Þjóðviljinn - 11.04.1954, Blaðsíða 8

í.) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 11. apríl 1954
Frœgir iþróttamenn
l.
BOB MATHIAS
Hingað til hafa þættir þessir eingöngu fjal'að um heims-
fræga íþróttamenn, sem enn eru virkir þátttakendur í þeim
íþróttum, er þeir upphaflega gátu sér mesta fraegð fyrir. Að
þessu sinni verður brugðið venju og sagt frá Bandaríkja-
manninum Bob Matihias, sigurvegaranum í tugþraut á ol-
ympíuieikjunum 1948 og 1952. Hann er að visu enn virkur
iþróttamaður, en ekki í sinni grein, tugþrautinni.
Mathias vakti mikla athygli þegar í fyrstu .túgþráutar-
keppni sinni olympíuárið 1948. Kann var þá aðeins 17 ára
gamall. Á OL í London þetta sama ár keppti hann i þriðja
skipti á ævinni í tugþraut og sigraði alla keppinau'.a sina,
þ.á.m. Frakkann Heinrich og landa sinn Simmons. Keppni
þessi var mjög illa skipu'ögð og slælega undirljúin, keppend-
ur þurftu að h.aupa á rennvotum brautum og í sumum grein-
um stóð keppnin fram í myrkur. Mathias hlaut alls 7129
stig í keppninni — langt undir hinu ágæta heimsmeti G'enn
Morris frá OL í Beriín 1936, 7900 st. — en allt að einu þótt-
ust menn sjá að hér var kominn maðurinn, sem slá myndi
heimsmetið.
Og það kom lika á daginn. Þegar Mathias var 19 ára.
1950, Hlaut hann 8042 stig í tugþrautarkeppni, sem var nýtt
heimsmet. Tveim árum síðar, á OL í Helsingfors, lét hann
svo aftur tii sín taka og sigraði í tugþrautarkeppninni með
miklum yfirburðum og á nýju heimsmeti 7887 st. (stigatöíl-
unni hafði þá verið breytt), en iandi hans Campbell varð
annar með 6975 st.
Heimsmet Mathias stendur óhaggað. Árangur hans i
einstökum greinum er sem hér segir: 100 m hlaup 10.9,
langstökk 6j98, kúluvarp 15.30, hástökk 1.90, 400 m h’aup
50.2, 110 m grindahiaup 14.7, kringlukast 46 8,9. stangarstökk
4.00, spjótkast 59 21, 1500 m hlaup 4.50.8.
Bob Mathias. er réttilega talinp bezti fjöiþrautarmaður.
sem uppi hefur verið, og hann hefur verið íþrótíunum og
þjóð sinni tiii sóma ekki hvað sízt vegna prúðmannlegrar
framgöngu á leikvelli og i keppni.
% ÍÞRÖTT
RlTSTJÓRl. FRÍMANN HELGASON
Getraunahappdrættið góð
tekjulind ef vei gengur
Þegar stoínað vár til get-
rauna hér á landi, var þáð
gert með það fyrir augum að
efla iþróttastarfsemina í •láridinu.
í öðrum löndunv hafði þessi
fjáröflunarleið verið notuð árum
saman með svo góðum árangri að
furðu sætir. í því sambandi má
geta þess að í Noregi var meðal-
veitan 1953 1 millj. og 930 þús. á
viku hverri, þær 42 vikur sem
getraunirnar voru í gangi, en
hæst varð vikuveltan 2,5 milljón-
ir norskra króna, og þá viku
kom seðill á þriðja hvern íbúa
Noregs, Og meðalfjöldi raða var
milli 9 og 10 á seðli. Hér er um
að ræða almenna þátttöku, eldri
sem yngri, jafnt íþróttavina sem
þeirra er ekki hafa lifandi áhuga
fyrir íþróttum. Þrátt fyrir það
að íþróttasamtökin hér hafa að
því er skýrslur telja 22 þús.
félagsbundinna meðlima og stór-
an hóp áhugasamra manna þar
fyrir utan, hefur ekki tekizt að
fá áhuga fólksins ennþá fyrir get-
raunastarfseminni, og þeim til-
gangi sem hún á að þjóna, sem
sé: auknum og bættum aðbún-
aði til íþróttaiðkana oj^ svo tii
kennslu. Er leitt til þess að vita
ef rekja á þetta áhugaleysi til
þeirrar ástæðu að hér sé áhuga-
laust íþróttafólk og áhugalausir
áhugamenn um þessi hagsmuna-
mál íþróttahreyfingarinnar, og
borgarar annarrá lánda skilji bet-
ur þarfir og óskir íþróttahreyf-
ingarinnar og þýðingu þeirra
fyrir æsku landsins.
Ekki þýðir annað en að horf-
ast í augu við staðreyndirnar
og þær eru: að getraunirnar hafa
ekki gengið eins vel og búast
hefði mátt við.
Til þess að reyna að ráða bót
á þessu og ná árangri með þess-
ari velmeintu tilraun, hefur
stjórn getraunanna fárið út í
sérstakt happdrætti í sambandi
við getraunirnar. í því sambandi
hefur sérstaklega verið snúið sér
til félaga bandal. héraðsstjórna
og áhugasamra einstaklinga að
beita sér af alefli fyrir sölu þess-
ara happdrættismiða. Er þar um
að ræða vinning sem getur orðið
50 þús. krónur.Auk þess eru 20
vinningar á 2000 kr. og 179 vinn-
ingar á 135 krónur. Er þetta
miðað við að 50% miðanna selj-
ist og ætti ágóði þá að vera 60
þús. Seljist 75% verður aðalvinn-
ingurinn 67 þús., 20 vinningar á
3000 og 179 á 200 kr. og ágóði
100.000. Seljist allir miðarnir
upp verður aðalvinningurinn
88.130 kr., 70 vinningar á 3981
kr. og 179 vinningar á 265 kr..
Hvert félag eða hver einstakl-
ingur fær 9% í sölulaun og verð-
ur það nær 40.00 kr. ef allt selst,
og ágóði happdrættisins ef allt
selst upp yrði um 150.000 krónur.
Nú þegar hafa verið sendir
miðar til um 160 íþróttáfélaga
og hafa sum þeirra þegát seit
allt sem þau fengu: Þ'egar ér
farið út yfir 70% af miðunum
og er enn nokkur tíriai til stefnu
þar til dregið verður, svo von-
andi tekst að selja alla miða,
sem út eru gefnir.
Eins og fyrr segir þýðir efling
íþróttasjóðsins meiri möguleika
fyrir íþróttafélögin að ráðast í
byggingar íþróttamannvirkja, en
þeirra er þörf um land allt.
Þ0RSTEINN
ÁSGRIMUR
■GULISHIÐIR-
ms6.i8-mmb
> ^9'Tr't
er ltomið, f jölbreytt og
skemmtilegt.
Um EÆIUÆ og annaS
Sýningin í Höfn — Cloisonné og garöasmett

ktto Gelsted skrifar í Land og
' Folk mjög vinsamlega um
fýninguna á íslenzkri myndlist,
.-.em nú er lisfdin í anddyri ráð-
hússins i Kaupmannahöfn, cn
þaðan verður flutt til Árósa.
Hann legg-
ur engan
dóm á ein-
staka lista-
menn og
nefnir að-
eins fáein
nöfn, þó er
Jjóst að
honum þyk-
ir minna
koma til
verka „ab-
Otto Gelsted straktmá’-
aranna" en
binna, a.m.k. kemst hann þann-
ig að orði, að þeir hafi lítið
rjýtt fram að færa, nema þá
Svavar Guðnason. Ge'.sted telur
-sýningunni það helzt til gildis,
að hún bregði upp fyrir áliorf-
artdanum mynd af ísienzkri
náttúru.
•
Jóhannes Jóhannesson listmál-
ari heldur sýningu þessa dag-
•ana i Listvinasalnum við
Freyjugötu. Aúk málverka sýnir
hann þarna smeltar eirskálar,
-sem eru nýjung í íslenzkum nú-
tímalistiðnaði. 1 myndlistarþætti
útvarpsins í fyrri viku skýrðu
þeir Björn Th. Björnsson og
listamaðurinn sjá’fur frá sögu
þessarar listgreinar, sem er
í/ívagömul og var m.a. stunduð
tiðr á landi fyrr á öldum, og
hvernig slikir munir eru smið-
aðir. 1 nýiegu hefti af tímarit-
inu People’s Chiim (Kína fólks-
ins), sem gefið er út í Peking,
og fæst hér i bókabúðum, er
sagt fiá þróun þessarar Qist-
greinar i Kína frá upphafi til
vorra daga.
Gerður cr munur á tvenns
konar smeltum munum:
grópasmeltum og garðasmeltum.
Grópasme't kal’ast þegar grafið
er í málminn fyrir glerungnum,
en garða3melt þegar g.erungn-
um er komið fyrir milii má’m-
ræma, sem festar eru við málm-
flötinn. Kinverjár nota nær ein-
göhgu seinni aðferðina og er
aðalsetur þessarar listiðju í Pek-
irig. Á iifflendum málum kall-
ast garðasmelt frönsku orði
cloisonné. Hinar smeitu ská'ar
Ein af hlnum
smeltu eirskálum
sem Jóhannes
sýnir í Listvina-
salnum. Því miðuv
gefur myndin enga
hugmynd um hina
fögru og sterku
liti.
Jóhannesar eru unnar eftir báð-
um aðferðum, enda þótt þær
garðasmeltu séu nokkuð frá-
brugðnar kínverskum cloisonné-
munum.
Höfundur greinarinnar i PC,
Vang Sjún, prófessor við
listaakademíúna í Peking, lýsir
eins og áður segir þróun þess-
arar listgreinar í Kína. Hún
barst til Kina með Aröbum á
13. öld, en vagga hennar mun
hafa staðið í Egyptalandi. Um
miðja fimmtándu öld hefst
fyrsta blómaskeið smeltulistar-
innar í Kína, en síðan hnignar
henni aftur, en nær aftur há-
marki fullkomnunar á átjándu
öld. Nítjánda öldln var hins
vegar hnignunarskeið og sú
Cloisonnéskál frá Peking. Frið-
ardúfa Picassos er komin í stað-
inn fyrir hið gamla friðartákn
Kínverja, gæsina.
hnignun ágerðist eftir þvi sem
leið á þá tuttugustu. Hin ger-
spillta stjórn Kúómintangs lét
sig litlu skipta hina þjóðlegu
arfleifð í hvaða mynd sem var,
og hinir frægu garðasmeltarar í
Peking unnu að mestu fyrir er-
lendan markað og þeir sem ekki
gáfust alveg upp, neyddust til
að lúta slæmum smekk hinna
erlendu kaupmanna.
Þetta gerbreyttist. strax fyrstu
mánuðina eftir að allþýða
Kina hafði tekið völdin í sínar
hendur. Pekingstjórnin ka’laði
þegar árið 1949 saman ráðstefnu
til að fjalla um hvað ætti að
gera til að vekja hinar gömlu
listgreinar af dva’.a. Stofnað var
llstiðnaðarfélag í Peking, sem
átti að tryggja listiðnaðinum ör-
uggan fjárhagsgrundvöll og
listamönnunum betri afkomu,
jafnframt þvi sem listmunirnir
yrðu gerðir ódýrari og vandaðri.
Þetta afit hefur tekizt og kín-
verska smeltulistin er nú á nýju
blómaskeiðl, eins og reyndar allt
kinverskt þjóðlíf.
ás.
Kaupið HAUK!
Lesið HAUK!
um
Sigíús Sigurhjartarson
Minningarkortin eru til
sölu í skrifstofu Sósíalista-
flokksins, Þórsgötu I; af-
greiðsiu Þjóðviljans; Bóka
búð Kron; Bókabúð Máls
og menningar. Skólavörðu-
stíg 21; og í Bókaver/.lun
Þorvaldar Bjarnasonnr i
Hafnarfirði