraði
svipuð og hjá klákahrossinu
seinni hluta vetrár hjá sinnu-
lausum bónda, en landið var
aldrei hernumið. Þó hafði hið
þýzk-dansk-norska kaupmanna-
vald töglin og hag’dirnar
í nokkur hundruð ár. íslend-
ingar sem sáu lítilsiglda menn
flaðra upp um hið erlenda vald
og apa hátterni þess, lýstu lít-
ilsvirðingu sinni og viðbjcði á
hátterni slíkra manna með orð-
unum: ,.auðlærð er ill danska“,
— manna sem samkvæmt upp-
runa sínum áttu að teljast ís-
lendingar. Sú reynsla sem
fluttist hingað til lands um
hvernig menn ættu að hag.a
sér. ef ætt þeirra ætti að verða
langlíf i landinu, og sém ís-
lenzk nát.túra meitlaði og mót-
aði, — sú menning sem Is-
lendingar sköpuðu og þurftu
með til þess að halda andlegri
og l'kamlegri heilsu fram á
þenna -dag, hún mun yerá það
tæki sém mun duga íslenzka
kynstofninum þegar hann snýr
sér að því að nema land sitt
í annað sinn og mj-nda þjóð-
félag sem sérhver sonur þe-ss
og dótt’r mun el-ska og verja,
Sú barátta verður hörð Pg
sæmandi hverjum fullhuga, þar
sem verkefni verða fyrir allt
þrek og gáfur sem þjóðin á til,
því á þessum árum verður bar-
izt til úrslita um hvaða tilvera
bíður íslenzku þjóðarinnari
Hingað til hefur einangrunin
langt úti í hafi og dagleg önn
og barátta. í dreifðum bæjum
meðfram ströndinni og fram til
jök’.a varðveitt íslenzkt þjóð-
erni, en nú er ísland í þjóð-
braut þverri. í ilestum sveitum
landsins bíður gamalt fólk með
beyg í hug við að enginn muni
taka við eftir þess daga. Við,
vitum að fyrir valdamenn þjóéj-
arinnar skiptir það litlu máli
þótt vígstöðvar þær sem áður
björguðu þjóð.'nni gegnum
hvers konar óáran, muni tap-
ast innan fárra ára, ef íslend-
ingar vakna ekki til fullrar
meðvitundar um hættuna sem
nú steðjar að.
Nú er mér ekki að fullu kunn-
ugt hvert er ínnsta eðli ís-
lenzkrar þjóðarvitundar, en til
mín kalla óteljandi verkefni í
landi sem er í senn sérstætt og
gjöfult á náttúrugæðin. Hvert
tóftarbrot á eyðijörðum fram
til dalá' biður mig áð taka upp
baráttu þá sem horína kyn-
slóðin háði til leiksloka, og mér
finnst ég m'nni maður ef ég
hlýði ekki kal’inu og reyni að
láta eitthvað gott af mér leiða.
Sem stendur er varðve’zla ís-
lenzkra viðhorfa og menningar
mest .aðkallandi baráttumál,
því bæði land, þjóð og menn-
ing verðsku’dar betri örlög en
þau, að á það verði l'tið sem
fánýta druslu. Og mér finnst
það heimskulegt og lítilmann-
• legt af íslendingum að kasta
öllu þessu á glæ og sækjast
eftlr að verða annars eða þriðja
flokks Ameríkanar.
Fáeinir munu kannski geta
komið fótum milli stafs og
hurðar inn i ameriska yfír-
stétt rneð því að selja Lsiand
undir yfirráð Ameríkana. . Að
vísu hafa þingmenn og, ráðherr-
,-ar engan rétt til að selja J.s-
land; þeir eru ekki eigendur
þess, heldur aðeins hjú þjóð-
arinnar, sem eiga að vinna á-
kveðið verk fyr.r ákveðið kaup
— og mannvirðingu i uppbót,
ef þeir reynast vel í sinni
stöðu. Ef hjú hafa reynt eða
reyna að komast í álnir með
Keflavikurflugvöll, hvaða hlut-
skipti er ætlað íslendingum á
landi þeirra. Bandaríkjamenn
háðu strið gegn Þjóðverjum og
kváðust gera það végria þess
,að Þjóðverjar virtu ekki al-
þjóðleg lög, og Kóreustýrjöld-
ina hafa Bandaríkjamenn': fétt-
lætt með því að hún væri
refs’aðgerð til þess að kéhha
Norðanmönnum í Kóreu að það
borgi sig ekki að neyta afls-
munar í viðskiptum manna og
þjóða. Síðan Bandarikjamenn
keyptu af Bretum . herfang
þeirra, ísland, og flestir.alþipg-
ismenn samþykktu snemma á
júlímorgni 1941 að látast biðja
Bandaríkjamenn um hervernd,
— meðan bandarsk herskip
brunuðu inn fyr'r Reykjanes
með landgöngulið — höfum við
haft mörg tækifæri t.'l að kynn-
ast al’rækilega innra manni
þeirra og hin gömiu sann'ndi
í.slendinga að misjafn sauður
sé í mörgu fé hafa ekki síður
átt við Amerikanana en sauð-
ina. Flestir munu hafa verið
beztu grey inni við bejnið —
sem maður getur varla annað
en aumkvað, því fyrir velflest-
um þelrra mun það jpfngilda
því að vera hér á landi og
fyr'r nútima íslending að vera
settur riiður á norðurströndum
Græn’ands, erida ér liká k'lifað
á því í bandarískurii'“b!öðum,
að .aðeins hraustasta fólk géti
varðveitt andlega og líkamlega
heilsu s'na um nokkurra vikna
skeið hér á Reykjanesskagan-
um! íslendingar hafa byggt
þetta lánd í meir; en þúsund
ár, og nú er svo komið að
meira en helmingur þjóðarinn-
ar mun búa á suðvesturhluta
landsins, vegna þess að þeir
álíta áð hér sé bezt undir bú,
en landið, útnesjarosi og sum-
arbliða, geri öllum jafnt undir
höfði. Það er því mikill munur
á þeim sjónarmiðum: að landið
sé útlagaey, þar sem enginn
muni lifa af frjálsum vilja. og
hinu: að landið bjóði hverjum
atorkumanni viðfangsefni,
hverjum gáfumanni rannsókn-
arefni, baráttumanninum rok
og brim, óþurrkasumur og
vetrarhörkur að þreyta fang-
brögð við, og heiðríka fegurð
milli stríða sumars og vétrar
svo óendanlega, að manni
finnst það skipta litlu málf
hver örlög manns verða, ef
hann aðeins megi ganga fram
í fylkingarbrjósti til að verja
þann arf sem hinar horfnu
kynslóðir hafa látið honum í
té, og til sóknar fyrir framtíð
lands og þjóðar. Hinsvegar er
þjóðarblanda sem að mestu á
uppruna í landi er að miklu
leyti liggur í hitabe’tisloftslagi.
Hér bjó þjóð af keltneskum og
norrænum uppruna. Landið
byggðist í sóknarlotu víkinga-
aldarinnar. Fremstu vígstöðv-
arnar í Marklandi og Græn-
landi gátu ekki haldizt í byggð
með norrænum búskaparhátt-
um og menningu, svo áð þeir
tóku upp háttu Eskimóa. Hér
stóð í járnum. íslendingar urðu
iað láta undan síga þegar illa
áraði, en sóttu fram þegar
tækifæri bauðst. Margan brast
hug og dug til sóknar og varn-
ar, og til að minnka smán sína
gripu beir til þess ráðs að telja
sér og öðrum trú um að landið
væri óbyggjandi og það væri
heimska ein að trúa og starfa
fyrir það að land og þjóð ættu
sér framtíð, og höfðu frammi
mjög margbreytilega andstöðu
gegn þeim sem báru traust til
lands og þjóðar og vildu land
byggja. Þessum mönnum fellur
það jafnvel í geð að vera hús-
karlar hernámsliðs og það er
írjálsbornum mönnum mikil’
kvöl að vera undirgefnir lítil-
mennum. Hinir fyrrnefndu
hafa gengið valdamönnum í
Bandaríkjunum á hönd og
verja hernámið og framkvæmd
þess og taka í hvívetna málstað
hernámsliðsins ef í odda skerst
milli ís’endinga og Amerikana,
og því miður oft með furðu
góðum árangri, þ.ví íslending-
um mun .al’.flestum vera ókunn-
ugt hvernig nútíma áróður og
und'rróður er soðinn saman úr
lygi og sannleika í áróðurs-
■skrifstofum stórveldanna og
hvernig honum er beitt. Þess
vegna hafa íslendiilgar ekkl
veitt því næga eftirtekt hvern-
ig ís’and er orðið amerískt
leppríki og herstöð, og sem er
á marga lund að verða* auð-
virðileg eftirlíking á því. ame-
ríska, sem hverium heiðarleg-
um Ameríkana þykir lítið til
koma í heimalandi sínu. En ís-
land og íslenzka þjóðin verð-
sku’dar betri örlög, og þess
vegna þarí hver íslend'ngur
sem nokkuð er í spunnið, að
•gera það upp við sjálfan sig
hvort harm vill vera íslending-
ur eða annars eða þriðja flokks
Ameríkani. Viljir þú vera h-ð
síðarnefnda þá áttu að lýsa þvl-’
yfir svo skorinort að enginn •
geti villzt á lit þínum, því þá.
muntu að lokum uppskera-
meiri virðingu, bæði hjá herra-
Framhald á 11. síðu.