Þjóðviljinn - 25.05.1956, Blaðsíða 2
8} — ðóíU te icsabBMn >•—
m* muis bh-;»»p m«jip œ^cnucs - e r.irxstj
2) — ÞJÓÐVILJINN — Föstuda^ur 25. maí 1956 —
★ f daff ér föstudagurinn 25. maí.
írrbánusTripssa. — 146. dajcur árs-
Ins. — TuujíI í básuðri M. 1.4S. —
ÁrdeKisbáílæði W. 6.42. Síðdegls-
faáflæði' líl. 19.01.
Föstudagur 25. ínaí
* . 13.15 Iæsin dag-
Skrá riæstu viku.
! 19.30 Tónleikar: —
Hármonikulög' pl.
20 30: Breiðfirðinga-
kvölá: a) Erindi: íslenzk aevin-
týrakona fÁrni Öla). ;b) Upplest-
ur: kafli; úr Manni og konu, eftir
Jón Thoroddsen (Jón Júlíus Sig-
urðsson). e) Kórsöngur: Breið-
firðingákórinn í Reykjavík syng'-
ur; Gunnar Sigurgeirsson stjórn-
ar. d) Upplestur úr bókinni Breið-
firzkir sjómenn: Hákarlalega, frá-
eögn Hermanns Jónssonar skipstj.
OMagnús Cuðmundss.). e) Kveðju-
orð (Séra Árelíus Níelsson). 22.10
Garðju'kjuþáttur: Ingólfur Da-
víðsson magister talar um mat-
jurtasjúkdóma. 22.30 I-ögin okkar.
— Högni Torfason sér um þáttinjn.
23.15 Dagskrárlok.
tJivarplð vaim
Landssímann
1 fyrnakvöld háðu Ríkisútvarpið
og Landsiminn skákkeppni á 12
borðum, og lauk henni með sigri
átvarpsins: 7 vinningum gegn 5.
í>ess má geta að á 1. borði tefidi
Eggert Gilfer fyrir útvarpið, en
Bragi Þorbergsson fyrir símann;
og vann símamaðurinn.
ITélag Eskfirðinga og Reyð-
firðinga í Reylvjavík
fer gróðursetningarför i Heiðmörk
á morgun, og verður lagt af stað
ki. 1.30 e-h. Farið verður frá Iðnó.
Vinsamlegast tilkynnið þátttöku
ykkar í sima 81819, 5127, 81010.
7658. 2288.
KÖNNUNARHEFTI: I>eir sem
hafa fengið könnunarhefti frá Al-
þýðubandalaginu eru beðnir um að
vinna það verk fljótt og skila
þeim siðan í slirifstofur Alþýðu-
bandalagsins Tjarnargötu 20 og
Hafnarfttoeti 8.
Söfnin í bænum:
BÆJABBÖKASAFNIÐ
Lesstofan er opin alla virka daga
iri. 10-12 og 13-22, nema laugar-
daga kl. 10-12 og 13-16. — Útlána-
deildin er opin alla virka daga
kl. 14-22, nema laugardaga kl. 13-
16. Lokað á sunnudögum um sum-
armánuðina.
ÞJÖÐSKJALASAFNIB
á virkum dögum kl. 10-12 og 14-
19 e.h.
LISTASAFN
EINARS JÖNSSONAR
verður opið frá 15. þ.m. fyrst um
einn Á sunudögum og miðviku-
döglim frá klukkan 1.30 til 3.30
eíðdégis.
nAttCeegripasafnið
kl. 1.8.30-15 á sunnudögum. 14-15 fl
þriðludövuin og firrnntiifiöeuro
LESTR'A'FÉLAG KVENNA
Gruridarstig 10. Bókaútlán: mánu-
daga, miðvikudága og föstudaga
kl. 4-6 og 8-9. Nýír féiagar eru
innritaðir á sama tíma,
LANDSBÓKASAFNIÍ)
ki. 10-12, 13-19 og 20-22 alia virka
daga nema iaugardaga kl. 10-12 og
13-19
BÖKASAFN KÖPAVOGS
S barnaskóianum: útián þriðju-
daga og fímmtudagá kl. 8-10 síð-
degis og sunnudaga kl. 5-7 sið-
degis.
TÆKNIBÖKASAFNIÐ
£ Iðriskólárium nýja er opið mánu-
daga, mlðvikudaga og föstudaga
kl. 16-19.
Nætunarv.ia
er í LyXJabúðinni Iðunni, Latiga-
vegi 40, sími 79ill.
\:-f‘ fe-áVJ ■- “U "r1 -ri %
KÍÖRSKRAR á öllu Irtndlmi
Iiggja frammi í skrifstofu Alþýðu-
bandalagsins Tjamargötu 20, sími
7510, Og sömuleiðis liggur kjöt'-
skrá fyrir Reykjavík franuni í
Hafnarstræfi 8, sími 6563, 80832.
Farsóttir í Reykjavik
vikuna 6.-12. maí 1956 samkvæmt
skýrslum 10 (21) starfandi lækna.
Hálsbólga. 39 (51). Kvefsótt 68 (83).
Iðrakvef 26 (37). Infiuenza 3 (5).
Hvótsótt 1 (0). Kvefiungnabólga 2
(2). Hlaupabóla 7 (4).
(Frá borgarlækni).
,f\
starskólans
Stúlkan Hsi-Erli neitar að taka við tötrunum, sem þjóim góss-
eigandans býður lienni; húsbóndinn slfendur hlæjandi hjá.
Stúlkan með hvíta hárið
ÍFyrir fáeinum árum var fræg
kínversk kvikmynd sýnd hér í
Reykjavík. Allar aðstæður til
sýningarinnar voru afieitar:
búsakynnin lítil og óhentug sýn-
ingartæki ófullkomin, sjálf
myndin skýringalaus — og á-
horfendur voru fáir. Um gildi
anyndarinnar var því erfitt að
dæma að sýningu lokinni og
voru þó sjálfsagt flestir viðstadd-
ir á einu máli um að hún væri
íharla óvenjuleg og eftirtektar-
verð. Nú er farið að sýna þessa
sömu mynd með dönskum skýr-
ingartexta og við fullkomin skil-
yrði í hinu ágæta Hafnarfjarðar-
biói. Út af fyrir sig er það ekki
svo lítill viðburður, að kínversk
mynd skuii i fyrsta sinn sýnd á
almennum sýningum kvikmynda-
húss hér á landi — og væntan-
lega munu fleiri á eftir koma
með auknum ménn ingarlegum
samskiptum íslendinga og Kin-
verja, því að ,í Kina eru árlega
fullgerðar kvikmyndir svo tug-
um skiptir og kinversk kvik-
myndagerð hefur vakið athygli
víða um heim síðustu árin.
•Stúlkan með hvíta hárið er
ýmsu frábrugðin þeim kvik-
myndum, sem við höfum átt að
venjast til þessa. í rauninni má
greina hana í þrjá efnis'ega
þætti.
Myndin er í fyrsta lagi raunsæ
lýsing á lífi fólks í gömlu. kín-
versku sveitaþorpi. Lífshætttrnir
eru þeir sömu og mikill hluti
mannkyns hefur búið við um
aldaraðir og jafnvel árþúsundir:
Strit leiguliðans myrkranna á
milli, gífurleg fátækt og auð-
mýkjandi afstaðan til gósseig-
ahdans setur mark sitt á allt.
iSkuggahliðar lífsins erri þó ekki
einráðar, þvi að kynni fær mað-
■ur af hinu alúSJega viðmótd kín-
verska alþýðumannsins og hjálp-
fýsi, hvort sem i h!ut á sky’d-
menni eða framandi, Mörg atriði
myndarinnar, þar ®ém lýst er
vinnu bænda á ökrunum og litið
er inn i hreysi fátæklinganna,
eru mjög sterk og áhrifigrík. og
minnisstæður er leikur Chang
Shou-wei i hiutverki föður hinn-
ar hvithærðu stúlku.
1 annan sta.ð segir myndin frá
upphafi hins nýja tíma. þegar
kommúnistaherirnir fylktu kín-
versku þjóðinni til saméiginlegr-
ar baráttu gegn Japönum á ár-
mium eftir 1930 og sköpuð voru
iskilyrði tíi fyrstu umbótanna á
lénsstiórnarskipulaginu gam!a.
Loks ei þáttur þjóðsögunnar i
myndihni, göðsagnar í nútima-
búningi sem varð til meðal ibúa
norðvestur-hluta Hopeihéraðs um
1940 og breiddist síðan út um
Kína. Sveitastú'kan Hsi-Erh er
í senn óbreytta alþýðukonan í
einu af hinum fjölmörgu þorp-
um Kína og dularvera af öðr-
um lieimi. Þetta symból myndar-
innar er nýstárlegt, en gefur
jafnframt dýpri innsýn í þreng-
ingar kínversku þjóðarinnar og
þær mikUi þjóðfélagsbreytingar
sem eru að verða þar austui>-
ifrá. Ljóst má vera. af þessu að
hlutverk hvithærðu stúlkunnar
er vandmeðfarið, en Tien Hua
hefur það með höndum og tekst
að skapa ógleymanlega konu-
mynd.
Vert er að geta þess áð myndin
er byggð á þjóðlegri óperu með
sama nafni (Ming Mao Nu) og
er nokkur h'uti hennar tekinn
upp óbreyttur. Þánnig hefj-a per-
sónur oft upp söng, þegar máð-
ur á ,sízt von. Þessi tónlist á
ekki sízt sinn þátt í því að gerá
Stúlkuna með hvíta hárið að
miklu og sérkennilegu listaverki.
IHT
Tónlistarskóiinn efnir til
tvennra nemendatónleika í Aust-
urbæjarbíói á þessu vori, hinir
fyrri eru á morgun kl. 3 síðdegis
og þeir síðari annan laugardag
á sama tíma. Á tónleikum þes-
um koma fram 14 nemendur,
þeirra á meðal tveir sem nú
ljúka burtfararprófi, Sigurður
Björnsson söngvari og Árni Ar-
inbjamarson fiðluleikari. Sigurð-
ur er fyrsti nemandinn, se.n lýk-
ur burtfararprófi í söng frá Tón-
listárskólanum, en kennari hans
var Kristinn Hallsson. Syngiír
Sigurður sjö lög úr „Ástum
skáldsins“ eftir Schumann á tón-
leikunum á morgun, en Árni Ar-
inbjarnarson leikur fiðlukonsert
í g-moll eftir Bruch á síðari tón-
leikunum. Þess má einnig geta,
að á tónleikunum á morgun
verður flutt Tríó fyrir blósturs-
hljóðfæri eftir einn af eldri nem-
endum Tónlistarskólans, Jón S.
Jónsson.
Tónlistarskólanum verður slit-
ið hinn 4. júní n.k. Nemendur í
vetur voru 150.
Skipaútgei'ð ríkisins
Hekla er i ReykjávTk. 'Esja fór
frá Reykjavík í gærkvöld austnr
um land í hringférð) :• Hé'rðubreið
fer væntanlega frá :Réykjávík á
morgun austur um land til Þórs-
haifnar. Skjaldbreið fer frá Rvík
á morgun vestur um land til Ak-
ureyrar. Þyrill er í Hamborg.
Elmskip
PBrúarfoss tfór 'frá Eteyðarfirði
sl. þriðjudag til London og Ro-
stock. Dettifoss kom til Rvíkur
18. þm fré He'singfors. Fjallfoss
kom til Rvíkur 18. þm frá Leith.
Goðafoss kom til Rvíkur 19. þm
frá N.Y. Gullfoss fór frá Tthorg-
havn í gær til Leith og Ka.up-
mannahafnar. Lagarfoss kom til
Rvíkur. í fyrradag frá Hull.
Reykjafoss fór frá Antverpen í
gær til Rotterdam og Rvikur.
Tröllafoss fer frá N.Y. n.k. raénu-
dag til Rvíkur. Tungufoss fer frá
Hamina í dag til Islands. Helge
Böge kom tll Rvíkur í fyrradag
frá Rotterdam. Hebe fór frá
! Gautaborg 19. þm til Rvíkur.
Canopus lestar í Hamborg 31. þin
ti1 Rvíkur. Trollnes lestar í Rott-
erdam um 4. júní til Rvikur.
Skipadeild SÍS
Hvássafe'l er í Rvik. Afnarfell los-
ar i Halmstad, fer þaðan áleiðis
til Leningrad. Jökulfell fór frá
Akranesi 23. þm áleiðis til Lenin-
grad. Dísarfe'l fór í gær frá
Rauma áleiðis til Austfjarða.
Litlafell losar á Norðurlandshöfn-
um. Helgafell er í Kotka Karin
Cords losar lcol á Vestfjörðum.
Cornelia B. lestar í Rauma.
Faz, ozr sama og fast, ostur
jVIillilantlaflug
íslenzk stafsetning var á því
skeiði, sem hér er um að
ræða, allreikul og losaraleg.
Að vísu var íslenzka svo tam-
ið ritmál, að ekki gat hjá því
farið, að fastar venjur hefðu
skapazt í sumum atriðum, en
á hinn bóginn var svigrúmið
mikið fyrir sjálfnæði manna.
Allt, sem stuðlað getur til að
samræma rithátt, vantaði, lög-
boð, skólafræðslu, leiðarvísa,
Á 17. öld fór glundroðinn
mjög í vöxt, og var það eink-
um af tveimur ástæðum. Síð-
ustu rnenn, sem greindu y (ý)
í framburði frá i (í), gengu
fyrir ætternisstapa í byrjun
aldarinnar, og líófst síðan
hirni mesti ruglingur um notk-
un þessara stafa. Menn not-
uðu y í riti eftir sem áður
en hö/'ðu hvergi næi-ri næga
kunnáttu til að ktliina með
það að fara. Fleiri hljóðbreyt-
ingar höfðu í för með sér ó-
vissa stafsetningu, en engin
var nærri því svo víðtæk sem
þessi. í annan stað bætti það
ékki um, að úr því kemur
fram um miðja öldina, fer sá
siður mjög I vöxt, »að menn
skrifa sögur og annað upp
eftir fornum skinnbókum og
stæla þá oft jafnframt rit-
hátt þeirra að meira eða
minna leyti. Viljiim var að
sönnu góður en mátturinn
veikur, því að alla málsögu-
lega þekkingu vantaði, og
varð stundum úr afkáraskap-
urinn tómúr. Þess eru meðal
annars dæmi, að z er alstaðar
sett fyrir st (faz, ozr= Ifast,
ostur), af því að z stóð í mið-
myndarendingum í fornum
bókum og jafngilti þar st, er
síðar varð (mimiaz=minrf-
ast). Loks kváðu hafa verið
til menn, sem tóku upp á því
að tákna íslenzk hljóð.að er-
íendum hætti og skrifa t. d.
au fyrir á. Eggert Ólafsson
segir, að Jón biskuþ Áráason
hafi skrifað þannig, en aldrei
náði þessi stefna neinum á-
hrifum.
(Jón Helgason: Jón ÓI-
Gullfaxi fer til K-
hafnar og Ham-
borgar klukkan
8.30 í fyrramálið.
Innanlandsflug
í dag er ráðgert að fljúga til Ak-
ureyrar 3 ferðir, EgiJsstaða, Fag-
unhólsniýrar, FJateyrar, Hólmavik-
ur, Hornafjarðar, Isafjarðar,
Kirkjubæjarklausturs. Vestmanna-
eyja 2 ferðir og Þingeyrar. — A
morgun er ráðgert að fljúga til
Akureyrar 3 ferðir, Blönduóss,
Egilsstaða, ísafjarðar, Sauðár-
króks, Siglufjarðar, Skógasands,
Vestmannaeyja 2 ferðir og Þórs-
hafnar.
Barnalielmllið Vorboðinn
Þeir sem óska að koma börnum
sínum á sumarheimilið i RaUðhól-
um sæki um fyrir þ:au á skrifstofu
Verkakvennafélagsins Framsókn-
ar laugardaginn 26.' og sunnudag-
inn 27. maí, kl. 2-6 síðdegis báða
dagana. Tekin verðia börn á aldr-
inum 4-7 ára. '™
SAaiSÖNGUR
FÓSTBRÆÐRA i
Kárlakórinn Fósthræður heJdur
samsöng í Austurbæjarbíói ki. 5 á
morgun. Eihsöngvarar með kórn-
um efu Þuríður Pá'sdóttir, Eina.r
Kristjánsson Kristinn Hallsson og
Sigur'ður Björnsson. Nokkrir áð-.
göngumiðar óseldir í Bókabúð Sig-
fúsar Eymundssonai' og Lárusar
Blöndals.
Mæðradagiirlnn
Munið Mæðradaginn sem er næst-
afsson frá Grunnavík). komandi sunnudag.
»*r * *
KKflKI
3
*■•»••*•••••■•■•■■••■■■••••■■•••••■••■•■■•»•■•■•-