Þjóðviljinn - 31.12.1957, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 31. desember 1957
ÞlÚÐVILllNN
Útscefftndi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn. — Ritstjórár
Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson. — Fróttaritstjóri: Jón
BJarnason. — Blaðamenn: Ásmunóur Sigurjónsson, Guðmundur Vigfússon,
ívar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson. — Auglýs-
lngastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prent-
smlðja: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (5 línur). — Áskriftarverð kr. 25 á
máu. í Reykjavík og nágrenni; kr. 22 annarsst. — Lausasöiuverð kr- 1.50.
Prentsmiðja ÞJóðviljans.
Einingin
Ráðstefna A-bandalagsins
hefur torveldað samninga
Hugarbtirður að árásarhætta stafi af Sovétríkjunura,
segir fyrrv. sendiherra Eaiidaríkjanna í Moskva
Fundur æöstu manna A-bandalagsríkjanna í París hef-
ur torveldaö samninga við Sovétrikin um lausn heirns-
vandamálanna, segir George F. Kennan, fyrrverandi
sendiherra Bandaríkjanna í Moskva,
Fyrirlestraflokkur, sem Kenn-
an hefur undanfarið flutt í
Tveir forvígismenn íslenzkra
alþýðusamtaka Einar Ol-
geirsson, formaður Sósíalista-
flokksins, og Hannibal Valdi-
marsson, formaður Alþýðu-
bandalagsins, rifja upp í ára-
mótagreinum sínum hér í blað-
inu hvar íslenzkri þjóðfélags-
þróun er komið, hvernig sú
þróun hefur orðið undanfarna
áratugi, hvað áunnizt hefur og
verkefnin framundan. Greinar
þeirra Einars og Hannibals bera
glöggt vitni þeirri samstöðu al-
þýðuaflanna í landinu sem tek-
izt hefur með samvinnunni í
Alþýðubandalaginu. Þar er þó
einungis verið að leggja grunn
þeirrar einingar alþýðunnar,
sem hlýtur að verða veruleiki
í lífi íslenzku þjóðarinnar á
næstu árum og áratugum, eigi
henni að auðnast að vernda þau
lífskjör, sem þegar hafa feng-
izt vegna baráttu alþýðusam-
takanna, og sækja stöðugt fram
til aulrinna réttinda og bættra
lífskjara, til aiþýðuvalda.
Sókn íslenzkrar alþýðu til
þeirra áhrifa og valda sem
henni ber á íslandi hefur verið
tafin um áratugi með ranglátri
kjördæmaskipun, er gert hefur
hvern þegn í þéttbýlinu marg-
falt áhrifaminni á skipun Al-
þingis og stjórn landsins en þá
landsmenn sem í strjálbýlinu
búa. Af því misrétti hefur skap-
azt margskonar óheilbrigði í
íslenzku stjórnmálalífi. Þetta
sést glöggt ef hafðar eru í huga
niðurstöður síðustu alþingis-
kosninga, en þar varð Alþýðu-
bandalagið annar stærsti flokk-
ur landsins. Þó draga megi frá
fylgi Alþýðuflokksins nokkur
þúsund framsóknaratkvæði, er
Ijóst af úrslitum kosninganna
1956 að á Alþingi ættu Fram-
sóknarflokkurinn og Alþýðu-
bandalagið að vera álíka stór-
ir og áhrifamiklir flokkar, en
nú eiga þar sæti 17 Framsókn-
arþingmenn en einungis 8 þing-
menn Alþýðubandalagsins. Mcð
svo augljósu ranglæti og mis-
rétti þegnanna hafa áhrif al-
þýðunnar á löggjöf landsins og
stjórn verið stórlega rýrð. Nú
þegar er alþýðuhreyfing lands-
ins orðin það sterk, að ekki er
hugsanlegt að hún láti til fram-
búðar svipta sig þannig þeim
rétti sem henni ber að fyllstu
lýðræðis- og þingræðisreglum,
enda er endurskoðun stjórnar-
skrár og kosningalaga eitt nf
stefnumálum núverandi ^ikis-
stjórnar.
etta er þó einungis einn þátt-
ur þess vanda að alþýðu-
hrevfing íslendinga hefur verið
haldið niðri og hindrað að hún
fengi notið sín til þeirra áhrifa
á þjóðfélagsþróunina sem henni
ber. Annar. aðalþáttur þess
vanda er sundrungin í röðum
alþýðunnar sjálfrar. Þeirri
sundrungu í röðum sínum
verður alþýðan að sigrast á, eigi
hún að geta sótt fram til stórra
sigra á íslandi í náinni fram-
tíð. Skyldi ekki mörgum al-
býðumanni sýnast að fyrir
löngu sé kominn tími til að
taka höndum saman til sameig-
inlegrar baráttu að sameigin-
legu markmiði? Það mun sönnu
nær, að enga ósk á íslenzk al-
þýða heitari en þá, að hér á
landi sæki allt alþýðufólk fram
í einni fylkingu. Hvenær sem
tekst að koma þeirri einingu á,
hvenær sem núverandi fylgj-
endur Alþýðubandalagsins og
Alþýðuflokksins taka höndum
saman til skipulagðrar, sameig-
inlegrar baráttu fyrir alþýðu-
málstaðnum, er alþýðuhreyf-
ingin á íslandi á góðum vegi að
verða ráðandi afl í íslenzkum
þjóðfélagsmálum. Samfylking
Alþýðubandalagsins og Alþýðu-
flokksins hlyti að sópa til fylgis
við alþýðumálstaðinn fjölda
fólks, sem staðið hefur tvírátt
og jafnvel hallast að andstöðu-
flokkum. Öll barátta alþýðunn-
ar á íslandi yrði auðveldari,
og árangursríkari. Afturhald
landsins, sem reynt hefur að
hagnýta sér sundrungina í
röðum alþýðunnar, yrði knúið
til undanhalds, yrði að skila í
hendur alþýðunni rangfengnum
völdum.
En er þetta fær leið? Kýs
ekki nokkur hluti ráða-
manna Alþýðuflokksins fremur
sámvinnu við Sjálfstæðisflokk-
inn en Alþýðubandalagið, og
það í sjálfri verkalýðshreyf-
ingunni? Eru ekki skoðanaleg-
ar andstæður milli manna í
þessum flokkum of djúpar til
þess að þeir geti unnið saman
að málstað íslenzkrar alþýðu?
Er ekki tortryggnin á báða
bóga of mikil til þess að menn
Alþýðubandalagsins og Alþýðu-
fiokksins geti unnið saman af
heilum hug? Þó mönnum kunni
að virðast svo í fljótu bragði,
að einhverri þessara spurninga
eða öllum saman hljóti að verða
svarað á þa lund, að útiloki
samstarf, er það áreiðanlega
skökk ályktun. Eining íslenzkr-
ar alþýðu til baráttu, til sóknar
og varnar íslenzkum alþýðu-
málstað er ekki einungis hugs-
anlegur möguleiki, heldur
brýnasta nauðsyn hvers ís-
lenzks alþýðuheimilis, brýnasta
söguleg nauðsyn þess tíma sem
við lifum, svo alþýðan geti
orðið þess megnug að vinna í
náinni framtíð stórsigra á
braut sinni til þjóðfélags jafn-
réttis og réttlætis, mannúðar
og bræðralags, þess þjóðfélags
er vakað hefur sem hugsjón al-
þýðusamtakanna allt frá fyrstu
hræringum þeirra.
Hvernig bregðast menn al-
þýðusamtakanna, jafnt í
verkalýðsfélögunum og í al-
þýðuflokkunum, við þessari
brýnu nauðsyn? Eiga þeir víð-
sýni og kjark til að taka hönd-
um saman í þágu alþýðumál-
staðarins á íslandi? Um það
mun spurt, á nýja árinu og
löngu siðar, og eftir svörunum
fer dómur sögunnar, um það
sem unnið var eða ógert látið.
brezka útvarpið, hefur vakið
rnikla athygli.
Hernaðarmáttur ekki
aukinn
Eftir Parisarfundinn var Kenn-
an fenginn til að koma fram í
George F. Kennan
’***■***•' ■ j
brezku sjónvarpi og láta í Ijós
álit sitt á starfi fundarmanna.
Hann kvað upp þann dóm að
ákvarðanir fundarins hefðu
torveldað nauðsynlegar samn-
ingaviðræður við Sovétríkin, án
þess að efla að nokkru ráði hern-
aðarmátt Vesturveldanna.
„Ekkert sem ákveðið var á
fundinum er tll Þess fallið að
glæða vonir liins frjálsa heims“,
sagði Kennan. „Hann jók á erf-
iðleikana. Vegna samþykkis A-
bandalagsins í grundvallaratrið-
um við því að koma upp stöðv-
um fyrir eldflaugar á megin-
landi Evrópu, er nú útilokað að
Bandaríkin og Bretland semji
um málið við Rússland.
Eftir þennan fund er ekki
hægt að gera neinn samning um
eldflaugar við Sovétríkin, nema
nýr A-bandalagsfundur leyfi“.
Hafa aldrei gert innrás
Kennan kvaðst álíta það hrein-
an hugarburð, að árásarhætta
stafaði af Sovétríkjunum.
Kommúnistahættan er ekki
fyrst og íremst hernaðarleg,
sagði hann. í kenningakerfi
marxismans er ekkert, sem rétt-
lætt getur að reynt sé að breiða
kommúnismann út um heiminn
með vopnavaldi.
Sovétríkin hafa aldrei ráðist
með vopnavaldi inn i neitt ríki
í því skyni að leggja það undir
sig, sagði Kennan ennfremur.
Til Finnlandsstríðsins lágu sér-
stakar ástæður og valdbeitingin
í Ungverjalandi í fyrra átti sér
stað í iandi, þar sem sovézkar
hersveitir höfðu dvalið áður en
til tíðindanna dró.
Vígbúnaður í varnarskyni
Kommúnistahættan er fyrst og
fremst pólitisk en ekki hernaðar-
leg, sagði Kennan. Þess vegna
eru hinir öflugu kommúnista-
fiokkar í Frakklandi og á Ítalíu
langtum hættulegri öryggl hins
frjáisa heims en allur herafli
Sovétríkjanna,
Kennan taldi hinn mikla her-
styrtc Sovétníkjanna srtafa af
þeirri skoðun, sem rikt hefði síð-
an á byltingarárunum, að þörf
væri á miklum viðbúnaði í varn-
arskyni. Þessi sannfæring kæmi
sovétstjóminni til að álíta A-
bandalagið árásarsinnað.
Hlutlaust Þýzkaland
Kann kvaðst álíta sjálfsagt
fyrir Vesturveldin að halda fast
í kjamorkuvopn sín, meðan ver-
ið væri að ná samkomulagi við
Sovétríkin um brottför erlendra
herja úr Mið-Evrópu og myndun
svæðis, þar sem enginn kjarn-
orkuvígbúnaður ætti sér stað
Fyrsta skrefið til að koma þessu
í framkvæmd yrði að vera brott-
för Vestur-Þýzkalands úr A-
bandalaginu. Það myndi ekki
þýða iað Vestur-Þýzkaland glat-
aðist hinum vestræna heimi, það
yrði áfram á bandi Vesturveld-
anna, en laust frá lagalegum
skuldbindingum við þau, meðan
það réði yfir her, búnum venju-
legum vopnum, sem nægði til
að gæta landamæranna og
tryggja öryggi heimafyrir. Það
yrðí ekki erfitt að fá Þjóðverja
til að faliast á þesskonar hömlur,
því að Vesturveldin hefðu fengið
þá til að hervæðast nauðuga.
Menn mega vara sig á því að
gera of mikið úr þýzku hætt-
unni, sagði Kennan, nazisminn
í Þýzkalandi er rækilegar dauð-
ur en bónapartisminn í Frakk-
landi.
Kaup kaups
Kennan hafnaði algerlega
því sjónarmiði, að hernaðarstaða
Vesturveldanna myndi versna, ef
A-bandalagsherirnir yfirgæfu
stöðvar sínar í Þýzkalandi. Hann
kvaðst vilja benda á að sovét-
herinn myndi hörfa samtímis,
sem þýddi að raunveruleg landa-
mæri Sovétríkjanna jtöu færð
til baka. Jafnframt brottför er-
lendu herjanna ættu þjóðir Vest-
ur-Evrópu að koma upp hjá sér
borgaraher að svissneskri fyrir-
mynd, sem gera myndi fært að
halda uppi áhrifaríkri andspyrnu
í hernumdu landi.
Eina leiðin
í sjónvarpsviðtalinu eins og í
útvarpsfyrirlestrunum lagði
Kennan megináherzlu á þá skoð-
un, að kjarnorkustyrjöld hlvti
fyrr eða síðar að hljótast af
skefjalausu vigbúnaðarkapp-
hlaupi. Brýnasta verkefnið væri
nú að girða fyrir að árekstrar
á markalínum milli áhrifasvæð-
anna yrði til þess að hleypa öllu
í bál, frekar af slysni en ásetn-
ingi.
Eina leiðin sem ég sé til að
lægja viðsjámar með austurveld-
unum og vesturveldunuin er að
aðilar fjarlægist hvor annan í
Evrópu og síðar í Austur-Asíu,
Um þ&ssar mundir er verið að sldnna upp Brandenburger Tor,
hið .fræga súlnalilið í lijarta Berlínar, sem varð fyrir miklu
Jmjaski í lieiinsstyrjöldiuni siðari. Myndin sýnir súinaraðirnar
umlnktar vinnupöflum. ,