Þjóðviljinn - 25.05.1956, Blaðsíða 2

.?) _ ööftl bui .«2 ?J.^xhi^t^ mm,iTi<%úm
, ^CTSCKl.* J «ii -15--*=-!
2) — PJÖE)VIIJINN — Föstudagur 25. maí 1Ö$6 •
xi^'ry^ ikLr^íV^ &T'S#i%
ir t dug er föstúdagurinn 25. maí.
tirbantisméssá. —• 14C. dagur árs-
Ins. — Tiixigl í hásuðri kl. 1.4S. —
Árdegisháilæði kL 6.43. Siðdegls-
háfteíMÍíl. Ifl.Ol.
Föstudagur 25. maí
' ~, s'>*' 1315 j^esia dag-
skrá næstu viku.
; 13,30 Tónleikar: —
Harmonikulög' pl.
20 S0; Breíðfirðinga-
k^öld: a> Erindi: íslenzk sevin-
týrakon-a (Árni Öla). b) Upplest-
ur: kafli úr Manni og konu, eftir
Jón Thoroddsen (Jón Júlíus Sig-
urðsson). e) Kórsöngur: Breið-
firðingakórinn í Reykjavík syng-
ur; Gunnar Sigurgeirsson stjórn-
ar. d) Upplestur úr bókinni Breið-
firzkir sjómenn: Hákarlalega, frá-
BÖgn Hermanns Jónssonar skipstj.
OMagnús Guðmundss.). e) Kveðju-
órð (Séra Árelíus Nielsson). 22.10
Garðyrkjuþáttur: Ingólfur 3Da-
víðsson magister talar um mat-
jurtasjúkdóma. 22.30 Lögin okkar.
— Högni Torfason sér um þáttinjn.
23.15 Dagskrárlok.
tttvarplð vann
Landssímann
1 fyrnakvöld háðu Ríkisútvarpið
bg Landsíminn skákkeppni á 12
borðum, og lauk henni með sigri
útvarpsins: 7 vinningum gegn 5.
SÞess má geta að á 1. borði tefidi
Eggert Giifer fyrir útvarpið, en
Bragi Þor.bergsson fyrir símann;
og vann símamaðurinn.
JFélag Eskfirðinga og Reyð-
firðiiiíra í Reylsjavík
fer gróðursetninga,rför i Heiðmörk
á morgun, og verður lagt af stað
kl. 1.30 e h. Farið verður frá Iðnó.
Vinsamlegast tilkynnið pátttöku
ykkar í sima 81819, 5127, 81010,
7658. 2288.
KÖNNUNARHEFTI: Þeir sem
hafa l'engið könnunarhefti frá Al-
þýðubandalaginu eru beðnir um að
vinna það verk fljótt og skila
þeim síðan í skrifstofur AÍþýðu-
bandaiagsins Tjarnargötu 20 og
Hafnars.træti 8.
Söf iiin í bænum:
BÆJAKBÓKASAFNID
'Lesstofán er opin alla virka daga
kl. 10-12 og 13-22, nema laugar-
daga kl. 10-12 og 13-16. — Útlána-
deildin er opin alla virka daga
kl. 14-22, nema laugardaga kl. 13-
16. Lokað á sunnudögum um sum-
armánuðina.
ÞJÓÐSKIALASAFNIÐ
á virkum dögum kl. 10J2 og 14-
19 «.h.
LISTASAFN
EINAKS JÓNSSONAR
verður opið frá 15. þ.m. fyrst um
einn á. sunudögum og miðviku-
dögum frá klukkan 1.30 til 3.30
eíðd;-..''?.
NATTlErGRIPASAFNI©
kl. t'S.30-15 á sunnudógum. 14-15 6
briðlii.löp-tim of Wm'-'itnrítfÉruTO.
LESTRAFÉLAG KVENNA
Grundarstig 10. BókaúUán: mánu-
daga, miðVikudága og föstudaga
kl. 4-6 og 8-9. Nýir félagar eru
trmritaðir á sama thna.
LANDSRÓRASAFNIÖ
ki. 10-12, 13-13 og 20-22 alla virks
dag-a nema laugardaga kl. 10-12 í>£
13-19
BÖKASAFX KÓPAVOGS
S barnaskólanum: útlán þriðju-
daga og fi'mmtud'aga kl. 8-10 sið-
degis og sunnudaga kl. 5-7 sið-
degis.
TÆKNIBÖKASAFNIÐ
£ Iðnskólahum nýja er bpið mánu-
daga, rhlðvikudaga og iföst'údaga
kl. 16-19.
Níetunaifzla
er í Lytflabúðinni Iðuftni, Lauga-
vegi 40, sími 7911.
Stúikau H^-Erh neitar að taka við tötrunum, sem þjónn góss-
eiganoans býður henni; húsbóndinn sltendur hlæjandi hjá.
Stúlkan með hvíta hárið
Fyrir fáeinum árum var fræg
kínversk kvikmynd sýnd hér í
Reykjavík. Allar aðstœður til
sýningarinnar voru afleitar:
húsakynnin litil og óhentug sýn-
ingartæki ófullkomin, sjálf
myndin skýringalaus — og á-
horfendur voru fáir. Um gildi
myndarinnar var þvi erfitt að
dsema að sýningu lokinni og
voru iþó sjálfsagt flestir viðstadd-
ir á einu máli um að hún væri
harla óvenjuleg og eftirtektar-
verð. Nú er farið að sýna þessa
sömu mynd með dönskum skýr-
ingartexta og við fullkomin skii-
yrði i hinu ágæta Hafnarfjarðar-
bíói. Út af fyrir sig er þa,ð ekki
svo lítill viðburður, að kínversk
mynd skuli i fyrsta sinn sýnd á
almennum sýningum kvikmynda-
húss hér á landi — og væntan-
lega munu fleiri á eftir koma
með auknum menningarlegum
samskiptum íslendinga og Kin-
verja, því að 'i Kína eru árlega
fullgerðar kvikmyndir svo tug-
um skiptir og kínversk kvik-
myndagerð hefur vakið athygli
víða um heim síðustu árin.
•Stúlkan með hvíta hárið er í,^
ýmsu frábrugðin þeim lcvik-l
myndum, sem við höfum átt að
venjast til þessa. 1 rauninni má
greina hana í þrjá efnis'ega
þætti.
Myndin er í fyrsta lagi raunsæ
lýsing á lífi fólks í gömlu. kín-
versku sveitaþorpi. Lífshætttrnir
eru þeir sömu og mikill hluti
mannkyns hefur búið við um
aldaraðir og jafnvel árþúsundir:
Strit leiguliðans myrkranna á
miili, gífurleg fátækt og auð-
mýkjandi afstaðan til gósseig-
ahdans setur mark sitt á allt.
Skuggahliðar lífsins ertí þó ekki
einráðar, þvi að kynni fær mað-
ur af hinu alúðlega viðmóti kín-
vej'ska alþýðumannsins og hjálp-
fýsi, hvort sem i h!ut á sky'd-
menni eða framandi, Mörg atriði
myndarinnar, þar sem lýst er
vinnu bænda á ökrunum og litið
er inn i hreysi fátæklinganna,
eru mjög sterk og áhrifiarik. og
minnisstæður er leikur Chang
Shou-wei í hlutvei'ki fðður hinn-
ar hv'thærðu stúlku.
1 annan stað segir myndin frá
upphafi hins nýja tíma, þegar
kommúnistaherirnir fylktu kín-
versku þjóðinni til sameiginlegr-
ar baráttu gegn Japönum á ár-
unum eftir 1930 og sköpuð voru
iskilyrði tíl lyrstii umbótanná á
lénsstjórnarskipulaginu gamla.
Loks er þáttur þjóðsögunnar í
rríyndihni, góðsagnar í nútíma-
búningi sem varð til meðal íbúa
norðvestur-hluta Hopeihéraðs um
1940 og breiddist síðan út um
Kina. Sveitastúikan Hsi-Erh er
í senn óbreytta alþýðukonan í
einu af hinum fjölmörgu þorp-
um Kína og dularvera af öðr-
um heimi. Þetta symból myndar-
ínnar er nýstárlegt, en gefur
jafnframt dýpri innsýn í þreng-
ingar kínversku þjóðarinnar og
þær mikiu þjóðfélagsbreytingar
sem eru að verða þar austur-
frá. Ljóst má vera af þessu að
hlutverk hvithærðu stúlkunnar
er vandmeðfarið, en Tien Hua
hefur það með höndum og tekst
að skapa ógleymanlega konu-
mynd.
Vert er að geta þess að myndin
er byggð á þjóðlegri óperu með
sama nafni (Ming Mao Nu) og
er nokkur hiuti hennar tekinn
upp óbreyttur. Þannig hefja per-
sónur oft upp söng, þegar máð-
ur á sízt von. I>essi tónlist á
ekki sízt sinn þátt i þvi að gera'
Stúlkuna með hvita hárið að
miklu og sérkennilegu listavei-ki.
IHJ
K,IÖRSKRARi á ööu l«ndiiiu
liggja framml--í skrífstof'ií'AÍþýðu-
bandalagsins Tjarnargötu 20, sími
7510< Og sömuleiðis Hggur kjijr-
skm fyrir Reykjavík frammi í
Hafiuirstraiti 8, sírni16563, 80832.
Farsóttir í Reykjavik
vikuna 6.-12. maí 1956 samkvæmt
skýi'slum 19 (24) starfandi lækna.
Hálsbólga. 39 (51). Kvefsótt 68 (83).
Iðrakvef 26 (37). Influenza 3 (5).
Hvótsótt 1 (0). Kveflungnabólga 2
(2). Hlaupabóla 7 (4).
(Frá borgarlækni).
ínlei
ikélans
Tónlistarskóiinn efnir til
tvennra nemendatónleika í Aust-
urbæjarbíói á þessu vori, hinir
fyrri eru á morgun kl. 3 síðdegis
og þeir síðari annaii laugardag
á sama tíma. Á tónleikum þes-
um koma fram 14 nemendur,
þeirra á meðal tveir sem nú
ljúka burtfararprófi, Sigurður
Björnsson söngvari og Árni Ar-
inbjarnarson fiðluleikari. Srgurð-
vir er fyrsti nemandinn, se.u lýk-
ur burtfararprófi í söng frá Tón-
listárskólanum, en kennari hans
var Kristinn Hallsson. Syngur
Sigurður sjö lög úr „Ástum
skáldsins" eftir Schumann á tón-
leikunum á morgun, en Árni Ar-
inbjarnarson leikur fiðlukonsert
í g-moll eftir Bruch á síðari tón-
leikunum. Þess má einnig geta,
að á tónleikunum á morgun
verður flutt Tríó fyrir blásturs-
hljóðfæri eftir einn af eldri nem-
endum Tónlistarskólans, Jón S.
Jónsson.
Tónlistarskólanum verður slit-
ið hinn 4. júní n.k. Nemendur í
vetur voru 150.
(ínnínaatámölíi
SJ.RS
vV\etii\Aj
Skipa^tgerð ríkisins
Hekla er í Reykjavík. Esja fór
frá Reykjavík i gærkvöld austur
um land í hringferðS 5 He'rðubreið
fer væntanlega frá Reykjavik á
morgun austur um land til Þórs-
haifnar. Skjaldbreið fer frá Rvik
á morgun vestur um land til Ak-
ureyrar. Þyrill er i Hamborg.
Eimskip
(Brúarfoss tfór 'frá Reyðarfirði
sl. þriðjudag til London og Ro-
stock. Dettifoss kom til Rvíkur
18. þm frá Helsingfors. Fjallfoss
kom til Rvíkur 18. þm frá Leith.
Goðafoss kom til Rvíkur 19. þm
frá N.Y. Gullfoss fór frá Thors-
í havn i gær til Leith og Kaup-
mannahafnar. Lagarfoss kom ifi
Rvikur. i fyrradag frá Hull.
Reykjafoss fór frá Antverpen í
gær til Rotterdam og Rvikur.
Tröllafoss fer frá N.Y. n.k. mánu-
dag til Rvikur. Tungufoss fer frá
Hamina i dag til Islands. Helge
Böge kom til Rvíkur í fyrradag
; frá Rotterdam. Hebe fór frá
' Gautaborg 19. þm til Rvdkur.
Canopus lestar i Hamborg 31. þm
ti1 Rv'kur. Trollnes lestar í Rott-
erdam um 4. júní til Rvikur.
Sklpadeild SIS
HvassafeU er í Rvik: Arnarfeil los-
ar í Halmstad, fer þaðan áleiðis
til Leningrad. Jökulfell fór frá
Akranesi 23. þm áleiðis til Lenin-
grad. Dísarfell fór í gær frá
Rauma áleiðis til Austfjarða.
Litlafell losar á Norðurlandshöfn-
um. Helgafell er í Kotka Karin
Cords losar kol á Vesbfjörðum.
Cornelia B. lestar í Rauma.
Faz9 ozr sama og f ast9 osínr
iVíillilandaflug
Islenzk stafsetning var á því
skeiði, sem liér er tun að
ræða, allreikul og losaraleg.
Að vísu var íslenzka svo tam-
ið ritmál, að ekki gat hjá því
farið, að fastar venjur hefðu
skapazt í sumum atriðum, en
á hinn bógirm var svigrúmið
mikið fyrir sjálfröíði manna.
Allt, sem stuðlað getur til að
samraíma rithátt, vantaði, lög-
boð, skólafræðslu, leiðarvísa.
Á 17. öld fór glundroðinn
mjög í vöxt, og var það eink-
unv af tveimur ástæðum. Síð-
"ustu hiénn, sem greindú y (ý)
í framburði frá i (í), gengu
fyrir ætternisstapa í byrjun
aldarinhar, og iíófst síðan
hinn mesti ruglingur um notk-
un þessara stafa. Menn not-
uðu y í riti eftir sem áður
en hc/'ðu hvergi niEni riæga
kunnáttu til að kurina með
það að fara. Fleiri hljóðbreyt-
ingar höfðu í för með sér ó-
vissa stafsetningu, en engin
var nærri þvi svo víðtæk sem
þessi. I annan stað bætti það
ékki uin, að úr því kemur
fram um miðja öldina, fer sá
siður mjög í vöxt, »að menn
skrifa sögur og annað upp
eftir fornum skinnbókum og
stæla þá oft jafnframt rit-
hátt þeirra að meira eða
minna leyti. Viljinn var að
sönnu góður en mátturinn
veikur, því að alla málsögu-
lega þekkingu vantaði, og
varð stundum úr afkáraskap-
urinn tómúr. Þess eru meðal
annars dæmi, að z er alstaðar
sett fyrir st (faz, ozr= Ifast,
ostur), af því að z stóð í mið-
myndarendingum í fornum
bókum og jafngilti þar st, er
síðar varð (minnaz=minri-
ast). Loks kváðu hafa verið
til menn, sem tóku upp á því
að tákna íslenzk hljóð.að er-
iendum hætti og skrifa t. d.
au fyrir á. Eggert Ólafsson
segir, að Jón biskup Árnason
hafi s'krifað þannig, en aldrei
náði þessi stefna neinum á-
hrifum.
(Jón Helgason: Jón Ól-
Gullfaxi fer til K-
hafnar og Ham-
borgar klukkan
8.30 í fyrramálið.
Innaniandsflug
í dag er ráðgert að fljúga til Ak-
ureyrar 3 ferðir, Egilsstaða, Fag-
uiihólsmýrar, FJateyrar, Hólmavik-
ur, Hornafjarðar, Isafjarðar,
Kirkjubæjarklausturs. Vestmanna-
eyja 2 ferðir og Þingeyrar. ¦— Á
morgun er ráðgert að fljúga til
Akureyrar 3 ferðir, Blönduóss,
Egilsstaða, Isafjarðar, Sauðár-
króks, Siglufjarðar, Skógasands,
Vestmannaeyja 2 ferðir og Þórs-
hafnar.
Barnahehnilið Vorboðinn
Þeir sem óska að koma börnum
sínum á sumarheimilið í Rauðhól-
um sæki um fyrir þau á skrifstofu
Verkakvennafélagsins Pramsókn-
ar laugardaginn 26.' ög sunnudag-
inn 27. maí, kl. 2-6 síðdegis báða
dagana. Tekin verða börn á aldr-;
inum 4-7 ára. -j
SAMSÖNGUR
FÓSTBRÆeRA ;i
Kar'akórinn Fóstbræður helduc
samsöng í Austurbæjarbíói ki. 5 éí
morgun. Einsöngvarar 'með Itórn-
um eru Þuríður Pá'sdóttir, Einar
Kristjánsson Kristinn Hallsson og
Sigurður Björnsson. Noklciir að-
göngumiðar óseldir í Bókabúð Sig-
fúsáf Eymundssonar og Lárusar
Blöndals.
! Mæðradagurkm
Munið Mæðradaginn sem er næst-
afsson frá Grunnavík). komandi sunnudag.
Nfil^KIN ^Ejíjl^
* * A
KHAK)
llimllHIIMIinHltlHMllMMWHUIItMHIIH ••¦>!¦¦ ¦¦»•¦•*••¦¦•¦¦>¦•¦¦• I«tl4it»ll>lt»i*l.r! •...........
• ¦•¦¦¦IMIlllHIM.tMltllMlIIMl
MMffffM>H»