Þjóðviljinn - 09.07.1958, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 9. júlí 1958
! Þióðviliinn
Útftefandl: Samelnlngarflokkur alþýðu — Sósíallstaflokkurlnn. — Rltstjórar:
Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundssön. — Préttaritstjóri: Jón
Biarnason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vigfásson,
Ivar H. Jónsson, Magnús Torfi Olafsson, Sigurjón Jóhannsson, Sigurður V.
i Príðb.iófsson. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, af-
greiðsla, auglýsingar. prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Símí: 17-500 (5
línur). — Askriftarverð kr. 30 á mán. í Reykjavik og nágrenni; kr. 27 ann-
arsstaðar. — Lausasöluverð kr. 2.00. — Prentsmiðja Þjóðviljans.
L____________________________________
Víli til varnaðar
4 Iþýðublaðið birtir í gærfor-
ustugrein um verkalýðsmál
og ræðir þar m.a. hvers vegna
smáverkföll séu tíðari hér en
í nágrannalöndunum ogminna
öryggi í samningsmálum.
Bendir hlaðið á að efnahags-
kerfið sé hér lausara í reip-
nnum en í flestum nágranna-
löndunum og þess vegna telji
verkalýðshreyfingin óhjá-
kvæmilegt að geta lagt til bar-
áttu með lágmarksfyrirvara,
ef á þarf að halda. Síðan held-
ur Alþýðublaðið áfram: „Enn-
fremur ber að minnast sundr-
ungarinnar í röðum verka-
lýðshreyfingarinnar, þegar
mál eins og þetta komast á
dagskrá. Alþýðusamhand ís-
lands or illa til forustu fallið
eins og sakir standa. Deil-
urnar um heildarsamtök
verklýðshrej’fingarinnar veikja
hana innanfrá og gera hana
jafnframt áhrifaminni út á
við en vera þyrfti. Kommún-
istum hefur mistekizt að
móta farsæla stefnu, sem öll
verklýðsfélögin sameinist um
og telji sér og samfélaginu
til heilla" o. s. frv. Gegn
þessari lýsingu teflir AI-
þýðublaðið svo Alþýðuflokkn-
um sem „hefur jafnan gert
sér þessar staðreyndir Ijósar.
Hann berst fyrir auknu ör-
yggi í efnahagsmálunum og
vill hlutast til um aukinn
styrk og ríkara áhrifavald
verklýðshreyfingarinnar inn á
við og út á við“. Öryggis-
leysi í samningamálum staf-
ar þannig af áhyrgðarleysi
kommúnista, og myndi allt
líta öðru vísi út ef ábyrgð-
artilfinning Alþýðuflokksins
kæmist í fyrirrúm.
17n hvað segir reynslan um
þessar kenningar; tökum
til dæmis Sjómannafélag
Reykjavíkur. Það er eina
verklýðsfélagið á Islandi sem
hefur hafið verkfall út af
hinum nýju efnahagslögum,
sem Alþýðuflokkurinn beitti
sér fyrir við hlið Framsókn-
ar. Önnur félög telja að vísu
þessi l"g mjög hættuleg sér
og hagsmunum sínum, en þau
hafa viljað undirbúa aðgerð-
ir sínar vel og af sem mestri
ábyrgðartilfinningu. Félögin í
Reykjavík og Hafnárfirði
-efndu til ráðstefnu um þessi
mál í vor — og þar mættu
fulltrúar frá þeim öllum nema
Sjómannafélagi Reykjavíkur.
Stjóm þess félags taldi sig
-ekkert hafa við önnur félög
að tala, heldur hóf hún verk-
fallsaðgerðir ein.
ó hefði stjórn Sjómannafé-
lags Reykjavíkur átt að
gæta að sér öllum öðrum
fremur. Farskipin hafa nu
verið stöðvuð ár eftir ár af
æinum starfshópnum eftir ann-
an, oft fámennum hópum
manna, og stundum hópum
sem hafa haft býsna góðar
tekjur í samanburði við verka-
fólk almennt. Þessar stöðvan-
ir æ ofan í æ hafa að von-
um vakið mikla athygli og
umræður, og andstæðingar
verklýðshreyfingarinnar hafa
notað þær sérstaklega til þess
að bera fram kröfur um að
réttur verklýðshreyfingarinn-
ar yrði skertur og löggjöf
sett sem torveldaði kjarabar-
áttu launþegasamtakanna.
Og stjórn , Sjómannafélags
Reykjavíkur hefði ekki að-
eins átt að gá að sér af þess-
ari ástæðu. Verkfallsvopninu
verður æfinlega að beita af
ábyrgðartilfinningu og gætni.
Verkfall á farskipaflotanum
bitnar ekki aðeins á atvinnu-
rekendum — sumir þeirra
gráta það t. d. þurrum tár-
um þótt farskipin stöðvist,
eins og framkvæmdastjóri
skipadeildar S.Í.S. Stöðvun
farskipaflotans getur leitt al-
varlegt tjón yfir þjóðarheild-
ina, tjón sem magnar efna-
hagsörðugleikana og veldur
verulegri kjaraskerðingu. Og
stöðvun farskipaflotans veld-
ur verklýðshreyfingunni
sjálfri miklu tjóni, t. d. bitn-
ar það einna fyrst og alvar-
Iegast á hafnarverkamönnum
í Reykjavík, sem hafa þó mun
lakari kjör en farmenn. Ein-
mitt af þessum ástæðum bar
stjórn Sjómannafélags R-
víkur sérstaklega að hafa
samráð við verklýðshreyfing-
una í heild og freista þess af
alefli að ná kröfum sínum
fram án þess að til stórfelldra
og-hættulegra átaka þyrfti að
koma. Hvað skyldi verða sagt
ef „kommúnistar“ — til að
mynda í Dagshrún — leyfðu
sér að beita verkfallsvopninu
á hliðstæðan hátt og gert er
af stjóm Sjómannafélags R-
vikur, og létu starfshópa hjá
sér stöðva sömu verkin til
skiptis æ ofan í æ og ár eftir
ár?
Og hvað ura hina „ábyrgu
forustu ?“ Það var borin
fram sáttatillaga i farmanna-
deilunni. Stjórn Sjómannafé-
lags Reykjavíkur og samn-
inganefnd mæltu einróma með
þeirri tillögu — en þá kom
í ljós að stjórnin naut engrar
tiltrúar hjá félagsmönnum.
Þeir felldu tillögu þá sem
stjómin mælti hvað eindregn-
ast með, og síðan hafa at-
vinnurekendur sagt að for-
ustumenn Sjómannafélagsins
séu auðsjáanlega ekki við-
ræðuhæfir; það sé ekkert hald
í orðum þeirra og gerðum.
Sáttatillagan var felld með
aðeins sex atkvæða mun —
þannig að mátt hefði ætla að
lausn væri á næstu grösum
— en síðan virðist stjórn Sjó-
mannafélagsins engin ráð
hafa séð til að tryggja þeirri
lausn framgang, sem hún
taldi þó rétta og góða, og
málið hefur komizt í sjálf-
<
Sl/iílpnl ir nnrlir 1 íWpítIii vprnál Her °9 lö^la kom á vettvan9 i
Oliiuciliai UIIUII lU«,ICglUVCIIIU. stórum stíl til þess að vernda sextán
ára gamlan negrapilt, Ernest Green, pegar hann lauk stúdentsprófi í menntaskól-
anum í bandaríska. bœnum alrœmda, Little Rock, en hvítir menn œtluðu að gera
tilraun til að neita honum um aðgang að skólaslitahátíðinni.
Bréflatur utanríkisráðherra
íslendingar hafa orð á sér
fyrir það að vera tregir til að
svara bréfum, og hefur sú
hegðun þeirra ekki þótt til
fyrirmyndar. Þó munu fáir
menn vera jafn bréflatir og sá
íslendingur, sem falið hefur
verið að standa í einna mik-
ilvægustum bréfaskiptum, Guð-
mundur í. Guðmundsson utan-
ríkisráðherra. Síðustu mánuð-
ina hefur hann fengið nokkur
mjög mikilvæg bréf og orð-
sendingar frá erlendum aðil-
um: bréf frá brezku stjóminni
þar sem stækkun fiskveiðiland-
helginnar var mótmælt og haft
í hinum ferlegustu hótunum
við íslendinga, bréf frá vestur-
þýzku stjóminni þar sem land-
helgi íslendinga var mótmælt,
bréf frá frönsku stjórninni þar
sem landhelginni var mótmælt,
orðsendingu frá dönsku stjóm-
inni þar sem borin var fram
tillaga um ráðstefnu í sam-
bandi við landhelgismálið og
orðsendingu frá ambassador
Sovétríkjanna, þar sem lýst
var viðurkenningu á 12 mílna
fiskveiðilandhelgi umhverfis ís-
land. Enn hefur Guðmundur f.
Guðmundsson ekki svarað einu
einasta þessara bréfa og skila-r
boða, að því er vitað er; og að
því er varðar orðsendingu
dönsku stjómarinnar hefur því
heldu.
annig eru staðreyndimar
og Alþýðuflokkurinn ætti
sem minnst að tala um for-
ustu sína. Stjórn lians á Sjó-
mannafélagi Reykjavikur er
víti til varnaðar, hættulegt
verklýðshreyfingunni og þjóð-
inni allri. Leiðin til að styrkja
verklýðshreyfinguna og auka
áhrifavald hennar er að víkja
ævintýramönnunum í hægri
klíku Alþýðuflokksins til hlið-
ar, þeim mönnum eem reyna
að sundra einu félaginu af
öðru með aðstoð atvinnurek-
enda og hegða sér eins og
birtist í farmannadeilunni, þar
sem þeir hafa völdin.
margsinnis verið : lýsf yfir í
dönskum blöðum að ekkert
svar hafi komið írá íslandi um
það mái. Utanríkisráðherra ís-
lands er þannig éinstaklega
bréflatur maður. ,
Þetta er þeim mun furðu-
iegra serii svo var kömizt að
orði í samkomulagi því sem
s^tjórnarflokkaiYur ' gerðu uim.
landhelgismálið: 24. maí s.l.:
„Tíminii þaiigað tU reglugerð-
in kemur til framkvæmda
verður notaður tll þess að
vinna að skilningi og viður-
kenningu á. réttmæti og nauð-
syn stækkunarinnar.“ Þetta
verkefni átti ,að sfálfsögðu aðl
hvíla á utanríikisráðherra; til
þess gegnir hann því embætti.
Og orðsendingár þær sem okk-
ur hafa borizt frá‘erlendum að-
ilum gáfu einniitt sérstakt
í k : • ' . .
tækifæri til þess að birta út-
lendingum sjónarmið okkar.
UtanríkisráðherraJ-tti auðvitað
fyrir löngu að vera búinn að
svara orðsendingu brezku
stjórnarinnar, hrekja þær firr-
ur og hótanir, sem þar er að
finna, lið fyrir lið og túlka
sjónarmið og rök fslendinga.
Sílík orðsendmg hefði verið
rakin í fréttum brezkra blaða
og útvarpsstöðva og þannig
komizt til almennings, og við
eigum ekki aðrar leiðir betri
til þess að flytja mál okkar, á
erlendum vettvangi. Sama máli
gegnir um orðsendingar Frakka
og Vesturþjóðyerja. Og auð-
vitað bar utanríkisráðherra að
svara tillögum dönsku stjórn-
•arinnar og skýrg með rökum
hvers vegna íslendingar geta
ekk; fallizt: á NATO-ráðstefnu,
eins og þá sem þar var gert ráð
fyrir; þumbaraleg þögn er hins
vegar durtsháttur sem getur
vakið þær hugmyndir hjá út-
lendingum að við eigum eitt-
hvað erfitt með að gera grein
fyrir málstað okkar. Og ekki
bar utanríkisráðherra síður að
svara, þegar sovézk stjómar-
völd lýstu yfir viðurkenningu á
ákvörðun okkar, svo mjög sem
sú viðurkenning styrkir ísland
í landhelgisdeilunni.
í þessu sambandi má minna
á að þegar fiskveiðilandhelgin.
var stækkuð úr þrem mílum í
fjórar 1952 sendu Bretar einnig
mótmælabréf með hótunum.
Þáverandi utanrikísráðherra,
Bjarni Benediktsson, svaraði
þessari orðsendingu um hæi og
gerði grein fyrir sjónarmiðum
íslendinga í skýrú máli' og
sagði m. a. „að ekki váéri hægt
með milliríkjasamningi að af-
sala réttindum til að taka einr
hliða ráðstafanir um mesta vel-
ferðarmál þjóðarinnar.“ Bjarni
Benediktsson hefur á ýmsum
sviðum orðið Guðmundi í. Guð-
mundssyni óþörf fyrirmynd,
hins vegar hefði sá síðamefndi
að ósekju mátt læria af þeim
fyrrnefnda hvernig utanríkis-
ráðherra beri að svara bréfum
um landhelgismál.
Ýmsar ástæður má eflaust
finna fyrir þögn og framtaks-
leysi Guðmundar í. Guðmunds-
sonar. Ef til vill treystir hann
sér ekki til þess að semja þlögg
sem grandskoðuð verða af öðr-
um ríkisstjórnum. Ef til vill
hefur hann ekki geð í sér til
að verja aðgerðir, fslendinga
eftir það sem á undan er geng-
ið. Ef til vill á hann erfitt með
að standa í bréfaskiptuin við
NATO-þjóðirnar nú, eftir fyrri
skeytasendingar sínar og við-
töl. En hverjar svo sem ástæð-
urnar eru, er augljóst að utan-
ríkisráðherra hefur freklega
brugðizt skyldum sínum, og ef
svo heldur áfram ,er hann auð-
sj^anlega ekki fær um að
gegna Því starfi sem honum
hefur verið falið.
TIL
liggur leiðio f-" }