Þjóðviljinn - 16.05.1954, Blaðsíða 6

C) — Í»JÓÐVILJINN — Sunnudagur 16. maí 1954
þióoyiuiNii
Ctgcfandl: Samelningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (á.b.), Sigurður Guðmunds3on.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Asmundur Sigurjónsson, Bjarni Benedlktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Rltstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmlðja: Skólavörðustí*
19. — Sími 7600 (3 línur).
Askriftarverð kr. 20 á mánuðl í Reykjavík og nágrennl; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Frentsmlðja Þjóðviljans h.í. *
Einn af þeim stóru og björtu draumum sem þjóðina dreymdi
tipp úr lýðveldisstofnuninni 1944 var að byggja i landi sínu
vönduð, hlý og vistleg íbúðarhús í stað gamalla og ónothæfra
húsa sem notazt hafði verið við vegna þess að annars var ekki
kostur. A íslenzkan mælikvarða var þjóðin vel efnum búin og
það sem meira var um vert: Gert var stórkostlegt átak til auk-
innar framleiðslu, ný og fullkomin tæki keypt inn í landið, af-
kastameiri verksmiðjur og iðjuver reist en áður þekktust. Ör-
nggra markaða var aflað fyrir framleiðslu þjóðarinnar og á
öllum sviðum virtist velmegun og aukin farsæld blasa við. Út-
rý'ming húsnæðisskortsins og heilsuspillandi íbúða voru því sann-
arlega engir óraunhæfir loftkastalar enda yfirlýst sem eitt
helzta stefnumið nýsköpunarstjórnarinnar með setningu hinna
stórmerku lagafyrirmæla frá 1946 um virka og raunhæfa fjár-
hagsaðstoð hins opinbera til útrýmingar heilsuspillandi húsnæði
í landinu.
Þessi stefna í húsnæðismálum var mörkuð fyrir frumkvæði
Sosíalistaflokksins eins og flest önnur merkustu nýmæli ný-
sköpunaráranna. Með styrk sameinaðrar og sterkrar verk-
iýðshreyfingar að baki knúði Sósíalistaflokkurinn umbæturnar
fram, oft við takmarkaðan áhuga og lítinn skilning samstarfs-
flokkanna. Það varð hinsvegar eitt fyrsta verk afturhaldsstjórn-
ar Stefáns Jóhanns, Bjarna Benediktssonar og Eysteins Jóns-
sonar, sem mynduð var eftir að Keflavikursamningurinn var
gerður haustið 1946, að koma í veg fyrir framkvæmd laganna.
Kafa sósíalistar hvert þingið eftir annað krafizt þess að lögin
kæmu til framkvæmda eins og til var ætlazt við samningu þeirra
og afgreiðslu á Alþingi. En það hefur verið eins og að klappa í
steininn. Afturhaldið og ríkisstjórnir þess hafa hunzað allar
kröfur um framkvæmd laganna.
En afturhaldið sem þannig hefur eyðilagt eina gagnmerkustu
lagasetningu nýsköpunaráranna lét ekki nægja þann verkn-
að einan. Það hefur auk þess lagt á það alveg sérstaka áherzlu
að draga úr íbúðahúsabyggingum og torvelda þær með öllu
hugsanlegu móti. Til þess var Fjárhagsráð stofnað á sínum
tíma og í sama tilgangi hefur lánsfjárbannið verið skipulagt af
Etjórnarvöldunum. Þetta var einn þátturinn í framkvæmd banda-
rísku stefnunnar sem afturhaldsfylkingin undirgekkst með
Keflavíkursamningi 1946, Marsjallsamningi 1948, Atlanzhafs-
handalagssamningi 1949 og herverndarsamningi 1951. Hús-
bændurnir vestra kröfðust þess að fjárfesting yrði stórlega
minnkuð á Islandi til þess m.a. að draga úr atvinnunui og kenna
þannig undirþjóðinni að þiggja mola hernámsvinnunnar rneð
hugarfari þess sem þakkar fyrir saðninguna hvernig sem máls-
verðarins er aflað.
Það er þessi framandi stefna í byggingamálum, fyrirskipuð
af bandarísku auðvaldi en framkvæmd af auðsveipum leppum
bess hér heima, sem er undirrót þess hörmungarástands sem
rikjandi er í húsnæðismálum höfuðstaðarbúa og fjölmargra
annárra Islendinga í dag. Og hvað Réykjavik áhrærir sér-
efaklega hefur það sízt bætt úi skák að með völdin hefur farið
þröngsýnn og afturhaldssamur íhaldsmeirihiuti, sem ekkert
varanlegt úrslitaátak fæst til að gera í húsnæðismálunum.
Hefði stórhugur og framsýni nýsköpunarstefnu Sósíalista-
fiokksins fengið að njóta sín á sama hátt í húsnæðismálunum
og tókst að því er snerti uppbyggingu sjálfs atvinnulífsins með
tilkomu togaraflotans, bátaflotans og hinna nýju og fullkomnu
fiskiðjuvera, eru allar horfur á að húsnæðisbölinu væri í dag létt
af íslenzkri alþýðu. Það eru engar líkur til að þurft hefði lengra
tímabil en þau átta ár sem liðin eru frá setningu húsnæðis-
Jággjafarinnar til þess að láta drauminn um hlý og vistleg heim-
ili allri alþýðu til handa rætast. I stað þess hefur íbúum bragga
og annarra óhæfra og heilsuspillandi íbúða faríð fjölgandi ár frá
ári og fjöldi heimila er í upplausn af völdum húsnæðisskorts-
ins. Slíkir eru ávextir bandarísku stefnunnar sem leidd var til
öndvegis í íslenzkum stjórnmálum og efnahagsmáium um leið og
hugajónir lýðveldisstofnunarinnar og nýsköpunarstefnunnar
voru' sviknar af stjórnmálaforkólfum íslenzkrar áuðmannastéttar.
Til þess að létta af sér oki húsnæðis3kortsins þarf alþýðan
að sameina alla krafta sína. Eining alþýðunnar og öflug forustu-
aðstaða hennar í þjóðfélaginu er lykillinn að lausn þessa mikla
vendamáls eins og annarra sem úrlausnar bíða meðan alþýðuna
skortír afl til að tryggja hagsmuni sína og hugsjónum sínum
sigur á vettvangi þjóðfélagsmálanna.
L ÍSLENZKRA SÚSÍALLSTA
Sósíalistaflokkurinn hefur á
fimmtán ára ferli sínum átt við
tilfinnanlegan húsnæðisskort að
búa — eins og raunar alþýða
þessa lands.
Erfiðleikar þessir hafa kom-
ið hart niður í allri starfsemi
hans og skorið henni þrengri
stakk en önnur efni hafa stað-
ið til.
Það má óhikað fullyrða, að
Sósíalistaflokkurinn og önnur
sósíalistísk samtök stæðu nú
enn sterkar að vígi, hefðu þau
haft eigin samkomustað til um-
ráða.
Það er því orðin brýn nauð-
syn, pólitisk og menningar-
leg, fyrfr hina sósíalistísku
hreyfingu að eignast eigin
samastað, er fullnægi starfs-
kröfum hennar og vaxtarskil-
yrðum.
Á þessari forsendu hefur
Sósíalistaflokkurinn nú fest sér
eina af beztu eignarlóðum
Reykjavíkur, Tjarnargötu 20,
ásamt myndarlegu timburhúsi.
Formlegur aðili að kaupun-
um er Minningarsjóður ís-
lenzkrar alþýðu um Sigfús Sig-
urhjartarson, en sá sjóður var
stofnaður fyrir tveimur árum
til þess að heiðra minningu
þess ágæta forystumanns ineð
því að reisa flokki hans veglegt
starfs- og menningarheimili í
höfuðborg landsins.
Það er ætlunin, að þetta
nýja hús rísi eins fljótt af
grunni og tök verða á, en það
hús, sem fyrir hendi er, verði
nýtt um sinn svo sein kostur
er.
En til þess að eignast þessa
lóð oe það hús, er á henni
stendur nú, og til þess að
kljúfa kostnað við breytingar á
því, þarf eitt hið mesta fjár-
hagslega átak, sem íslenzk al-
þýða og flokkur hennar hefur
ráðizt í.
Við höfum sett okkur það
mark að hafa safnað kr.
1000.000.00 —■ einni milljón
króna — þann 17. júní.
Þessi frestur er svo stuttur
vegna þess að reynslan hefur
sýnt okkur, að í slíkum tilfell-
um gefur skammur timi bezta
raun.
Ákvörðunin um þessi eigna-
kaup hefur vakið mikla ánægju
og áhuga sósíalista og annarra
alþýðumanna um allt land.
Undirtektir þeirra hafa þegar
sýnt, að þetta var einmitt það,
sem þeir vildu og höfðu beðið
eftir, að gert yrði.
Aldrei fyrr hefur það skeð,
að íslenzk alþýða legði á einni
viku 150 þúsund krónur á
borðið, þótt oft hafi hún lyft
fjárhagslegum Gettistökum.
Láglauna verkamaðurinn,
sem lét þau orð fylgja 1000
króna gjöf sinni, að þessu
máli til framdráttar væri hægt
að spara við sig. í fæði, sjó-
maðurinn, sem ætlaði að kaupa
nýtt gólfteppi, en komst að
þeirri niðurstöðu, að gamla
teppið gæti vel dugað í eitt eða
tvö ár enn, starfsstúlkan, sem
varð sér úti um lán til þess að
leggja í sjóðinn, kennarinn,
sem afhenti 10 þúsund krónur
af samanspöruðu fé sínu og
blaðburðardrengurinn, sem
ákvað að leggja fram mánaðar-
kaupið sitt — allt eru þetta
dæmi þess hugumstóra vilja og
fórnarlundar, sem þetta hug-
T
stæða mál hefur mætt og sem
einkennist af þessari megin
hugsun: hvað get ég gert bezt
og mest til þess að koma millj-
óninni í höfn þann 17. júní?
Það segir sig sjálft, að meg-
inhluti þessa mikla verkefnis
hlýtur að hvila á framtaki
reykvískra sósíalista. En mig
langar jafnframt til að vekja
athygli ykkar, sem búið utan
Reykjavíkur, á því, að hér er
um að ræða sameign flokksins
um land allt.
Hús það, sem bera á nafn
Sigfúsar Sigurhjartarsonar, á
að verða öflug starfs- og menn-
ingarmiðstöð fyrir alla sósíal-
istíska hreyfingu í landi okkar
og alhvarf félaganna, er þeir
heimsækja höfuðborgina.
Þess vegna vona ég, að það
verði ekki aðeins metnaðarmál
heldur jafnframt ánægjulegt
verkefni hvers einasta sósial-
ista hvar sem hann er búsett-
ur, að leggja fram sinn skerf,
smáan eða stóran, til hins sam-
eiginlega verks og eignast þar
með hlutdeild í sameiginlegu
heimili hreyfingarinnar.
Það yrði málinu til ómetan-
legs gagns, að .alþýðan í sem
flestum bæjum, kauptúnum og
héruðum landsins legði hönd
að hinu nýja Grettistaki ís-
lenzkrar alþýðu. Einmitt það
myndi hafa glatt mest þann
Framhald af 4. síðu.
línunni en festir stöðuna á
miðborði.
7. Ed5 Ege7 3. c3 Rxdö 9.
exd5 Re7 10. 0—0 0—0 11. f4
Möguleikar hvits eru ták-
markaðir, d4 mundi opna
biskupslínuna á ný eða jafn-
vel gefa svarti færi á .peða-
meirihluta drottningarmegin
(d4,exd,cxd,ci). V7ið Be3 á
svartur RÍ5.
11. — Bd7
Cerir sig líklegan til að veikja
stöðu hvíts með DcS, Bh3 og
Bxg2. Hvítur kemur i veg fyr-
ir ’petta.
12. Ii3 Dc7 13. ÍIae8
Botvinnik ætlar sér sýnilega
að berjast kóngsmegin fyrst
og fremst. Hann hótar nú að
leggja undir sig e-línuua með
Rf5,Bf2,exf,Rxf4,Re3,Bxe3,
Hxe3,Kh2,Hfe8.
14. Dd2 Rfö 15. Bf2 hó
Treystir stöðu riddarans, 16.
g4 væri nú ekki gott vegna
hxg, 17. hxg Rh6, og hvítur
♦neyðist til að leika gö.
1.6. Kacl D(18 17. Kh2 Bh6
Svartur styrkir aðstöðu sína
með hverjum leik, en hvitur
getur lítið aðhafzt. Næsti leik-
ur Smisloffs er ekki góður,
mann, sem verk okkar er tengt
við.
Okkur er sagt, að við séurn
að kaupa og ætlum að byggja
fyrir erlent gjafafé.
Þannig tala menn, sem af-
neita íslenzku framtaki, líta
niður á íslenzka alþýðu og geta
helzt ekki hugsað nema með
erlendri aðstoð.
Þetta er ekki aðeins áróð-
ursbragð til þess að spilla fyr-
ir söfnuninni, heldur endur-
speglar það jafnframt vanmat
á alþýðunni og íslenzku þjóð-
inni yfirleitt.
Okkar sósíalistanna bíður nú
það ánægjulega verkefni að
láta þetta vanmat enn einu
sinni og rækilega sér til skamm-
ar verða.
En til þess að valda því
verkefni, sem við höfum tekið
að okkur, höfum við nú aðeins
þrjátíu daga.
Og við skulum ekki gleyma
því, að alla þessa daga verður
árangur starfs okkar undir
smásjá alþýðunnar jafnt sem
andstæðinganna.
Við verðum að setja allan
okkar metnað í það að hafa
leyst verkefnið af hendi á til-
skildum tíma.
Þann 17. júní verða íslenzkir
sósíalistar að hafa unnið þann
pólitíska og siðferðilega sigur
að safna heilli milljón króna
í hús flokksins, hús Sigfúsar
Sigurhj artarsonar.
Sameinumst sem einn maður
um að vinna þennan sigur.
Búum okkur af kappi undir
það að geta heilsað 17. júní
með sæmd.
Eggert Þorbjarnarson.
hann er einn þeirra vandræða-
leikja, sem mönnum vei’ða á,
næstum ósjálfrátt, þegar góöa
leiki skortir.
18. h4 Dfö!
Eftir þennan leik ógnar Bot-
vinnik með drápi á i'4 og við
því er engin vörn.
19. Be4 exf4 20. Kxf4 Rxhl!
21. Be3 Kfö 22. Bxfó Dxfö 23.
Dg2
Hvítur váldar h3. Hér virtist
23. Re6 sterkur leikur, en
ljóminn er fljótur að fara af
honum, ef nánar er gætt að:
23. Re6 Bxe3 24. Dxe3 Dxdö!
og fangarinn er fangi sjálfur.
23. — Dgl 24. De2 Dxc2 25.
Hxe2 He5 26. IIe2—el Ht'eS
27. Bf2 h4 28. Hxeá líxeö 29.
d4 hxgf 30. Kxg3 Hgöt 31.
Iíh2 Hf5 32. Be3
Eini leikurinn: 32.Rh3,Kh5;
32. Rg2,eða Re2 eða Rd3,
Bb5; 32. Bg3, g5 og vinnur.
En nú getur svartur svarað
g5 me.ð Hgl.
32.— exd 33. evd Kh7 34. Hf2
g5 35. Re2 Hxf2f .36. Bxf2 f5
og Smisloff gafst upp.
Staðan eftir 15. skákina:
Botvinnik 8 — Smisioff 7;