Þjóðviljinn - 15.09.1954, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 15. september 1954 — ÞJÓÐVILJINN — (3
Fréffabréf úr Mýrasýslu um:
heyshop, ræktun, nýjan skóía,
hermannaheimsóknir og lax-
veiði undir ilugvélavernd
't
Morgunblaðið þorir ekki að
birta ávarpið gegn hernámi
Loksins í gœr fær Morgunblaðiö málið um und-
irskriftasöfnunina gegn hernámi landsins og er
mjög fúkyrt og taugaóstyrkt. En ótti Morgun-
blaðsins hefur einnig birzt í annarri og athyglis-
verðri staöreynd:
S.l. föstudag boðuðu forstöðumenn söfnunar-
innar blaðamenn á sinn fund, afhentu peim á-
var-pið sem birt var hér í blaöinu á laugardag og
gerðu grein fyrir pví mikla starfi sem nú er hafið.
Morgunblaðið var að sjálfsögðu boöað á fundinn
— en pað porði ekki að senda pangaö nokkurn
fréttamann. Morgunblaðið hefur ekki heldur por-
að að birta ávarp pað til íslendinga sem pjóð-
kunnir menn úr öllum stjórnmálaflokkum og ut-
an flokka hafa sent frá sér. Og Mcrgunblaðið
hefur ekki heldur porað að birta pá stuttorðu
yfirlýsingu sem íslendingum er boðið að skrifa
undir.
Þessi ótti Morgunblaðsins er ofur skiljanlegur.
Þœr röksemdir sem raktar eru í ávarpinu eru svo
sjálfsagðar og óvefengjanlegar aö peim verður
með engu móti hnekkt. Aðstandendur Morgun-
blaðsins sjá að ef peir birtu ávarpið í blaði sínu,
myndu margfaldar mótmœlagreinar verða hald-
lausar. Þess vegna er gripið til pess ráðs að
reyna að fela ávarpið fyrir lesendum Morgunblaðs-
ins en fóðra pá á fúkyrðum í staðinn!
é-
Lax- og silimgsveiðm i sumar:
■ «•&
m.wr

iSnio
ufr;:
-<a
Veiðin undir meðaliagi en
verðið hœrra en nokkru sinni
í dag lýkur lax- og göngusilungsveiöi á þessu ári og
veiöi í stööuvötnum lýkur 27. þ. m. Láxveiöin í sumar á
stöng hefur verið töluvert innan við meöallág síöustu sex
ára, en liún er svipuö og hún var í fyrra, samkvæmt þeim
skýrslum, sem fyrir liggja nú.
rme-fr-
13. september 1954
Hagstætt tíðarfar og góð
heyöflun
Heyskap er yfirleitt lokið hér
1 Mýrasýslu. Eru sumir bænd-
ur hættir fyrir alllöngu, en ein-
staka að ljúka háarhirðingu.
Tíðarfar hefur verið frekar
hagstætt í sumar. Júlí var að
vísu óvenjulega kaldur ,en
ágúst góður, þótt þurrkar væru
stuttir. Spretta á túnum var
allstaðar mjög góð. Hinsvegar
var útjörð mun misjafnari en í
fyrra, einkum var votlendi
fremur illa sprottið.
Heyöflun mun vera svipuð og
í fyri'a og sumstaðar meiri og
stafar það af sérstaklega hag-
stæðri tíð í heyskaparlokin. En
menn muna vart jafn góða tíð
og vérið hefur það sem af er
september.
Bændur hér eru því mjög vel
undir veturinn búnir, þar sem
fyrningar voru víðast miklar og
hafa menn því almennt mikinn
hug á að fjölga enn búpeningi,
ekki sízt sauðfé, þar sem ótti
við mæðiveikina er nú líka hjá
Iiðinn.
Miklar ræktunarframkvæmdir
en óhagstætt áburðarvcrð
Ræktunarframkvæmdir eru
yfirléitt miklar í héraðiiiu. Ey
nú orfásláttur og aðrar frum-
stæðar heyskaparaðferðir mjög
að hverfa úr sögúnni. Miðá síu
fellt fleiri bændur því fyril’ætl-
anir sínar í búskapnum við
ræktaða jörð eingöngu. Af því
leiðir að áburðarkaup fara
mjög vaxandi og eru orðin einn
stærsti útgjaldaliður margra
bænda. Talsverðrar óánægju
gætir hjá bændum með Gufu-
nesáburðinn, þykir hann of fín-
gerður og erfitt að dreifa hon-
um. Er þó talið að það standi
til bóta og að auðvelt sé að
breyta framleiðslu hans í liag-
kvæmara horf.
En bændur eru einnig óá-
nægðir með verðið á áburðin-
um. Er íslenzki áburðurinn
dýrari en sambærilegur innflutt
ur áburður. Talið er að vérð-
mismunurinn sé um 15 krónur
á 100 kílóa poka.
Vélar eru nú komnar á flesta
bæi. í sumum sveitum vantar
lítið á að dráttarvél sé komin
á livert býli. Nú sést varla leng-
ur heylest og gömlu heyskapar-
vinnubrögði að víkja fyrir nýrri
tækni og fullkomnari aðferð-
um.
Nýr heiinavistarskóli að
Varmalandi
Heimavistarskólinn að Varma-
landi tekur til starfa í haust,
en hann er ætlaður börnum úr
allri sýslunni utan Borgarnesþ,
sem Jielurijsjnu eigi-n, barnaskóla
eins og kunnugt er.; Skólahúsið
að Varmalandi or. hið myndar,-
legasta og tekur; um: 40 .börn.
Ert tvísett verðui', j skólann þeg-
ar í vetur og verður því kennt
þar 80 börnum. Sigvaldi Thord-
arson arkitekt teiknaði skólann
og hafði eftirlit með byggingu
hans. Aðalsmiðir við bygging-
una voru þeir feðgar, Kristján
Björnsson, frá Steinum og
Björn Kristjánsson. Skólinn er
hitaður upp með heitu vatni.
Einlienr.isbúnir liermenn á
skemmtunum héraðsbúa
Veiði hefur verið léleg í sum-
ar hér sem annarsstaðar. Ilefur
bæði stangaveiði og netaveiði
verið með minna móti: Ferða-
mannastraumur hefur verið
mikill um héraðið, eins og að
venju. Allmikið hefur verið um
skemmtanalíf um helgar í sum-
ar. Það sem sett hefur vaxandi
svip á skemmtanir héraðsbúa í
sumar er mjög aukin aðsókn
amerískra herrnanna. Er út af
því vaxandi og megn óánægja
meðal almennings. Sem dæmi
upp á yfirgang hernámsmanna
má benda á, að s.l. laugardags-
kvöld var haldin skemmtun að
félagsheimilinu Brautartungu í
Lundareykjadal. Mætti þar hóp-
ur hermanna í einkennisbúning-
um. Var það látið óátaliö af
forstöðumönnum samkomunnar,
sem voru utanhéraðsmenn, en
vakti slíka reiði meðal heima-
fólks að minnstu munaði, að
sjálfkrafa. s.amtök mynduðust
um að varpa hermönnuhum á
dyr. Er talið af kunnugum, að
ef svo haldi áfram muni til tíð-
inda draga, því héraðsmenn
vilja ógjarna una því að ame-
rískur hermannaskríll setji ó-
menningar- og siðleysissvip sinn
á skemmtanalíf héraðsins.
I samræmi við „reglur“
dr. Kristins?
í þessu sambandi hefur mörg-
um orðið hugsað til þeirra
samninga, sem utanríkisráð-
lierra Framsóknar hefur gert
við hernámsliðið, og er sú
spurning eðlilega á margra vör-
um, hvort þessar heimsóknir
amerískra hermanna á skemmt-
anir í héraðinu séu í samræmi
við hinar dularfullu „reglur“
dr. Kristins Guðmundssonar,
því á þessu hefur orðið mikil
breyting til hins verra upp á
síðkastið. Vaða hermennirnir
þarna uppi fram á nótt í ein-
kennisbúningum sínum og er
það hin óheyrilegasta móðgun
við samkomugesti. Sýnist vera
hér ærið verkefni fyrir ung-
mennafélögin og önnur samtök
æskunnar í héraðinu, að reka
Iþennan ófögnuð af höndum sér
og mun verða vel fylgst með at-
höfnum þeirra og afstöðu til
þessa óhugnanlega fyrirbæris
í skemmtanalífi héraðsins.
Sérkennileg laxveiði að
Straumum
í sumar höfðu amerískir yfir-
menn úr hernámsliðinu veiði-
staðinn Strauma, þar sem Hvítá
og Norðurá mætast. Hafa þeir
verið þarna á veiðum oftsinnis
á sumrinu, komið í helikoptei'vél
og ætíð fylgt þeim önnur flug-
vél sem fylgzt hefur með þeim
Veiðin í nokkrum ám hefur
verið með alminnsta móti eins
og t. d. í Þverá í Borgarfirði, en
í öðrum ám yfir meðallagi eins
og í Elliðaánum, Haukadalsá í
Dölum og víðar. Laxveiði í net
í Árnessýslu hefur verið með
lakara móti og í Borgarfirði hef-
ur hún verið undir meðallagi.
Útsöluverð á nýjum og reykt-
um laxi liefur verið nokkru
hærra i sumar heldur en í
fyrra og það lang hæsta, sem
það hefur verið til þessa. Búð-
arverð á silungi hefur einnig
verið hærra, en árið aour.
Um göngusilungsveiði hafa
enn ekki borizt skýrslur og
sama er að segja um veiði
vatnasilungs. Þó er vitað, að
silungsveiðin í Mývatni hefur
verið góð á þessu ári og einnig
í Þingvallavatni.
Að undanförnu hafa nylon-
net verið tekin í notkun við
veiði lax- og silungs í ám og
vötnum og hafa þau reynzt ör-
ugglega veiðnari á silung held-
ur en eldri gerðir af netum.
meðan þeir voru að setjast. Hef-
ur fylgdarvélin síðan sveimað
yfir meðan þeir hafa verið við
veiðina og síðan fylgt þeim til
baka. Er fólki hér spurn hvort
þessar stríðshetjur hins „vest-
ræna lýðræðis“ óttist að bænd-
ur og búalið veiti þeim aðför
með heykvíslum sínum og öðr-
um amboðum! Er þetta a. m. k.
í fyrsta skipti sem vitað er til
að menn stundi laxveiði í Borg-
arfirði undir flugvélavernd og
þykir það að vonum nokkrum
tíðindum sæta.
Á yfirstandandi sumri hefur
verið lokið við að gera tvo
laxastiga í fossa neðan til í
Laxá Ytri hjá Höskuldsstöðum
í Húnavatnssýslu. Samanlagt
eru fossarnir 13 m á hæð og er
lengd laxastiganna beggja um
70 m, breidd þeirra við botn er
1,8 m og eru laxastigar þessir
mestu mannvirki af sínu tagi,
sem gerð hafa verið í eina á
hér á landi. Var sprengt fyrir
stigunum 1952 og 1953, og þeir
steyptir upp í sumar. Með til-
komu laxastiganna opnast ný “
ársvæði fyrir laxagöngum nál.
25 km að lengd.
Þá er hafin endurbygging á
laxastiga í Laxfossi í Norðurá
í Borgarfirði og er ætlunin að
ljúka því verki í þessum mán-
uði.
I Laxá í Dölum var sprengd
100 m löng og 1,5 m breið rás
í klappir ofan við ós árinnar
til að auðvelda laxi göngu upp
Framhald a 8. síðu.
SIGFÚSARSJÓÐUB
Þeir sem greiða íramlög sín
til sjóðsins smám saman eru
minntir á að skrifstofan á
Þórsgötu 1 er opin kl. 10-12 og
2-7 alla virka daga nema laug-
ardaga kl. 10-12.
Samband ísl. láðrasveita stefnað
SSofneiiduí 8—9 lúðrssveifir víðsvegar
Samband ísl. lúðrasveita var stofnaö 21. júní s.l. Eru
stofnendur sambandsins 8 lúðrasveitir, 5 utan af landi
og 3 úr Reykjavík. 9. sveitin, Lúðrasveit Neskaupstaðar,
hefur einnig gerzt aöili að sambandinu.
Stofnfund sátu eftirtaldir
fulltrúar: Finnbogi Jónsson frá
Lúðrasveit Akureyrar, Guð-
varður Jónsson frá Lúðrasveit
Hafnarfjarðar, Gunnar Hall-
grímsson frá Lúðrasveit ísa-
fjarðar, Víkingur Jóhannsson
frá Lúðrasveit Stykkishólms,
Sigurður Jónsson frá Lúðrasveit
Vest,mannae\'ja, Magnús Sigur-
jónsson frá Lúðrasveit Reykja-
víkur, Jón Sigurðsson frá
Lúðrasveitinni Svanur, Harald-
ur Guðmundsson frá Lúðrasveit
verkalýðsins, Reykjavík og Karl
O. Runólfsson, tónskáld.
hr
llSBkMyrintif
lósíalistar og aðrir andstæðing-
r liernámsins. Skrifstofa Sós-
ilistafélag Reykjavíkur Þórs-
;ötu 1 sími 7511, er opin alla
irka daga frá kl. 10-12,1-7
ig 8.30-10 e.h. fyrst um sinn.
íafið samband við hana, tak-
3 að ykkur lista til undir-
kriftar út af brottför hersins
ig skilið strax útfylltum list-
im. Allir til starfa fyrir heill
slands.
T I Stjórnin.
Tilgangur sambandsins er m.
a., að lialda sameiginlega hljóm-
leika árlega, ef hægt er, fjölrita
og gefa út hentugar útsetningar
á ísl. alþýðulögum fyrir lúðra-
sveitir, koma á fót umferða-
kennslu í hljóðfæraleik fyrir
meðlimi sambandsins og vinna
að sameiginlegum hagsmunum
lúðrasveitanna, t. d. í sambandi
við hljóðfæra- og nótnakaup.
Samþykkt voru bráðabirgða-
lög fyrir sambandið og stjórn
kosin fyrir fyrsta starfsár og
skipa hana: Karl O. Runólfsson,
formaður; Bjarni Þóroddsson,
gjaldkeri, og Jón Sigurðsson,
ritari. Varastjórn skipa, Magnús
Sigurjónsson, Halldór Einars-
son, og Guðvarður Jónsson.
Endurskoðendur: Finnbogi Jóns
son og Haraldur Guðmundsson,
til vara Sigurður Jónsson.
Samþykkt var einróma að
beina því til löggjafarvaldsins,
að felldir verði niður tollar og
bátagjaldeyrir á hljóðfærum
fyrir lúðrasveitir, þar sem
tekjumöguleikar þeirra eru
mjög litlir og allir meðlimir á-
hugamenn, sem starfa kaup-
laust og eiga þessvegna erfitt
með að afla sér dýrra hljóð-
færa.