Þjóðviljinn - 18.09.1958, Blaðsíða 10
.10) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 18. september 1958
Lííshagsmunir Islendinga og hin
nýja fiskveiði lögsaga þeirra
Undir þessari fyrirsögn birt-
ist rétt fyrir síðustu mánaða-
mót grein á fremstu síðu í
norska blaðinu „Sogningen“.
Greinin er skrifuð af íslendingi
búsettum í Noregi, og birtist
hér í lauslegri þýðingu.
íslendingar verða nú að
standa í harðri baráttu um
réttinn til að fá ;að lifa í
landi sínu sem fr.iáls þ.ióð.
Þetta er baráttan um hina nýju
fiskveiðjlögsögu við ísland.
Það má segja að fiskveiðar
og fiskiðnaður séu hinn efna-
hagslegi grundvöliur sem þjóð-
in byggi tilveru sína á, þar
sem 96% ,af öllum útflutningi
er fiskur og fiskafurðir. Án
þessa útflutnings væri ekki
hægt sem stendur, að halda
i uppi nútíma menningarþjóðfé-
lagi. Fiskur og fiskafurðir hafa
meiri þjóðfélagslega þýðingu
fyrir íslendinga, heldur en trjá-
vöruiðnaðurinn fyrir Norð-
menn. Þegar maður veit þess-
ar staðreyndir, þá er iíka hæg-
ara að skilja ástæðuna fyrir
útvíkkun fiskveiðilögsögunnar
1. sept. við ísland.
Afiamagnið á íslandsmiðum
hefur farið minnkandi hin síð-
■ari ár. Og þrátt fyrir að ís-
'lendingar stunda nú veiðarnar
á fyrsta flokks skipUm, þar
sem nútímatækni er beitt til
hins ítrasta, þá hefur afli hvers
einstaks skips ekkj aukizt,
heldur beiniínis minnkað. Þess-
ar staðreyndir liggja að baki
þeirri nauðsyn að' færa fisk-
veiðilögsöguna út í 12 sjó-
mílur. Þegar nú íslendingar
stíga þstta þýðingarmikla spor
sem varðar lífshagsmuni þjóð-
arinnar í nútið og framtíð, þá
er ekki úr vegi að athugaður
sé hinn landfræðjlegi réttur til
útfærsiunnar.
Það ísiand sem er ofansjávar'
stendur á voldugum land-
grunnsfæti sem hallar út í haf-
dýpið. Inn í þennan fót lands-
ins skerast svo sumsstaðar
smáfirðir neðansjávar. Landa-
fræðilega séð, er ekki á því
minnsti vafi, að landgrunnið
tilheyrir landjnu, enda er það
óaðskiljaniegur hluti af íslandi.
Ef við flettum svo upp í sög-
unni, þá sjáum við að allt frá
því um árið 1700 og framundir
árið 1900, er 16 sjómílna land-
helg'i við ísland en er þá breytt
í aðeins 3 sjómílur, með verzl-
unarsamningum milii Dan-
merkur og Bretlands.
Með útfærslu hinnar nýju
fiskveiðilögsögu í 12 sjómílur,
taka ekki íslendingar í sínar
hendur nú, nema dálitinn hluta
af því landgrunni sem þeir
eiga. Fyrir utan þessa línu eru
mörg ágæt fiskimið, þar sem
aðrar þjóðir geta enn um sinn
fiskað, eða þar til ísienzku
þjóðinni hefur fjölgað svo, að
hún verður nauðbeygð til að
færa fiskveiðilögsöguna lengra
út. Sú fiskvejðilögsaga sem ís-
lendingar taka nú í sínar hend-
ur, hún er það lágmark sem
miðað er við, svo þjóðin geti
haldið áfram að byggja upp
nútíma þjóðfélag í landi sínu.
Þetta verða hinar Norðurlanda-
þjóðirnar að skilja, ef norræn«>-
samvinna á einhverntíma að
verða meira en nafnið tómt.
Þegar íslendingar færðu út
fiskveiðilandhelgina 1952 úr 3
sjómílum í 4 sjómilur, þá settu
Bretar löndunarbann á íslenzk-
an fisk um iangan tíma.
Nú hefur timinn sannað, að
útfærslan 1952 hefur ekki að-
eins komið íslendingum einum
að gagni, helduj- ölium öðrum
þjóðum sem fiskveiðar stunda
á ísiandsmiðum.
Samkvæmt brezkum uppiýs-
ingum jókst aflamagnið á ís-
iandsmiðum hjá brezkum tog-
urum eftjr útfærslu iandhelg-
innar 1952. Þegar þessar sað-
reyndir eru athugaðar, þá væri
engin fjarstæða að láta sér til
hugar koma, að útfærslan nú
i 12 sjómílur, mundi verða til
þess að auka aflamagnjð, ekki
aðeins innan þessarar línu,
heldur lika utan hennar. Sem
sagt, likurnar mæla með því,
að útfærslan verði til hagsbóta
fyrir allar þjóðir sem fiskveið-
ar stunda á íslandsmiðum.
Norðmenn og annarra þjóða
fólk ættu að hugleiða þá stað-
reynd, að einu sinni var Norð-
ursjórinn fiskauðugt haf, svo
fiskauðugt að annars staðar
var ekki hægt að finna betri
fiskimið. En hvað er Norður-
sjórinn nú? Hann er uppurið
haf, þar sem ofveiðin og rán-
yrkjan er búin að eyðileggja
fiskimiðin. Og þetta skeði vegna
þess, að engin þeirra þjóða
sem land eiga að Norðursjón-
um, höfðu framsýni og dugnað
til þess að færa út fiskveiði-
landhelgina, eins og þörf var á
til að vernda fiskistofnana.
Og í dag eru það þessar sömu
.þjóðir sem ekki skilja ennþá
þá nauðsyn að friða fiskimið
gegn rányrkju. Ef þær skildu
svona einfaldar staðreyndir, þá
ættu þær að rísa úr sætum sín-
um í virðingarskyni við íslend-
inga þann dag sem þeir færa
út fiskveiðiiögsöguna við ís-
land í 12 sjómílur. íslendingar
eiga aðeins sex varðskip sem
jafnframt eru björgunarskip,
til að verja landhelgina, ásamt
iítilii flugvél. Þetta er ekki
mikill floti, móti stríðsskip-
um Breta sem þeir segjast ætia
að sénda á Islandsmið. En ég
held að íslendingar óttist ekki
árás frá Bretum. fsiand er of
þýðingarmikið fyrir Atlanzhafs-
bandalagið til þess að Bretar
geti leyft sér slika áhættu. Beiti
Bretar íslendinga ofbeldi, þá
er varla hægt $ð búast við því,
að langt framhald verði á veru
íslands í bandalaginu.
Afkomendur víkinganna, sem
fyrir meira en þúsund árum
tóku sig upp frá ætt og óðali,
vegna þess að þejr vildu ekki
þola órétt, og iögðu á Atianz-
hafið, svo þeir mættu iifa á-
fram sem frjálsir menn. Það er
þetta fólk sem í dag stendur
saman sem einn maður, á-
kveðið að verja rétt sinn.
Slinde 23. ágúst 1958.
Arinbjörn Kúld.
Átökin um Kvemojeyju
Framhald af 6. síðu
ásjár, og Eisenhowep :og Dull-
es hafa ekki sparað óljósar
hótanir i garð Kína. Philip
Deane, fréttaritari óháða
brezka blaðsins Observer í
Washington, sagði á laugar-
daginn, að Bandaríkjastjórn
hafi ákveðið að iáta gera
kjarnorkuárásir á virki og
samgöngumiðstöðvar á strand-
lengju Kína gegnt Taivan, ef
skotið verði á bandarískt lið,
sem reyni að koma birgðum á
land á Kvemoj. Deane segir
að þessi ákvörðun hafi verið
tekin að undirlagi yfirforingja
flughersins og flotans gegn
andstöðu æðstu manna iand-
hersins. Flota- og flugforingj-
arnir í Washington teija að
þeim gefist nú tækifæri til að
sanna þá kenningu sína, að
flugher og floti geti háð styrj-
öld með kjarnorkuvopnum án
þess að landher þurfi að koma
til skjalanna. Stríðssinnarnir i
landvarnaráðuneytinu njóta
stuðnings Dullesar, sem álítur
að Bandaríkin verði um fram
allt að sýna „festu“, svo að
kalda stríðið lognist ekki útaf.
rátt fyrir áratugs haturs-
áróður gegn Kína hefur
ekki tekizt að fá bandarískt
aimenningsáiit til að fallast á
að hætta beri á heimsstyrjöld
til að koma í veg fyrir að her
Sjang Kaiséks verði hrakinn
af Kvemoj og Matsú. Frétta-
menn í Washington segja að
í bréfum óbreyttra borgara
til Eisenhowers sé skorað á
hann í tuttugu að breyta um
stefnu gagnvart Kína á móti
hverju einu þar sem lýst sé yf-
ir samþykki við stefnu stjórn-
arinnar. Monroney öldunga-
deildarmaður, annar mesti á-
hrifamaður í þingflokki demó-
krata í deildinni, hefur lýst
yfir að knýja .bgri Sjang til
að rýma Kvemoj og Matsú.
Bandarikjastjórn hefur séð
þann kost vænstan að fallast
á tiliögu Sjú Enlæ, forsætis-
ráðherra Kína, að viðræður
sendiherra Bandaríkjanna og
Kína í Varsjá verði teknar upp
á ný. Sendiherrarnir Beam og
Vang Pingnan komu saman á
fyrsta fundinn á mánudaginn.
Enginn treystir sér til að spá
neinu um árangurinn af við-
ræðum þeirra. Það eina sem
víst er um afieiðingar síðustu
atburða á Taivansundi er að
stefna stjórnarinnar i Wash-
ingtno gagnvart Kína mælist
æ verr fyrir meðal banda-
manna Bandaríkjanna. í for-
ustugrein á sunnudaginn seg-
ir hið áhrifamikla brezka
blað Obscrver: „Sem stendur
er ekki heil brú í afstöðu
Bandaríkjamanna, Þeir áfeil-
ast kínverska kommúnista fyr-
ir árásaraðgerðir, ef þeir reyna
að taka landsvæði sem meira
að segja brezka stjórnin viður-
kennir að tilheyri Kína, en
samt hljóta þeir að telja árás
sem Sjang hershöfðingi kann
að gera á meginlandið löglegar
aðgerðir ríkisstjórnar gegn
uppreisnarmönnum. Þeir hvetja
til samninga, en neita jafn-
framt að viðurkenna ríkis-
stjórnina í Peking. Þeir lof-
syngja SÞ, en gera samt allt
sem í .þeirra valdi stendur til
að halda Kína utan þeirra.
.... Bandaríkin geta ekki gert
sér vonir um að fá almennins-
álitið í heiminum — ekki einu
sinni meðal bandamanna sinna
■—- á sitt band, fyrr en búið
Hákon
Framhald af 4. síðu
við marmaralíkingu og fjórða
verkefnið er skilti með letri.
— Hvaða málningartegund
iikar þér bezt við ?
— Eg kann bezt við hörpu-
sil'ki og spredið er líka ágætL
En olíumálningin er endingar-
betri.
— Heldurðu að það sé dýr-
ara fyrir fólk að láta mála.
hjá sér nú en áður?
— Það er ódýrara nú en
fyrir nokkrum árum. Við síð-
ustu breytingu á upjimæling-
artaxtanum í fyrra varð
málningarvinnan ódýrari.
. — Er ekki kennslu meist-
aranna ábótavant?
— Jú, ég hef minnst lært af
meistaranum enda hefur hann
haft iítinn tlma til kennsl-
vera að ljúka náminu og tel.
unum sem ég hef unnið með
og svo auðvitað af reynsl-
unni.
— Og hvað hyggur þú til
sveinsprófsins ?
— Eg er mjög feginn að
vera að ljúka náminu og tek
sveinsréttindin afar mikils
virði.
Við kveðjum og óskum Há-
koni góðs gengis við þann
áfanga sem hann er nú að ná.
Lárus !
Framhald af 4. síðu.
ekki væri hafður sá háttur
á í flestum tilfellum að borga,
nemum verkamannakaup, eða
minnsta kosti eitthvað hærra
en iðnnemataxtann. —
— Og hvert er álit þitt á
núverandi iðnfræðslu ?
— Henni er mjög ábótavant
og verður ekki viðunandi með_
an núveran'di fyrirkomulag
ríkir, þ.e. að meistarj hafl
einn eða sárafáa nema, sem
hann á að kenna jafnframt
sínu starfi. Þetta er gjörsam-
lega iirelt fyrir'komulag. Það
sem við þurfum eru raun-
hæfir verknámsskólar fyrir
iðnnema. Hér er aðeins ófull-
kominn vísir að slíkri kennslu
en það er stutt námskeið við
Iðnskólann í undirstöðuatrið-
um prófgreinanna. Þessum
námskeiðum var upphaflega,
komið á fót fyrir baráttu
málaranema sjálfra.
er að ráða bót á þeirri kór-
viliu eða því óhreinlyndi að
viðurkenna ekki stjórnina í
Peking. Samningaviðræður eru
óframkvæmanlegar án., viður-
kenningar, og takist ekki samn-
ingaviðræður munu þeir álp-
ast úr einu öngþveitmu í ann-
að, þangað til þeir álpast út
í styrjöld".
M. T. Ó.
Rýmingarsalan heldur áfram
Bamavettlingar á kr. 10,00. Vatteraðir ungiingajakkar kl. 200,00 Gallaðar áömubuxur kr. 15.00
Barnaasáttföt á kr. 30.00. Misliíir barnabolir kr. 10.00 ICvenskór — hákæl! og kvarthæll —
Kr. 60.00.
ALLTAF EITTHVAD NÝTT TEKIÐ FRAM Á HVEBJUM ÐEGI.
VERZLUNIN. GABÐASTRÆTI 6.