Þjóðviljinn - 30.01.1958, Blaðsíða 10

10) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 30. janúar 1958
Frá Rúmeníu
Framhald af 7. síðu.
lings hundurinn hefur ef til
vill verið betur kominn dauð-
ur, en að lifa þessu auma lífi,
þó það sé ófrávíkjanlegt lög-
mál hverrar líftegundar að
vilja lifa eins lengi og líft er.
Mér skildist þá hvað átt er
við með ,,hundalífi“.
Rúmenskar konur eru yfir-
leitt ekki fríðar, en hafa skap-
gerð stóra eða ,,karakter“, og
duglegar eru þær. Fegursta
konan sem ég sá, var Sigúana-
stúlka. En sveitakonur hafa
óvanalega tigna, fallega og
frjálsmannlega framkomu og
göngulag, er stafar af því, að
þær bera allar sínar byrðar á
höfðinu. Sé um þungar byrð-
ar að ræða, hafa þær ofurlít-
inn þófa á kollinum, og jafn-
vægistilfinning þieirra er svo
örugg, að þær snúa h"fðinu
snöggt við í iimferðinni og
fylgjast með ölju. Jafnvel í
borgunum er.u þs^r auðþekkt-
ar, því göngulag þeirra breyt-
ist aldrei. Þær hika ekki við
að leggja hálfpoka af korni
eða kartöflum, borð eða stór
brenniknippi á höfuð sér.
Sveitamenn aftur á móti bera
ekkert á hnfðinu, bera yfir-
leitt ekki byrðar, heldur aka
vögnum sínum. Þeir eru flest-
'ir háir, grannir og spengi-
legir.
Aðalerindið til Olt var að
skoða munkaklaustur, sem er
35 km innar i dalnum, falið
í skógi kastaníutrjáa. Klaustr-
ið er byggt á bökkum árinn-
ar Olt, sem er mikið vatns-
fall með bergvatni. Þaðan sér
til fjalla allt í kring, sem eru
skógivaxin upp á efstu brún-
ir, að undanskildum fáeinum
berum skriðum og klettum og
hvítum saltskellum. Skógur-
inn var að búast sínum brúnu
haustlitum. Þaðan sést einnig
hvar áin brýzt fram úr gljúfr-
um í fjallaskörðunum.
Klaustrið er byggt í þrem-
ur rctthyrndum álmum með
hvítum veggjum. Hluti af því
er safn kirkjulegra muna,
sem hefur að geyma íkona og
aðrar helgimyndir, fagra tré-
skurði og skrautverk úr
málmi, aðallega silfri og
pjátri. 1 miðjum húsagarðin-
um er klausturkirkjan, gerð
úr múrsteini og gibsi, byggð
1393. Hún þykir eitt glæsi-
legasta verk sinnar tegundar
þar í landi frá þeim tíma.
Stíllinn er að nokkru leyti
býzantískur og skreytingin
hefur orðið fyrir áhrifum frá
öðrum Vestur-Asíu stílum.
Hlutföll öll virðast næstum
fullkomin. Þegar inn er kom-
ið í kirkjuna, eru veggir allir
og hvelfingar þaktar skreyt-
ingum, íkonum og öðrum
helgimyndum. Sumar mynd-
irnar hafa haldizt frá upp-
hafi, en farið ofan í aðrar,
eða þær gerðar upp að nýju.
Fyrir vesturlandabúa, sem
vanur er að skoða myndir í
afmcrkuðum reitum, verður
•þetta ofhlaðið, og hann veit
ekki hvar hann á að byrja
að skoða eða enda.
Þetta var á sunnudegi og
við hlýddum þarna messu, er
munkarnir sungu einraddað.
Þeir voru allir svarthærðir og
svartskeggjaðir, í svörtum
hempum, með svarta sívala
hatta á höfðunum, sem vafð-
ir voru svörtum slæðum er

V m* i-4
héngu á bak aftur. Mér varð
þarna innanbrjósts eins og
heiðnum víkingum, forfeðrum
okkar, hefur hlotið að verða,
er þeir hlýddu messu í fyrsta
skipti á meginlandinu. Kirkj-
urnar munu ekki hafa .verið
• ósvipaðar, messuathöfnin lík
og söngurinn sami, gregor-
iskur. Karlaraddirnar hljóm-
uðu fallega, en frumstætt, því
hljómnæmi hússins eða
,,accoustic“ var sérlega góð.
1 kirkjunni voru engir bekk-
ir, aðeins fáein sæti úti í
krókum, svo söfnuðurinn
stcð í hnapp fyrir framan
gráturnar. Menn voru sífellt
að signa sig, en þegar söfn-
uðurinn lagðist á hnén, urð-
um við heiðingjarnir að vikja
aftar í kirkjuna, eða gera
eins. Við völdum fyrri .kost-
inn. Kirkjan er grísk-kaþólsk
eða ,,orþódox“ eins og þeir
kalla hana. 1 Rúmeníu er nú
algert trúfrelsi eins og hér
á landi.
Menn voru stöðugt að koma
og fara. Efnaðri bændur komu
í kerrum dregnum af hest-
um, ef, liestá skyldi kalla. Ég
hef aldrei séð aðrar eins dróg-
ar, og enginn bóndi á íslandi
hefði verið þekktur fyrir að
koma t’d kirkju á öðrum eins
farkosti, enda hefðum við
hvert um sig kært hann fyrir
ómannúðlega meðferð á
skepnum. Kláragreyin voru svo
skinhoraðir, að hryggir og
hnútur stóðu út úr skinninu
eins og á gömlum kúrn og
telja mátti hvert rif á síðum
þeirra. Á einum þeirra draup
auk þess vessi og tár úr aug-
um hans. Þegar ég hafði orð
á þvi við borgarbúana, hvers-
vegna bændur í þessu frjó-
sama landi fóðruðu ekki hesta
sina. betur, ypptu þeir aðeins
öxlum og fannst ekkert at-
hugavert við það. Sinn er sið-
urinn í landi hverju og svo
má víst illu venjast að gott
þyki. Sannara væri ef til vill
að segja, að menn hefðu van-
ist því illa svo mjög, að þeir
væru hættir að koma auga á
það.
★
Á bakaleiðinni frá klaustr-
inu skoðuðum við biskupsset-
ur og biskupskirkju, sem er
í útjaðri bæjarins Olt. Ak-
braut lá upp að setrinu með
fögrum trjám á báða bóga,
en við hliðið sátu ölmusu-
menn rétt eins og á Hólum
og í Skálholti til forna.
Húsaskipan var ekki ósvipuð
og á klaustrinu, nema hér
voru veggir allir sléttir og
skjannahvítir og línur hrein-
ar, en stíllinn hvergi nærri
eins tilkomumikill. Hér var
einnig sungin messa og menn
að kaupa kerti og kveikja á
þeim, signa sig og krjúpa.
Þetta var auðug kirkja, bjart-
ari og með nýtízkulegri
skreytingum, klerkar allir i
sannkölluðum litklæðum, og
kirkjan hafði efni á því að
hafa vel æfðan blandaðan kór
með þjálfuðum röddum, há-
um sóprönum og djúpum
bössum. En allt þetta skorti
seiðmagn hins aldna klaust-
urs.
★
Á leiðinni frá Búkarest til
Olt tókum við á okkur ofur-
- lítinn krók, og komum í þorp-
' ið þar sem foreldrar bílstjór-
ans búa. Þar voru legsteinar
hafðir í minningarlundum
heima við húsin, en ekki í
kirkjugörðunum. Þar þótti
mér einnig einkennilegt að sjá
drengi, sem voru að koma úr
skólanum, ganga berfætta, en
méð þykkar loðhúfur á höfð-
unúm. ‘ Hér frétti bílstjórinn,
að ungur frændi hans í næsta
þorpi væri í þann veginn að
gifta sig. Fórum við því næst
þangað og var tekið þar með
kostum og kynjum.
Sveitabrúðkaup er ekkert
smáræðis fyrirtæki, mikill
undirbúningur og glaumur og
gleði, sem stendur í þrjá
daga samfleytt. Gestum er
Þjcðbúningur í Transylvaníu
boðið þannig til brúðkaups,
að feður brúðhjónanna fara
um þorp sín og nærliggjandi
þorp með tréflösku, sem heit-
ir plosca og hlýtur að vera
af sama uppruna og orðið
flaska, en í henni er þjóðar-
drykkur þeirra Rúmena, er
nefnist tsvíka, sem er heima-
bruggað plcmubrennivín. Þeir
sem drekka af flöskunni, hafa
þar með þegið boðið. Ókkur
var óðara boðið tsvíka og
þáðum við það fli og urðum
því gestir í brúðkaupinu.
Stórt jólatré stóð við hliðið,
allt skreytt að öðru en kert-
um, en yfir hliðinu var spjald,
sem bauð gesti velkomna,
hvort tveggja merki þess að
brúðkaup færi hér fram.
Við fengum að skoða hús-
ið hátt og lágt. Þar var allt
snyrtilegt og smekklegt, í-
saumur kvennanna og skart-
klæði og útskurður karlmann-
anna — allt listfengt mjög.
I fyrsta herberginu, sem kom-
ið .er inn í, er stór bakara-
ofn meter á hæð, breiður og
langur og flat.ur að ofan. Þar
ofan á sofa börn og gamal-
menni á vetrum, þegar .kalt er
í veðri. Önnur herbergi
voru borðstofa, svefnherbergi,
gestastofa og eldhús.. R.úm-
enski arkitektinn benti mér á,
að í húsinu væri enginn nagli,
he-dur allt geirneglt; allt efni
er heimafengið og á þakinu
spónn, sem verður að endur-
nýja á 25 ára fresti. Útihús
voru byggð úr traustum tré-
Nú hófst máltíðin og stóð í
3—-4 tíma og mikið drukkið
með, en ölvun sást ekki á
nokkrum manni. Fyrst var
borin fram steikt svínahúð,
en hún var svo seig, að ég
vann ekki á henni. En með
henni var borin svínasulta,
sem var mjög góð. Þá kom
þjóðarréttúrinn, sem ég kann
nú ekki að lýsa, en tilsvarar
okkar hangikjöti. Það voru
margar tegundir matarkjms
vafðar innan í . hvítkálslauf
og soðið þannig. Aðallega
virtist það vera einhver korn-
tegund og svínakjöt og ými's-
legt fleira og svo mikið af
kryddi, en þó ekki of sterkt.
Þetta var ljúffengur réttur,
en þá fór bóndinn. út í garð
sinn og tíndi ávcxt af jurt,
sem heitir Cili eða, tsíli og gaf
okkur. Hún var svo sterk, að
það var eins og eldstólpinn
stæði ofan úr kokinu og nið-
nr í‘'mága7"Að lo'k'ú'm komu
svo kjötteningar og hæhsni.
Við fórum nú að gera ökk-
.ur--;-ýmislegt til skemmtunar,
meðal ánnars gaf- ég öllum
Þegár við nálguðurbst býlSð/i: karlmönnunum og sumum kon-
lét bílstjórinn flaútuna ganga . unum í nefið, en hnerrarnir
í álcafa, hliðinu var hrundið : gengu eftir endilöngu borðinu
upp og við ókum inn í húsa- og jók það mjög á 'kátínuna.
garðinn með miklu offorsi, En nú kom nokkuð fyrir,
svo allt varð að víkja, hundar, sem minnti mig á, að ma-nn-
kettir, hænsni og börn og legt eðli er allsstaðar og á
aðrir gestir. En hljómsveitin öllum tímum eins. Eg hafði
kom á móti okkur til að beðið um nafn og lieimilis-
fagna okkur og bóndinn með fang brúðgumans, því ég ætl-
tréflöskuna á lofti. aði að senda þeim ofurlitla
Fagnaðurinn fór ailur fram brúðargjöf, og var mér gefið
í húsagarðinum í þægiiegu heimilisfang föður hans, þar
októbersólskininu. Og nú var Sem við vorum stödd. En þá
borið fram sérstakt borð tók brúðurin okkur afsíðis og
lianda okkur, stólar sóttir inn bað mig fyrir alla muni að
í bæ og á þá lagðir drif- senda það ekki þangað; hún
hvítir koddar úr rúmum hafði þegar rifizt við tengda-
manna, fagurlega útsaumaðir, móður sina og ætlaðj sér ekki
til að sýna að við værum að stíga fæti á það heimili
hfeiðursgestirnir. Var nú bor- framar; ef ég sendi gjöfina
ið fram nóg af tsvíka og rós- þangað, mundi sú gamla taka
rauðu víni, sem mikið er hana í sína vörzlu og þau
framleitt af í þessum hér- mundu aldrei fá að sjá hana.
uðum. Hvorugt þótti mér En allar veizlur taka enda
gott, en maður vandist þessu 0g við urðum að komast til
furðu fljótt, enda allir í há- Búkarest um kvöldið. Veizlu-
tíðaskapi. Var nú mikið skál- gestir slógu hring um okkur
að, sem á þeirra máli heitir og við kvöddum alla með
iioroc og urðu allir að klingja handabandi, en hljómsveitin
glösum saman. Gestir voru fylgdi okkur fast upp að bíl-
alltaf að koma og var þeim hurðunum. Bílstjórinn ók svo
öllum fagnað á sama hátt, af geyst úr hlaði, að allt ætlaði
hljómsveitinni og með tré- um koll að keyra og ég hélt
fl skunni. að hann mundi velta bílnum
Brúðurin var í drifhvítum ega minnsta kosti rekast á
kjól, fagurlega útsaumuðum, grindverkin sitt hvoru meg-
með málmsveig á höfði ekki jn vegarins. En þetta tókst
ósvipaðan skautinu okkar, en slysalaust. Hann hefur ef til
í stað liálfmánans mvndaði víh viijað sýna hvert geysi-
•þetta sveig um höfuð stúlk- iegf farartæki bíll hans var,
unnar, en hvít siæðan náði ega ef fjj vjjj hefur hann verið
niður á kjólfaldinn, Brúðgum- búinn að fá heldur mikið
inn, guðmóðirin og guðfaðir- tsvíka í kollinn. Mér geðjaðist
inn bám öll merki í barm- gamt sérlega ve, við bílstiór.
inum, sem gerð voru úr til- anll) jafnvel þó hann yrði
búnum blómum og víra- hundgreyinu að bana. Á æsku-
mynstii. árum mínum hefði ég aldrei
Matseldin fór fram undir fyrjrgefið honum það. En
berum lnmni, í ofurlitlu byrgi þannig eykst manni umburð.
að húsabaki. Þar var eldað arlyndi með aldrinum
í þremur stórum jámpottum^___________________________________—-
með háum fótum og viðar-
báli undir á jörðinni.
Hljómsveitin samanstóð af
fiðlu, harmóníku og sjmbal
og svo.stórri og lítilli trumbu,
sem tvær konur skijitust á að
hamra á, en sungu þess á
milli. Þær voru öll Sigúanar
og léku allan daginn af eld-
legu fj'ri, aðallega þjóðlög,
en þess á milli nútíma dans-
lög fyrir unga fólkið, sem
dansaði af fjöri á sjálfri jörð-
inni og þó að þetta væri
þriðji dagurinn.
grindum, en fyllt á milli með
leir og hálmi. Þökin voru úr
strái.
Brúðguminn var ekki heima,
því hann var að sækja hljóm-
sveitina, en allir aðrir voru
í óðaönn að undirbúa viðburð-
inn. Brúðurin var 19 ára og
ljómandi lagleg. Hún bar
rauðan borða um mittið,
merki þess að hún væri jóm-
frú. Mér duttu í hug Græn-
landsvísur Sigurðar Breið-
fjörðs. Ég hafði orð á því,
að mér þætti brúðurin ung,
pilturinn var 25 ára. En það
var nú cðru nær. Sveitastúlk-
ur giftast úr því þær eru 15
ára, og kallast piparmeyjar
séu þær ekki útgengnar áð-
ur en þær ná tvítugsaldri.
Því miður máttum við ekki
tefja lengur þarna og gát-
um því ekki setið allt brúð-
kaupið, en lofuðum að koma
aftur á heimleiðinni á mánu-
dag-/' síoastá dag fagnaðar-
ins. Á sunnudaginn fór kirkju-
athöfnin frám.
Á máttudag stóðúm við svo
méð' ánségju við löforð ökkár'