Þjóðviljinn - 28.01.1961, Blaðsíða 7

P), —, ÞJÓpyiLJINJf. — Laugajda^i;r 28. jajipar 1.961 -
a«mgggUga!i!AB

þiömnuiHN
Útgefandi: Samelningarflokkur alþýðu — Sósíallstaflokkurlnn. —
' Ritstjórar: Magnús KJartansson (áb.), Magnús Toríl Ólafsson, Slg-
urður Quðmundsson. — Préttaritstjórar: ívar H. Jónsson, Jón
Bjarnason. — Auglýslngastjóri: Guðgeir Magrússon. — Ritstjórn,
afgreiðsla. auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Síml
17-500 (5 línur). - Askriftarverð kr. 45 á mán. - Lausasöluv. kr. 3.00.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
■.vAv/.v/.v;
Allsherjaratkvæðagreiðsla
um lífskjör verkamanna
dag hefst stjórnarkjör í verkamannafélaginu
1 Dagsbrún, og í sam.bandi við þser kosningar
« stendur mjög sérstaklega á. Dagsbrún hefur fyr-
cE ir nokkru lagt fram kröfur sínar til atvinnu-
‘eS rekenda og viðræður eru þegar hafnar, þannig
að stjórnarkjörið er beinn þáttur í kjarabarátt-
unni og úrslit þess munu hafa hin mestu áhrif
á þróun mála á næstunni. Þetta kemur greinilega
í ljós af málflutningi ríkisstjórnarbiaðanna um
Dagsbrúnarkosningarnar; þau ræða fyrst og
fremst kröfur Dagsbrúnarmanna um bætt kjör
og gera sér auðsjáanlega vonir um að helzt verði
staðið gegn þeim ef B-listanum tekst að safna
um sig einhverju fylgi.
■ií
m
rtí.
m
;F
iir
..Ítr1'
í§n
:?rt
■íB
'57'erkamenn í Dagsbrún eru því í svipaðri að-
' stöðu og þjóð sem verður fyrir stórfelldum
sameiginlegum vanda, náttúruhamförum eða
árás. Þjóð sem þannig er ástatt fyrir bregzt
við vandanum með því að þoka sér saman, fella
niður allar deilur um smávæglegri efni, fresta
tí- ágreiningsatriðum þar til hinn sameiginlegi
vandi hefur verið leystur. Á sama hátt þurfa
cíi Dagsbrúnarmenn að snúast við vandamálum sín-
: um. Ekkert er eðlilegra en að þá greini á um
margt, stjórnmál, félagsmál og annað, en þær
deilur mega aldrei verða til þess að veikja hinn
ri sameiginlega sóknarmátt á úrslitastundum. Þeg-
Á, ar komið er að beinum átökum við atvinnu-
i[E; rekendur — eins og nú — þurfa Dagsbrúnar-
?:£? menn að eiga einn hug og einn vilja.
Jfllj Otjórnarkjörið í Dagsbrún er þannig í raun og
veru allsherjaratkvæðagreiðsla um kjaramál-
;rj| in. Verkamenn eru spurðir að því hvort þeir
telji sig eiga rétt á kjarabótum: verðlækkunum
ef stjórnarvöldin fást til að framkvæma þær,
annars kauphækkunum til þess að vega upp
dýrtíðina. Verkamenn eru að segja álit sitt á
því hvort þeir eigi, eins og stéttarbræður þeirra
í öðrum löndum, rétt á styttingu vinnuvikunn-
ar í 44 stundir, þannig að ekki verði unnið eft-
ir hádegi á laugardögum. Verkamenn eru að lýsa
afstöðu sinni til þess hvort þeir eigi rétt á að
fá greitt vikukaup, þannig að sama greiðsla
komi fyrir allar vikur ársins. Og á sama hátt eru
verkamenn að taka afstöðu til allra annarra
réttarmála, smárra og stórra, sem felast í kiöf-
um Dagsbrúnar.
H5Í
m
Síi
•5r.
r.ii
li|i
iiíi
I
I
'SS
■yf

Jkessari allsherjaratkvæðagreiðslu verður að
sjálfsögðu veitt mjög nákvæm athygli. At-
vinnurekendur munu telja hvert það atkvæði
sem B-listanum er greitt stuðning við sig og
hvatningu til að standa fast gegn kröfum Dags-
brúnarmanna. Á sama hátt mun fylgi A-listans
færa þeim heim sanninn um samheldni og ein-
hug verkamanna í Reykjavík. Raunar má segja
að verkamenn eigi þess kost að tryggja réttlætis-
kröfum sínum fullan framgang með afstöðu
sinni í dag og á morgun; verði sú afstaða nógu
ljós og eindregin, munu atvinnurekendur þegar
fúsir til að semja um réttlætiskröfur Dagsbrún-
armanna án þess að til átaka komi. — m.
Við stjórnarkjörið í
Dagsbrún er nú að ger-
ast þau tíðindi í sögu fé-
■t~j lag'sins að Hannes Step-
nr hensen lætur af formanns-
ffil störfum og tekur að sér
«;j léttara stax*f í stjórninni.
é Þessi breyting á starfs-
skiptingu stjórnarmanna í
Dagsbrún er gerö sam-
kvæmt kröfu Hannesar
sjálfs, en fi*á því í marz
í fyi'ra hefur harm ekki
getað unnið nema að tak-
mörkuðu leyti sökum van-
heilsu, — og Hannes Step-
hensen er þarrnig skapi
farinn að vilja ekkert.
verk gera hálft, og geti
hann ekki sinnt formanns-
störfum með fullum starfs-
ki’öftum fæst hann ekki
til aö sitja í formanns-
sætinu.
Hannes Stephensen á
yfir aldai’fjói'ðungs stai'fs-
sögu að baki í Dagsbrún,
því þegar Héðinn Valdx-
marsson var. formáður fé-
lagsins átti hann sæti í
trúnaðairáði Dagsbrúnar
um nokkurt árabil. Og
Hannes var í þeim góðra
manna hópi, sem undir
formennsku Sigurðar
Guönasonar tók við for-
ustu og stjórn Dagsbrún-
ar árið 1942 og hóf hana
upp ur hinni mestu nið-
urlægingu er aftm’haldið
hafði sökkt henni í. Vara-
formaður Dagsbrúnar var'ö
Hannes 1944 og gegndi því
starfi þar til hann tók við
formennskunni af Sigurði
Guðnasyni áx’ið 1954 og
hefur gegnt
starfi síðan.
Hér skal - ekki frekar rak-
inn starfsferill Haxinesar
Stephensens í Dagsbrún,
þessa trausta og eins
giftudrýgsta starfsmanns
og formanns er Dagsbrún
hefur átt, því-það er langt
frá því að Hannes sé að
láta af störfum í Dags-
formanns- brún, þvert á móti verður S
hann áfram í stjóm og
starfsmaður félagsins, svo =
Dagsbrúnaimenn mxmu á- |
fram njóta
— ÍMiagardagufÍ28.jáhúar 1961 -- ÞJÓÐVILJÍNN —"(7
| SH hefur bundnar 140 millj. erlendis

, „ . Framhald af 12. síðu. harðri mótspyrnu afturhalds-
starískraita5 • s. i
E svar var að engir peningar i:«, og verkalýðshreyfingin
hans eftil því sem heilsa = væru til, Og ekki væri hægt ^ hefði stuðlað að því að nýir
og SÚ er I að hækka kaupgjaldið sem ml markaðir unnust fyrir hinn
hans leyfir,
einlæg ósk
Dagsbrúnai'- E er aðeins 85% á við það sem stóraukna fiskiflota. Sú verka-
manna að Hannes endui'- E greitt var fyrir 15 árum. j lýðshreyfing sem nu talar við
heimti
fyrst.
heilsu sína
Qjj Hannes Stephensen heitir á D agshránarmenn
sem ^ íslenzkir auðmenn og at- (atvinnurekendur um kaup sitt
= vi: aurekendur verða að venjá ! á því kröfu á að he:<ni sé sýnd
E sig af slíkum hroka og ósvífni fyllsta kurteisi og tillitssemi.
E í samskiptum við verkalýðs-
E hreyfinguna, sagði Einar Það + stöðvanir atvinmirekenda
tr4
nn
æx
5H
03,
►—1-A.
n
Kl£
ii3
iEI
tt*
3£

tiH
Þjóðviljinn hitti Hannes að
máli um stjórnarkjörið sem
fram fer í Dagsbrún í dag
og á mcrgun.
— Það eru íöluverð sæta-
skipti hjá ykkur nú í stjórn-
inni, Hannes, en það eru all-
ir hinir sömu og áður í
stjórninni ?
-— Já, svarar Hannes, það
er ný verkaskipting innan
stjórnarinnar og orsökin til
þess er að heilsan er ekki í
lagi hjá mér. Dajgsbrún er
aldrei í vandræðum með að
skipa málum sínum og starfs-
kröftum eins og bezt gegnir
hverju sinni.
Þessi breyting var gerð eft-
ir ákvörðun minni og beiðni,
en eins og félagsmenn vita
ælla ég samt ekki að fara úr
stjórninni heldur vinna áfram
fyrir félagið eftir því sem
heilsufarið leyfir.
— Þið hafið margir unnið
lengi saman í stjórninni og
verið samhentir.
— Já, starfið innan Dags-
Ilannes Stephensen við skrifborð sitt í skrifstofu Dagsbrúnar.
brúnar á okkar tímabili hefur
verið þannig að þar hefur
ævinlega verið samhent og
einhuga forusta að starfi, og
ég tel að félagsmenn geri ekki
mikinn greinarmun á því í
hvaða sæti þessi eða hinn er
meðan þessir sömu menn
vinna saman.
Þann mann sem nú fer í
formannssætið, Eðvarð Sig-
urðsson, er alger óþarfi að
kynna fyrir Dagsbninarmönn-
um, hvorki í sijói'n né við
samningabcrð, né neinum öðr-
um vettvangi er fé)aginu við-
kemur. Þar hefur hann ein-
att verið sá niaður sem við
í félagsstjórninni böfum
stundum beitt tsl hinna erfið-
ustu verka og hefur hann
Ieyst þau af hendi með mik-
illi prýði. Þetta voit ég að
Dagsbrúnarmenn vita á sama
hátt og ég.
— Þú og Eðvarð voruð
báðir með Sigurði Guðnasyni
þegar Dagsbrún var hrifin úr
höndum og niðurlægingu
E er íslenzk alþýða sem hefur
= þrælað haki brotnu til að
= byggja upp landið og skapá
= auðinn. En það sem verkamenrí
E bera úr býtum fyrir 8 stuuda
= vinnudag er 48 þúsund krónur'
E á ái'i, en hin opirAera hag-
E stofa ríkisins slær þvi föstú
= að fjögra manna fjölskylda
E hurfi 68 þúsund krcnur til að
E 1 ;fr af.
E A.tvinnurekendur hafa haft
E nó'itísk völd í landiru oar ef
E h^r hafa stiórnað svo að þeir
E nú ekki greitt hærra en
íhalds og krata forðum, og = ptíoí, þess kaups sem greitt var
hefur þú ekki lengstaf verið = ]5 árum eru þeir að lýsa
sig pólitískt gjaldhrota,
formaður og varaformaður i
stjórninni.
— Jú, þetta er 19. starfs-
árið mit.t í stjórninni og vara-
formaður varð ég 1944 og
formaður síðan 1954.
— Þetta er orðið langt og =
gci.t samstarf hjá ykkur. E
— Já, og þótt þetta séu E
alls ekki kveðjuorð til Dags- E
hrúnarmanna, þá er ekki hægt E
að verjast þvi þegar litið er E
til baka, að margt hefur á =
dagana drifið síðustu 15-20 E
árin, enda Dagsbrún komið E
mjög við sögu á þessu tíma- E
bili. =
S.á sem elxki hefur verið í ~
nánu samsiarfi við Dagsbrún- =
armenn og þekkir þvi ekki =
persónulega þennan kjarna ís- E
lenzkrar verkalýðshreyfingar =
í Dagshrún getur ekki gert E
sér í hugarlimd hve samstarf- =
ið heíur verið glott og hve E
mildð maóur á að þakka þess- E
En atvinnurekendur sem
segja að nú verði kaup ekki
hækkað. segja um leið að allt
megi stöðvast í þjóðfélaginu.
En þessum mör<mim hefur ver-
ið trúað fyrir atvinnutækjum
sínum, af þjóðfélaginu, ríltis-
bankarr.ir hafa lánað þeim
stcfnlán og rekstrarlá’>i Þessir
atvinnurefkendur hcfa ekki efni
á að segia: Eg stöðva atvinnu-
tækin ef verkamen-'i heimta
meira en 85% af þv'i kaúpi
sem þeir höfðu fyrir 15 árum.
-jír Rannsókn nauðsyn
Verkalýðurinn og ísleúúka
ríkið eiga krcfur á hendur
þessum atv: -'nurekendum og
= 1 Þeir ættn þá að hættajþess vsgna leg.g ég hér til að
5 v!* atvínnurekstur og segja 1 stærsta og voldugasta. fyrir-
= veT'kamöni'om að taka við. t.tækið, sem íslenzkir atviunu-
E | r.eke’riur hara með höndum,
= Ferk"ivðshreyflngin fram- Sölumiðstöð hraðfrysrihúsanna,
= faraafljð j sé •trkíð til rannsóíkuar . af
= E!r,°r rakti þnð hv,5mig. ráuhsókuarnefud. sem bessi
vsrka 1 ýðshreyfi uigi n á
E til að stjóma fitvinnu-
Albmgi
"v ntan þ°sa hefði átt, f’ruim-
að ihiuui pt.órfeúdu r>ri-
^’-önnr, atvinnuúfsins á.riu eft-
QtT'íðslokin, bó risið á fpy-
"-'""ío-^nduTu. ha.fi ekki verið
Uor,-rn bcð þeir báðu ttra
t—ufnirarn befra.r þe:Tn varu
dip.siItona.rav je-t verka-
1 JV*uhT«,Trfi.nsfin hí'fði knúið frora
r-i„rmn„u skiuastólsins. VÚla-
vorirsTniðia, hrátt fyrir t.rú-
’ a’viunurek°rda. Verka-
,’’-s"v"’evfi'>-.igin hafi haft for-
um útvenun lána með
'' "-"n vöxtum til laugs tíma,
í ge.'gu lögin um Stofu-
hátfv’rta ]
sagði E'nar.
ú-'ijdeild skipar,
1 píðorí hluta ræðu sinvar
Ivst.r FJuor hruum miklu uru-
pvifi’Tn S öl umi ðst.ö ð va.r Ivað-
frvst.',b,'1ranua erleúdis, osr hin-
,—, vofnrHmu söh’fvrirt.ækium
i 'Ronf’"n'kin-,, -tv, Rretlaudi og
X-TnltaTT>n pp.m ihúu hefnr koruið
á fót. Svo rnnrnt væri á huldu
nm rek.stur að ðlhwn
vmri tf-n-v hpzt.ii að málum
PKin—.;>\ctafTvariunar yrði kom-
ið á }i ■v'r'i’nf,
TTmri»5n-t(ui var fr,estnð í
miðT-i cíðari ræðu Einars Ol-
Framh. á 10. s'ðu E ,im:><Ta5irl SÍ«v?»mitve5fSÍT7R P'PPTl iPrP!Ír<2C'vr»r*r.
fei ............................................................................................................................immmmimm...........................iiiimni..........miimmmmmmmmmmmmimmmm
iB
I-JLuer

Sveinafélag húsgagnabólstr-
ara er 39 ára í da.g, stofnað
[jjj 28. jaií,. 1931. Stofnendur fé-
irt lagsins voru níu talsins.
r Þá var enn ekker.t fast
s
heiti til á íslenzku um starf
bólstrara og mun hafa verið
eitthvert stapp með nafnið
til að byrja með. Guðmundur
Finnbogasom mun hafa ver-
ið hcfundur þess að nefna
starf þessara maniua bólstrun
og starfstéttina bólstrara.
Síðan heitir félagið Sveinafé-
lag húsgagnabólstrara.
Formaður félagsins er nú
Þorsleinn Þórðarson og bað
ég hann í fyrrakvöld að segja
g lesendum Þjóðviljans ofurlítið
frá félagi sínu.
— Stofnendur félagsins
voru 9. Aðalhvatamaður að
stofnun þess og fyrsti for-
maður þess var Ragnar Ólafs-
son. Hann vinnur nú sjálf-
stætt í sambandi við hús-
gagnaveúksteði annars manns.
Hálfu eða einu ári eftir
stofnun félagsins var sam-
:ar,
><
EÍB
i
Irt w%
gf
EHi
nrc
II
JTTTS
3pl
þykkt að taka nemana í iðn-
inni í félagið sem aukafélaga
og var ég þá einn af þeim.
Mig minnir að félagsmenn,'
'teldust eftir þá aukningu
'12—14.
— Hvenær gerðuð þið
fyrstu kjarasamningana ?
— Það mun hafa verið 1933
eða 1934 sem fyrstu kjara-
samningar okkar voru gerðir
við meistarana. Um svipað
'leyti .eða seinna gengum við í
Alþýðusambandið og voru þá
töluverð átök um kjörin, og
komumst við þá 'í lægri iðn-
aðartaxta, og fylgjumst svo
með þeim til 1941.
Það hafði alltaf verið smá-
vegis álkvæðisvinna við bólstr-
un, en engir samningar um
það. Danir þeir sem við lærð-
vinnu og var mikið rætt um
um af voru vanir ákvæðis-
'þetta atriði í félaginu í nokk-
ur ár og voru fyrstu ákvæð-
isvinnusamningar okkar gerð-
ir fyrir 1947 og tveim til
þrem árum siðar unnu flestir
bólstrarasveinar eftir þeim.
Við munum vera fyrsta iðn-
félagið sem tókum upp á-
kvæðistaxta.
— Hefur ekki fjölgað veru-
lega í starfsgreininni og fé-
laginu undanfarið?
— Jú, það hefur fjölgað
mikið. Á árunum frá 1935—
1940 voru kringum 35 svein-
ar í félaginu, en síðan 1954
hefur þeim fjölgað upp í 60.
-— Hefur vinna við húsgögn
aukizt svona gífurlega?
— Já, þetta sýnir einmitt
hve eftirspurnin hefur auk-
izt eftir húsgögnum, og þó
ekki fyllilega, því með nýj-
ustu aðferðum getum við
framleitt miklu meira en áð-
ur á sama t'ima.
Þeir sem byrjuðu búskap á
árunum 1930—1940, krepptr
árunum, keyptu sér venjulega
breiðan dívan, borðstofuborð
og nokkra Stóla, oftast birki-
stóla. Nú stritast menn við
að kaupa heil horðstofusett
sem kosta frá 8—15 þús. kr.
— Telur þú nægilega marga
vinna við húsgagnaiðnaðinn
til að fuilnægja inimnlands-
þörfinni,
— Já, það 'hygg ég vera.
— Hér er landlæg ótrú á
innlendum iðnaði, en þeir eru
líka margir sem telja íslenzk
liúsgögn jafnast á við fram-
leiðslu þeirra sem fremstir
standa í þessari grein, Dana.
Á það bendir líka það, að nú
stendur til að fara að keppa
með íslenzk húsgögn á erlend-
um markaði, — eða er það
ekki rétt?
— Jú, svarar Þorsteinn,
það hafa verið myriduð sam-
tök um útflutning húsgagna,
og mun aðallega eiga að
flytja þau til Ameríku. Mér
fvndist þó liggia beinna við
að framleiða fyrst 'f.vrir inn-
lenda aðila í stað þess að
þeir fl.yttu inn húsgögri.
— Já, hvernig er það, nú
er verið að bvgg.ia stórt hót'
el og víst kvikmyndahús líka
-— eiga að vera íslenzk hús-
gögn í beim?
— Eg veit ékki til þess
að þeir hafi gert. pantanir í
slík húsgöaTi hér, en það
hlyti að fréttast. því ég 'held
ekki að nebn húsgagnafram-
leiðandi hér gæti annað slíku
verki einn svo það yrðu fleiri
að sameinas't um það.
— En snúum aftur að að-
abfélagsmálimum ykkar.
—- AðalfélagStmálin hjá
okkur, svarar Þorsteini’i, hafa
vitanlega verið kaupgjalds-
málin. Annað aðalmálið hefur
verið að halda iðninni á sem
hæstu gæðastigi og að sem
minnst væri af fúski í þessari
framleiðslu.
Þá höfum við síðustu 5—6
árin safnað drögum að sögu
bólstrarastarfsh’is hér á landi.
Það voru söðlasmiðir sem
fyrstir fengust hér við hús-
'gagnabólstrun. Þeir unnu við
að klæða hnakka og fengust
þá jafnframt við að klæða
stóla. Jó”atan Þorsteinsson
er t.d. söðlasmiður Ham fór
ut.an um aldamótin og fékk
þá áhuga fyrir bólstrun. Fékk
hann danskan svein 'í ihús-
gagnabólstrun, Axel Memi-
holt hingað u"p. Jórntan
hafði þá söðlasmíðaverkstæði
og 3 lærlinga, Kristinn Sveins-
son var einn þeirra. Mein-
holt kenndi þeim húsgagna-
bólstnmi, þeir voru fyrstu
íslenzku húsgagnabólstraram-
ir. Síðan fékk annar söðla-
smiður dansötan bólstrara og
hóf húsgagnabólstrun. —
Alls munu um 140 menr:i hafa
lært hér bólstrun.
— Og nú hafið þið fengið
húsnæði fyi’ir félagsstarfsemi ?
— Já, nú á afmælinu höf-
um við fcngið sæmilega góða
skrifstofu í Skipliolti 19, sem
við höfum í félagi við hús-
'gagnasmiðina.
í gærkvöldi hcfðu bólstrar-
ar hóf í Tjarnarkaffi í til*
efmi af 30 ára afmæli félags*
ins. Þorsteinn Þórðarson
flutti afmælisræðuna og Ás-
grímur P. Lúðvíksson formað-
ur meistarafélagsins flutti
ávarp fi-á félagi s'inu til
sveinafélaigsins. Auk þess var
þar ýmislegt til skemmtunar.
Þjóðviljíni:<i óskar bólstrur-
um til hamingju með 30 ára
afmæii félagsins. J. B.
TT ©feúi
Stjóm Sveinai'élags húsgagnabólstrara. Siljandi Þorstieiim
Þórðarson formaður (t.v.), Bjarni Háltonarson ritari. Stand-
andi Halldór Ölafs.son gjaldkeri (t.v.), Kristján Sigurjónsson
varaformaður.
í fyrrinótt var framið inn-
brot í Selásbúðina á Selási og
stolið allmi'kiu af tóbaki eða
um 50 pakkalengjum ,af sígar-
ettum, um 70 pökkum af reyk-
tóbaki og öðru eins af vindla-
pökkum.