Þjóðviljinn - 15.08.1954, Blaðsíða 11

—
Sunnudagur 15. ágúst 1954 — ÞJÓÐVILJINN — (11
Framhald af 7. síðu.
ríkismanna. Enn fremur taldi
hann ólíklegt að Bretar tækju
þátt í styrjöld sem kynni
að brjótast út milli Rússa og
Frakka annarsvegar. og Þrí-
veldasambandsins hinsvegar.
Hinn 6. júlí lagði hann af
stað í skemmtisiglingu til
Noregsstranda og hefir því
eflaust ekki búizt við að ó-
friður væri fýrir dyrum.
Þegar Berehtold greifi
frétti svar keisarans þóttist
hann hafa himin höndum
tekið og hugðist láta kné
fyigja kviði gagnvart Serb-
um, ekki sízt vegna þess að
Bethmann Hollweg ríkiskanzl-
ari var á sama máli og keis-
arinn og gaf ákveðið loforð
■ eins og hann um stuðning við
■Austurríkismenn gegn Serb-
um. Hinn 7. júlí hélt _ svo
Berchtold fund í ríkisráði
Austurríkis. Á þeim fundi
mætti hann harðri mótstöðu
hjá hinum ungverska forsæt-
isráðherra Stefáni Tisza
greifa, sem vildi fara gæti-
lega að öllu. Flestir fundar-
menn snérust á sveif með;
Berchtold greifa, en þó tafði
andstaða hins ungverska for-
sætisráðherra fyrir fram-
kvæmdum. Þótt fundur þessi
væri leynilegur, barst eitt-
hvað út af honum og utanrík-
isráðherra Rússa, Sasonoff,
varaði austurrísku stjórnina
við því að gera nokkuð á hlut
Serba.
Menn biðu allsstaðar með
•'mikilli óþreyju eftir því sem
koma skyldi, en yfirleitt var
ekki talið að styrjöld væri
yfirvofandi. Hinn 15. júlí
lögðu t. d. forseti Frakklands
Poincare og forsætisráðherr-
ann Viviani af stað í ferðalag
til Pétursborgar í heimsókn
til Rússakeisara og ætluðu
að koma við í höfuðborgum
Norðurlanda í bakaleiðinni.
Berchtold greifi frétti um
þetta ferðalag og vildi ekki
senda Serbum neina úrslita-
kosti fyrr en hinir frönsku
stjórnmálamenn væru farnir
aftur frá Pétursborg. Hinn
19. júlí lét hann ríkisráðið
samþykkja orðsendingu, er
hann fól sendiherra Austur-
ríkis í Belgrad að flytja serb-
• hesku stjórninni seinni hluta
dags hinn 23. júlí, því það
var vitað að þeir Poincare
ætluðu að leggja af stað frá
. £4tur3hprg; ,þann dag.
’ Það 'hafði verið ásetningur
’ Berchtolds' að g&ra svo harð-
ar kröfftrrf í • ■oi'ðleqdingufinií
að hún. væri óaðgengilcg.
Þessvegna var þess t. d. kraf-
izt, að serbneskir embættis-
menn, sem'austurríska stjórn-
’in hafði ■ andúð á, væru settir
af og að félög, er tengd voru
sjálfstæðishrevfingu Suður-
i' Slava, væru leyst upp og for-
.ingjar þeirra 'ofsóttir. Áttu
áusturrískir embættismenn
S’Vað Standa fýrir rannsóknun-
um á áróðrinum gegn Aiist-
iirríki og morðinu. Þetta' var
'sama - sem að- afhehda Aust-
: urríki yfirráðin yfir innan-
fíkismálunúm- og kom því
í’ ekld tii mála að fullvalda
rlki gæti gengið að slíkum
kröfuná, Serbar skyldu svara
;. innan 48 klst.
Orðsendingin var tilkynnt
ekki tilkynningu frá Berch- að flytja rússnesku stjórn-
told um svar- Serbar ,enda inni. stríðs-yfirlýsingu Þjóð-
óttaðist hann að hógværð og verja, ef • hann hefði ekki
sáttfýsi þeirra myndi auka fengið fulliiægjandi svar fyrir
stórveldunum hinn 24.. en friðarviljann í Berlín. Bæði kl. 5. Sendiherrann beið til
áður höfðu Austurríkismenn . þýzki utanríkisráðherrann og kl. 6 og fór þess á leit að
tilkynnt Þjóðverjum hana ríkiskanzlarinn ' vildu fara Rússar gengju að kröfu .Þjóð-
leynilega (21. júlí). Reyndar gætilega og var því ekki um verja. Þegar Sasonoff svaraði
neituðu Þjóðverjar síðar að það gefið að Vilhjálmur keis- neitandi flutti þýzki sendi-
þeir hefðu fengið neina slíka ari snéri aftur úr sjóferðinni. herrann honum stríðsyfirlýs-
tilkynningu fyrr. en hin stór- p>eir óttuðúst að herforingj- ingu, er kom Rússakeisara á
veldin, en það er þó full- arnir hefðu óheppileg áhrif. á óvar.t. Hann hafði ekki skilið
sannað að svo var og bæði hann. En keisarinn snéri þó að úrslitakostir fælust í orð-
Bethmann Hollweg ríkiskanzl- aftur og kom til Kiel hinn 26. sendingu Þjóðverja, enda var
ara og von Jagow utanríkis- júlí og virðist fyrst hafa ver- hún ekki orðuð sem úrslita-
ráðherra þótti hún of frek. ið undir áhrifum ófriðarsinna. kostir. Áður en stríðsyfirlýs-
Sir Edward Grey fékk líka En um morguninn 28. júlí las ing Þjóðverja var tilkynnt.
vitneskju um orðsendinguna hann svar Serba og sagði þá', hafði hann sen.t Þýzkalands-
áður en hún var opinberlega að Austurríkismenn hefðu keisara skeyti og beðið hann
tilkynnt, og hinn 22. hringdi unnið svo mikinn siðferðileg- að gefa sér tryggingu fyrir
hann til austurríska sendi- an sigur, að það væri engin því að herkvaðning Þjóðverja
herrans í London og bað hann ástæða til styrjaldar. Sendi- þýddi ekki styrjöld. I ein-
að tala við sig seinni part herrann hefði enga ástæðu feldni sinni trúði Nikulás því
næsta dags. Sendiherrann bað haft til að fara frá Belgrad. enn að Vilhjálmur vinur hans
Berchtold greifa um leyfi til Hann tjáði sig reiðubúinn til myndi í lengstu lög reyna að
að segja Edward Grey frá að miðla mátum. En Berch- forðast blóðsúthellingar.
told greifi varð fvrri til og
orðsendingunni er hann talaði
við hann og fékk Jeyfið. Ed- sagíi hinn sama dag Serbum
ward' Grey sagði er hann stríð á hendur, Sama dag
hafði Iesið orðsendinguna að rejmdi Edward Grey að fá
augljóst væri að höfundar þýzku stjórnina til að stöðva
ir í tugthús.
Dagai’nir 1.—4. ágúst
eru einhverjir hinir örlaga-
ríkustu í sögu álfunnar. Á
þessum fáu dögum voru milli
10 og 20 milljónir manna
kvaddir í herina. Lífsviðhorf
mörg hundruð milljóna
breyttist í einum svip. Hin
góðu friðarár voru liðin í ald-
anna skaut, nýtt tímabil
byrjað.
Framhald af 5. síðu.
werið landbúnaðarland og enn
hefur mikill meirihluti kínversku
þjóðarinnar framfærslu sína af
lándbúnaði. Kínverska alþýðu-
stjórnin hóf þegar eftir valda-
töku sína árið 1949 skiptingu
lands ttiilli hins landlitla eða
lándlausa bændaalmúga,. óg má
nú heita að beirri .skiptingu
sé lokið. Landeignaskiptingin
var mikið átak enda er hún
hornsteinninn undir fram.tíðar-
Með stríðs.yfirlýsingu Þjóð
verja á hendur 'Rússum var (
teningunum kastað. Hin Þlóun landbúnaðarins. Komm-
mikla hernaðarvél var komin
hennar hefðu með ráðnum
hug gert hana þannig, að
Austurríkismenn og fá -þá
til að ganga að tilboði Serba.
Serbar gætu með engu móti Þýzka stjórnin sendi . þessa
gengið að kröfum þeim, er uppástungu áleiðis til Vínar,
í henni væru fólgnar. Þeir
stefndu auðsjáanlega að styrj-
við Serba.
I Italíu vakti orðsendingin
gremju vegna þess að ítöl-
um hafði ekkert verið til-
kynnt um hana, þó að þeir
væru bandamenn Austurríkis-
manna. Frakkar og Rússar
vildu að Serbar fengju frest-
f rSödéagdátt;
Grey stakk upp á því við . n.'
þýzldi fsíjórnina'.í áð. ‘ hún
reyndi að fá stjórn Austur-
ríkis til að ganga að því að
Bretar, Þjóðverjar, Frakkár
og ítalir miðluðu málum.
Von Jagow vísaði uppástung-
unni á bug, sagði að Þjóð-
verjar gætu ekki stefnt
bandamönnum sínum, Aust-
urríkismönnum fyrir evrópsk-
an gérðardóm. Berchtold
greifi neitaði líka að fram-
lengja frestinn.
Serbneska stjórnin afhenti
Austurríkismönnum svar sitt
en hvorki hún né Vilhjálmur
keisari gerði neitt til að
halda .aftur af Austurríkis-
mönnum þrátt fyrir orð keis-
arans um að svar Serba væri
fullnægjandi og engin ástæða
til styrjaldar.
í gang og varð ekki stöðvuð.
Samtímis sem Þjóðverjar
settu Rússum úrslitakosti 31.
júlí kröfðust þeir af Frökk-
um, að þeir lýstu yfir því, að
þeir myndu verða hlutlausir
í styrjöld milli Rússa og Þjóð-
verja, og kröfðust svars hinn
1. ágúst ,kl. 4 e. h. Frakkar
svöruðu að þeir myndu gera
það sem hagsmunir þeirra
byðu þeim, og 3. ágúst sögðu
Hinn 25. höfðu Austurrík- Þjóðverjar þeim stríð á hend-
ismenn hafiðj liðssafnað bæði ur. :
* v við landamæri Serbíu og Þegar hér var komið var.
^ Þýzki herilm tilbúinn við
ar gagnráðstafanir, og í Ber- landamæri Frakklands . og
Á. : . .; /t }íif yap lijtiðjá þær sem hættu- Belgíu. — 2. ágúst sendu þeir
íégar fyriV Þýzkáland. Rúss- Belgum úrslitakosti, og er
neski hermálaráðherrann þeim var hafnað hóf þýzki
neitaði því að um almenna herinn innrás í landið, en sú
herkvaðningu væri að ræða innrás varð orsök þess, að
eða ógnun við Þýzkaland. Bretar hófu þitttöku í styrj-
Hinn 28. og 29. júlí fóru öldinni. Hinn 4. ágúst kl. 7
símskeyti milli - Þýzkalands um kvöldið flutti énski sendi-
keisara og Rússakeisara. Bað herrann í Berlín þýzku stjórn-
Rússakeisari Vilhjálm að inni stríðsyfirlýsingu Breta.
miðla málum. 30. júlí um Á hinni örlagaríku stundu
kvöldið sendi Vilhjálmur friðslitanna urðu menn sann-
Franz Jósef skeyti og bað arlega lítt varir við friðaröfl-
hann að tilkynna hvaða skil- in. Mannúð, þekking, mann-
yrði hann setti um miðlun. vit og hófsemi höfðu lítið áð
. . , , Berchtold greifi samdi svar segja, friðarhreyfingin lét
25. juli, tveimur minutum að- við þessu simskeyti fyrir.hinn ekki mikið á sér bæra, frið-
ur en fresturinn var utrunnma. gamla keisara og réði auð- .ardómstóllinn í Haag gleymd-
Þ.eir gengu að flestum kröfum vitað efni þess. Hann sagði ist. Ekkerf bólaði á allsherj-
Austurrikismanna, tjaðu sig að Rússar hefðu byrjað al- arverkfalli, aðeins fáeinir
fusa til að rannsaka morð-■ menna herkvaðningu og verkalýðsforingjar voru sett-
málið og stöðva allan fjand- kvaðst einnig hafa gert svip- .
samlegan áróður gegn Aust- aðar r4ðstafanir og endaði
urríki, en höfnuðu - því, að með þvi að ;lann treysti- á ó-
austurrískir fuiltrúar tækju rjúfanlega tryggð sinna
þýzku bandamanna. Hbniim
var fullljóst að Þýzkálhnds-
keisara var ekki svo leitt sem
hann lét. Það kom líka fljótt
á daginn, því að daginn< eft-
ir fyrirskipaði Villijálmur
sjál'fur herkvaðningu, og að
kvöldi hins sama dags kröfð-
ust Þjóðverjar þess, að Rúss-
ar hættu liðssafnaðinum inn-
unistaflokkur K.ina hefur nú
beitt sér fyrir frekari fram-
kvæmdum í laiidbúnaðarmál-
um til bess að hraða þróun land-
búnaðarins til samræmis við iðn- ■
aðinn. í skýrslu miðstjórnarinn-
ar um þetta segir að á árinu
1953 bafi starfað alls <35.800 fram-
leiðslusamvinnúfélög- í landinu í
stað 14.000 1949. í lok fyrstu
fimm ára áætlunarinnar árið
1957, er áætlað að framleiðslu-
samvinnufélög landbúnaðarins
verði 800,000 að tölu, en það
þýðir að um 20% bændabýla
landsins verða sameinuð í fram-
leiðslusamvinnufélög.
SSÁKIIf
Framhald af 4. síðu.
24. —■ Hc6 svarar Donner með
Rel—-f3-^-d4.
25. Rcl—f3
Hvítur hótar bæði Re5f og
Rd4. Nú. dugar hvorki 25.—
Bd6 26. Rd4 IIe8 27. Rb5 né
25. r-^Bc5 26. Re5j, svartur
tekur því til annarra ráða.
25. ... Rö5—e7
26. R13—«*5i Kf7—g8
Enn getur hvítur hlaupið á
sig: 27. 'Rg6 Rf5 28. Rxh8
Rd4i ,og svartur vinnur!
27. Re5—d7!
En nú er leikurinn úti, svart-
ur gafst upp. (Skýringar að
mestu eftir Euwej.
þátt í rannsókninni í Serbíu.
I þessu svari gengu Serbar
eins langt í áttina tii sam-
/komulags og unnt var fyrir
■! fullvalda ríki. En austurríski
sendiherrann í Belgrad, sem
án efa hafði skipun um að
nota -hvert tækifæri sem gef-
ast kynni, til að slít stjórn-
IX
s morgpim
ma '3'. i'!
\J
málasambandinu við Serba-
renndi aðeins augunum yfir an 12 klst Rússar höfnuðu ^
svarið og lýsti yfir því, að ^ en bentu 4 að NikuIás
það væri ófullnægjandi, og keisari hefði gefið bindandi
hélt svo strax af. stað til
Vínarborgar með allt starfs-
lið sendiráðsins.
Laagaveg 126. — Smtí !S5S.
loforð um að því liði yrði •
ekki snúið gegn Þýzkalandi,
liðssafnaður Rússa væri ein-
Sendiherrar Aiistiirríkis ungis út af deilunni milli
hjá stórveldunum fluttu Serba og Austurríkismanna.
stjórnunum orðsendingu frá v Binn 1. ágúst kl. 12 á há-
Berchtold greifa um að degi var fresturinn útrunninn-
stjómmálasambandinu milli °S Rússar höfðu ekki SenSið
Austurríkis og Serbíu væri að kröfu Þjóðverja. Sendi þá
slitíð, án þess að geta um Þýzki ríkiskanzlarinn sendi-
efni hins . serbireské- ý sroraj herra. Þjóðverja » Pétursborg
Jafnvel þýzka stjómin fékk skipun Vilhjálms keisara um i-
Þeir, sem eiga erindi við mig út af ofangreindu, liitti
iriig hér eftir í LÖNGUHLÍÐ 11, (áður Lækjargötu 10).
Til viðtals eftir kl. 5*/2 e.h. — Sími 8 1213. (Áður 5535).
Signiðnr Ólason, hæstaréttarlögmaður