Þjóðviljinn - 22.09.1954, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudágur 22. september 1954-
tuóoviuiNN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Kitstjórar: Magnijs Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fréttastjóri: Jón Kjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Ivar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, augiýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
19. — Simi 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasö’.uverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
--------------------------------------——-----
Nýju togarasamnÍRgarnir
Alla síöastliðna viku stóðu yfir svo aö segja sleitulausar
samningatilraunir í kjaradeilu togarasjómanna og út-
gerðarmanna. Sjómenn höfðuboðaö verkfall á togaraflot-
aiium frá og meö 21. þ.m. tækjust samningar ekki fyrir
þann tíma. Höf ö'u sjómannasamtökin veitt útgeröarmönn-
um rýmri frest til samninga en venja er og ákveðið í lög-
um og þennan frest gáfu sjómenn þrátt fyrir þann væg-
ast sagt takmarkaða áhuga sem togaraeigendur og stjórn-
arvöldin höföu sýnt í allt sumar fyrir því að leysa þann
þátt togaravandamálsins sem sneri aö kjörum sjómann-
anna á skipunum.
í fyrrakvöld undirrituöu svo samninganefndir togara-
sjómanna og útgeröarmanna nýja samninga, sem nú
veröa bornir undir félög beggja aöila. Er samkomulagiö
aö sjálfsögðu undirritaö með þeim fyrirvara a'ö þaö nái
samþykki sjómannafélaganna og Félags ísl. botnvörpu-
skipaeigenda. Hafa sjómannafélögin frestaö verkfallsaö-
geröum af sinni hálfu meöan beðiö'er eftir þeim úrskurði.
Má því segja að verkfalli hafi verið afstýrt á síðustu
stundu og er þaö vel, því ekki heföi þaö beinlínis veriö
gæfulegt eöa boriö vott um mikla ábyrgöartilfinningu
togaraeigenda og ríkisstjórnar hefðu þessir aðilar tekiö á
sig þá þungu ábyrgð aö stööva togaraflota landsmanna aö
nýju, aöeins vegna þess aö sjómenn báru fram kröfur um
kjarabætur sem allir vissu aö óhjákvæmilegt var aö viöur-
kenna og ganga að !í' einu eöa öðru formi.
í stórum dráttum eru þær kjarabætur, sem togarasjó-
menn fá samkvæmt nýja samningnum eftirfarandi:
Fastakaup sjómanna liækkar úr 1080 kr. í 1300 kr á mánuði,
netjamanna úr 1230 kr. í 1480 kr. og bátsmanna og 1. matsveins
úr 1500 kr. í 1805 kr. Á kaupið kemur að sjálfsögðíi gildandi
verðiagsuppbót á hverjum tíma. Þegar ísfiski er landað í er-
lendum höfnum lækkar frádráttur vegna kostnaðar úr 20% í 18%
Verð til sjómanna fyrir þorsk, löngu og karfa þegar ísfiski er
landað hér lieiina hækkar úr 85 aurum í 1 krónu kg. Aflaverð-
laun á saltfiskveiðum liækka úr 6 kr. í 10 kr. á smálest, en auk
þess fá sjómenn kr. 1,50 sem gæðaverðlaun, reynist 70% aflans í
1. flokki upp úr skipi og aflaverðlaun á karfaveiðum til vinnslu
.• verksmiðjum hækka úr kr. 2,25 í kr. 2,80 á smálest. Allt lýsi
verður greitt með sama verði, kr. 40,00 á smálest af 1. og 2. fl.
og kr. 20,00 af því sem lakara reynist. Er þetta fært til sam-
ræmis við saltfiskkjörin en á ísfiskveiðum voru áður greiddar
kr. 17,00 af smálest Iýsis.
Þá fá sjómenn 5 daga hafnarfrí í hverjuin mánuði að meðal-
tali með fullu kaupi og greiðslu fæðispeninga. Fæðispeningar
í hafnarfríum hækka úr kr. 15,00 í kr. 18,00 á dag, auk verð-
lagsuppbótar. Áður voru liafnarfríin aðeins ákveðin einn sól-
arhringur að lokinni hverri veiðiferð, sem að jafnaði gerði
1-3 daga í mánuði.
Loks er öllum sjómannafélögunum tryggður forgangs-
réttur fyrir meðlimi þeirra til skipsrúma á togurunum.
Höfðu öll felögin forgangsréttinn tryggðan í samningum
áður nema tvö, Sjómannafélag Reykjavíkur og Sjómanna-
íélag HafnarfjarÖar.
Samkvæmt útreikningi samninganefndanna og sáttasemjara
neina þær kjarabætur sem togarasjómenn hafa fengið með þess-
um nýju samningum um 14 þús. kr. á ári og er þá gengið út frá
meðalafla togaranna árið 1953, en hann færði sjómanninum um
44 þús. kr. árstekjur. Hinir nýju samningar færa því sjómönn-
unum rúmlega 30% kauphækkun sem ætti að þýða um 58 þús.
kr. árstekjur miðað við meðalaflamagn á s.l. ári.
Þótt togarasjómenn hefðu vissulega veriö vel aö því
komnir aö ná fram enn stórfelldari kjarabótum en nýi
samningurinn færir þeim er þess aö gæta að þetta heíur
náðst fram án nokkurrar vinnustöövunar. Sú 30% kaup-
hækkun sem sjómenn fá er árangur af ágætri samstööu
þeirra 1 deilunni og sterku og eindregnu almenningsáliti
sem lagöist öfluglega á sveif meö réttlætiskröfum togara-
sjómanna.
Sháhbréf frá GuömmtM Arnlaugssyni
Israel 2s/2 Island llÍ2
I annarri umferð áttum við
að tefJa við ísraelsmenn, er
höfðu unnið sinn riðil í und-
anrásunum og skotið tveimur
öfiugum skákþjóðum: Júgó-
slavíu og Svíþjóð aftur fyrir
sig. Þau úrslit komu mönn-
um á óvart, en ísraelítarnir
héldu sigurför sinni áfram
í aðalúrslitunum, þeir unnu
Búlgari með 3 gegn 1 í fyrstu
umferð, og svo var röðin kom
in að okkur. Það er enginn
æskuljómi yfir þessum full-
trúum Gyðinga, þetta eru mið
aldra menn og eldri, þungir
á velli og þéttir í lund. Fyrsti
maður þeirra er Porath, hann
hét áður Foerder og var
kunnur sem taflmeistari und-
ir því nafni; þó virðist hann
yngstur þeirra félaga. Á öðru
borði teflir Czerniak, sem
löngum hefur verið talinn
bezti maður þeirra. Hann
tefldi fyrir Palestínu í Buenos
Aires 1939, ílentist þar, tók
þátt í ýmsum taflmótum og
ritaði heila bók um tafllok.
Á þriðja borðj teflir Oren,
rakinn vinning um það leyti
er skákin fór í bið, enda
vannst hún í fáum leikjum
næsta morgun.
Á hinum borðunum sóttist
róðurinn ekki jafnvel. Guð-
mundur S. Guðmundsson fékk
smám saman lakara tafl gegn
Czerniak, átti kost á því að
komast í tafllok með tvo létta
menn og tvö peð gegn tveim-
ur léttum mönnum og þrem-
ur peðum, öll peðin sömu
megin og hefði sennilega ver-
ið unnt að halda því tafli.
Guðm. fannst þetta ekki nógu
gott og valdi aðra leið, en
hafði ekki séð nógu vel fyrir
hætturnar er henni fylgdu,
því að hann komst smám
saman í kreppu er reyndist
óleysanleg.
Guðmundur Pálmason hef-
ur líklega teflt full djarft til
vinnings með svörtu. Sókn
hans leit vel út en stöðvaðist
og eftir það stóð hann höll-
um fæti. Þegar skákin fór í
bið var það ljóst að hún var
ir var það að Friðrik virðistr
vera allur að magnast. Það
var hrein unun að horfa á
skák hans við Alexander, svo
erfið sem hún var (við þykj-
umst nú reyndar vera búnir
að finna vinningsleið í henni,
en það hefur tekið langan
tíma, svo að ekki er von að
Friðrik þyrði að hætta sér-
út í þá sálma eins og á stóð:
aðeins 15 mín. eftir af um—
hugsunartíma, eða varla það,
og jafnteflið hins vegar ör-
uggt), og skákina við Poratte.
tefldi hann ágæta vel.
e=SSS5=»
ÖNNUR UMFERÐ AÖAL-/
l RSLITANNA
ísrael - - Island
PORATH FRIÐRIK
1. d2-d4 Rg8-f6
2. c2-c4 e7-e8
3. Rbl-c3 Bf8-b4
4. Ddl-bS c7-c5
5. d4xc5 Rb8-a6
6. a2-a3 Bb4xc5
7. Rgl-f3 0-0
Sennilega er betra að leika
fyrst.
8. Bcl-g5 Bc5-c7
9. e2-e4 h7-li6
10. Bg5-h4 b7-b6
11. e4-e5 Rf6-li5
Re8 kom einnig til greina og’
er líklega fullt eins góður leik-
ur, því að þá er ekki unnt a5
hindra d7-d6.
12. Bg5xe7 Dd8xe7
13. Rc3-e4 Bc8-b7!
Nú er ekki gott að leika Rd6
vegna Rc5 15. De3 Bxf3 16.
Dxf3 Dg5 17. De3 Rf4 og;
hótar nú Rxg2 og' Dxe5!
14. Db3-e3 f7-f6
15. Hal-dl!
Nú má svartur ekki drepa á.
e5, því að eftir Rxe5 ógnar
bæði Hxd7 og Rg6.
15. Ha8-d8
16. Rc4-d6 Bb7-a8
Við g2-g4 á Friðrik svarið
hann tefldi á öðru borði ísra-
elsmanna í Helsinki og stóð
sig þar vel, en annars kann-
ast ég lítið við hann. Um
tvo neðstu mennina kann ég
fátt að segja utan hvað þeir
líta út eins og kaffihúsaspil-
arar annars flokks, og annar
þeirra er nafnskiptingur eins
og Porath. En þeir tefla
sterkt þrátt fyrir allt.
En nú er að segja frá skák-
unum.
Porath — Friðrik var skjótt
fjörug og skemmtileg, sókn
og vörn vógust á og tefldu
báðir vel svo að varla mátti
á milli sjá. Þó kom þar að
Friðrik lét skiptamun og virt-
ist það í fljótu bragði merki
þess að hann væri á undan-
haldi, en brátt kom í ljós að
hann hafði skyggnzt dýpra í
skákina, riddarar hans tveir
gerðust uppivöðslusamir svo
að Porath fékk lítið við þá
ráðið og kom þar að lokum
að hann mátti láta skipta-
muninn aftur til að losna við
riddarana og átti þá lakara
tafl. Komu þá fram tafllok
með einum hrók hjá hvorum
og peðum. Þar stóð Friðrik
öllu betur að vígi og tefldi
einnig betur, svo að hann átti
töpuð ef andstæðingur hans
nýtti möguleika sína til fulln-
ustu sem hann og gerði. Guð-
mundur Ágústsson lék hvítu
gegn Aloni er svaraði kóngs-
peði með franskri vörn. I
þeirri skák virtist einnig halla
heldur á Guðmund. Þótt ekki
munaði miklu var svarta tafl-
ið fastara í reipunum. En svo
fékk Guðmundur taktískt færi
og þá var ekki að sökum að
spyrja, taflið snerist við, en
munurinn var ekki nógu mik-
ill til vinnings, Guðm. átti
kost á hrókatafli að lokuni
með tvö peð gegn einu en
þau voru óvinnandi, svo að
hann bauð jafntefli áður en
svo langt var komið.
ísraelítar höfðu þannig unn-
ið með 2% gegn 1 y2 og máttu
það teljast sanngjörn úrslit
samkvæmt taflmennskunni. —
Næsti leikur Israelsmanna
sýndi það að við máttum vera
ánægðir með þessi úrslit, því
að þá gerðu þeir jafntefli við
Sovétríkin, sem í tveimur
fyrstu umferðunum höfðu
brytjað Svía og Breta niður
með 31/2 gegn y2 hvort
land.
Það sem mér þótti ánægju-
legast við þessar tvær umferð-
f6-f5.
17. Rf3-h4 f6xe5
Friðrik fórnar skiptamuninum..
Hann gat einnig leikið 17. —
Kh7.
18. Rh4-g6 De7-f6
19. Rg6xf8 Hd8xf8
20. f2-f3
b2-b4 hefði verið sterkari leik-
ur.
21. e5-e4!
22. Rd6xe4 Ba8xe4
23. De3xe4 Df6xb2
24. Ðe4-d4
Nú má svartur ekki leika
Dxa3 vegna Hal, Db4f, Dd2
og vinnur a7 aftur.
24. Db2-b3
25. Bfl-e2
Bd3 gengur ekki vegna Rf4r
0-0, Rc5 og biskupinn kemst
ekki undan!
25. Rh5-f4
26. Kel-f2 Ra6-c5
27. Ilhl-el e6-e5!
Leiki Hvítur nú Dd6 eða Dd2
kemur Re4f!, fxe4, Rh3 mát.
Fallegur endir! Eftir De3 fer
svartur í drottningakaup og-
vinnur svo skiptamuninn aft-
ur og peð með Rxg2.
28. Dd4xe5 Rf4-d3ý
29. Be2xd3 Rc5xd3f
30. Hdlxd3 Db3xd3
31. De5-d5f
Framhald á 8. siðu.