Þjóðviljinn - 18.02.1956, Blaðsíða 12

Ríkissjjóður ber fébótaábyrgð á tjóni, ei
íslenzkir starfsmenn Hamilton vinna
Rúmlega 106 þús. kr. bætur dæmdar vegna siyss
Kröfum vegna skaðabótaskylds verks, sem unnið hefm'
veriö af íslendingi í þjónustu og á ábyrgð Metcalfe Hamil-
ton-félagsins, ber réttilega að beina aö ríkissjóði, sem tók
á sig fébótaábyrgö á tjóninu meö ákvæðum hernáms-
samningsins frá 1951.
Þetta er í stuttu máli niður-
staða dóms, sem kveðinn var
upp á bæjarþingi Reykjavikur
nú í vetur.
Missti sjón á öðru auga
Mál, það sem hér um ræðir,
höfðaði Friðrik K. Sigfússon í
Keflavik gegn fjármálaráðherra
f. h. ríkissjóðs til greiðslu
skaðabóta vegna slyss, er hann
varð fyrir við vinnu sína á
Keflavíkurflugvelli í júlí 1053.
Vann hann þá ásamt tveim
öðrum mönnum að trésmíða-
vinnu hjá „firmanu Metcalfe,
HamiHon, Smith, Beck, Com-
panies“ eins og fyrirtækið er
xiefnt í dómsforsendum. Slysið
vildi til með þeim hætti, að nagli
hrökk undan hamri annars
vinnufélaga Friðriks og lenti í
opnu hægra auga hans. Rejnid
var aðgerð ó auganu en hún
mistókst, og hefur trygginga-
yfirlæknir metið varanlega ör-
orku Friðriks af völdum um-
rædds slyss 20%,
Stefndi fjárinálaráðherra
r.h. rikissjóðs
Kröfur sínar um skaðabætur
úr hendi ríkissjóðs byggði Frið-
rik K. Sigfússon á þvl að vinnu-
félagi sinn hafi ekki sýnt fulla
aðgæzlu í starfi sínu og hæri
vinnuveitandinn Metcalfe Ham-
ilton, ábyrgð á þeirri óaðgæzlu
en ríkissjóður hefði tekið á sig
fébótaábyrgð á tjóninu skv.
lögum nr. 110/1951. Ríkissjóður
krafðist sýknu, aðallega vegna
þess að kröfur sínar um skaða-
bætur hefði Friðrik ótt að hafa
uppi gegn Metcalfe Hamilton en
í öðru lagi hafi ríkissjóður ekki
tekið á sig óbyrgð á slysum sem
þessum með fyrrgreindum laga-
ákvæðum. í ákvæðum þessum
standi, að Island skuli úrskurða
og greiða kröfur, aðrar en samn-
ingskröfur, vegna verknaða
manna í iiði Bandaríkjanna, sem
tjón hlýzt af. Skýrgreininguna á
„tið Bandarikjanna“ sé að finna
í 1. gr. viðbótarákvæða hemáms-
samningsins og af henni megi
örugglega' álykta að þar sé að-
eins ótt við hermenn og beint
starfslið hersins en ekki t. d.
starfsmenn Matcalfe Hamilton,
sem sé einkafyrirtæki.
Telst til liðs
Bandaríkjanna
í dómsforsendum eru þessar
máisástæður teknar til athugun-
ar. Þar segir m. a.: „Vinnuveit-
andi þeirra manna, sem starf
það unnu, er umrætt slys hlauzt
við, Metcaife, Hamilton, Smith,
Beck Companies, er ekki skrá-
sett hér ó iandi, enginn forráða-
manna félagsins er búsettur hér
og félagið greiðir hér enga
skatta eða skyidur. Félagið rek-
ur hér á landi eingöngu starfr
semi í þágu varnartiðs Banda-
nkjanna og dvelst hér aðeins
vegna framkvæmda á áðurnefnd-
um varnarsamningi. Verður því
að teija, að oftnefnt félag falli
undir „lið Bandaríkjanna“ svo
sem það er skilgreint í 1. gr.
f.|kj. 2.
Stefnukröfurnar í máli þessu
eru fyrst og fremst reistar á því,
að starfsmaður í þjónustu Met-
calfe, Hamilton, Smith, Beek
Companies hafi með óaðgæzlu
valdið oftnefndu slysi og beri því
fyrirtækið sem atvinnurekandi
ábyrgð á öllu því tjóni, sem af
slysinu hlauzt, en stefndi hafi
samkvæmt ákvæðum 2. tl. 12.
gr. fskj. 2 tekið á sig fébótaá-
byrgðina. Þar sem nefnt fyrir-
tæki telst, svo seni áóur er
sagt, <il liðs Bandarikjanna
liér á landi. verður að fallast
á þessa röksemdafærslu stefn-
anda, og verður í þessu sam
bandi ekki talið skipta máli
um ábyrgð stefnda, hvers þjóð-
ernis sá maður er, sem verk
hefur uunið á ábyrgð einhvers
aðila í Uði Bandarikjanna. Að
því atlmguðu, sem hér að
framan er greint, hefur krafa
stefmmda um sýknu vegna
aðildarskorts ekki við rök að
styðjast og er því máUnu
réttllega beint gegu honum.“
Úrslit málsins urðu þau, að
fjármálaráðherra var f. h. rikis-
sjóðs dæmdur til að greiða Frið-
riki K. Sigfússyni 102.258 kr.
í skaðabætur með 6% ársvöxtum
frá 15. júlí 1953 til greiðsludags
og 8900 kr. í málskostnað. Sig-
urður Baldursson hdl. fiutti
málið fyrir Friðrik.
■HaiHIHIMItlflllMpiNf
S
Flugvél tekur landhelgisbrjét —
Fylgir honun til hafnar
Norðfirði. Frá fréttaritara Þjóðviljarts.
Brezki togarinn Cape Cleveland kom hingað í
fyninótt. Hafði flugvél frá landhelgisgæzlunni staö,
iö tógarann að veiöum imian fiskveiðitakmark-
anna viö Ingólfshöfða, og hlýddi skipstjórinn skip-
un flugvélarinnar mn aö halda til hafnar. Fylgd-
ust flugvélar meö feröum togarans allan tímami
þar til hann lagðist aö bryggju á Norðfiröi.
Réttarhöld í máli skipstjórans hófust í gær og
kom brezkt eftirlitsskip hingaö til aö fylg jast meö
málinu.
Forstjóri General Motors vill
aukin viðskipti í austurveg
Einn af áhrifamestu mönnum Bandaríkjamia, fram-
kvæmdastjóri General Motors, stærsta auðlirings í heimi,
hefm- lagt til aö Bandaríkin auki viöskipti sín viö ríki
Austur-Evrópu.
Stjérnarliðið klofið við afj
„feifnnismálsins1' ur neðri deild
En Framsókn og SjálístæÓisílokkurinn virðast staðráðnir í að berja
þetta óvinsæla írumvarp í gegnum þingið
Við afgreiðslu feimnismáls Framsóknar, frumvarps-
ins um afhendingu Grænmetisverzlunar ríkisins, geröust
þau tíöindi aö stjórnarliöið klofnaöi um máliö, enda þótt
Framsókn reyndi aö hafa menn góöa með breytingum á
einu því atriöi, sem haröast var gagnrýnt.
Frávísunartillaga Hannibals
Valdimarssonar var felld með
18:9 atkv., og breytingartillög-
ur Einars Olgeirssonar. Atriðið
sem niður var fellt var þetta:
„Greiða skal verðjöfnunargjald
af matjurtum ef framleiðsluráð
telur nauðsynlegt, til þess að
líægt sé að jafna verðið milli
söluvara annarsvegar og
vinnslu og fóðurvara hinsveg-
ar.“
Höfðu sósíalistar og aðrir
andstæðingar frumvarpsins
bent á hvílík ósvífni höfð væri
í frammi gagnvart neytendum
með þessu ákvæði og gugnaði
Framsókn og Sjálfstæðisflokk-
urinn á því að knýja hana
fram.
Lítil hrifning
Við endanlega afgreiðslu
málsins úr neðrideild greiddu
þrír stjórnarþingmenn, Gunnar
Thoroddsen, Kristín Sigurðar-
dóttir og Jónas Rafnar, atkv.
gegn frumvarpi stjórnarinnar.
Þingmenn Sósíalistaflokksins
og Þjóðvarnar greiddu að
sjálfsögðu atkvæði gegn því, og
Alþýðuflokksmenn nema Emil
og Gylfi sem sátu hjá.
Þessir neðrideildarþingmenn
afgreiddu málið úr deildinni:
Jón Sigurðsson, Kjartan J.
Jóhannsson, Magnús Jónsson,
Ólafur Thors, Páll Þorsteins-
son, Pétur Ottesen, Sigurður
Ágústsson, Skúli Guðmunds-
son, Steingrímur Steinþórsson,
Ásgeir Bjarnason, Einar Ingi-
mundarson, Eiríkur Þorsteins-
son, Eysteinn Jónsson, Gísli
Guðmundsson, Helgi Jónasson,
Ingólfur Jónsson, Halldór Ás-
grímsson.
Framkvæmdastjórmn, Harold
Harold H. Curtice. segir í við-
tali við bandaríska blaðið New
York Herald Tribune, að hann
muni „mæla með því að aukin
verði sala á bifreiðmn og iiðr-
um vörum, sein ekki verði tald-
ir til hernaðamauðsynja, til
sovétblakkarinnar að svo miklu
leyti sem það samrímist stefnu
utaiiríkisráðimeytisiiis“.
Blaðið hefur það ennfremur
eftir Curtice, að General Mo-
tors hafi fengið fyrirspumir
frá ríkjum Austur-Evrópu, sem
fyrirtækið hefur áður átt við-
skipti við, um hvort það gæti
selt þangað mikinn fjölda af
bílum og varahlutum.
General Motors er auðugasta
Framhald á 5. síðu.
Bandarískir leiðangursmenn
á Suðurheimskautslandinu til-
kynntu í gær, að þeir hefðu
fundið ýmsan útbúnað sem
leiðangur Scotts hafði með sér
til Suðurheimskautsins um ára-
mótin 1911-’12. Leiðangurs-
mennirnir fórust sem kunnugt
er allir á heimleiðinni.
Framsóknarmenn risa upp
gegn íhaldsstefnu Eysteins
FulltrúaráBiB krefst vinstri samvinnu
og vífir þingflokk Framsóknar
Mikil ólga er nú innan Frainsóknai'flokksins um land um þessar tillögur, og þegar
allt; rísa menn hvarvetna upp gegn stefnu Eysteins Jóns- hægri
sonar, krefjast þess aö íhaldssamvinnunni verði slitiö og voru 1
tekin upp raunhæf vinstri samvinna á víötækmn grund-
velli fyrir kosningar.
Hér i Reykjavík eru vinstri
menn í algerum meirihluta, bæði
í framsóknarfélögunum og full-
trúaráði þeirra. Hafa oft orð-
ið hörð átök undanfarnar vikur
en hörðust urðu þau þó á fundi
fulltrúaráðsins s.l. þriðjudag.
Báru vinstri menn þar fram
þrjár tillögur:
Fjallaði sú fyrsta um vinstri
saim iiuiu í bæjarmálum Reykja
víkur og var þar lagt tii að
allir andstöðuflokkar ihaldsins
b.vðu sameiginlega fram í
næstu bæjarstjórnarkosningum.
Önnur tillaga fjallaði um
landsmál og var þess kra'fizf að
Framsókn léti þegar af íhalds-
samviimunnl og að inynduð yrði
vinstri ^tjórn á breiðum grund-
velli fyrir kosningar.
IHðOVUllNII
Laugardagur 18. febrúar 1956 — 21. árgangur — 41. tölublað
Þriðja tiliagan fjailaði um
Græiunetisverzlunina og var á
þessa leið:
„Þar sem Fulltrúaráð Fram-
,sóknarfélaganna í Reykjavík
ber fuilt traust tii Grænmet-
isverzlunar ríkisÚLs um vöru-
vöndun, hófstilling verðs á
neyzluvörum og rekstur alian,
ósliar það eftir, að hún verði
aukin og efkl með ráðum og
dáð.
Skorar fulltrúaráðið eindreg-
ið á þingflolík Framsóknar
mannn að vinna ötullega að
því, að frumvarp það iuii af-
nám Græiunetisverzhuiar ríkis
ins, sem nú liggur fyrir Al
þiiigi, verði fellt eða svæft sem
allra fyrst.“
■ Tillagan. var borin fram af
Þórði Björnssyni, bæjarfulltrúa
Og tveimur öðrum mönnum,
öðrum úr miðstjórn Framsókn-
arflokksins en hinum úr stjórn
Framsóknarfélags Revkjavíkur.
Mjög liarðar umi'æður urðu
hægri mennimir sáu að þeir
algerum minnihluta á
fundinum lögðu þeir til að af-
greiðslu tillagnanna yrði frest-
að. Það var fellt, og gengu þá
hægri mennirnir af fundi og
skelltu hurðum í fússl; voru
þar fremstir i flokki Ólafur Jó-
hannesson prófessor, Guttormui-
Sigurhjörnsson erindreki, Rann-
veig Þorsteinsdóttir lögfræðing-
ur og Sigtryggur Klemensson
ráðuney tiss tj ó ri. En allur þorri
fundarmanna sat eftir og sam-
þykkti tillögurnar í éinú hljóði.
Fundarstjóri á fundinu.ni var
Jónas Jósteinsson, en fundar-
ritari Skúli Benediktsson.
Sania úti um land.
Sömu undirtektir liafa Ey-
steinn og félagar lians fengið
hvar sem þeir hafa komið á
fundi út um land. Nú seinast
urðu mikil átök á Stórólfshvoli
á Rangárvöllum, og beitti Svein-
björn Högnason, sem er þing-
mamisefni Framsóknar í kjör-
dæminu, sér m.a. mjög harka-
lega gegn Eysteini. Sömu sögu
er að segja af fundi sem hald-
inn var um svipað levti á Sel-
fossi.