Þjóðviljinn - 09.02.1961, Blaðsíða 12

Koina stórveldiii sér saman um
lausn á deilunum í Kongó?
Fimmtudagur 9. .febrúar 1961 — 26. árgangur — 33. tölublað.
nýja l>róun í máluni Kongó sem sagt er frá á öðrum stað hér á síðunni á rót síiia að
í’ekja til lundar Afríluiríkjanna sem haldinn var í Casablanca í síðasta mánnði, en þar voru
homar fram þær kröfur sem hin nýja stjórn Ban.daríltjanna liefur nú fallizt á. — Myndin
■cr tekin þegar Múhameð Marokkókonungur (t.h.) setti fundinn.
ALGER STDÐVUN BÁTA Á
SUÐVESTORLANDI HAFIN
Þó nokkrar horfur virðast nú
vera á því að s-órveld'n, og þá
■rst og fremst Bandarikin og
'ovétríkin komi sér sainan um
!ausn deiluniáianna í Kongó.
Fulltrúar þessara tveggja ríkja
: iá SÞ, þeir Stevenson og Sorin,
hafa rætt um Kongómálið og
úrðast líkur á að samkomulag
■ :kist. Verði úr því er það því
ð þakka að hin nýja ríkis-
-tjórn Bandaríkjanna vlrðist
:etla að taka aðra aíslöðu til
málsins en hin fyrri.
Kennedy forseti hefur þann-
ig m.a. lagt til að Lúmúmba for-
sætisráðherra og ráðherrar í
stjórn hans verði látnir lausir,
en þjóðþing landsins verði kvatt
saman. Þetta hefur jafnan ver-
ið kraia Afríkuríkjanna sem Sov-
étríkin hafa stutt. Þá vill Kenn-
ed.v einnig að allir belg.'skir rík-
isborgarar hverfi burt úr Kongó.
svo sem Öryggisráð SÞ hefur
hvað eftir annað samþykkt. Þá
leggur Bandaríkjástjórn til, í
samræmi við tillögur Hammar-
skjölds, framkvæmdastjóra SÞ.
að allir herir í Kongó verði af-
vopnaðir.,
nú eru í franska ríkjasamband-
inu haá óskað efltir frestun
^eðan þau kynntu sér nýjar
leiðir til lausnar deilunni.
Kasavúbú skipar nýja stjórn
Augljóst er að núverandi ráða-
mönnum í Leopoldville lízt ekki
á blikuna. Tilkynnt Var þar i
gær, að Kasavúbú forseti myndi
þá og' þegar skipa nýja rikis-
stjórn ? stað stjórnarnefndar
Mobútús ofursta. Forsætisráð-
herra'hennar yr.ði Ileo, sem var
íorsætisráðherra i stjárn Kasa-
vúbús sem- valt úr* 1 sessi þegar
Mobútú tók við völdum i sept-
ember. Ýmsir menn Mobútús
munu þó eiga að fá sæti í þess-
ari nýju stjórn, þ.á.m. „utan-1
rikisráðherrann“ Bomboko,
Belgaleppurinn Tshombe i Kat-
anga hamaðist i gær gegn til-
lögum I-Iammarskjölds um af-
vopnun allra herja í Kongó og
sagði að menn hans myndu
aldrei iáta af hendi vopn sín.
Belgar hafan tillögum
Wigny, utanríkisraðh. Beigíu,
sagði á fundi utanr.'kismála-
Á miönætti í nótt liófst
verkfall yfirmanna á vél-
foátum í öllum verstöövum
Við Faxaflóa, og- er þá vél-
'bátaflotinn á Suðvestur-
fandi algerlega stöövaöur
vegna vinnudeilna.
Verkfall yfirmanna á bátun-
itm á Suðurnesjum hófst í fjrrri-
Svir strax
krafa Brefa
,í umræðum í neðri deild
i>rezka þingsins í íyrrakvöld vék
Wall þingmaður að íiskveiði-
c'eilunni við íslendinga og ságði
E»ð nú gætti vaxandi óþolinmæði.
Gpdfaer aðstoðarutanríkisráð-
iierra sagði að brezka stjórnin
t\efði fyrst fengið ísienzku
stjórnina til að ræða málið í
ágústmánuði. Síðan um jól hefði
Vnálinu lítt þokað áleiðis þrátt
íyrir eftirrekstur brezku stjórn-
arinnar. Bretar Iegðu nú áherzlu
| á.að fá ákveðið svar frá ríkis-
stjórn íslands innan fávra daga.
■[
Hann sagði ennfreniur að brezka
ístjórnin hefði gert íslenzku
"i Ktjórninni það fullkomlega ljóst
að alvarlegt ástand kynni að
rskapast á koniandi vertíð ef
«kki næfiist samkomulag.
Enginn árangur
Frá því um nón í gær fram
tindir kvöldmát sátu fulltrúar
Vérkalýðsfélags, Vestmannaeyja
á fundi með fulltrúum atvinnu-
rekenda og Torfa Hjartarsyni
sáttasemjara. sem haíði Jónatan
•Hallvarðsson hæstaréttardómara
með sér. Enginn árangur varð á
fundinum, og nýr fundur hafði
ekkj vejcið boðaður í gærkvöld.
nótt, og f’.otinn í Vestmanna-
eyjum, stærstu útgerðarstöð
landsins, hefur verið stöðvaður
frá áramótum.
Fulltniar skipstjóra, stýri-
manna og vélsljóra á bátaflot-
anum sátu á fundi með fulltrú-
um útgerðarmanna og Valdimar
Stefánssyni sáttasemjara til
klukkan hálfsjö i fj'rramorgun,
en enginn árangur varð á fund-
inum og nýr hafði ekki verið
boðaður þegar síðast fréttisl
í gærkvöld.
Á miðnætti í fyrrinótt liófst
verkfall hjá skipstjóra- og
stýrimannafélaginu Vísi, sem
nær yfir Keflavík, Sandgerði
og Grindavík. Bátar fóru á sjó
fyrir miðnætti en stöðvunin
náði til þeirra þegar þeir komu
aftur að landi í gær. Á fé’.ags-
svæði Visis munu vera gerðir
út 80 til 90 bálar.
Á miðnætli í nótl kom
til framkvæmda vinnustöðvun
skipstjóra- og stýrimannafélag-
anna C'Hunnar í Reykjavík og
Hafþcrs á Akranesi, Mótorvél-
stjórafélags Islands og Vél-
stjórafélags Islands. Við það
stöðvast bátar í Reykjavík, á
Akranesi og í Hafnarfirði, en
þar hefst verkfall Skipstjóra-
og stýrimannafélagsins Kára
aðfaranótt laugardagsins. Skip-
stjóra- og slýrimannafélag
Norðurlands hefur boðað verk-
fal! 15. febrúar.
Fundi Öryggisráðsins um
Kongó hefur verið frestað og
sú skýring gefin á frestuninni,
að hin nýju Afríkuriki serrí áð- | belgískir ríkisborgarar
ur voru franskar nýjendur og' burt frá Kongó.
nefndar Belgíuþings i gær að
belgíska stjórnin gæli ekki fall-
izt á tiliögur Kennedys urn að
hyrfu
n t>
Vinnustöðvun hér við Faxa-
flóa cg á Suðurnesjum nær til
allra veiða, bæði vertíðarróðra,
oildveiða og veiða úlilegubáta.
Stjórncrfrumvarp
um námslán
Stjórnr.rfrumvarp um lána-
sjóð íslenzkra námsmanna var
lagt fram á Alþingi í gær, og
fjallar um nýjan sjóð með
þessu nafni er anr.ást námslán
frá ríkinu til stúdenta heima
og erlendis. Frá efnisatriðum
frumvarpsins mun skýrt síðar.
1,2 milljóuir í ríkisstyrk til
Viimuveitendasambaudsins!
Ríkisfyrirtæki hafa á und-
anförnum áratugum greitt
á aö'ra milljón króna til
Vinnuveitendasambands ís-
lands, að því er Emil Jóns-
son skýröi frá á Alþingi í
gær.
Þórarinn Þórarinsson spurð-
ist fyrir um ríkisfyrirtæki sem
væru í Vinnuveitendasamband-
inu og hvað þau hefðu greitt
undaufarin tíu ár til sambands-
ins. Ta’.di Þórarinn óeðlilegt að
rikisfj'rirlæki væru aðilar að
Vinnuveitendasambandinu. Sér
væri kunnugt um að árið 1958
hefði eitt ríkisfyrirtæki, Skipa-
A aðalfundi Verkamannafé-
lagsins Rangæings, sem liaidinn
var í Hellu-bíói si. sunniidag,
voru m.a. samþykktar álykt-
anir, þar sem skorafi er á Al-
þimgi að segja upp hernáms-
samningnum vid Bandarlkin og
livika í engu frá sjálfsögðum
og lífsnauðsynlegum rétti í
landhelgismálinu.
Álykluniti um herstöðvamál-
I f
ið cr svohljoðandi:
„Fundur haldinn í Verka-
mannafélaginu Rangæingur 5/2
1361 skorar á löggjafarþing
það sem n.ú s'tur að segja upp
hinum svokallaða herverndar-
samningi við Bandaríki Norð-
ur-Ameríku og láta ísland
segja sig úr Atlanzhafsbanda-
laginu. Fundurinn lýsir yfir
ánægju með hið þróttmikla
starf hernámsandstæðinga á
siðasta ári og hvetur alla saniia
þjóðfrelsissinna til að licrða
baráttuna, því að þá er sigur-
inn vís‘‘.
Landhelgisályktunin er á
þessa leið:
„Fundur haldinn í Verka-
mannafélaginu Rangæingur
fordæmir harðlega ofbeldi
Breta í landhelgi okkar sem
er annar þáttur síðustu leifa
þeirra nýlendukúgunar sem for-
feður okkar urðu að þola i
margar aldir. Með það í lniga
Skorar fundurinn á rikisstjórn-
ina að berjast geg'n nýlendu-
vcldunum á alþjóðavettvangi
og livika í engu frá sjálfsögð-
um og lífsnauðsynlegum rétti í
landhelgismáliini".
útgerð ríkisins, greiil um
100 000 krónur til sambandsins,
og varla hefðu þau gjöld lækk-
að síðan.
Emil Jónsson félagsmálaráð-
herra svaraði, og hafði haft
þann frumlega hátt að biðja
Vinnuveilemdasambandið um
upplýsingar í svarið, rétt eins
og þetta væri hvergi bókað
hjá ríkisstjórninni sjálfri! Las
hann svör stjórnar Vinnuveil-
endasambandsins yfir þing-
mönnum.
I Vinnuveitendasambandinu
^eru nú þessi ríkisfyrirtæki:
Áburðarsala ríkisins
Landssmiðjan
Allar síldarverksmiðjur
ríkisins.
Skipaútgerð ríklsins
Tiinnnverksmiðjur ríkisins á
Akureyri og Siglufirði.
Hefðu fyrirtæki þessi greitt
til Vinnuveitendasambandsins
árin 1951—1960 að báðum með-
tölilum kr. 1.198.462.66.
Einar Olgeirsson benti á að
samkvæmt þessum upplýsingum
væri tvö stærstu fyrirtæki rík-
isins, Áburðarverksmiðja ríkis-
ins og Sementsverksmiðja ríkis-
ins, ulan Vinnuveilendasam-
bandsins og væru því ekki
skuldbundnar af samþykktum
þess. Hins vegar væri fróðlegl
að fá að vita hvers konar
skuldbindingar ríkisfyrirtækin
sem væru í sambandinu hefðu
gengizt undir.