Þjóðviljinn - 16.04.1955, Qupperneq 11

Laugardagur 16. apríl 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (11
Erich Maria REMARQUE:
Að elsha. • •
...og deyja
103. dagur
„Og ég' fer vegna þess að annars myndu þeir hand-
taka foreldra mína og eiginkonu og senda þau í fanga-
búðir eöa drepa þau“.
Jósef þagði.
„Ég fer og samt veit ég aö ástæður mínar eru engar
ástæöur og samt hafa milljónir manna sömu ástæður.
Hvað þú hlýtur að fyrirlíta okkur“.
„Vertu ekki svona hégómlegur", sagði Jósef mildum
rómi.
Gráber starði á hann. Hann skildi hann ekki.
„Enginn er að tala um að fyrirlíta neinn“, sagöi
Jósef. „Aðeins þú. Hvers vegna skiptir það svona miklu
máli fyrir ykkur? Fyrirlít ég Pohlmann? Fyrirlít ég
fólkið sem felur mig á hverr-i nóttu og leggur líf sitt að
veði? Væri ég á lífi ef ég nyti ekki hjálpar þess? Hvað
þú ert barnalegur?“
Allt í einu brosti hann aftur. Það var draugalegt bros
sem leið yfir andlit hans án þess aö breyta því aö ráði.
„Við erum komnir burt frá málefninu“, ságði“hann.
„Maöur ætti ekki að tala of mikiö. Og maður ætti ekki
að hugsa. Ekki ennþá. Það lamar mann. Og sama er aö
segja um minningar. Þeirra tími er ekki kominn enn. Á
hættutímum má maður ekki hugsa um annað en bjarga
sér“. Hann benti á niðursuðudósirnar. „Þetta hjálpar.
Ég tek viö þeim. Þökk fyrir“.
Hann tók dósirnar og stakk þeim bakvið bækurnar.
Honum fórst það undarlega klaufalega úr hendi. Gráber
sá aö fremstu kögglarnir á fingrum hans voru afmynd-
aðir og án nagla. Jósef tók eftir augnaráði hans. „Dá-
lítil minning úr fangabúöunum. Sunnudagsskemmtun
eins varðarins. Ég vildi óska að hann hefði heldur
skemmt sér viö tærnar á mér. Þá hefði þaö ekki verið
eins áberandi. Það er auövelt að þekkja mig á þessu. Úti
geng ég með hanzka“.
Gráber reis á fætur. „Hefurðu gagn af gömlum ein-
kennisbúningi og launabókinni minni? Þú gætir breytt
henni eftir þörfum. Ég get sagt að hún hafi brunnið".
„Nei, þökk fyrir. Ég þarf þess ekki með. Áður en langt
um líður mun ég verða Rúmeni. Pohlmann á hug-
myndina og hann kom öllu í kring. Hann er mjög snjall
i þeim sökum. Það dytti engum í hug sem sæi hann. Ég
mun verða Rúmeni, félagi í járnfylkingunni og vinur
flokksins. Ég er ekki ólíkur Rúmena í sjón. Og þá veröur
auðvelt aö útskýra líkamslýti mín. Verk kommúnist-
anna! Ætlarðu aö taka með þér rúmfötin og pinklana?"
Gráber skildi að Jósef vildi losna viö hann. „Verður
þú hér kyrr?“ spurði hann.
„Af hverj-u spyröu?“
Gráber ýtti sínum dósum til hans. „Ég get náð í meira.
Ég fer aftur á sama stað og næ í annað hlass“.
„Það er þegar of mikið. Ég get lítinn farangur haft.
Og nú verö ég að fara. Ég get ekki beöiö lengur".
„Sígarettur. Ég gleymdi sígarettum. Það er líka nóg
af þeim. Ég get fariö og sótt þær“.
Svipur Jósefs breyttist. Allt í einu varð hann rólegur,
næstum mildur. „Sígarettur“, sagði hann eins og hann
væri að tala um vin. „Um þær er öðru máli að gegna.
Þær eru mikilvægari en matur. Auðvitað bíð ég eftif
þeim“.
22
Mikill mannfjöldi beiö í súlnagöngTim Katrínarkirkj-
unnar. Næstum allir sátu á töskum og körfum eða voru
umkringdir pökkum og pinklum. Flest voru konur og
börn. Gráber fékk sér sæti meðal þeirra með rúmfata-
pinkilinn sinn og bögglana. Gömul kona með hrossandlit
sat rétt hjá honum. „Bara þeir sendi okkur ekki úr
borginni sem húsnæöisleysingja“, sagði hún. „Það ganga
svo skelfilegar sögur af því. Að búa í skálum við mátár-
skort og bændurnir viöskotaillir".
„Mér stendur alveg á sama“, svaraði mögur stúlka.
„Ég vil bara komast í burtu. Allt er betra en hrökkva
upp af. Það er skylda þeirra að sjá fyrir okkur. Við
höfum misst allar eigur okkar. Það er skylda þeirra að
annast okkur?“
„Fyrir nokki*um dögum fór lest með húsnæöisleys-
ingjum úr Rínarlöndum hér um. Hvílík sjón! Þeir voru
á leiðinni til Mecklenborgar".
„Mecklenborgar? Þar eiga ríku bændurnir heima“.
„Ríkir bændur!“ Konan með hrossandlitið hló reiði-
lega. „Hjá þeim verður maöur að vinna meðan nokkurt
hold er eftir á beinum manns. í staöinn fær maður
aumlegan matarskammt. Einhver ætti að kæra þetta
fyrir Foringjanum“.
Gráber leit á konuna með hrossandlitiö og mögru
stúlkuna. AÖ baki þeirra glitti í fyrstu grænkuna gegn-
um opin súlnagöngin. Páskaliljur blómstruðu fyrir fram-
an stytturnar. Syngjandi þröstur tyllti sér á styttu af
Kristi pynduðum.
„Þeir verða aö hýsa okkur ókeypis“, sagði magra
stúlkan. „Hjá fólki sem er vel stætt. Við erum fórnar-
lömb stríðsins. Fórnarlömb stríðsins“, endurtók hún.
Kirkjuvörðurinn birtist. Hann var horaöur maður með
stórt rautt nef og signar axlir. Gráber gat tæplega í-
myndað sér að hann þyrði að fela nokkurn mann sem
Gestapo væri að elta.
Kirkjuvörðurinn hleypti fólkinu inn. Hann fékk öll-
um númer upp á eigur sínar og límdi pappírsmiöa með
sama númeri á pakkana og pinklana. „Komiö ekki of
seint í kvöld“, sagði hann við Gráber. „Við höfum ekki
nóg rúm í kirkjunni“.
/ flesfum löndum hefur faSir-
inn réffindi en ekki skyldur
gagnvarf börnunum
1 flestum löndum er það enn
faðirinn sem hefur forgangsrétt
til að taka ákvarðanir varðandi
börn sem fædd eru í hjónabandi
og eignir þeirra. Ef um er aö
ræða börn sem fædd eru utan
hjónabands'hvíla skyldurnar því
nær alls staðar á móðurinni.
Norðurlönd eru i flokki fárra
landa þar sem hægt er að á-
kvarða faðerni með aðstoð lag-
anna og skyldur föðurins gagn-
vart barninu.
Þetta kemur fram í skýrslu
sem félagsmáladeild Sameinuðu
þjóðanna hefur samið eftir upp-
lýsingum frá 43 löndum. Skýrsl-
una á að nota sem grundvöll
að baráttu sem kvenréttinda-
nefnd S.Þ. ætlar að heyja þegar
hún kemur saman í þessum
mánuði. Tilgangurinn með rann-
sókninni er að berjast fyrir að
afnema það misrétti sem á sér
stað i mörgum löndum gagn-
vart mæðrum.
I löndum þar sem réttindi
kvenna eru stutt á veg komin er
faðirinn almennt talinn hinn
sjálfsagði forsvarsmaður barns-
ins. Ef faðirinn deyr fer for-
eldravaldið sjálfkrafa í hendur
Allt fyrir kjötverzlanir.
jU

14

tlUll.r
S**ikruckrn
Smii SH’lliH ■ Þórtur H. Teitsson ■ Crtlliqtli I
tþróttir
Framhald af 9. síðu.
heimsmeisturum sínum og þar
á meðal hinn fræga Fritz Walt-
er sem þó var talinn hættur að
keppa með landsliðinu. Vörnin
var mjög taugaóstyrk og fram-
herjana vantaði lokaátakið. —•
Hins vegar léku ítalir mjög vel
þar sem knötturinn gekk frá
manni til manns á miðju vallar-
ins og skotin voru ágæt.
B-landslið Þjóðverja lék við
B landslið Breta og skildu lið-
in jöfn 1:1. Síðast þagar þessi
lið kepptu vann England 4:0;
í fyrri hálfleik stóðu leikar 1:0
fyrir Breta.
móðurinnar hér á Norðurlönd-
um og víðar. En til dæmis hjá
múhameðstrúarmönnum gildir
sú regla að deyi faðirinn, geng-
ur foreldrarétturinn til þeirrar
persónu sem faðirinn hefur bent
á í erfðaskrá sinni. Hafi hann
ekki bent á neinn, fer hann i
hendur afans. Er múhameðs-
trúar ekkja giftist i annað sinn
missir hún foreldraréttinn yfir
börnum sínum af fyrra hjóna-
bandi, nema hún gifti sig ætt-
ingja fyrra manns síns.
Ef um er að ræða skyldur
gagnvart barni sem fætt er utan
hjónabands, er öðru máli að
gegna. Þá er það móðirin ein
sem verður að „bera skömm-
ina“. 1 mörgum löndum er ekki
hægt að neyða föður til að
taka á sig neinar skyldur gagn-
vart barni sem fætt er utan
hjónabands (þetta gildir t.d. i
Frakklandi, Belgíu og Hol-
landi!) Aðeins ef faðirinn við-
urkennir af frjálsum vilja að
hann eigi barnið, er hægt að
skylda hann til að greiða með-
lag.
I gönguf erðina
Það þarf að klæða lítil börn
vel þegar farið er með þau út.
Einkum þarf að hafa það i huga
þegar taka þarf börn upp úr
barnavagninum utan dyra. Þá
er pokabúningurnin sem er heill
að neðan alveg tilvalinn. Það
er hægt að sauma hann sjálfur,
en gæta verður þess að hafa
hann ekki of þröngan að neðan.
Barnið þarf að geta spriklað
og hreyft fæturna. Ekki er
nauðsynlegt að fóðra þennan
Síldarsalat
25 g smjörlíki og 30 g hveiti
bökuð upp og þynnt með ca.
2Y2 dl. soði, grænmetisvatni,
mjólk eða vatni. 1—2 eggja-
rauður, 3 matsk. matarolía, salt,
pipar, edik, sykur, sinnep og
ögn af enskri sósu hrært út i
heitu sósuna sem síðan ér kæld.
Einn hluti af kryddsíld, 1 hluti
af soðnu eða steiktu kjöti, 1
hluti soðnar kartöfiur, 1 hluti
epli og 2 hlutir niðursóðnar
rauðbeður, allt skorið í þunnar
ræmur og hrært út í sósuna.
Tvíhóiía taukarfa
Flestar okkar eru gjarnár á
að stinga öllum óhreina þvott-
inum í eina bendu í taupokann
eða körfuna með þeim afleið-
ingum að við þurfum að flokka
upp allan þvottinn áður en við
getum byrjað að þvo. í rauninni
ætti það að liggja í augum uppi
að þvottakörfur væru tvískipt-
ar, og annað hólfið væri fyrir
hvítan þvott, hitt fyrir mislit-
an. Með því móti sleppur mað-
jir við flokkunina á eftir. Ef
maður liefur npg húsfými er
hægt að hafa ’aðra tvíhólfa
körfu í viðbót fyrir annars kon-
ar þvott.

poka. Nóg er að hafa barnið
hlýlega búið innaní honum. En
farið ekki út í öfgar og klæð-
ið barið ekki of mikið. Það er
stundum erfitt að vera ung og
óreynd móðir, en ef til vill get-
ur verið bót í því að vita að
ungbörn eru þvínær alltaf köld
á höndum og fótum. Það er
þeim eðlilegt, eu auðvitað má
þeim ekki vera. ískalt á hönd- •
um. En þótt hendur barnsins
séu kaldar er ekki þar mcð sagt
að barninu sé kalt, þvert á móti
— ef barninu er heitt á hönd-
um, er þvi sennilega of heitt á
skrokkinn. Ef maður ætlar að
gæta þess hvort barninu sé kalt
á maður að þreifa á hnakka
þess, handlegg eða fótlqgg. Ef
barninu er hlýtt á þessum stöð-
um, skiptir engu máli þótt því
sé skinnkalt á höndum og fót-
um.