Þjóðviljinn - 13.11.1958, Blaðsíða 10

10) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudágur 13. nóvember 1958
ERLEND
Framhald af 6. síðu.
höfðu báðir reynt að hræða
kjósendur með tröllasögum um
'ei'nræðistilhneigingar 'Walters
Reuthers, forseta sambands
biíaiðnaðarmanna. Sigur verka-
iýðsfélaganna er enn meiri
vegna þess að mánuðum saman
hefur verið rekin hömlulaus
áróðursherferð til að nota upp-
Ijóstranir um fjálmáiaspillingu
og áhrif ótíndra giæpamanna
í nokkrum verkalýðsfélögum
til að sverta alla verkalýðs-
hreyfinguna í augum almenn-
ings. Heilindi vandlætaranna .
ma marka af því að árásunum
var einbeitt að Reuther, sem
enginn hefur nokkru sinni
vænt um saknæmt athæfi, en
ekki blakað við vörubílstjóra-
foringjunum Beck og Hoffa,
enda þótt annar sé uppvís
stórþjófur og hinn sannur að
samstarfi við glæpalýð, Auðvelt
er að sjá hvar fiskur liggur
undir steini, Reuther er áhrifa-
Hiaður í demókraíafiokknum
og harður í horn að taka í
samningum við bíiaframleið-
endur, en Beck og Hoffa eru
■repúbiikanar og í sambandi
Þeirra er það algengt að for-
-ingjarnir gera samsæri við at-
vinnurekendur um að féfietta
verkamennina.
'S/’itað er að þegar nýkjörið
” þing kemur saman eftjr
áramótin munu þingmenn úr
vinstra armi demókrataflokks-
ins bera fram frumvarp um
róttækar breytingar á Taft-
Hartleyiögunum og leggja meg-
ináherzlu á að ógilda lagasetn-
ingu einstakra fylkja um bann
við forgangsrétti félagsbund-
inna verkamanna til vinnu.
Nýju þingmennirnir hugsa
• Ezra Taft Benson, landbúnaðar-
ráðherra Eisenhowers, þegjandi
þörfina. Stefna hans í verð-
lagsmálum hefur gert stór-
baendum fært að raka saman
,fé jafnframt því sem smá-
bændur flosna upp unnvörpum.
I kosningabaráttunni var svo
komið að margir flokksmenn
Bensons í landbúnaðarfylkjun-
um töldu það vænlegast til sig-
urs að hallmæla ráðherranum
og stefnu hans enn ákafar en
frambjóðendur andstæðing-
anna. Svo fór á kjördag að
hvert vígi repúblikana af öðru
hrundi í landbúnaðarhéruðun-
um.
'í Ttanríkismál komu töluvert
við sögu í kosningabarátt-
unni, og úrs’.itin eru ótvírætt
vantraust á utanríkisstefnu
þeirra Eisenhowers og Dullesar.
Knowland, sem kolféll í Kaii-
forníu, hefur verið kallaður
„öldungadeildarmaðurinn frá
Taivan“ vegna ástfóstursins
sem hann hefur tekið við Sjang
• Kaisék. Eitt af því sem Nixon
lagði mesta áherzlu á í kosn-
ingaræðum sínum var að þjóð-
in ætti að votta stjórninni
þakklæti fyrir einarða baráttu
gegn kommúnistum, einkum
kínverskum, méð því að senda
sem flesta repúblikana í þing.
Þegar. atkvæði vpfu talin kom
í ljós, að margir í hópi þeirra
demókrata sem glæsilegasta
sigra unnu höfðu einmitt vítt
stríðshótanir Eisenhowers og
Dullesar við Kína.
17ini verulegi sigurinn sem
" repúblikanar unnu undir-
TÍÐtNDl
strikar ósigur flokksforustunn-
ar. í New York var Nelson
Rockefeller kosinn fylkisstjóri
með miklum meirihluta eftir
að hann hafði neitað að leyfa
Nixon að koma fram á fram-
boðsfundum sínum og mótmælt
opinberlega árásum Eisenhow-
ers á verkalýðsfélögin. Rocke-
feller, sonarsonur eins harð-
svíraðasta milljónara sem
Bandaríkin hafa alið, hét á
frjálslynda og umbótasinnaða
kjósendur til fylgis við sig.
Stjórnmálafréttamenn 'telja að
þar sem hann er haíi Nixon
fengið skæðan keppinaut urn
forsetaframboðið fyrir repúblik-
ana 1960. Eftir kosningamar
eiga demókratar mörg forseta-
efni, öldungadeildarmennina
Kennedy, Symington, Johnson
og Muskie, fylkisstjórana Myn-
er, Mennen og Brown og svo
auðvrtað Adlai Stevenson, sem
talinn er hafa hug á að fara
í framboð í þriðja skipti. Eft-
ir úrslitin í þingkosningunum
á dögunum þykja allar horfur
á að demókrati taki við for-
setaembættinu þegar Eisen-
hower haltrar út af sviðinu.
M.T.Ó.
Minningarorð
Æskulýðssíðan
Framhald af 7. síðu.
þeirra heimili við góða umönn-
un síðustu tvo áratugina.
Guðfinna mun verða flestum
minnisstæð, sem kynntust
henni, fyrir glaðlyndi hennar
og órjúfandi frýggð ' vi'ð v'irii
og vandamenn.-'
Eftir að aldurinn færðist yf-
ir hana, var það hennar mesta
ánægja að prjóna fagrar flíkur
á barnabörn sín og börn vina
sinna, og var það stór hópur.
Kom þar fram listfengi hennar
í frágangi og samsetningu lita,
svo vakti undrun og aðdáun
þeirra er sáu.
Guðfinna hefði orðið níræð á
sumri. komandi og bar hún
gæfu til að halda sínu andlega
þreki fram á síðustu stund.
Með Guðfinnu er góð kona
gengin. Blessuð veri minning
hennar.
Frændkona.
Með andláti þessarar háöldr-
uðu konu varð vissulega enginn
héraðsbrestur, svo hljóðlátur
og fyrirgangslaus var hinn
langi vinnudagur. Þó munu
þeir eigi allfáir, er skynja nú
sæti hemnar autt og finna
betur en áður hver vinur hún
var í raun.
Undirritaður, sem um langt
skeið, allt frá bernsku, naut
handleiðslu hennar og móður-
legrar umhyggju, á jafnvel
erfitt með að gera sér þess
grein að þessi góðvættur í l'ifi
hans sé horfinn honum að fullu,
eins og tilvist hennar væri
sjálfsagður hlutur, hafin yfir
allan forgengileik. — Slík börn
getum við verið á fullorðinsaldri
í gáleysi okkar gagnvart þeim
sem við höfum þegið mest af
og gáfu án þess að hugsa um
endurgjald í fullkomnu sjálf-
gleymi.
Guðfinna Gísladóttir var
barn alþýðunnar og fór eigi
varhluta af margskyns örðug-
leikum sem vínnandi fólk ís-
lands hlaut við að stríða kring-
um aldamótin síðustu. — Hún
missti mann sinn frá ungum
börnum og nokkru síðar elzta
sön sinn undir tvítugsaldri.
Þessu andstreymi mætti hún
eins og sannri hetju sæmdi var
börnum sínum frábær móðir—■
óg uppskar langt og bjart sevi-
kvöld í hópi hraustra og ham-
ingjusamra afkomenda.
Slík móðir, sem hún var börn-
um sínum, er að sönnu vand-
fundin fyrr og síðar. Þó vita
kunnugir að móðurhjarta henn-
ar voru ekki takmöi’k sett við
útidyr heimilisins. Gætu ýmsir,
sem þá voru fátæk börn í ná-
grenni ekkjunnar á Lindargötu
7 (og síðar 8) borið því vitni,
— og má af líkum ráða hvort
þar hefur að jafnaði verið gnótt
• fyr-ir í búi á þeim árum.
,Við systurbörn hennar mætt-
um nú minnast þess .af skiln-
ingi hvað hún var heilsulitilli
systur sinni með stóran barna-
hóp, hve fjarri henni það var
í örlæti hjarta síns að greina á
milli sinna barna og hennar,
— við megum minnast þess nú
hvílíkt athvarf og skjól hún
var okkur síðar móðurlausum
í vorhretum lífsins — þegar
mest var þörf sannrar um-
hyggju.
Um Guðfinnu verður ekki
aðeins sagt, eins og Bergþóru,
að hún hafi verið drengur
góður, ekki heldur það eitt, að
hún hafi verið góð og vönduð
kona í hvívetna, hún var þrek-
kona í óvenju víðtækri merk-
ingu orðsins. Frá henni
streymdi kraftur og hjartahlýja
sem entist lengi. — Við hlið
hennar urðu þung spor léttari,
og fátt andstreymi var þá svo
þungbært að ekki sæi til rofa
í fylgd hennar. Svo styrk var
móðurleg hönd þessarar konu.
— Engan veit ég að starfslok-
um heiðurs verðari, engan betur
að hvíldinni kominn en hana.
Jón Rafnsson.
Framhald af 4. síðu.
að máli er Gunnlaugur Gísla-
son nemandi í ketil- og plötu-
smíði, og lætur hann vel yfir
iðgnrein sinni, enda þótt hún
útheimti mikið líkamlegt erfiði
og talsverð óhreinindi.
— Við fáumst t. d. við að
smíða ýmsa stóra hluti í skip
og gerum við eimkatla í skip-
um, og þessu fylgir mikil vinna
með logsuðutækjum —, segir
Gunnlaugur, er við spyrjum
hann um þessa iðngrein, sem
við erum heldur fáfróðir um.
Og hvernig eru kjörin við
námið ?
— Þessi grein er aðeins
kennd í Stálsmiðjunni og
Landssmiðjunni og nemar fá
yfirleitt verkamannakaup.
— Hvað er nú aðal náms
greinin hjá þér hérna í skólan-
um ?
— Hjá okkur í 4. bekk eru
þannig góða æfingu í fræði-
kenningu fagsins.
I kennslústofunni eru nemar
önnum kafnir við að leysa verk-
efni sín og kennarinn gengur
á milli borðanna og leiðbeinir
þeim. Hann gefur sér þó tíma
til að sýna okkur nokkur
kennslutæki, og við fáum að sjæ
viðnáms-mælitæki og lítinn raf-
mótor, sem notað er í kennslu-
stundum, en þess ber að geta
að í skólanum er sérstakt verk-
stæði fyrir rafvirkjanema, þar
sem þeir fá margháttaða verk-
lega æfingu. Við kennsluna eru
einnig notaðar skuggamyndir
og kvikmymdir.
Við eitt teikniborðið situr
Bjarni Ásmundss., 19 ára gam-
all rafvirkjanemi niðursokkin
í verkefni sitt. ! 1
— Við fáum grunnteikning-
una af húsinu og svo teiknum
við raflögnina í húsið að
fullu, og hér t.d. bæði í
fagteikningar aðalgreinin. Það i hæð og ris ■—, segir Bjarni og
eru 20 tímar í teikningu á viku.
Við bregðum okkur inn í
eina kennslustofuna og þar er
Jón Sætran að kenna rafvirkja-
nemum>, fagteikningu. Hann
skýrir okkur frá fyrirkomulagi
kennslunnar í þessari þýðing-
armiklu grein iðnnámsins. Nem-
endur fá í hendurnar grunn-
myndir af húsum og síðan
verða þeir að gjöra svo vel og
teikna raflögnina í húsið. Raf-
virkjanemar fá mörg erfið
verkefni að leysa, Jón Sætran
segist t.d. gjarnan fá þeim það
verkefni að leita sér upplýsinga
sjálfstætt um einhverja rið-
straumsvél og lýsa henni með
eigin orðum, og fá nemar
bendir á snotra teikningu,, sem
liggur fyrir framan harin á
borðinú. 1 '
— Hvað er nú erfiðasti þátt-
ur iðnskólanámsins, spyrjum
við ?
' — Fagteikningarnar og raf-
fræðin taka langmestan tíma
hjá okkur í 4. bekk, enda mik-
ilvægustu greinarnar.
— Hvað áttu langan tíma
eftir við námið?
•— Eg lýk nú við Xðnskól-
ann í næsta mánuði, en eftir
því sem maður lærir meira,
kemst mað|r að því, hvað mað-
ur á enn mikið ólært.
— Þú hyggur sent sé á
framhaldsnám ?
-— Já, það er takmark mitt,
ef efni og aðstæður leyfa.
Faiigclsismálin óviðunandi
Monty biðst
afsökunar
Montgomery markskálkur
hefur skrifað brezka sendi-
herranum á Italíu bréf og
lýsir þar yfir að sig taki sárt
að hafa sært tilfinningar ít-
ala með ummælum um her-
mennsku þeirra í sjálfsævi-
sögu sinni. Segist Montgom-
ery hafa viljað það sagt hafa,
að ítalir hafi ekki barizt af
neinni hreysíi í heimsstyrjöld-
inni síðari, vegna þess að
þeim hafi verið stríðið á móti
skapi og vopn þeirra léleg.
Montgomery klykkir út með
því að sér sé vel kunnugt um
að nú standi ítalski hermað-
urinn engum að baki.
Framhald af 12. síðu.
asta hátt. Fangar gera verkfall
eða annan samblástur gegn yfir-
boðurum sínum. Fangi fremur
sjálfsmorð og annar finnsí ör-
endur í k’efa sínum. Á þessa
leið eru fregnirnar. Af þorra
fanganna fara þó engar sögur,
Þeir koma í fangelsin og fara
þaðan, koma aftur og fara, og
þannig áfram á meðan kraftar
þeirra endast. Hver fangelsisvist
gerir þá að örlítið verri mönn-
um en þeir voru áður“.
Brýn nauðsyn úrbóta
Og ræðu sinni, sem birt verður
í heild í næsta blaði, lauk Al-
freð Gíslason á þessa leið:
„Bygging nýrra fangastofnana
er vafalaust brýn nauðsyn, en
hitt er þó sízt ónauðsynlegra, að
hæfir starfskraftar tengist þess-
um stofnunum. Það vill of oft
gleymast, að húsakynnin ein á-
kveða ekki gæði stofnunar, þar
veltur eins mikið og raunar
meira á hæfni starfsfólksins.
Við eigum vafalaust ágæta
fangaverði, en okkur vantar
lækna, sálfræðinga og ármenn
til starfa í fangelsunum. Fyrir
þessu öllu, húsakynnum og hæfu
starfsliði, verður að sjá, ef vel
SENDISVEINN
Sendisveinn óskast nú þegar. Vinnutími
írá klukkan 7,30—12.
HÖÐVILJINN. sími 17500-
á að takast.
Nefnd sérfróðra manna þarf
að kynna sér ástandið, eins og
það er, og gera síðan tillögur
um, hvernig bezt verði úr bætt.
Þetta er það sem við leggjum
til í þingsályktunartillögu þeirri,
sem hér liggur fyrir“.
Fleiri sjónarmið
Er Alfreð hafði lokið máli
sínu, kvaddi Ólafur Thors sér
hljóðs. Kvað hann flutning
þingsályktunartillögunnar góðra
gjalda verðan, en sér virtist
tillögumenn hafa aðeins eitt
sjónarrnið í huga er rætt væri
um nauðsynlegar endurbætHrr í
þessum málurn, sem sé betrunar-
sjónarmiðið. Fleiri sjónarmið
kæmu þó vissulega til greina.
M.a. væri ástandið í fangelsis-
málunum hér á landi orðiii svo
alvarlegt, af íslendingar yrðu að
fara að gera upp við sig, hvort
þeir teldu að dómur eirrn út af
fyrir sig væri nægileg refsing
eða ekki. Ræðumaður minntist
síðan á unga manninn, sem
sleppt hefði verið lausum, eftir
ítrekuð strok úr fangelsi og
uppivöðslu, og taldi að þar
hefði verið skapað hættulegt
fordæmi. Einnig drap Ólafur
á hversu varasamt værf, að setjá
unga menn til vistar í fangelsi
með eldri og forhertari afbrota-
mönnum. Tók hann undir um-
mæli Alfreðs Gíslasonar að á-
standið í fángelsismálumuri' hér
væri orðið óviðunandi og brýn
þörf fyrir athugun þeirra.