Þjóðviljinn - 02.10.1958, Blaðsíða 6

6) —• ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 2. október 1958
tMÓÐVIUINN
ÚtKefandl: Caraelnln^Arfloklrar albýðn — Bóslallstaflokkurlnn. — RltstJóran
Maf?nús KJartansson áb.), SierurOur Guðmundsson. — Préttaritstjóri: Jón
ÐJarnason. — siaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vigfássen.
ívar H. Jónsson. Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson, Sigurður V.
FHSbJófsson. — Auglý8ÍngaBtJóri: Guðgeir Magnúgson. — RitstJórn, af-
creiðsla. auglýslngar, prentsmlðJa: Skólavörðustíg 19. — Síml: 17-500 (B
Unur). — Askriftftrverð kr. 30 á mán. í Reykjavík og nágrenni; kr. 27 ann-
arsstað&i. — Lausasöluverð kr. 2.00. — Prentsmiðja ÞJóðvilJana.
Alþýðublaðið vill leysa verk-
lýðsfélögin upp í flokksdeildir
að er mikill háttur Alþýðu-
blaðsins þessa dagana að
setja flokkspólitískan stimpil á
fulltrúa þá sem verkíýðsífé-
lögin kjósa til Alþýðusam-
fcandsþings. Ýmist stimplar
blaðið einstaka fulltrúa eða
fe:»ð birtir heildartölur um það
hversu margir „kommúnistar"
hafi náð kosningu og hversu
margir „andstæðingar komm-
únista'* — en síðari flokkurinn
er ekki sundurliðaður nánar!
Þetta er engin ný iðja hjá Al-
þýðublaðinu; í síðustu kosn-
ingum stimplaði það einnig af
mik'u kappi og sannaði í sí-
fellu að „komrnúnistar" væru
alltaf að tapa og „andstæðingar
kommúnista“ að vinna, en
raunveruleikinn brenglaði að
iokum þær tölur á eftirminni-
iegasta hátt.
'IT’n þessi iðja Aiþýðublaðsins,
að allar athafnir verklýðs-
félaga skuli metnar eftir því
eínu hvern stjórnmálaflokk
omenn aðhyllast, er hættuleg
verklýðshreyfingunni og miðar
að því að hefta alla sjálfstæða
starfsemi hennar. Þeir menn
sem vilja gengi alþýðusamtak-
anna hljóta að setja hagsmuni
þeirra — sjálf málefnin — í
fyrirrúm, en meta síðan stjórn-
málaflokkana eftir því hvernig
þeir bregðast við þessum sér-
stöku hagsmunum verklýðs-
samtakanna. Þegar verklýðsfé-
lög kjósa fulltrúa á Alþýðusam-
bandsþing hljóta þau að meta
hvaða stórmál þar komi til af-
greiðsiu og hvaða ákvarðanir
þurfi að taka og velja síðan
menn eftir afstöðu þeirra til
hagsmunamála verkiýðssamtak-
anna. Og þegar á alþýðu-
sambandsþing kemur skipa
fulltrúar sér saman eftir
afstöðu til málefna verklýðs-
hreyfingarinnar en spyrja ekki
endilega bve-rir aðra um það
hvern flokk þeir kjósi í al-
arnennum stjórnmáiakosningum.
Aðeins með þessu móti er
starfsemi verklýðshreyfingar-
innar sjálfstæð og eðlileg, að
eins með slíku hugarfari munu
alþýðusamtökin megna að hafa
frumkvæði og forustu um þró-
un mála á íslandi. Alþýðublað-
ið vill hinsvegar gera verklýðs-
félögin að útibúum stjórnmála-
fiokkanna, ósjálfstæðum stofn-
unum þar sem öll orkan sé
lögð í innbyrðis erjur.
Sú var einnig tíðin að Alþýðu-
samband íslands var að-
eins útibú frá Alþýðuflokknum
og verkafólk hafði ekki rétt-
indi í sínum eigin samtökum
nema það gæti sýnt meðlims-
skírteini í þeim flokki. En þeir
tímar eru löngu liðnir. Þess
vegna hefur Alþýðublaðið ekki
framar sérstakan stimpil til að
sýna hversu margir flokks-
bundnir Alþýðuflokksmenn hafi
verið kjörnir til þings, heldur
ber stimpillinn hina neikvæðu
áletrun „andstæðingar komm-
únista“. Það er glöggt dæmi
um hrörnun þess fiokks innan
verklýðshreyfingarinnar; en
augljóst er að eftirsjáin er nú
fyrst og fremst bundin við
tímabilið 1948—1954, þegar
hinn pólitíski dilkadráttur
komst í algleyming í verklýðs-
samtökunum og „andstæðingar
kommúnista“ tóku höndum
saman án þess að eiga nokkuð
sameiginlegt annað en hina nei-
kvæðu „baráttu gegn kommún-
ismanum". Reynslan af því
varð mikið niðurlægingartíma-
bil í starfsemi aiþýðusamtak-
anna, og Alþýðublaðinu skjátl-
ast hrapallega ef það heldur að
sú saga geti. endurtekið sig nú.
'CJannarlega er flest brýnna
fyrir verklýðssamtökin nú
en að þau leyiti upp í
flokkspóhtískar dúldir; fram-
undan eru viðfangsefni sem
eru nátengd lífskjörum hvers
einasta verkamanns. Að und-
anfömu hefur holskefia dýr-
tíðarinnar á nýjan leik
steypzt yfir landslýðinn og
kjörin hafa rýrnað. Þeim áföll-
um verða verkalýðssamtökin að
svara af fullum þrótti, eins og
Dagsbrúnarmenn hafa þegar
gert með eftirminnilegu for-
dæmi sínu og skynsamlegum
málatilbúnaði, Verklýðssamtök-
in verða einnig að leggja á
ráðin um það hvernig þau geti
bezt hrundið fyi'irætlunum
þeim sem nú em uppi um það
að afnema með öllu vísitölu-
kerfið og láta launþega bera
dýrtíðina bótalaust og festa
grunnkaupið með lögbundn-
um heildarsamningum, eins og
„andstæðingar verklýðssam-
takanna" hugsa sér að sögn
Tímans. Verklýðssamtökin
verða einnig að leggja ó ráð-
in um það hvernig verðbólgu-
skriðan verði stöðvuð á nýjan
leik og hvernig tryggja skuli
öfluga þróun atvinnulífsins. Öll
þessi vandamál og fjölmörg
önnur verða fulltrúar verklýðs-
félaganna að vega og meta út
frá hagsmunum alþýðusamtak-
anna og alþýðuheimilanna og
skipa sér í fylkingar einvörð-
ungu út frá þeim forsendum.
Slik vinnubrögð eru ein í sam-
ræmi við styrk og giidi verk-
lýðshreyfingarinnar á íslandi.
En þeir menn sem líta aðeins
á fulltrúana, sem kjósendur í
kjörklefa, sem hafi það eitt
verkefni að krossa við A, B, D
eða G, eru annað tveggja mjög
fáfróðir um verkefni alþýðu-
samtakanna eða þeir vilja þau
feig.
Övissan um fyrirætlanlr de Gaulle
færii stjémarskrá hans sigur
Ákvarðanir um ný kosningalög i Alsir
verSa feknar áSur en langf um USur
'C’jórir fra'lskir kjósendur af
hverjum fimm hafa greitt
stjórnarskráruppkasti de Gaulle
hershöfðingja atkvæði og þar
með veitt honum alræðisvald í
fjóra mánuði. Engum kemur til
hugar að sá mikli meirihluti
franskra kjósenda sem sagði já
á mánudaginn hafi verið gagn-
tekinn af hrifningu á ákvæðum
stjórnarskrárinnar, aðeins lítið
brot kjósénda hefur gert sér
það ómak að kynna sér 92
flóknar greinar lagabálksins
sem bprinn var undir þjóðar-
atkvæði. Öllum sem fylgzt hafa
með gangi mála í Frakklandi
undanfarna mánuði ber saman
um að úrslit atkvæðagreiðsl-
unnar á sunnudaginn eru
traustsyfirlýsing á de Gaulle,
gefin af rnjög mismunandi
hvötum og misjafniega fúslega.
Sumt fólk fær strax glýju í
augun við að sjá „sterkan
mann“, mann sem dró sig í
hlé úti í sveit, þegar hann fékk
ekki að fara sínu fram, og beið
þar eftir kalli um að koma og
frelsa landið. Aðrir sögðu já
þrátt fyrir illan bifur á „sterk-
um mönnum“, ekki sízt hers-
höfðingjum, en þeír töldu að
gefa yrði de Gaulle tækifæri
til að sýna hvers hann væri
megnugur, ástandið gæti að
minnsta kosti ekki versnað.
Sumir sjá í hershöfðingjanum
þann sem bjarga skal herveldi
og heimsveldi Frakklands, út-
vega kjarnorkusprengjuna og
brjóta nýlendurnar til hlýðni.
Aðrjr tejja að hann einn sé fær
um að mynda ríkisstjórn sem
herinn fáist til að lúta, franska
þjóðin eigi um það að velja
að fela sig forsjá de Gaulle eða
þola . ella innrás fallhlífasveita
frá Alsír og borgarastyrjöld.
Sumir vona að hershöfðinginn
láti rætast draum franska aft-
urhaldsins um bannaðan komm-
únistaflokk og vængstýfða
verkalýðshreyfingu, aðrir töldu
já við sljórnarskrá hans ekki
annað en sjálfsagða ræktarsemi
við manninn sem fór með
æðstu völd í Frakklandi þegar
tryggingalöggjöf var sett og
stórfyrirtæki þjóðnýtt í lok
heimsstyrjaldarinnar siðari.
Franskir landnemar í Alsir og
herforingjarnir þar telja de
Gaulle skuldbundinn til að inn-
lima Alsír í Frakkland, sumir
vinstri menn í Frakklandi hafa
lýst yfir að þeir styðji hers-
höfðingjann vegna þess að hon-
um einum sé treystandi til að
fá bundið endi á styrjöldina í
Alsír með samningum.
Sigur sinn á de Gaulle að
þakka þreytu frönsku
þjóðarinnar á óhæfum stjórn-
endum, sem hafa í áratug dreg-
ið hana úr hverju nýlendu-
stríðinu í annað, svo að Frakk-
land má sín minna í heiminum
en sá bútur af sigruðu Þýzka-
landi sem það er í bandalagi
við, Hershöfðinginn hefur beint
til Frakka hástemmdum en
margræðum orðum, sem menn
með mismunandi skoðanir á að-
kallandi úrlausnarefnum hafa
getað túlkað hver á sinn veg
og talið samþykki við sitt
sjónarmið. Látlaus einstefnu-
áróður voldugs áróðurskerfis
hefur á fjórum mánuðum náð
tökum á hugum mikils meiri-
hluta franskra kjósenda með
skrúðmælgi og vigorðum. En
orðin ein duga ekki lengur.
Erleniá
tf ðin'di
v.___________________y
Frakkar hafa lýst yfir trausti á
de Gaulle, nú er það hans að
sýna sig traustsins verðan. AI-
sír verður prófsteinninn á hvað
hann í raun og veru hyggst
fyrir. Þar getur hann ekki leik-
ið tveim skjöldum öllu leng-
ur. Sjálfstæðishreyfing Serkja
hefur undanfarnar vikur gerzt
svo aðsópsmikil í Frakklandi
að við svo búið getur ekki
staðið. de G.aulle verður að
binda endi á skemmdarverk
og mannvíg um Frakkland
þvert og endilangt, eða fyrir-
gera trausti landa sinna. Hann
á um tvær leiðir að velja. Önn-
ur er sú ,að nota alræðisvald
sitf til að hneppa Serki í
Frakklandi tugþúsundum sam-
an í fangabúðir. Hin er að
hafna skýlaust kröfu valda-
ránsmannanna í Algeirsborg
um innlimum Alsír í Frakk-
land og taka upp samninga
um frið við foringja sjálfstæð-
ishreyfingarinnar. Margir telja
að de Gaulle muni skýra frá
því í ræðu í dag í alsírsku
borginni Constantine hvað hann
ætlast fyrir.
Vitað er að á ráðuneytisfundi
í París í fyrradag, þeim
fyrsta eftir þjóðaratkvæða-
greiðsluna, var fjallað um ráð-
stafanir til að binda endi á
hermdarverkin í Frakklandi.
Þar var einnig rætt um ný
kosningalög í Frakklandi. Al-
ræðisvaldið sem de Gaulle hef-
ur í Frakklandi fjóra fyrstu
mánuðina eftir gildistöku nýju
stjórnarskrárinnar nær einnig
til setningar laga um kosningu
f.vrsta þings fimmta lýðveldis-
ins. Vitað er að ráðherrar de
Gaul'e eru sammála um það
eitt ’að kosningalögin gj$uli
sniðin til að þrengja kpsti
kommúnista. Að öðru leyti
heldur hver fram því kosninga-
fyrirkomulagi sem hann telur
sínum flokki hagstæðast. Sum-
ir vilja einmenningskjördænri
og tvær kosningaumferðir, þar
sem hreinan meirihluta þarf
til kjörs í fyrri umferð. Aðrir
vilja meirihlutakosningar í
margra þingsæta kjördæmum
og leyfa kosningabandalög. Um
leið og gengið verður frá kosn-
ingalögunum verður de Gaulle
að sýna lit í Alsír. Sé ætlun
hans að innlima það í Frakk-
land, verður að fá þvi 70 til
80 þingsæti á þinginu í París
og fækka þingmönnum kosnum
í Frakklandi að sama skaph
Eftir þjóðaratkvæðagreiðsluna
í Alsír, þar sem stjórnarskrá
de Gaulle fékk 96% atkvæða,
er öllum Ijóst að franska her-
stjórnin getur ráðið öl]u um
kosningaúrslitin, enda ekki við
öðru að búast í landi þaf sém
Framhald .á 10. síðu,., .
,,Rjkið, jtað er ég“. — Enski skopteiknarinn Vicky sér tle
Gaulle í liki sóikonumrsins Lúðvíks fióftánda.