Þjóðviljinn - 16.04.1958, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 16. upríl 1958 ^
ShóðviliinnI
tUíicíttXim. tíarncimnBarlioKiiur aipyöu - tíoslalistaílokkunnn. - Rltstjórai
MaKnús Kjartansson. Sigurður Ouðmundsson (áb.» Préttaritstjóri: Jón
Bjarnason. Elaðamenn- Asmundur Sigurjónsson. Ouðmundur Vigfússon
tvar H Jónsson, Maguús Torfl Ólafsson. Sigurjón Jóhannsson. - Auglýs-
lngastjóri: Ouðgeir Magnússon Ritstjórn, afgrelðsla auglýsingar, prent-
smiðja: Skólavörðustíg 19. Síml. 17-500 (5 línur> - Áskriftarverð kr. 25 á
mán í Reykjavík or négrenni: kr 22 annarsst Lausasöluverð kr. 1.50
Prentsmiðja ÞJóðviljans
Hótanir Breta
Mildi að þeir hittust
ekki fyrr en nú
dánsks : heimavarnarliðs sem
ljretar hafa nú rétt einu
sinni uppi hinar harkaieg-
nstu hótanir við tslendinga.
Aðalfulltrúi þeirra á ráð-
atefnunni í Genf hefur lýst
yfir því að brezka stjórnin
muni hafa ákvarðanir ráð-
stefnunnar að engu, ef hún
samþykki stærri landhelgi en
6 mílur, og er sú yfirlýsing
skýrt dæmi um hugarfar
valdsmannanna í þessu „for-
ustulandi lýðræðisins". Og í
samræsmi við þessa yfirlýsingu
hefur forustumaður fiskkaup-
manna í Hull krafizt þess að
brezka flotanum verði stefnt
gegn Islendingum, ef fisk-
veiðatakmödkin hér verði
stækkuð mema en upp í sex
mílur. Auk þess eru svo hót-
anir um hvers kyns efnahags-
legar hefndarráðstafanir, sem
íslendingar þekkja frá fyrri
tíð. Brezka heimsveldið hótar
því þannig að ræna auðlindir
íslendinga með ofbeldi, með
flotaárás og hervaldi, ef rík-
isstjórnin láti ekki af þeirri
álrvörðun sinni að stækka
fiskveiðatakmörkin verulega.
etta eru á'kaflega lærdóms-
ríkar hótanir. Um býsna
langt skeið hafa vissir aðilar
lýst Bretum sem sérstökum
vinum og verndurum Islend-
inga, og margar greinar hafa
verið skrifaðar um það að Is-
lendingar haldi frelsi sínu og
sjálfsforræði úti í miðju At-
lanzhafi i skjóli brezka flot-
ans. Islendingar hafa verið
látnir ganga í sérstakt hern-
aðarbandalag við Breta og
ekki skortir fögur orð um
það að þetta bandalag eigi
sérstaklega að vernda smá-
þjóðimar, sjálfsákvörðunar-
rétt þeirra og fullveldi, né
iilspár um það hversu ógnar-
lega íslendingum myndi fam-
ast ef þeir nytu ekki skjóls-
ins af Engilsöxum. Nú hef-
ur öll þessi áróðursbygging
verið felld rétt einu sinni, og
Islendingum birtist ofurljóst
sú staðreynd að Engilsaxar
em ekkí að hugsa um hags-
muni okkar heldur sína, og
þegar hagsmunirnir rekast á
er ekki hikað við að beita of-
be'di til þess að reyna að
kúga af okkur réyinn en öll
fögru orðin í Atlanzhafs-
bandalagssamningnum hafa
ekki meira gildi en blekið sem
þau vom pámð með. Skyldi
ékki allur þorri Islendinga á-
lykta sem svo að sjá’fsagt sé
að við segjum okkur úr sam-
tökum við þær þjóðir sem æv-
inlega snúast gegn rétti okk-
ar og hagsmunum, þegar á á
að herða, og beita þeim hót-
unum sem freklegastaar ger-
ast milli óvinaríkja?
Brezka ljónið er orðið ská'd-
að og illa tennt, heims-
veldið hefur orðið að slepna
stórþjóðum sem það merg-
saug og arðrændi um langa
tíð — en það hefur enn þrek
til að níðast á smáþjóðum.
Bretar urðu að sleppa Ind-
landi en þeir geta níðzt á í-
búum Kýpur og látið hina
vösku herskara sma beita
skólaböm ofbeldi. Bretar hafa
átt I stöðugum hrakfömm í
Arabalöndunum en þeir geta
beitt valdi sínu við Klkújú-
menn í Kenýja, hrakið þá af
jörðum sínum svo að Bretar
geti nýtt þær í sína þágu og
fram’eitt vélknúna gálga sem
fluttir em milli þrælabúðannp
og notaðir óspart. Bretar
urðu að heykjast á ofbeldis
árás sinni á Egypta, en þeir
geta hótað því að ráðast f
Islendinga og vinna hér þam-
si.gur sem breyttist í smánar
legustu hrakfarir við Súes
skurð. Varla er ástæða ti'
að draga í efa að brezk?
heimsve’dið sé svo voldugt a/
það geti unnið hernaðarsigra
hér við land, en valdamenrt
IBreta ættu að vera farnir að
læra það að það er ekki her-
valdið sem ræður úrslit-
um þegar t.il lengdar lætur
heldur rétturinn þrátt fyrir |
aUt. Þótt Bretar hafi i hót-1
unum og þótt þeir fylgi hót-
unum sínum eftir í verki
munu þeir bíða ósigur fvrir Is-
lendingum í þessum átökum,
vegna þess að við höfum
réttinn okka.r megin og vegna
þess að málstaðnr okkar er
í samræmi við þróunina um
allan heim. Brezkir ráðamenn
ættu sannarjega að hugsa s’g
lengi um áður en þeir ta.ka
ákvörðun um það að bæta
nýiu blaði í þá smánarlegu
sögu ofbeld’s og hrakfara
sem þeir hafa skráð um langt
skeið.
¥>áðamenn Breta munu fá að
** sannreyna það að íslend-
ingar eru ekki svo skapi farn-
ir að þeir bogni fyrir hót-
unum, heldur mun dólgsiiátt-
urinn verða til þess eins að
þjappa þjóðinni saman í eina
heild. Brezki sendiherrann
ætti að varast að draga
nokkrar ályktanir af þvi að
Alþýðublaðið, málgagn utan-
ríkisráðherrans, steinþegir um
hótanir Breta í gær, og
að Morgunblaðið, málgagn,
stærsta stjómmálaflokksins,
felur þær inni í blaðinu und-
ir fyrirsögninni „Brezkir tog-
aramenn kveðast nú sætta sig
við 6 sjómílur“!! Almennings-
álitið mun einnig knýja þessi
blöð til þess að túlka málstað
íslendinga gegn erlendri á-
sælni og siðlausum hótunum
Sú ákvörðun íslendinga að
tryggja sér rétt yfir auðlind-
um sínum mun aðeins styrkj-
ast af viðbrögðum brezkra
vaidamanna; við emm reiðu-
búnir til })ess að taka á okk-
ur hvef.ia þá erfiðleika sem
sjálfstæðisbarátta okkar kann
að hafa í för með sér, og við
munuin vinna sigur yfir
brezka heimsveldinu.
Ilin heilaga „barátta gegn
kommúnismanum“ hefur oft
sameinað ólíkustu öfl en þó
mun sjaldan éða aldrei hafa
sézt kynlegri þrenning í þeim
herbúðum en sú sem kom fram
á fundi Frjálsrar menningar í
Gamla bíói á fimmtudags-
kvöldið var. Er það sérstætt
sálfræðilegt viðfangsefni
hvemig þeir menn gátu stigið
upp í ræðustól hver á eftir öðr-
um og þótzt vera samherjar.
Gunnar Gunnarsson kom
fyrstur til þess að boða frelsi
og menningu. Nánustu af-
Mermingin í ræðustóli
frelsisins
skipti hans af þeim málum
voru sem kunnugt er þjónustu-
verk hans við nazistana þýzku,
en fyrir þau þáði hann dokt-
orsnafnbót, heimboð og heið-
urslaun. Hann dáði frelsið svo
einstaklega að hann skrifaði
þýzku nazistunum mikið sam-
fagnaðarbréf þegar þeir höfðu
máð Austurríki út af vera.’dar-
kortinu, og hann var svo ein-
lægur vinur menningarinnar
að hann lagði á sig mikið
ferðalag til þess að halda ræð-
ur og lesa upp fyrir storm-
sveitirnar þýzku eftir að
heimsstyrjöldin síðari var
skollin á, í hernuminni Tékkó-
slóvakíu og í víg’ínunum þar
sem dátar Hitlers biðu fyrir-
mæla um að ráðast inn í Dan-
mörku, Noreg, Holland, Belgíu
og Frakkland. Nú fyrir nokkr-
um dögum voru liðin rétt 18 ár
síðan hann var kvaddur á fund
Hitlers, og er nú aðeins annar
til frásagna um það hvað þeim
fór á milli — en er þöguli um
það efni, svo tíðrætt sem hon-
um verður þó um frjálsa
menningu.
Næstur ræðumanna var
Frode Jakobsen, danskur mað-
ur. Hann hafði kynnt sér af
kappi ofurmenniskenningar
Nietzsche þegar Danmörk var
hemumin, en gekk þá í and-
spyrnuhreyfinguna, varð þar
einn af forustumönnum og
vann mörg ágæt afrek. En
þegar stríði iauk var hann orð-
inn fráhverfur því að sinna
aðeins fræðistörfum um ofur-
menniskenningar, hann vildi
halda áfram að berjast. Beitti
hann sér því fyrir stofnun
álti í’ fyllingu tímans að berj- ,
ast í senn við danska
kommúnista og rauða herinn.
Segja Danir að honum líði
aldrei vel nema þegar hann er
í einkennisbúningi; er hann
einn ólmastur stríðsmaður með-
al þeirrar friðsömu þjóðar,
enda álíka lágur í loftí og
Napóleon.
(Frode Jakobsen skýrði frá
því í Morgunblaðinu á dögun-
um að hann hefði stjórnað og
borið ábyrgð á aftökum þeim
sem frelsissveitir Dana fram-
kvæmdu á stríðsárunúm og í
stríðslok. Gunnar Gunnarsson
gaf það í skyn í Árbók sinni
1945 að hann hefði vart lífi
haldið ef hann hefði verið í
Danmörku í stríðs’ok. Það v’ar
sönn guðs mildi að Gunnar og
Frode skyidu ekki hittast fyrr
en nú).
Þriðji ræðumaðurinn var svo
Áki Jakobsson. Þegar Gunnar
Gunnarsson gerðist máivinur
Hitlers var hann talinn einn
óbilgjarnasti kommúnisti á ís-
landi. Þegar Frode Jakobsen
stofnaði heimavarnarlið sitt
Nýlega las, sá er þessar
línur ritar, bók nýtútkomna
hjá Máli og menningu, eftir
rúmenska skáldjð Zakaría
Stancu, og heitir bókin í þýð-
ingu Halldórs , Stefánssonar
Berfætlingar. Höfundur lýsir
í bók sinni bændakúguninni í
Rúmeníu af þvílíkri nákvæmni,
þvílíkum einfaldleik og raun-
sæi, að fágætt má teljast.
Hann skýrir stóryrðalaust og
] látlaust, hvemig smábænda-
stéttin var barin áfram til
vinnu hjá gósseigendum,
- hvernig svipuhöggin merktu
líkami hennar ævilangt, hvera-
ig bændur voru drepnir án
dóms og laga, ef þeir reyndu
að ná þó ekki væri nema rr-
litlu broti af rétti frjálsra
manna, aðeins til að draga
fi’am líf’ð. Hann lýsir, hvernig
konur þeirra og ungbörn voru
á sama hátt barin til ævi-
langra örkumla, ef þau af-
köstuðu ekki nógu mikilli
vinnu á ökrum jarðeigend-
anna. Því bændaalþýðan átti
auðvitað ekkert land, enga
jörð — og engan rett.
Þetta var allt fyrir tíma
alþýouhyltingarinnar, á tím-
um hins vestræna „lýðræðis"
og á tímum höfðingjavalds.
Og svo í morgun las ég í
Tímanum 3. apríl, prédikun
eir.hvers spekings þeirra um
Atlanzhafsbandalagið og hin-
ar „ófrjálsu þjóðir“, en svo
heita á máli blaðsins þjóðir
eins og Rúmenar, eftir að þeir
brutust undan takmarkalausri
kúgun og þrælkun gósseig-
endanna. Smábændur þessa
bændalands við Dóná hafa
víst að dómi hins íslenzka
„bændablaðs" misst frelsið,
er þeir losnuðu undan þræl-
dómsoki stórjarðeigendanna,
undan grimmd þeirra og pynd-
gegn kommúnistum var hann
talinn óbilgjamari kommúnisti
en nokkru sinni fyrr. Og ekki
sízt þótti óbi’gimi lians koma
fram í því hversu takmarka-
lausa virðingu hann bar fyrir
hernaðarmætfi Sovétríkjanna.
Að minnsta kosti er ekki lið-
inn óratugur síðan Aki boðaði
þá kenningu af miklu kappi
að Sovétríkin æt-tu að sehda
Rauða herinn vestur yfir Evr-
ópu (til átaka við heimavamar-
lið Frode Jakobsens) ög binda
þannig endi á átökin í heimin-
um. Bar Áki sig mjög illa yf-
ir því að kenning hans fékk.
engar undirtektir meðal ís-
lenzkra sósíalista, þótt hitt
tæki í hnúkana að sovézkir
va’damenn reyhdust algerlega
frábitnir þvilíkum leiðbeining-
um. Enda fór þá fljótlega svo
að Áki Jakobsson leitaði at-
hvarfs hjá þeim sem gjarnari
eru á að flíka valdi sínu og
veifa morðtólum hvenær sem
olnbogarúm býðst.
Ýmsir myndu að óreyndu
hafa talið óhugsa^di að slík
þrenning gæti staðið að nokkr-
um samtökum, en nú vitum við
að sameiginlega heita þeir
„Frjáls menning". Einkenni
þessa félagsskapar er það að
hann er ekki borinn uppi af
neinni jákvæðri'stéfnu, engum
lífsviðhorfum sem sameini
Framhald á 10. síðu.
ingum, undan hinni vonlausu
drepandi örbirgð. Síðan hinni
frjóu akurj"rð landsins var
skipt milli þeirra, heita þeir i
dálkum bændablaðsins ís-
lenzka ófrjálsir. Þeir og aðrar
þ.jóðir Austur-Evrópu sem
vildu ekki lifa undir óafmáan-
legum merkjum sv'punnar,
sem ekki vildu kjósa hörnum
sínum ævilangar þjáningar
hungurs og misþvrminga, sem
fundu að þeir áttu kröfu til
að fá að lifa, þéir falla allir
undir þá skilgreiningu hins
íslenzka bændablaðs, að þeir
séu meðal hinna ófrjálsu
þjóða heimsins.
Eg vildi að Mál og menning
gæti sent hverjum íslenzkum
bónda bók Staneu. Hún er
hollur lestur ölíum þeim,
sem, reynt er að blekkja,
forheimska og vílla. Hún lýs-
ir lífi alþýðu, sem auðvalds-
blöðin kalla „frjálsar þjóðir“.
Hún bregður birtu á það
„frelsi“, sem Tímanum finnst
til mikillar fyrirmvndar, og
er tekinn að hælast um —
ekki síður en Morgunblaðið,
að ekki skuli fleiri þjóðir
hafa misst það dásamlega
„frelsi", sem rúmensk bænda-
alþýða átti við að búa, á.samt
svo fjölmörgum öðrum þjóð-
um heims. Og hvílika ham-
ingju þakka þeir kumpánar
Atl anzhaf sbandala ginu.
Það er engum furðuefni, þó
Morgunblaðið og braskarar og
landss"lumenn hafi þessi
sjónarmið. Af þvílíkum er
tæplega annars von. En að
fulltrúar bændastéttarinnar,
eins og Framsókn vill láta
kalla sig, skuli hælast um yf-
ir viðhaldi hungurs og kúgun-
ar í heiminum, það er nöpur
tilhugsun. '
Bónðasonur.