Þjóðviljinn - 23.11.1955, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 23. nóvember 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Reynt að kveða nlð-
Brazk og banéarísk stjjómaxvöld leggja
stein í götia samskipta við Sovétxíbin
Ýmislegt bendir til þess að vestrænum ríkisstjórnum
sé umhugað um að andinn frá Genf verði kveðinn niður
sem skjótast
Héiistu merki þessa nýja anda'
í milliríkjamálum voru stórauk-
in menningarsamskipti og kynni
þjóðanna í austri og vestri. Við
þetta dró úr tortryggni þeirri
og misskilningi, sem kalda stríð-
ið hafði gróðursett í hugum
fjölda manna.
Sovétríkin og Bandaríkin
skipiust á landbúnaðarsendi-
nefndum, sovézkur listamaður
fékk að koma inn i Sandaríkin
4 fyrsta sinn í mörg ár, og þann-
ig mætti lengi telja.
VANTAR NÖLDRIÐ
SITT
Öfiugir aðilar sem hafa hagn-
azt gífurlega á kalda stríðinu
börðúst af öllu afli gegn þessari
breytingu, og upp á síðkastið
hafa þess sézt merki að þeim
hafi tekizt að koma ár sinni
vei fyrir borð á aeðstu stöðum
í London og Washington. Til
dæmis hafa hershöfðingjar A-
bandalagsins haldið hverja ræð-
una á fætur annarri til að brýna
það fyrir stjórnmálamönnum, iað
hernaðarsamtök Vesturveldanna
séu dauðadæmd ef kalda stríð-
inu linni.
NEITAÐ UM LAND-
VISTARLEYFI
Fréttamenn í Washington hafa
hakiið því fram, að ætlun ráða-
manna í bandaríska utanríkis-
ráðuneytinu væri að binda
rýmfcun á hömium á ferðalögum
sovétborgara til Bandaríkjanna
og Bandaríkjamanna til Sovét-
ríkjanna því skilyrði að sovét-
stjómin léti undan kröfum
Bandaríkjastjórnar á öðrum svið-
um.
í síðustu \dku varð það
kunnugf, að bandaríska utanrík-
isráðuneytið hefur neitað 10
landbúnaðarsérfræðingum frá
Sovétríkjunum um leyfi til að
koma til Bandaríkjanua. Dr
Geza Sehutz, fulltrúi fyrirtæk-
isins Garst & Thomas Hybrid
Cora Company, sem verzl'ar með
maíssáðkom, skýrði fréttamönn-
um í Washington frá þessu.
Tveir af eigendum fyrirtækisins
fóru tii Sovétríkjanna I suniar.
Varð þar að samkomulagi að
fyrirtæki þeirra seldi mikið
magíi af maísútsæði og hefði
miliigöngu uni sölu véla setn
notaðar eru við ræktun maís-
afbrigðis þess, sem það verziar
jneð Fyrirtækið bauð sovézkum
sérfræðingum að koma og kynna
sér ræktunaraðferðir. Þá greip
bandaríska utanríkisráðuneytið í
taumana og neiíáði boðsgestum
fyrirtækisins um landvistarleýfi.
Sakaði dr. Sclmtz utanríkisráðti-
ueytið um að stefna með þesstt
í voða „viðskiptuin sem nema
miiijónum dollara“.
HNEYKSLANLEG
FRAMKOMA
í Bandaríkjunum eru nú stadd-
ir rnenn frá sjö útbreiddustu
blöðum og tímaritum Sovétríkj-
anna. Wasliington Post, útbreidd-
asta og áhrifamesta blaðið í höf-
uðborg Bandaríkjanna, hefur
komizt svo að orði að fram-
koma opinberra aðila við þá sé
hreinasta hneyksli. beim var
neitað um viðtöl við bandaríska
embættismenn og stjórnmála-.
menn. Bendir blaðið á, að banda-
rískir blaðamenn sem heimsótt
hafa Sovétríkin hafa fengið við-
‘töl \áð .hina æðstu menn, svo
sem Búlganín forsætisráðherra
og Krústjoff íramkvæmdastjóra
Kommúnistaflokksins.
SAMA SAGAN í
LONDON
WB t
Um sama leyti og þessir at-
burðir gerðust í Washington varð
breyting á framkomu brezkra
yfirvalda við gesti frá Sov-
étríkjunum. Nokkur undanfar-
in ár hefur það verið föst
venja að listafólk frá Sovétríkj-
unum, sem komið hefur til Lond-
on, hefur komið fram í brezka
sjónvarpinu. Sovézkur þjóð-
dansaflokkur hefur sýnt í Lond-
on undanfarið við mikla hrifn-
ingu. Verið var að gang'a frá
samningi um að hann kæmi
fram í brezka sjónvarpinu, en
þá sleit sjónvarpsstjórnin allt
í einu samningunum. Engin
skýring fékkst á þessum sinna-
skiptum og er því talið víst að
þau hafi stafað af fyrirskipunum
„frá æðri stöðum“.
BANNAD AD ÚTVARPA
LÝSINGU Á
KNATTSPYRNULEIK
þ>að vakti einnig töluverða
athygli, að sovézkum útvarps-
mönnum var neitað um að-
stöðu til að útvarpa lýsingu a
leikjum knattspyrnuliðsins Dyna-
mo frá Moskva við ensku liðin
Wolverhampton og Sunderland.
Þykir þetta koma úr hörðustu
átt, því að brezkir útvarpsmenn
hafa hvað eftir annað fengið
aðstöðu til að útvarpa frá Sovét-
ríkjunum lýsingum á leikjum
sem brezk knattspyrnulið hafa
háð þar.
Diem segist hafa
vopnahléssamn-
inginn að engu
Diem, forseti og forsætisráð-
herra suðurhluta Viet Nam,
hefur lýst yfir að hann muni
neita að ræða við stjórn norður-
hluta Viet Nam um kosningar
til að sameina landið. I samn-
ingnum um vopnahlé í Indó
Kína segir, að kosningar skuli
fara fram um allt landið ekki
síðar en í júlí næsta sumar.
I viðtali við fréttaritara United
Press komst Diem svo að orði
að stjórn hans væri „ekki aðili
að vo'nahléssamningnum og
því ekki skyldug til að taka
neitt tillit til ákvæða hans".
llræðslugæði
Eftir ráðlierrafund Bagdad-
bandalags Bretlands og nokk
urra ríkja í hinum nálægari
Austurlöndum var tilkynnt í
prfov þrezka st.jórnin hefði
ákveðið að veita bandamönnum
emum verulega efnahagsað-
stoð. Fréttamenn hafa eftir
Macmillan, utanríkisráðherra
Bretlands, að tilboð Sovétríkj-
anna um aðstoð við ríki á
þessum slóðum hafi opnað
augu Breta fyrir því að þeir
hafi hingað til gert alltof lítið
fyrir vini sína.
VI
1 síðusíu viku voru liðin 50 ár
síðan Hákon Noregskonungur
tók við konungdómi. Osear
Torp, forseti Stórþingsins, sagði
þá á þingfundi að konungur
hefði reynzt trúr kjörorði sínu:
Að sameina, en ekki að sundra.
Hann hefði orðið einingartákn
þjóðarinnar og hans vegna
bæru Norðmenn fyllsta traust
til konungdómsins.
ðlgaxi í Casablanca
Frauihald af 1. síðu.
drepið fjóra foringja sjálfstæðís-
hreyfingar Marokkómanna, sem
setið hafa í fangelsi í borginni.
Halda Frakkar því fram að fang-
arnir hafi gert uppsteit og þá
hafi þeir verið skotnir til bana.
Allsherjarverkfall var í Casa-
blanea í gær til að minnast
hinna látnu. Vinna við höfnina
og í verksmiðjum lá niðri og
sölubúðir voru lokaðar.
Þessa mynd tókum við úr danska blaðinu DET NY
RADIOBLAD. Hún er tekin í samsœti pví sem Gylden-
dalsforlag hélt Halldóri Kiljan Laxness í Kaupmanna-
höfn eftir að hann hafði verið sœmdur nóbelsverðlaun-
um og er af skáldinu og Stefáni íslandi óperusöngvara.
mmmm
Þingmaður Grænlendinga gagnrýnir
döiisku stjórnina
Hörð gagnrýni á stjórn Dana á Grænlandi kom fram á
fundi Grænlendingafélagsins í Kaupmannahöfn fyrir
skömmu.
Tilefni fundarins var ráðs-
mennska dönsku sósíaldemó-
kratastjórnarinnar með málefni
Grænlands. Þingmenn Grænlend-
inga á þinginu í Kaupmanna-
höfn höfðu lagt til að grænlenzk
málefni yrðu falin hlutaðeigandi
ráðuneytum. Ríkisstjórnin hafn-
aði þeirri tillögu en stofnaði í
staðinn sérstakt Grænlandsmála-
ráðuneyti og fékk Kjærböl hús-
næðismálaráðherra forst'iðu þess.
Nýlenduhrag'ur
Danska stjórnin þykist nú bú-
in að gera Grænland að jafn-
sanni fullyrðingar stjórnarinnar.
Stofnun sérstaks Grænlands-
málaráðueytis beri keim af því
að enn sé farið með Grænland
eins og hverja aðra nýlendu.
Ný skip eyðimerkurinnar
ganga fyrir vindi
Seglasleðar reyndir á Sahara bráðlega
I borginni Tangier í Norður-Afriku eru tveir banda-
rískir hugvitsmenn að setja saman nýstárlegt ökutæki
sem þeir ætla að reyna að ferðast i yfir eyðimörkma
Sahara. Það líkist seglasleða en undir því eru ekki meið-
ar heldur hjól.
Mortimer Sheppard og Donald Shaprou ..eiknuðu og
smíðuðu þetta farartæki lieima í Bandarikjunum. Ef til-
raunin sem nú stendur fyrir dyrum heppnast ætla þeir
að hef ja stórframleiðslu á þessum nýju skipum eyðimerk-
urinnar og selja þau fólki sem býr á eyðimerkursvæð-
um hvarvetna í heiminum. Þeir búast við mikilli eftir-
spurn, því að reksturskostnaður verður enginn, vmdur-
inn sem á að knýja ökutækin kostar ekki neitt.
Lynge þmgniaður

réttháum hluta af danska ríkinu.
Margir Grænlendingar segja að
ráðstöfun Grænlandsmálanna af-
í.'v r-sr'AiHkbh " -
Hefðu átf skilið að veikjast
Grænlenzkur Ifigastúdent .að
nafni Hertling hafði framsögu
á íundi Grænlendingafélagsins.
Varði hann þá afstöðu döngku
stjómarinnar að stofna sérs.takt
Grænlandsmálaráðuneyti.
Jafnframt benti hann á, að á
flestum sviðum skorti mikið á að
Grænlendingar njóti jafnréttis.
rið aðra danska þegna. Raþti
hann ófremdarástandið í skóla-
máium og siúkrahússmálum
1 .Grænlendinga, Jil dæmfs
benaaajuí.iingar vistao.x tnnan
um fólk með aðra sjúkdóma í
almennum sjúkrahús.um.
— Ég vildi óska að allir fjár-
veitinganefndarmennirnir liefðu
veikzt þegar þeir voru á ferð
um Grænland síðast og orðið að
| leggja þá inn á gömlu sjúkra-
| húsin. þ>á hefði verið veitt fé
| til hyg'gingar nýrra sjúkrahúsa,
| sagði Hertling.
Fredrik Lynge, annar af þing-
J mönnum Grænlendinga, kvaðst.
! ekki vilja deila við frummæl-
| anda unV skipan Grænlandsmál-
anna á þessum vettvangi. Að.eins
vildi hann taka það fram að
grænlenzku þingmennirnir hefðu
beðið ríkisstjórnina um að ve.ra.
hafðir með í ráðum, en það var
ekki gerf.
— Hertling minntist á Dana-
hatur, sagði Lynge. þess gætir æ-
Frh, á 10. síðu, J