Þjóðviljinn - 23.11.1955, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 23. nóvember 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Virð-
ingrin i
fyrir I
bðrnunnm
AÐ var nótt í Kanton,
heit nótt, klukkan var að
ganga tólf, og sennilega 30
stiga hiti. Þessi borg er á
sömu breiddargráðu og mið-
bik Sahara, og suðurhluti
Mexíkóflóa, það er hitabeltis-
loftslag þarna. Sjö ára gam-
all snáði hékk sofandi í rimla-
geroi úr stáli. Það var mor-
andi af fólki hvar sem litið
var, flestir voru gangandi.
Veðrið var ljómandi gott. Pilt-
urinn svaf vært eins og hon-
um væri eðlilegt að sofa í
þessum stellingum, hann svaf
eins og áhyggjulausum er
gjamt. Á læknamáli mundi
þetta heita að vera í full-
komnum hvíldarstellingum. —
Hann hélt með báðum hönd-
um um efstu þverslána í
grindinni, sat á slánni í miðið,
ha.fði fæturna á neðstu slánni.
Ég býst við að þúsundir kín-
verskra baraa hafi sofið úti
á götunni í Kanton þessa
nótt, fæst þeirra þó í þess-
um stellingum, heldur á mott-
um þeim úr sefi, sem foreldr-
amir breiddu á götuna handa
sér og þeim, jafnvel þar í
borginni, sem mikil umferð
var, en þó auðvitað á gang-
stéttunum. Loftið var milt
eins og spenvolg mjólk, mann-
lífið unaðslegt, ylhlýtt og
þýtt.
Og litli snáðinn í grindinni
var hamingjusamur, tengsli
hans við umhverfið vox-u frið-
sæl og góð, hverra manna
sem hann annars var. Ég þori
að leggja embættisheiður minn
að veði fyrir því að þetta er
satt. Og ég minntist setning-
ar, sem ég hafði lieyrt nokkr-
um mánuðum áður af munni
eins hins vitrasta manns, sem
ég þekki, prófessorsins í
læknavísindum um að afstýra
sjúkdómum, við háskólann í
Leyden, J. H. de Haas, sem
sjálfur hefur dvalizt í heit-
um löndum. Hann mælti svo:
„Við vitum ekki hvernig á því
stendur, að börnunum í Aust-
urlöndum virðist líða ágæt-
lega vel, þau virðast njóta sín
fyllilega í leik og starfi og á
heimilinu þó að þar sé hin
mesta fátækt, hin aumleg-
ustu húsakynni og engin þæg-
indi. Það er engin leið fyrir
vesturlandabúa að skilja
hvernig á þessu getur staðið".
★ ★
Mér var sagt í Kína, að hver
maður sem leyfði sér að
skamma barn, hvað þá að
berja það, mundi verða álitinn
óvinur þjóðfélagsins, og fá
hið versta orð. Ég hef ekki
séð eða heyrt neitt, sem mæl-
ir á móti þessu. Hinu var mér
ekki sagt frá, að ungbörnin
sitja í kjöltu móður sinnar
í söngleikahúsinu, þessarar
móður, sem er svo þokkaleg
og þrifleg, þrátt fyrir einfald-
an og fátæklegan klæðnað, að
hún minnir ekki á annað frem
ur en blómin og döggina, samt
vottar ekki fyrir tilhaldssemi.
Fljótt á að líta þekkist hún
ekki frá raanni sínum á öðru
en langri fléttu niður eftir
bakinu (karlmenn hafa ekki
fléttu), en sé nánar að gáð,
sést það að kínverskar konur
eru næsta kvenlegar, svo að
ég held að lengi megi leita
að jafningjum þeirra í því,
það skyldi þá vera að indó-
nesískar konur væru þeim
enn fremri.
Ekki hafði mér heldur verið
sagt frá því, að hrákadallar
væru á gólfinu í söngleilcahús-
inu, og væru mikið notaðir,
m.a. af mæðrunum, sem héldu
bömum sínum yfir þeim. Þessi
skolli kom mér því alveg að
óvömm. Ég sá líka konur gefa
börnum að sjúga í þessu sama
húsi. En kínversku börnin
gráta ekki í söngleikahúsinu,
heldur sofa þau vært og
þegja.
En hvað er þá að segja af
sjúkdómum, eymd og volæði,
hor og hungri, kóleru, bólu-
sótt, taugaveiki og öðrum
hitabeltissjúkdómum, sem við
vesturlandalæknar höfum
aldrei séð, en lásum um þeg-
ar við vorum í læknaskólan-
um, og höidum að þrííist vel
þar eystra enn í dag, og lát-
um bólusetja okkur gegn þeg-
ar við förum í langferðir til
annarra heimsálfa? Börn, sem
hafa opin sár á andlitinu og
á fótunum, betlarar á göt-
unni, óhreinar götur, tötralýð-
ur, ópíumsreykjendur, kyn-
sjúkdómar, flugur osfrv. Þetta
eru staðreyndir, sem ekki þýð-
ir að ljúga sig frá, stað-
reyndir, sem gilda, a.m.k. hér
á Vesturlöndum.
Ég get engu svarað öðru en
þessu: Ég sá ekki neitt af
þessu, en þar með er ekki
r----------------------------
Barnalækniriim dr. med.
Svend Heinild,. bania-
\inur og mamivinur, starf-
ar við ljóslækningastofnun
Finsens í Kaupmannahöfn.
Hann er fyrir stuttu koin-
inn lieim úr ferö urn Kína.
Ég sleppi úr grein hans
niðurlaginu, sem ekki er
annað en tilraun til að
láta lita svo út, sem hann
sé á báðmn áttum um það,
hvort afsklpti ríkisins af
bömunum sé ]>eim að öUu
leyti fyrir beztu.
v____________________________y
sagt að þetta sé hvergi til í
öllu þessu víðlenda ríki, en
þó held ég það ekki.
Því var neitað, að kólera og
bólusótt hefðu komið fyrir í
Kína síðustu þrjú árin, tauga-
veiki kvað vera mjög sjald-
gæf, hættan á að smitast af
malaríu sama sem engin, enda
var ekkert gert af hendi hins
opinbera til að vernda okkur
gegn þeirri hættu í Suður-
Kína, þar sem víða var hið
sama að sjá á götunum og
það sem frá er sagt í upphafi
þessarar greinar, loftslagið
rakt og hitinn stundum yfir
fjörutíu stig. En heim kom-
umst við þó án þess að hafa
fengið malaríu, og' við vitum
ekki til að neinn annar hafi
fengið þennan sjúkdóm á ferð
í Kína. Það er raunar vel
hugsanlegt, að mýflugur vilji
ekki stinga aðkomumenn núna
á þessum vinsemdartilrauna-
tímum milli austurs og vest-
urst. Kynsjúkdómum hefur
fækkað til mikilla muna, Hk-
lega vegna þess. að öJlura
vændiskvennahúsum hefur
verið lokað. Af skýrslum má
sjá, að á síðustu árum hefur
enginn maður smitazt af syf-
ilis í Peking. Það má heita
að flugur séu horfnar, en
bregði fyrir einni flugu, er
Kínverjinn ætíð til taks, og
samræðan stöðvast þangað til
búið er að drepa fluguna.
Það virðist svo, einkum í Pek-
ing, að hjólhestarnir hafi
komið í stað flugnamergðar-
innar, slíkur fjöldi var af
þeim. Ekki eitt einasta af
öllum þeim þúsundum og aft-
ur þúsundum barna, sem við
sáum í fjórum milljónaborg-
um og tveimur sveitaþorpum,
var horað, hvað þá horfallið,
svo ég gæti séð.
★ ★
Útlendur barnalæknir, sem til
Kanton kemur til að kynna
sér heilbrigðismál, mun að
mínu áliti fyrst fara að skoða
háskólaspítalann, en sá spít-
ali svarar til barnadeildarinn-
ar á Ríkisspítalanum í Kaup-
mannahöfn, en síðan mun
hann biðja um að fá að sjá
barnadeild á borgarspítala,
þá kemur röðin að einhverjum
barnaspítala í einkaeign. Mér
gafst tækifæri til að ganga
stofugang á öllum þessum
tegundum af spítölum. Sá
spitali, sem ég taldi síðast,
var byggður fyrir stjórnar-
skiptin 1949, og þá voru í
honum 16 rúm, en nú voru
þau 220. Háskólaspítalinn var
byggður eftir árið 1952 og í
honum eru 300 rúm, en eiga
að verða 600, á deild borgar-
spítaláns, afarmikils spítala,
eru 60-70 rúm, hann er einn-
ig byggður eftir 1949.
Því furðaði ég mig mest á, að
á öllum þessum deildum voru
nærri því hinir sömu sjúk-
Eins og Ieseudum ÞjófS-
viljans er kunuugt var
dansld teiknarinn Bid-
strup fyrir skömmu í
Kína. — Hér birtist ein
af teikningum hans úr
förinni.
dómar og lijá okkúr í Kaup-
mannahöfn, nema blóðkreppu-
sótt og heilabólga,en meira af
berklaveiki. Mér sýndust lækn-
ingarnar vera framkvæmdar
af nákvæml'ega jafnmikilli
kunnáttu og alúð og hjá okk-
ur heima, vísindatæknin og
útbúnaðurinn jafngóður en
raunar alls enginn íburður,
tímaritin hin sömu, flest am-
erísk, en þó allmikið frá Evr-
ópu.
Og svo kom það á daginn,
sem ég átti síður von á en
dauða mínum. Ég býst við því
að lesendur mínir, bæði leikir
og lærðir, muni ímynda sér,
að þessar mjög vandasömu
skurðaðgerðir, sem lesendur
dagblaðanna hafa átt kost á
að fylgjast með að nokkru
leyti: hjartaskurðir í því
skyni að laga lokugalla, séu
eingöngu framkvæmdar af
nokkrum færustu skurðlækn-
um í Bandaríkjunura og Evr-
ópu, en það er nú annað en
svo sé. Af 81 sjúklingi, sem
gerð hafði verið þess háttar
aðgerð á í Hung Jen spítala í
Shanghaj, hafði aðeins einn
dáið. Þar fór sú ímyndun,
ímyndunin um yfirburði hvítra
manna.
★ ★
Læt ég það vera, verra er að
hljóta að kannast við, að okk-
ur sé farið að sjást yfir hina
einföldustu og sjálfsögðustu
hluti mitt í allri ofurtækninni.
Ég vil nefna t.d. þann sjúk-
dóm, sem kallast ósjálfrátt
þvaglát að nóttu. Þessi veiki
er eitt hið versta sem við
fáum til meðferðar, því við
ráðum ekki við hana. Raunar
er hún til í Kína, það skal
ég kannast við, en er fremur
Framhald á: 10. síðu.