Þjóðviljinn - 24.06.1954, Qupperneq 12

ítl hr©símm í iimrásarl
ss
’B
rs r
innrasma
farna úf um þúfur
Ríkisstjórnin í Guatemala tilkynnti í gærkvöld aö her-
inn sem réðist inn í landið frá nágrannaríkinu Honduras
i'yrir fimm dögum væri nú hvarvetna á hröðum flótta
til baka til landamæranna.
Ríkisstjórnin segir að í gær
hafi tveir af stærstu bæjun-
um, sem innrásarherinn hafði
náð, verið teknir af honum, og
á ýmsum stöðum hafi -heilir her-
fiokkar innrásarmanna gefizt
upp bardagalaust.
Mikil sigurvissa
Fréttaritari brezku fréttastof-
unnar Reuters í Guatemalaborg
símaði í gær að jafnt stjórnar-
andstæðingar og stjórnarsinnar
þar væru komnir á þá skoðun
að innrásin væri farin út um
'þúfur. Sigurvissa einkennir all-
ar aðgerðir Arbenz forseta og
samstarfsmanna hans, sagði
fréttaritarinn. Hann kvað gremju
landsmanna í garð Bandaríkj-
anna vegna stuðnings Banda-
Orðsending frá fram-
jkvæmdanefnd Sigfásar-
sjóðssöf nntsarinBar
Peir sem hafa enn með hönd-
um söfnunargögn frá nefnd-
inni eru beðnir að gera skil á
þeim strax í skrifstofu Sósí-
álistaflokksins Þórsgötu 1.
Orðsendlng Irá Sósíalista-
félagl Heykjavíkur
3. ársfjórðungur flokksgjalda
féll í gjalddaga 1. júní s.l. —
Komið í skrifstofu félagsins
Þórsgötu 1 og greiðið þau
skilvísiega.
Sakadómari staS-
festir
Þjóðviljanum harst í gær
eftirfarandi yfirlýsing:
„Herra ritstjóri.
' Vegna. ummæla blaðs yðar í
dag um rannsókn árásarmáls á
Keflavíkurflugvelli, skal það
tekið fram, að rannsóknarlög-
reglan leitaði í gær eftir beiðni
lögregiunnar á Keflavíkurflug-
velli að Guðmundi Þ. Elíassyni,
járnsmið, sem bera skyldi vitni
í málinu.
Síðari hluta dags fannst
Guðmundur, en vegna ógold-
inna sekta hans dróst það í 1-2
Idukkustundir eða til kl. um 7
síðdegis, að farið væri með
hann suður á flugvöll, en þá
var hann fluttur þangað á veg-
um sakadómaraembættisins.
Dómsmálaráðherra hafði eng-
in afskipti af máli þessu.
23. júní 1954.
Sakadómari."
Það er þannig staðfest að
lögreglan á yfirráðasvæði
Bjarna Benediktssonar tekur
•mann sem á að bera vitni gegn
Bahdaríkjamönnum á yfirráða-
svæði Kristins Guðmundssonar,
sctúr hann í fangelsi vegna
tveggja ára gamallar sektar,
ei guggnar á öllu saman eftir
1-2 klukkutíma! Ekki að undra
þótt hreinsa þurfi ráðherrann
r? svo bjarnabenlegum aðför-,
um!
ríkjastjórnar við innrásina fara
sívaxandi. ■■
Útvarp innrásarhersins sagði í
gær að hann hefði náð á sitt
vald meginhluta þriggja sýslna
næst landamærum Honduras og
samgöngur milli Guatemalaborg-
ar og hafnarborgarinnar Puerto
Barrios hefðu verið rofnar.
Neitar að taka kæru
til greina
Henry Cabot Lodge, aðalfull-
trúi Bandaríkjanna hjá SÞ og
forseti Öryggisráðsins þennan
mánuð, hafnaði í gær beiðni
Guatemalastjórnar um nýjan
fund ráðsins til áð ræða innrás-
ina.
Iíomst Lodge svo að orði
að með kæru sinni til Örygg-
cpnar
1 dag verður opnuð ný hús-
gagnaverzlun að Laugavegi 99
hér í bæ. Það er húsgagnaverk-
stæðið Valbjörk h.f. á Akureyri
sem opnar verslunina, og verða
þar á boðstólum alls konar ný-
tízkuleg húsgögn, framleidd á
vorkstæðir.u fyrir norðan.
Húsgagnaverkstæðið Val-
>björk var stofnsett fyrir 3 ár-
um. Það hefur smám saman
verið að auka starfsemi sína
og nú vinna þar um 20 menn,
en útsölur eru á Akureyri, Sigiu
firði, Isafirði og nú í Reykja-
vík. Forstjóri, fyrirtækisins er
Jóhann Ingimarsson og teiknar
hann einnig öll húsgögnin, sem
framleidd eru á verkstæðinu.
Verzlunarstjóri liinnar nýju
verzlunar á Laugavegi 99 er
Baldur Guðmundsson.
Ferðafélag íslands ráðgerir
tvær ferðir á , sólmyrkvasvæðið
n. k. þriðjudagskvöld o'g mið-
vikudagsmorgun.
Farið verður á þriðjudags-
kvöld kl. 7 e. h. austur í Mýr-
dal og gist þar á miðvikudags-
nótt, sennilega í tjöldum og
skólahúsi, skammt frá Dyrhóla-
ey.
Á miðvikudagsmorgun er og
ráðgerð önnur ferð frá F. í. aust-
ur að Krossi í Landeyjum. Verð-
ur komið þarigað nokkru áður
en myrkvunin hefst.
Almyrkvi á sólu hefur ekki
sést á íslandi í 121 ár eða síðar.
1833 og rná nærri geta að marg-
an fýsi að sjá svo sjaidgæft nátt-
úrufyrirbæri.
Fólk er hvatt til að tryggja
sér far í tíma.
Upplýsingar á skrifstofu
Ferðafélagsins í Túngötu 5, sími
3G47.
isráðsins væri Guatemala að
gerast aðili að sovézku sam-
særi um íhlutun um mál
Vesturheims. Kvaðst Lodge
vilja vara Guatemalastjórn
við því að ganga erinda á-
róðurs sovétkommúnismans.
Þing Chile fordæmir
innrásina
Fimmcudagur 24. júní 1954 — 19. árgangur — 137. árgangur
Sandi. Frá fréttaritara Þjóðviijans.
Hreppsnefndin hér hefur fengiö 150 þús. kr. lán til að
fullgera útnesveginn fyrir Jökul, en enn stendur á vinnu-
vélum frá vegagerð ríkisins svo hœgt sé að hefja verkið.
Til stóð að hef ja það uppúr páskum.
Fyrir fé þetta á að „yfirkeyra“ í vor var vonazt til þess að
Þing Chile í Suður-Ameríku þann hluta vegarins sem undir- hægt yrði að bvrja á fram-
samþykkti í gær ályktun, þar byggður var í fyrra og ennfrem-| kvæmdum við veginn upp . úr
sem lýst er fordæmingu á innrás-^ ur að undirbyggja veg um lönd! páskum, en enn stendur ó vél-
inni í Guatemala. Áður hafði Lóns og Beruvíkur. Á vegurinn
þing Uruguay samþykkt sams- þá að vera fær vörubílum og
konar ályktun. I öðrum kraftmiklum bílum.
Fíugfélag fsiands efnir til sðlmyrkva-
ugs 39. juní n.k.
Flugféiag íslandö hefur ákveðið að efna til sérstakra
ílugferða í sambandi við sólmyrkvann n.k. miðvikudag.
Verður lagt upp frá Reykja-
víkurflugvelli nokkru fyrir há-
degi í tveimur Douglasflugvél-
um, og ef veður er hagstætt er
ráðgert að hafa viðdvöl í Vest-
mannaeyjum og virða þaðan
fyrir. sér sólmyrkvann. Ferðin
mun taka 2 til 3 tíma, og benda
allar líkur til þess, að Flugfé-
iag Islands geti hvergi nærri
fullnægt eftirspurn eftir sæt-
um, þar sem einungis verður
hægt að hafa tvær flugvélar til
þessara ferða sökum mikilla
anna á áætlunarflugleiðum fé-
lagsins.
„Ándarungar á
Lækjartorgi64
Kl. um fjögur í gærdag stöðv-
aði lögreglan bílaumferð um
neðanvert Bankastræti, Lækjar-
torg og Lækjargötu í nokkrar
mínútur. Tilefni þessarar um-
ferðastöðvunar var að önd var
á leið til Tjarnarinnar með
nokkra unga sína og mun hafa
komið niður Hverfisgötu yfir
Arnarhólstún.
um frá Vegagerð ríkisins. Nú
hefur vegamálstjóri lofað að
þegar jarðýtuvinnu sé lokið á
Fróðárheiði skuli vélarnar send-
ar í útnesveginn. Hefur þetta
vakið allmikla óánægju á Sandi,
því menn eiga bágt með að skilja
hvers vegna staður sem þegar
hefur vegasamband við þjóðveg-
ina er látinn sitja í fyrirrúmi,
Framhald á 3 síðu
ölafsvikingar
ætla ekkl ú láta
Þótt Ólafsvíkingar eigi enga
sundlaug ætla þeir ekki að láta
sitt eftir liggja í tvö hundruð
metrunum. Hafa þeir hreinsað
upp og gengið mjög smekklega
frá síldarþró og ætlá síðan að
nota kælivatn frá frystihúsinu
— og synda 200 metrana í síld-
arþrónni.
Hvorum ber valdið, Bjarna eða Kristni?
Framhald af 1. síðu.
Rökstyðningur
hrl. Theodórs B. Líndals.
Hér er ekki hægt að rekja
ræður málflytjandanna en að-
eins stiklað á því helzta.
Theédór taldi efnisatriði
málsins skipta máli. Sakborn-
ingurinn ók VL-bifreið í eigu
Hamiltons, hann framdi brot-
ið á Keflavíkurflugvelli og
hann var í þjónustu Hamiltons-
félagsins er hann framdi brot-
ið (a.m.lc. tvö fyrri ákæruatrið-
in). Brotið hefði^ því leitt af
dvöl varnarliðsins hér á landi
og sakborningur ætti því að
hlýta lögsögu lögreglustjórans
á Keflavíkurflugvelli skv. nýj-
um lögum nr. 33/1954 þar um.
— Samkvæmt þeim lögum er
það utanríkismálaráðherra, sem
skipar þennan dómara, en dóms
málaráðherra veitir að öðru
leyti dómurum embætti. Utan-
ríkisráðherra ritar undir lögin
með forseta én ekki dómsmála-
ráðherra. Af þessu leiði, að
utanríkisráðhcrrn sé yfirmað-
ur þessa tiltekna dómara, m.
ö.o. dómsmálaráðiierra þessa
lögsagnarumdæmis —7 maður-
inn með ákæruvaídið.
Theódcr sagð', að lög' þessi
hefðu verið atrií-i í samningum
stjómarflokkanna um stjórnar-
myndunina á sínum tíma og
væru sett i fuliu samræmi við
forsetaúrskurð urn verkaskipt-
ingu ráðherra nr. 58/1953. ■—
Sá væri þó gallinn, að þessi
skipting ákæruvaldsins væri
hvergi tekin fram berum orð-
um, hvorki í forsetaúrskurðin-
um né í lögunum um lögreglu-
stjórann, en ljóst væri að þessi
hafi verið vilji Alþingis og las
lögmaðurinn upp bréf frá Ólafi
Thórs dags. í fyrradag, þar
sem segir að þessi skipting
hafi tvímælalaust verið meining
Alþingis.
Rökstuðningur
dr. Einars Arnórssonar.
Stjórnlagafræðingurinn dr.
Einar Arnórsson var á annarri
skoðun. Kvað hann málið mjög
einfalt og krafðist ómerkingar
á úrskurði lögreglustjórans og
frávísunar málsins frá dómi„
þar sem utanríkisráðherra hafi
ekki ákæruvald. Rakti hann og
flutti Hæstarétti sömu rök fyr-
ir frávísunarkröfunni, sem
verjendur sakborningsins höfðu
uppi í undirrétti. Meðan á ræðu
hans stóð var hann hvað eftir
annað truflaður með spurning-
um frá ýmsum dómurum
Hæstaréttar, sem fengu skýr
svör.
Dr. Einar kvað það skýiaust.,
að ákæruvaldið væri einvörð-
ungu í höndum dómsmálaráð-
herrans. Fyrir því væru bein
lagafyrirmæii, svo skýr, að á
því væri enginn vafi. í 20. gr.
1. nr. 57/1951 segir, að dóms-
málaráðherra skuli fara með á-
kæruvaldið. Til þess að fela ein-
hverjum öðrum þetta vald þarf
ný lagafyrirmæli. Ekkert minna
er nægilegt. Hvorki forsetaúr-
skurður né góður vilji þing-
manna og stjórnarflokka fær
haggað skýlausum lagaákvæð-
um. Ef það var meiningin að
skipta ákæruvaldinu, af hverju
var það þá ekki sett berum
orðum í lögin og þar með gerð
breyting á opinberu lögunum
frá 27/1951? Jafnvel þingsá-
lyktanir, þar sem vilji Alþingis
hefur komið berlega fram,
hagga ekki lögum eins og hinn
virðulegi réttur veit, hvað þá
frómar óskir eða samnirigar
stjórnarflokka. Me3 lögunum
um iögreglustjorann 33/1954
var aðeins stofnað nýtt lög-
sagnarumdæmi á Islandi en alis
ekki nein breyting gerð á ákv.
20. gr. 1. 27/1951 um ákæru-
valdið. Það er al!t í lagi, að
kveða á um verkaskiptingu ráð-
herra með forsetaúrskurði, en
það verður að vera innan
ramma gildandi laga. Auk
þess segir hvergi í forsetaúr-
skuröinum frá 58/1953 að á-
kæruvaldinu sé skipt milli ráð-
herra.
Heimildin til sldptingar á-
kæruvaldsins vantar þess vegna
aigerlega, bæði í forsetaúr-
skurðinn og almenu iög, Þótt
heimildin væri í forsetaúr-
skurðinum, eða vilji um hana
lægi sannanlega þar á bak við,
fær harin ekki raskað ákvæðum
laga.