Þjóðviljinn - 23.06.1954, Blaðsíða 6

6) — ÞJÖÐVILJINN — Miðvikudagur 23. júní 1954
þlÓOVIUINN
'ðtgefandl: Sameiningarflokkiir alþýðu — Sósíalistaflokkurlnn.
Ritstjórar: Magnús Kjartanason (áb.), Sigurður Guómundsson,
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Asmundur Sigurjónssor.. ðjarnl Benediktsson, GuB-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafssoo.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiöja: Skólavörðustig
19. — Siml 7600 (S línur).
Áakriftarverð kr. 20 é mánuði S Reykjavik og nágrenni; kr. 17
smnars staðar á landinu. — Lausasöluverð l kr. eintakið.
Prentsmiðja ÞJóðviljans h.f.
Samnircgarttir við Sovétríkin
í^lendingar stunda einna mest milliríkjaviðskipti allra
þjóða heims. Þær vörur sem þjóðin þarf að fá frá út-
löndum eru miklar og margvíslegar, en til þess að geta
gert slík kaup þurfa íslendingar að hafa örugga og góða
markaði fyrir afurðir sínar, og þá fyrst og fremst sjáv-
arafurðirnar.
Þessi einfalda staðreynd er meginatriði 1 efnahagslífi
íslendinga og afkoma þjóðarinnar hefur jafnan verið
háð því hvernig til tckst í þessum efnum. Þess vegna
hefur Sósíalistaflokkurinn jafnan lagt mjög mikla á-
herzlu á stefnuna í markaðsmálum og háð harða bar-
áttu fyrir því að rétt væri stefnt og skynsamlega. Hafa
átök um þessi atriði oft mótað þjóðmálaumræðurnar að
mjög verulegu leyti.
Þannig fór t.d. þegar Bandaríkin tóku að hafa bein
aískipti af afurðasölumálum íslendinga með marsjall-
kerfinu, en eitt meginatriði þess var sem kunnugt er að
leggja raunverulegt viðskiptabann á Sovétríkin. Þessi
lenti haröast á íslendingum allra þjóða, sökum
þess að í stríðslok hafði tekizt að fá mjög góða og trausta
markaöi í Sovétríkjunum fyrir verulegan hluta af sjávar-
afurðum íslendinga. En þessum hagstæðu viðskiotum
var fórnað sökum valdboðsins að vestan, og Bjarni Bene-
tíiktsson þáverandi utanríkisráðherra gekk að því verk-
efni af venjulegu ofstæki. Mun þjóðin enn geyma í fersku
minni hinar endalausu ræöur hans urn viöskiptin við Sov-
étríkin og ruddalegar yfirlýsingar hans um að ekki væri
hægt að verzla við þá þjóð.
Afleiðingar þessarar stefnu urðu miög alvarlegar fyrir
íslendinga. Þeir voru háðir því að reyna að koma sjávar-
afurðum sínum út meðal keppinautanna í Vesturevrópu
— og hinar ágætu samstarfsþjóðir lögðu á það mikið kapp
um sömu mundir að auka fiskveiðiflota sinn og senda
hann sérstaklega á íslandsmið. Var togarafloti Vestur-
þjóðverja t.d. byggður upp á skömmum tíma með banda-
rísku og brezku fjármagni. Síðan kom að því að Bretar
lögðu viöskiptabann á íslendinga, og í Bandaríkjunum
var stöðugt verið að þrýsta niður verði á íslenzkum sjáv-
arafurðum, og var gengislækkunin m.a. rökstudd með
því að þannig þyrfti aö gera íslenzkan fisk ,,sa,mkeppn-
isfæran“ fyrir vestan haf. Afleiðingin af öllu þessu varð
su að framleiðslan dróst saman, hin miklu tæki íslend-
inga voru aðeins hagnýtt að nokkru leyti, árlega voru
gefin út fyrirmæli um það að bannað væri að frysta og
salta nema ákveðið lágmark af fiski o.s.frv. Gjaldeyris-
tap þjóðarinnar af þessum sökum nam hundruðum millj-
óna króna, en atvinnuleysi þjakaði íslendinga í vaxandi
mæli. Eina viðbragð ríki.sstjórnarinnar ýað það að þiggja
mútugjafir frá Bandaríkjunum til þess að vega upp
nokkurn hluta af því tjóni sem hún hafði bakað þjóðinni
•— en þær mútur voru keyptar hinu dýrasta verði, sjálfu
fullveldi þjóðarinnar.
Þetta var mikið niðurlægingartímabil í sögu þjóðarinn-
ar. En það er fróðlegt að um leið og marsjalltímabilinu
lauk og íslendingar voru ekki lengur bundnir af ákvæö-
um þess samnings sá rikisstjórnin þann lcost vænstan að
leita þegar í stað samninga við Sovétríkin, hagnýta þá
markaði sem alla tíð höfðu staöið til boða. Stefna Bjarna
Benediktssonar og félaga hans hafði beöiö algert skip-
brot. sjónarmið sósíalista höfðu sannazt á eftirminnileg-
a?ta hátt. íslendingar hafa nú haft viðskiptasamning við
Sovétríkin í næstum því eitt ár, og hann heíur reynzt
rnjög vel. Framleiðslutækin hafa verið hagnýtt miklu bet-
ur en gert hefur verið árum saman, og í stað sjávarafurða
höfiúh við fengið hinar dýrmætustu og nauðsynlegustu
vörur á hagstæðum grundvelli. Og nú hefur þessi samn-
ingur verið endurnýjaður í enn stærri stíl, og þaö er at-
hyglisvert að Sovétríkin féllust þegar í stað á að kaupa
cllt það magn sem íslendingar stungu upp á af freöfiski.
Það sannar að möguleikarnir eru mjög víðtækir, að ís-
lendingar geta nú stóraukið framleiðslu sína og veriö ör-
uggir um sölu. Það opnar aftur ný viðhorf í íslenzkum
atvinnumálum, sem nauðsynlegt er að ræða ýtarléga.
Morgunbladinu þokkuS ágcef HSveizia
viö söfnunina i SigfúsarsjóS
Þegar ég um daginn sendi
Þjóðviljanum hugleiðingar min-
ar um söfnunina í Sigfúsarsjóð,
skyldur launþeganna við Sós-
íalistaflokkinn, viðbrögð Morg-
unblaðsins og njósnir skrif-
stofu Sjálfstæðisflokksins í
þágu hernámsliðs Bandaríkj-
anna, hélt ég að ég myndi ekki
finna ástæðu til að skrifa niður
hjá mér frekari hugleiðingar
um þessi mál í bráð. En við-
brögð Morgunblaðsins við þess-
ari grein minni og öðrum grein-
um í Þjóðviljanum undanfarna
daga gefa tilefni til að biðja
Þjóðviljann fyrir aðra grein.
Þegar vinnufélagar mínir lásu
grein mína í Þjóðviljanum,
kváðu fylgjendur Sjálfstæðis-
flokksins meðal þeirra strax
upp úr með það, að Morgun-
blaðið myndi áreiðanlega mót-
mæla ýmsum staðhæíingum í
greininni og þá fyrst og íremst
þeim að Sjálfstæðisflokkurinn
þægi fé af amerískum og að
skrifstofa flokksins gæfi upr>
nöfn „kommúnisla“ til sendi-
ráðs Bandaríkjanna, auk þess
myndi að sjálfsögðu verða mót-
mælt ,,róginum“ um Holstein-
happdrælti Sjálfstæðisflokks-
ins og fleiri atriðum.
En þeir hafa verið heldur
I
framlágir síðustu dagana þess-
ir háttvirtu kjósendur Sjálf-j
stæðisflokksins. „Svar“ Morg-j
unblaðsins hefur nefnilega ^
hvorki fært þeim nein mótmæli |
við því að Sjálístæðisflokkur-|
inn lifi á erleridu fé né hinni
I
ógeðslegu njósnastarfsemi
flokksins, aftur á móti hafa
greinar blaðsins um söfnunina
í Sigfúsarsjóð og rússagullið
næstum sannfært þá alla um,
að rússagullið til Sósíalista-
flokksins sé þjóðsaga, sem eng-
inn fótur sé fyrir og að sannað
sé að Sjálfstæðisfiokkurinn
stundi njósnir af óþverralegasta
tagi fyrir bandaríska hernáms-
liðið. Það er ekki að ástæðu-
lausu að þessir fylgjendur Sjálf-
stæðisflokksins hafa iesið þettaj
milli línanna i Morgunblaðinu.J
Það sem einkum kom þeim til
að álykta, að sagan um rússa-,
gullið væri uppspuni, voru hug-
leiðingar í síðasta Reykjavíkur-
bréfi blaðsins þar sem enn var
íullyrt að söfnun „kommún-
ista“ væri sjónarspil, en nokkru
síoar í sömu hugleiðingum er
látin furða í ljós hvers vegna
kommúnistar séu svo smátæk-
ir að þeir skuli ekki kaupa upp
heil hverfi á beztu stöðum, þeg-
ar þeir hafa nóg fé frá Rúss-
landi. Höfundur Reykjavikur-
bréfa hefur líklega séð, að hér
er hann kominn á hálan ís. og
heldur ekki á'ram að telja upn
hvað „kommúnistar1* myndi,
gera ef þeir hefðu nóg fé frá
Rússlandi.
En hað var einmitt það sem
fylgiendur Sjálfstæðisflokksins
meðal vinnufélaga minna gerðu.!
Þeir byrjuðu á þvi að spyrjaj
hvers vegna „kommúnistar“,
hefðu ekki keypt upp allan bíla-j
kost bæjarins í öllum undan-|
fömum kosningum, hvers vegna,
þeir réðu ekki heilan her af á-
róðursmönnum, sem væru ó^
fullum launum, hvers vegnaj
-þe-ir g.nofu ekki út blað sem.
væri helmingi stærra og eftir-
sóttara en Mogginn o. s. frv.
Nei þeir urðu að álíta rússa-
gullið þjóðsögu, sem ekkert
mark væri takandi á.
Þegar hér var komið umræð-
um vinnufélaga minna greip
framsóknarmaðurinn inn í þær
og sagðist hafa sannanir fyrir
að Sjálfstæðisílokkurinn fengi
rússagull. Hann sagði það á-
kveðið að Sjálfstæðisflokkurinn
ætti að fá ágóða og umboðs-
laun í Rússlandi af sölu rúss-
neskra bíla, sem ríkisstjórnin
hefði nýlega fest kaup á í Rúss-
landi, og hefði bílaverzlun Gísla
Jónssonar alþm. verið fengin til
að sjá um sölu bílanna. Fylgis-
menn Sjálfstæðisflokksins setti
nú næstum hljóða við þessa
fregn, en við héldum samt
áfram umræðunum í næsta
kaffitíma. Þeir héldu því fram
að sannað væri með þögn Morg-
unblaðsins að forráðamenn
Sjálfstæðisflokksins hefðu tek-
ið að sér e.ð reka hér þær ógeðs-
legustu njósnir sem hugsazt
geta. Einn fyrrverandi fylgj-
andi flokksins, sem dvaldi í
Danmörku á hernámsárunum,
átti engin orð tii að lýsa þeim
mönnum, sem hafa ákveðið að
gefa hernámsliðinu upp nöfn
andstæðinga hernámsins, hann
sagði: Þetta eru ekki menn,
ekki dýr, þetta er sori og ó-
þverri. I þessu sambandi tók
hann fram að sér þætti ekki
burðug. sú áskorun Morgun-
blaðsins á Þjóðviljann að birta
nöfn þeirra sem gefið hafa í
Sigfúsarsjóð. Ekki væri ástæða
til að hjálpa njósnadeild Sjálf-
stæðisflokksins í glæpastarf-
seminni, enda myndi hann ekki
eftir að venja væri að birta
nöfn gefenda í stórsöfnunum
sem þessari.
Skrif Morgunblaðsins og um-
ræðurnar á vinnustaðnum mín-
um gefa von um að 2 af 5 fylgj-
endum Sjálfstæðisflokksins séu
að snúa við honum bakinu og
er það vel.
1. áfanga í söfnuninni í Sig-
fúsarsjóð er nú lokið. Glæsileg-
ur sigur hefur unnizt, líklega
einn glæsilegasti sigur sem al-
þýðan og flokkur hennar hefur
unnið og óska ég okkur öllum
til hamingju með þennan- árang-
ur og þakka Morgunblaðinu á-
gæta liðveizlu.
Verkamaður.
liötir e
a
imoréi
Eins 'o* ö'Ium cr í' feróku
minni gaf Gunri'ar Thoroddsen
borgarstjóri hátíðlegt loforð
um það rétt fyrir bæjarstjórn-
arkosningarnar í janúarmán-
uði sl. að Reykjavíkurbær
myndi úthluta og afhcnda á
þessu vori byggingarlóíir
und r e'gi færri en 1500 íbúð-
ir.
Gg borgarstjórinn tók enn
dýpra í árinni. Ilann fullyrti
að allar þessar lóðir vreru til-
búnar tii afhendiugar þá þeg-
ar.
Þótt komið sé fram undir
lok júní er var'a enn búið að
úthluta lóðum unair helming
} eirra 3500 íbúóa sem borg-
arstjórinn gaf fyrirheitið um
í janúarmánuði.
H:tt er þó kannski ennþá
verra, að fæstar lóðirnar scm
úth'utao hefur verið í ár eru
í afhendiigirhæfu ástandí
Þsnnig hafa t d. bygginga-
sanivinnufélög sem fengu til-
kynningar um lóðaúthlutun
snemma í jánúar ekki enn
fengið Icðir sínar afhentar.
Þanuig stendur slóðaskápur
íiialdsins í vegi fyrir því að
þeir eínstakiingar og samtök
sem v’Ija gera tilraun tiUað
halda uppi býggingarstarf-
semi í bænum geti gert það
Iiindrunarlaust 3f hálfu bæj-
arins.
Þa* er óþo'andi að bau
hundruð Reykvílcinga og jafn-
vel þúsundir sem hafa sótt
um lóðir og vilia ráðost í
byggingar skuli hindraðar í
he:m fvrrætlunum af sama
bæ iars tjórna rmelrihl u tanum
scm sjálfur héfur geíizt upp
v35 oð lev-ja húsnæðisvanda-
rnál bæjarins.
Það er cverjandi að hærin.n
skuli neit.a mönrmm, sem vilja
þrátt fyrir alla erfiðleika ráð-
ast í íbúðabyggingar, um lóð-
ir undir húsin.
Með þessari framkomu er
íhaldið enn einu sinni að koma
í veg fyrir það að eðlileg og
nauðsynleg byggingarstarf-
semi geti átt sér stai. Þetta
er' í reynd það ,.frelsi“ til
íbúðabygginga, sem íhalds-
blöðin lofuðu af innilegustum
fjá’g’.eik þegar slakað var á
höftunum af Alþingi sl. vetur.
íhaldið hefur lag á að hag-
ræða „frelsinu“ þannig að
höftin haldi eftir sem áður
í nýju formi.
En þetta er ástand sem
Reykvíkingar geta ekki þolað
og mega ekki líða eins og
ástett er í húsnæðismálum
bæjarins. Það er með öllu
óforsvaranlegt að bæjarfélag-
ið sjálft standi í vegi fyrir
þeim byggingarframlrvæmdum
sem almenningur treystir sér
til að ráðast í, þrátt fyrir
lánsfjárbannið sem skipulagt
er og fyr'rskipað af stjcrnar-
völdunum.
Reykvíkingar li’icta að
krefjast þess að æðsti emb-
ættismaður þeirra, sjálfur
borgarstjórinn, geri sig ekki
beran að því að hafá farið
með fleipur eitt og blekkingar
í sarnbandi við möguleika bæj-
arins í þessum efnum. Loforð
borgarstjórarts var tvímæla-
laust og bví fylgdi enginn
fyrirvari. Cg nú er komið að
því að stenda við stóru orð-
in, að úthluta og afhenda
a.m.k. lóðir undir bær 1500
ibúðir sem Gunnar Thoródd-
sen taldi engin vandkvæði á
að úthluta fyrir meira en
fhnm minuónm síðan.'. i