Þjóðviljinn - 22.09.1954, Blaðsíða 3

2) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 22. september 1954
,,Svo að hver hjálpi
sínum frændum, sem
hver hefur mest
föng á“
... Var það dæmt á samkomu
af héraðsmönnum og fyrir sak-
ir hallæris og svo mikils sultar,
sem á lá, var lofað að gefa upp
fátæka mcnn gamla og veita
enga hjálp, svo þeim, er lama
var eða að nokkuru vanheilir,
og eigi skylcli lierbergja þá. En
þá gnúði á hinn snarpasti vet-
ur með hríðum og gnístandi
veðrum. Þá var mestur höfð-
ingi út um sveitina Arnór
kerlingarnef, er bjó á Mikla-
bæ í Óslandshlíð. En er Arnór
kom lieim af samkomu þessari,
þá gekk þegar fyrir hann móðir
hans (Þuríður), dóttir Refs frá
Barði, og ásakaði hann mjög ...
Tók hann þá það ráð að liann
sendi þegar í stað menn sína
um næstu bæi að safna saman
öllu gamalmenni bví, er út var
rekið, og flytja til sín og lét
þar næra með aih'i Iíkn.
Annan dag stefndi bann sam-
an f jölda bænda ... mælti hann '
svo til þeirra: — Það ráð, sem
vér skulum allir hafa og halda,
það er að sýna manndóm og '
miskunn við mennina, svo að
hver hjálpi sínum frændum, '
sem hver hefur mest föng á.
: (Úr Flateyjarbók).
í dag er miðvikudagurinn
22. sep'ember. Mauritius. I
265. dagur órsins. Tungl í há- |
suðri kl. 9:54. Árdegisháflæði i
2:51. Síðdegisháflæði. kl. 15:28.
^æjnrKÁhasafnið
Útlán virka daga kl. 2-10 síð-
degis. Laugardaga kl. 1-4. Les-
stofan er opin virka daga kl.
10-12 árdegis og 1-10 síðdegis.
Laugardaga kl. 10-12 og 1-4.
Lokað á •snnnudögurn yfir sum-
annánuðiníi.' 1 '
■ rr.-rSSÍ==i
Kvöld- og næturvörður
eru í læknavarðstofunni í Aust-
urbæjarskélanum, sími 5030, kl.
18-8 í fyrramálið.
LYFJABÚÐIR
A.PÓTEK AUST-
URBÆJAR
•
HOLTSAPÓTEK
Kvöldvarzla til
k!. 8 al!a daga
ncraa iaugar-
daga til kl. 4.
Næturvarzia
er í Ingólfsapóteki sími 1330.
Slíkt hvassviðri hefur þó alltaf sínar góðu hliðar.
Gengisskráning
1 ster'ingspund .... 45,70 kr
1 Bandaríkjadollar .. 16,32 —
1 Kanadadollar ..... 16,90 —
100 danskar krónur .... 236,30 —
100 norskar krónur .... 228,50 —
100 sænskar krónur .... 815.50 —
100 finnsk mörk ....... 7,09 —
1000 íranskir franicar »8 63 —
100 heigjskir trankai 32.67 -
100 svissneskir trankar 374,50 —
100 gyillni ... ... 430.35 —
100 céko.neskar krónur . 226,67 — |
100 veárur-þyzk mörk 390,65 —
1000 iírm 26.12 -
4-5 síðdegis.
Haustfermingarbörn
koma lil viðtals í Laugai'nes- '
I
kirkju (austurdyr) fimmtudag ;
n. k. klukkan sex eftir liádegi. j
Séra (tarðar Svavarsson.
Morgunblaðið í gær
skýrir ekld með einu
orði frá úrslitum
kosninganna, sem
fóru fram í Svíþjóð á sunnu-
daginn. Ilvað veldur? Hefur
fréttaþjónusta blaðsins brugð-
i/.t svona hrapalega eða er |
verið að reyna að leyna því i
fyrir lesendum blaðsius að
sænska íhaldið tapaði meiri-
hlutanum í stjórnum tveggja
j stærstu borga Svíþjóðar ?
Vllnningarspjöid Krabbamelns-
félags Islands
tást í öilum lyfjabúðum í Reykja-
■.•ik og Hafnarfirði, Blóðbankan-
um við Barónsstíg og- Remedíu
Snnfremur í öllum póstafgreiðsl-
um á landinu.
Millilandaflug
Bókmenntagetraun
I gær birtum við þrjú erindi úr
hinu fallega kvæði Jónasar
Hallgrímssonar „Ferðalok“. —
Hvaðan er þetta tekið?
Raun var að líða frá langframa
gæzkunni,
ljósinu, deginum, frægðinni,
æskunni.
Allt breiddi faðminn við lifinu
laðandi:
landið og hafmið í sólroða
baðandi,
víðfleygar, stórlátar vonir í
barminum,
vaskmennis traustið á kraft
sinn í arminum,
óskin að lifa í ljóðsnilld og
sögunum
landsins síns, þegar að kveldaði
dögunum.
Hvað var það allt móti ógoldnu
hefndunum
eða sem níðingur bregðast í
efndunum ?
Dauðinn var leiðin að Ijósinu,
sanninum.
Lífið varð blettur á hetjunni,
manninum.
Skap hans þann dug og þá
djörfungu gaf honum,
drengskapinn lífselskan níddi
ei af lionum.
— Sloppinn við þulu um ævi-
leið öfuga,
Illugi á söguna stutta, en
göfuga.
Krossgáta nr. 470
Ilaustfermingarbörn
séra Jóns Auðuns komi í Dóm-
kirkjuna fimmtudaginn kl. 6
e.h. og haustfermingarbörn sr.
Óskars J. Þorlákssonar komi í
Dómkirkjuna föstudaginn kl. 6.
19.00 Tóm-
stundaþáttur
barna og ungl-
inga (Jón Páls
son). 19.30, Tón
leikar: óperulög.' 20-20. • Ú.t-
varpssagan : Þættir- úr.-Ofurefli,
■eftir Eihar H- Kvaran; X. (H.
Hjörvar). 20.5D. Léttir tónar.
— Jónas Jónasson sér um þátt-
inn. 21.35 Vettvangur kvenna.
— Erindi: Frá kynningarmóti-
alþjóðakvenréttindasambands-
ins í öumar (Frú Lára Sigur-
björnsdóttir). 22,10 Freseo, eft-
ir Ouida; V. (Magnús Jónsson
prófessor). 22.25 Kammertón-
leikar: Kvintett í A-dúr fyrir
píanó og strengi op. 114 (Sil-
unga-kvintettinn) eftir Schu-
bert (Backhaus og Iiiternation-
al strengjakvartettinn leika).
23.00 Dagskrárlok.
Hekla er væntan-
leg til Reykja-
víkur kl, 17700 í
dag frá New
York. Flugvélin fer til Stav-
angurs, Óslóar, Kaupmanna-
hafnar og Hamborgar eftir
tveggja stunda viðdvöl.
Gullfaxi fór í morgun til Kaup-
mannahafnar og er væntanleg-
ur aftur til Reykjavíkur kl.
23:45 í kvöld.
.Flugvél frá Pan American er
væntanleg til Keflavíkurfiug-
vallar frá New York kl. 9:30
í fyrramálið. Flugvéliu heldur
áfram eftir skamm'a viðdvöl
til Óslóar, Stafangurs og Hei-
sinki.
Xnnanlandsflug: í. dag eru á-
ætlaðar flugferðir til Akureyr-
ar (2 ferðir), Hellu, Plorna-
fjarðar, ísafjarðar, Sands,
Siglufjarðar og Vestmannaeyja
(2 ferðir). — Á rnorgun er
ráðgert að fljúga til Akureyrar
(3 ferðir), Egilsstaða, Isa-
fjarðar, Kópaskers, Sauðár-
króks og Vestmannaeyja (2
ferðir).
Lárétt: 1 gróðuí'blettinn 7
veriifœri 8 fúgl 9 rista- útan af
lí .fæddu 12 átt 14 hljóm 15
töluorð 17 tólf mánudir 18 net
20 ríkrar
Lóðrétt: 1 dingla 2 reifi 3
fangamark 4 skst 5 sögn í
v/hist 6 tæpt 10 karlmannsnafn
13 danska 15 nútíð fleirtala 16
nægilegt 17 forfeðra 19 end-
ing
Lausn á nr. 469
Lárétt: 1 merki 4 tó 5 næ 7
ess 9 Sál '10 all 11 lás 13 ar
15 er 16 enska
Lóðrétt: 1 mó 2 rós 3 in 4
taska 6 ætlar 7 err 8 SAS 12
áls 14 RE 15 ea
/\v
•trá hóíninni*
Ríkisskip
Hekla var væntanleg til Reykja
víkur árdegis í dag frá Norð-
urlöndum. Esja kom til Reykja-
víkur í gærkvöld að vestan úr
hringferð. Herðubreið er á
Austfjörðum á norðurleið. —
Skjaldbreið er í Reykjavík.
Þyrill verður væntanlega í
Bergen* í dag. Skaftfellingur
fór frá Reykjavík í gærkvöld
til Vestmannaeyja. Baldur fór
frá Reykjavík í gærkvöld til
Búðardals og Hjallaness.
Eimskip
Brúarfoss fór frá Reykjavík
20. þm til Hull, Boulogne, Rott-
erdam og Hamborgar. Dettifoss
er í Keflavík. Fjallfoss fer frá
Rotterdam í dag til Hull og
Reykjavíkur. Goðafoss fer frá
Ventspils í dag til Helsingfors
og Hamborgar. Gullfoss fór frá
Leith í gær til Kaupmanna-
hafnar. Lagarfoss fer frá Rvík
á hádegi í dag til Ölafsvíkur,
tsafjarðar, Hríseyjar, Dalvíkur,
Húsavíkur og Þórshafnar og
þaðan til Esbjerg og Leníngrad.
Reykjafoss fer frá Reykjavík
í kvöld kl. 22 til Patreksfjai’ð-
ar, Flateyrar, Siglufjarðar, Ak-
ureyrar og Húsavikur. Selfoss
fór frá Ves tm amiaej'jum 18.
þm til Grimsby, Hamborgar og
Rotterdam. Tröllafoss er í New
York. Tungufoss er í Napoli.
Sambandsskip
Hvassafell er á Rauíarhöfn.
Arnarfell er á Akureyri. Jök-
ulfell er í New York. Dísarfell
fór frá Rotterdam í gær til
Bremgii, Litláfel'l 'er’ í .Reykja-
vík. Birknack er í Kéfi'avík.
Magnhild fór frá Haugasyndi
í gær til Hofsóss. Lueas Pieper
• fór frá Stettin 17. þm til ís-
lands. Lise fór frá Álaborg 15.
þm til Keflavíkur.
Æ. F. R.
Félagar eru beðnir að koma
á skrifstofuna kl. 6—7 e.h.
til þess að taka lisla til
undirskriítar kröf'unni um
uppsögn herverndarsamnings-
ins.
442. dagnr.
Jón Dampur var leiddur fyrir réttinn
í skrautk’æðum sínum og án handjárna.
Katalína var einnig leidd fram með
hendurnár bundnar saman, klædd í
fangabúning, sem var grár léreftskjóll.
Hún starði annarlega á Damp.
Jón Dampur játaði, að hann hefði
drepið Hildibrand vin sinn, en fullyrti,
að það hefði skeð í heiðarlegu einvígi.
Rýtingnum hefði hann svo stungið í
hjarta hans, vegna þess að hann hafði
ekki gefið upp öndina nógu fljótt.
— Ert þú ekki göidróttur? spurði amt-
maíurinn. — Nei, svaraði Dampur.
— Sannaðu það, þrumaði amtmaourinn.
— Það mun ég gera, þegar mér taer,
sagði Jón Dampur, en- hér ber mér
engin skylda til þess.
— Amtmaðurinn yfirheyrði svo Kata-
línu, en hún hlustaði ekki á hann,
heldur horfði stöðugt á Dámp,
— Þú ert fagur sem splin, sagði hún
og augu hennar ljómuðu áf gleði. —
Tak eldinn burt, minn elskaðj. vinur.
hú: '. ’ivhm: >» .i.l -v.iy.h: 'ff. ■ • *dlf”k7TT víF’.d — FS
Miðyikiidagvi.r.22...^eptember 1954 — Þ.TOÐVILJINN — (3
ViStal við Tryggva' Helgáson og
Gtmear Jóhansson
Framhald af 1. síðu
að togari sem staddúr er í
höfn síðasta dag fyrir Þorláks-
dag má ekki fara úr höfn fyrr
en eftir.kl. 2 e.h. á annan dag
jóla. Er þetta vísir á viður-
kenningu á jólafríi fyrir sjó-
menn, þótt við hefðum gjarnan
viljað að sá frítími væri lengri.
Skattfríðindi sjómanna
verði aukin
Þá var ennfremur samið um
það milli samninganefnda sjó-
manna og útgerðarmanna, að
báðar nefndirnar mæli með því
og beiti sér fyrir því við Al-
þingi, að skattfríðindi sjó-
manna verði aukin verulega. —
Verður gefin út sameiginleg yf-
irlýsing nefndanna nm þetta
atriði.
450 þús. kr. kjarabætur
til skipshafnar
Nýju samningarnir eiga að
geta fært hverjum sjómanni á
meðalaflaskipi allt að 14 þús.
kr. kjarabætur á ári, en þá
reiknum við með 10 mánaða
úthaldstíma.
I áliti togaranefndarinnar
var rætt um 300 þús. kr. kjara-
bætur til skipshafnar, en sam-
kvæmt samningunum munu
þær kjarabætur varla vera und-
ir 450 þús. kr. á ári til skips-
hafnar, að undanskilldum yfir-
mönnum.
Þá er ennfremur ákvæði í
samningunum um að óheimilt
er útgerðarmanni að halda
skipunum úti í verkfalli. Verði
breyting á vísitölunni hefur sú
breyting sjálfkrafa áhrif á
samningana. — Samningamir
gilda til 1. júní nk. og er upp-
sagnarfrestur 1 mánuður og
eru samningarnir uppsegjan-
legir á þriggja mánaða fresti
upp frá því.
Því mælum við með þeim
Enda þótt við hefðum viljað
i sumum atriðum samninganna
komast lengra, eins og til
dæmis aflaverðlaununum á salt-
fisk, þá teljum við þetta vera
stærsta áfanga sem náðst hefur
til kjarabóta fyrir togarasjó-
menn. Við teljum eins og áð-
ur er sagt að kjarabæturnar
sé hægt að meta á 14 þús. kr.
til hvers háseta, miðað við eðli-
legan úthaldstíma. Þess ber og
að gæta að þessar kjarabætur
hafa náðst án verkfalls. Þar af
leiðandi töldum við rétt að
mæla með þessum samningum
við umbjóðendur okkar. — Það
er von okkar að með þessu
stóra skrefi séu kjörin á tog-
urunum það bætt, að togara-
sjómenn almennt telji sig geta
stundað atvinnu á þessum
þýðingarmestu atvinnutækjum
þjóðarinnar.
Sýning Kingmans
Sýningin á vatnslitamyndum
ameríska Kínverjans Dong
Kingman á annarri hæð veit-
ingahússins Höllin í Austur-
stræti verður opin alla daga
vikunnar til sunnudagskvölds.
Aðgangur er ókeyþis og öllum
heimill.
Þýskar
einn m
Vegfarendur fundur í gær
sænskan sjóinann, sem lá ör-
magna í fjörunni. Sagðist hon-
um svo frá, að þeir hefðu róið
tvennir bræour til að vitja um
net . sín. Þegar þeir ætiuðu að
fara að draga þau fyllti brot-
sjór bátiim og hann sökk. Allir
náðu í farvið sem flaut og
reyndu að þoka sér nær landi
með fótatökum. Hver af öðrum
missti mátt og sökk nema þessi
eini, hann komst í land eftir að
hafa hangið á sprekinu í fjóra
klukkuííma. Tvisvar dró úísogið
hann með sér aftur þegar hann
var að skreiðast upp úr flæðar-
máiinu.
metra á sjó út og drepur
Heíur drepið 12 minka á þessu ári
Það ei-u fleiri en hundar Carlsens, sem ganga frækilega
fram !i að lóga þeim skaðræðisdýrum, sem minkar nefn-
ast. T.d. hefur hundur Guðmundar bónda í Viðey di’ep-
iö tólf minka á þessu ári og ekki látiö sig muna um að elta
þá á sjó fram og heyja þar hinar grimmustu höggorustur.
Þjóðviljinn hitti bóndann í i sjó út. Hundurinn lét sér þó
Viðev, Guðmund Daníelsson, ! hvergi bregða, en synti sem
að máli í gær og innti hann
eftir baráttu hundsins við
minkana.
Guðmundi sagðist svo frá,
að hundurinn Kátur hafi byrj-
að að eltast við minkana fyrir
iniir rer&i
Sovétiistamennirnir sem hér
hafa dvalið undanfarið fýru
heimleiðis í morgun ineð Gull-
faxa.
Síðustu skemmtun 3Ína höfðu
þeir í Þjóðleikhúsi.nu í fyrra-
kvöld, og var húsfyllir og kom-
ust færri að en viidu, en svo
var um allar skemmtanir er
þeir héldu hér. Fara þeir héð-
an með, þakkir allra er kynnt-
ust list þeirra, fyrir ágæta túlk-
un á framúrskarandi iist Sovét-
þjóðanna.
Líkneski af persneska guðin-
um Míþra fannst í gær í rúst-
um rómversks hofs í London.
Komið var niður á rústirnar
þegar verið var að grafa fyrir
stórri skrifstofubyggingu. Bygg-
ingarframkvæmdum hefur ver-
ið frestað meðan fornleífafræð-
ingar rannsaka staðinn'- vand-
iega.'
----,----------------------—<*>
Viljið þér ódýra skó?
Þá gjörið svo vel og lítið til
okkar
Síðustu forvöð
Vömmarkaðunnn
Hverfisgötu 74
-4>
Iíátur hefur drepið 12 mlnlca
á þessu ári
nokkrum árum, og smám sam-
an orðið æ leiknari í að ná
þeim, og á þessu ári sett nýtt
met, þar sem nú þegar liggja
j tólf minkar í valnum.
1 Minkarnir lialda sig mikið
í grjóturðum og öðrum gjótum,
en hundurinn rekur slóðina og
finnur hvar þeir muni vera
niðurkomnir. Þegar hann kem-
ur að opinu reynir hann að
ná til þeirra, en það er oft
erfiðleikum bundið, þar eð
minkarnir leynast dýpra í gjót-
uiium en hundurinn nær. Sit-
ur hann þá við opið og bíður
eða geltir á menn sér til að-
stoðar. Þegar hann nær svo
í kvikindin bítur hann þau í
hausinn og gengur frá þeim
dauðum.
Fyrir nokkrum dögum var
bóndinn á gangi með liund sinn
um fjöruna, í eynni. Sjá þeir
þá báðir, hvar einn minkurinn
laumast milli steina í flæðar-
málinu. Kátur var þá ekki seinn
að taka við sér og hófst hinn
grímmasti eltingarleikur við
minkinn, sem fljótlega stökk á
skjótast á eftir fórnarlambinu
og náði minknum um 300 m
frá landi.
Hurfu þeir nú á kaf um stund
og áttust við neðansjávar, en er
þeim skaut upp aftur voru
báðir enn á lífi og minkurinn
laus úr greipum kvalara síns.
Hófst þá eltingarieikurinn á
ný og lauk viðureigninni með
því að vonum, að hundurinn
kom rneð fjandmann sinn dáuð-
an í land og lagði við fætur
liúsbónda síns í fjörunni.
Var hundurinn lítt þrekaður
eftir viðureignina enda syndur
í bezta lagi og slcemmtir sér
meðal annars títt við það á
síðkvöld,um að bregða sér á
sundi úr Viðey upp í Gufu-
nes.
Þannig sagðist Guðmundi
bónda frá er hann var spurður
frétta af þessum merka þjóni
sínurn, sem hann fékk sem
hvolp á Mógilsá á Kjalarnesi
fyrir 10 árum.
En um minkana sagði hann,'
að þetta væri hið versta ill-
þýði, og hefðu þeir meðal ann-
ars útrýmt æðavarpi úr eynni
En hænsnin hafa þeir ekki
komizt í, bætti hann við, því
að Kátur er löngum á verði og
fer ómjúkum höndum um þessa
óvelkomnu gesti. •
Tíminn kyirnir sovétbókmenntir
Biríir íramhaldssögu eítir Erenbúrg, en Þórarinn
Þórarinsson skýrir jafnha.rðan neðanmáls
hvað höfundurinn á við!
»
Kýjar gerðir — Glæsilegír íitir
Verð írá 595 kr.
• » ■
? *
«■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■•■■■■■■■■■■>»■■■»«■■■■■■■
Laugavegi 100
Það mun vekja áthygli að Tím-
inn, aöalblað Framsóknarflokks-
ins, Iiefnr nú ákveðið að leggja
frain sinn skerf í kynnlngarmán-
uði Islands og Sovétríkjanna með
því að birta sem framlialdssögu í
blaðinu sögu eftir rússneska rit-
höfundinn heimskunna Ilja Eren-
búrg. Að vísu kami ritstjórinn
elcki við að taka slíkt höfuðstökk
án þess að birta margvíslega vit-
leysu um sovéthöfunda og sting-
ur því að bændum og Uandarísku
húsbændunum að saga Erenbúrgs
sé grimmileg árás á allt sovét-
þjóðskipulagið! En ái'óðurinn fyr-
ir því að lesendur láti söguna
ekki fram lijá sér fara er með
þeim fádæmum að magni og upp-
setningu, að sýnilegt er að blaðið
telur miklu skipta að þessi fálm-
andi tilraun til nýrrar afstöðu
gagnvart Sovétríkjunum beri tll-
ætlaðan árangur.
Hins vegar hefur Tíminn teldð
upp þá frumlegu aðferð að bæta
við frá eigin brjósti Þórarins Þór-
arlnssonar „skýriiigum" viö sögu
Erenbúrgs. og imm það nýmæli í
bókmenntasögunni og blaðasögu,
að ritstjóri Tímans tekur að sér
að benda lesendum á livað Eren-
búrg eigi við með hinu og þessu!
Afkáraieg stafsetning bendir til
að sagan sé þýdd úr þýzku (Tsch-
eeliove (svo!) Tschecliov, w og
z notuð í rússneskum nöfnum).
Því er lofað að sagan verði „nokk-
uö stytt“.
En þrátt fyrir þessa vandræða-
legu tilburði er það vafalaust vel
þegið lijá Iesendum Tímans að fá
einu slnnl framhaldssögu eítir
rússneskan ritliöfund, og tekur
enginn til þess l>ó Tímiim sé ofur-
lítið feimiim er hann leggur fram
sinn skerf í kynningarmánuði ís-
lands og Sovétríkjanna. Skal Tím-
anum bent á að vilji Iiann lialda
áfram birtiugu skáldsagna eftir
Erenbúrg gætl haim t.d. tekið
„Faii Farisai’”, „Stormiim” eða
„Níundu bylgjuna”, sem allar hafa
koinið út á síðustu áratugum.
sósíalista
heldur félagsfund næstkom-
andi fimmtudag, 23. sept., kl.
8.30 síðdegis í Aðalstræti 12
uppi.
Dagskrá fundarins er:
1. Félagsmál.
2. Halldóra Guðmundsdóttir
flytur erindi um för sína
um Sovétríkin.
3. Petrína Jakobson segir frá
sumardvalarheimili barna
í Sovétríkjunum er hún
heimsótti í sumar.
4. Önnur mál. Kaffi.
Stjórnin.
t
Hveiti frá .... .. . kr. 2.35 kg
Haframjöl .... — 2,75 —
Strásykur .... .... — 2,90 —
Hrísgrjón .... — 5,25 —
Kartöflumjöl . — á,00 —
Molasykur .... — 3,35 —
Sveskjui' .... — 14,90 —
Kókosmjöl . ... — 14,90 —
Kókó 1 lbs. dós .... — 13,90 —
Do % lbs. dós .... — 7,00 —
Rúsínur 1 lbs. pk. . - 5,15 —
Handsápa stk. frá . — 0,85 —
Þvottalögur fls frá — 6,20 —
Þvottaduft pk. frá — 2,50 —
KR0N
S XM X 17 2

-<S