Þjóðviljinn - 27.05.1961, Blaðsíða 5

Laugardagur 27. ma'i 1961 — ÞJÖÐVILJINN
(5
Portúgalir myrða innfœdda í
saman
SovéÉst|ómiii krefst þess Sam-
einuðu þjóHirnar stöóvi fjöldamoróin
Moskva 26/5 — Sovétríkin
hafa beint mjög* eindregn-
um tilmælum til Sameinuðu
þjóöanna um að gera þeg-
ar í staö nauösynlegar ráð-
Stafanir til þess að hindra
aö nýlendustjórn Portúgals í Portúgala.
Angóla haldi áfram fjölda-
útrýmingum á innfæddu
fólki í Angóla.
Balletimeistari — leikhússijóri
Tass-fréttastofan segir, að eftir ýmsa fréttaritara sína um
Sovétstjórnin hafi lagt til að hina hroðalegustu glæpi sem
nú þegar verði sett á laggirnar portúgðlsku nýlenduyfirvöldin
alþjóðleg nefnd með fulltrúum fremja á blökkufólki í Angóla.
frá Afríkuríkjum til að rann- Portúgalir reyna að loka ný-
saka ástandið 'i nýlendum lendunni til að engar fréttir
; berist þáðan. Blcðin flytja á-
Fjölmörg mikilsvirt blcð í reiðanlegar fréttir um að
Vestur-Evrópu hafa undanfar-. Portúgalir stundi skipulagðar
ið birt samhljóða frásagnir útrýmingar á blökkufólki, 0o
| hafi tugþúsundir innfæddra
~~ verið myrtir, bæði karlar og
konur og börn.
Framhald af 3. síðu
einkaferð. Hann kvaðst þurfa að
tala við ballettmeistara Kruuse
í leiðinni, en hann átti að setja
Sígaunabaróninn upp. Bethke
hótaði þá að fara og koma ekki
aftur ef þetta yrði ekki greitt
og var þá fallizt á það i bili,
en það gengi síðar upp í greiðslu
á samningum á dönsum í óper-
ettunni.
Er hafizt var handa um upp-
setningu Sígaunabarónsins fór
Bethke fram á greiðslu fyrir
kennslu á jeikhreyfingum
söngvaranna og kórsins. Samið
var um það, en þá hafði hann
með greiðslu flugfarsins fengið
800 krónum meir en honum bar
samkvæmt samningi. Hann
fékk þá upphæð þar sem hann
hótaði að hætta annars. Síðar
hótar hann því að hætta að æfa
ballettinn ef hanri fái ekki yfir-
færslu fyrir 2500 sænskum kr.
af kaupi. Landsbankinn gaf
leyfið og bjai-gaði brotthlauþi.
Næst skýrir þjóðleikhús-
stjóri frá ýmsum árekstrum á
æfingum milíi Bethke og leik-
stjórans Sonia Wallenius og er
þjóðleikhússtjóra fannst mælir-
inn fullur rak hann Bethke frá
starfi samkvæmt 28. gr. reglu-
gerðar Þjóðleikhússins, sem er
þannig: ,,Þjóðleikhússtjóri get-
ur á hvaða tíma leikárs sem
er vikið frá starfi með styttri
fyrirvara en um getur í 14. gr.
hverjum þeim leikara eða öðr-
um starfsmanni Þióðleikhússins
er hann hefur ráðið, og sekur
gerist um brot á reglugerð
þessari. Sé um ítrekað brot að
ræða eða stórfellt, má víkja
honum fyrirvaralaust.“
Síðan endar Guðlaugur
greinargerð sína á þessa leið:
,,Ég hefi haft marga tugi er-
lendra listamevna hér í þjón-
ustu Þjóðleikhússins á undan-
fömum 12 árum, sem ég hef
verið þjóðleikhússtjði'i, aldrei
fyrr hefi ég átt í nokkrum erf-
iðleikum með einn einasta. Sam
starfið hefur alltaf verið fram-
úrskarandi gott og snurðulaust
þar til nu við Bethke. Það er
ekki nóg að maðurinn sé góður
listamaður. Bethke hefur sýnt
með dönsunum sem hann hefur
samið og æft í ,,Sígaunabarón-
inn“ að hann er listamaður,
dansarnir sýna listræna sköp-
unargetu hans. Ballettmeistari
sem Bethke hefur áður unnið
hjá, varaði mig við honum, en
of seint. Ekki vegna kunnáttu-
ieysis heldur. vegna skapgalla
1 brezkum anda
hans. Það er ekki nóg að vera Home, ntanríkisráðherra
góður listamaður. Skapgallar Bretlands, er nú staddur í iÉ
Bethke eru svo miklir að óger- .Portúgal. Hann hefur átt þar
legt er að hafa samstarf við viðræður við æðstu valdamenn
hann, enda hleypur hann hér landsins. í gser lýsti hann yfir
fró verki sínu ófullgerðu út af þvf brezka stjórnim liefði
skoðanamun á smávægilegum mikla samúð með Portúgals- ag ]jga að því að við hér heima getum farið að „nota
atriðum. Slíkan starfsmann get- stjórn vegna þeirra atburða
ur Þjóðleikhúsið ekki haft í sem nn gerðust í Angóla. Það
sinni þjónustu, enda þarf það yrði að reyna að finna lausn
þess ekki.“ á vandamálinu, og þar gætu
Bretar hjálpað til því að ný-
lendupóltík Breta og Portúgala
væri byggð á sama grunni.
Sjónarmið Veit Bcthke.
Veit Bethke skýrði frétta-
mönnum svo frá að hann myndi
leita réttar síns í þessu máli.
Hann liti á uppsögnina sem al-
varlegan hlut, þar sem haim
Harðir bardagar
í Angóla geysa stöðugt
harðir bardagar. Eir.u fréttirn-
ar sem berast jafnóðum eru
frá portúgölsku fréttastofunni
Lusitania. Portúgalir auka
stöðugt vonna- og hergagna-
flutriinga sína til nýlendunnar
og sömuleiðis liðsflutninga. í
fréttunum kemur fram að upp-
reismrmenn hafa gert harðar
árásir á her Portúgala. I
sjóinn og sólskinið“, en sumarið er löngu komið suður í álfu.
Myndin er af ítalskri þokkadís að baða sig í Miðjarðarhafú
40—50 sinniim öflugri eld-
flaugar en þeir hafa nú
Til að senda mannað geimíar til tunglsins
— Tunglíerð Kennedys misjaínlega tekið
New York 26/5 — Stórblöð- ] svipað
in í Bandaríkjunum taka mis-
janflega If/ðikap Kennedys
forreta mn að senda mann til
tunglsins eftir tíu ár. Mörg
blöðin fara hinum háðulegustu
fréttum fréttastofunnar kemur orðum um ræðu forsetans.
einnig fram, að Portúgalir Blaðið Chicago Tribune seg-
framkvæma' fjöldaaftökur og jr að það sé löngum háttur
fjöldamorð í stöðugt ríkari otjórnmálaleiðtoga, þsgar þeir
mæli. Allir, sem grunaðir eru eru í vandræðum, að sTá hugs-
um stuðning við þiéðfrelsis- unum fólksins á dreif, leiða
hreyfinguna, eru sviftir frelsi hug þess frá höfuðvandamál-
inu og fá það til að hugsa um
drepnir.
Guðlaugur Kósirkranz
yrði í fyrsta lagi að vernda
listamannsheiður sinn og í
öðru lagi að fá umsamið kaup
greitt, en hann væri ráðinn til
1. júlí sem ballettmeistari, en
brottvikningin væri einkum
vegna uppíærslunnar á Sígauna-
baróninum, sem hann kvaðst
hafa samið um sérstaklega.
Bethke skýrði frá því að
hann hefð'i átt mikinn þátt í
uppfærslu Sígaunabarónsins.
Þjóðleikhússtjóri hefði boðið sér
heim á laugardaginn 20. maí
og þá beðið sig, samkvæmt á-
bendingu sænsku söngkonunnar,
að taka við leikstjórn vegna
annmarka leikstjórans sænska.
Þetta var síðan staðfest daginn
eftir með þeim skilmálum að
Bethke 'eignaði sér ekki heiður-
inn af uppfærsiunni. Hann sam-
þykkti það íúslega. Bethke
kvaðst aldrei hafa forðazt að
ræða við þjóðleikhússtjóra á æf-
ingum og það væri fyrirsláttur,
því hann hefði ailtaf verið í
húsinu. Bethke skellli ekki
skuldinni á sænska leikstjórann,
kvað það alvanalegt að deilur
heildarútgjöldura
Bandarikjamanna fyrir heilt
ár.
Tveir af helztu geimvísinda-
mönnum Bandaríkjanna, Welb
og Drplen, sögðu í gær að
bandarískir vísindamenn t-ækjit
undir þá stefnu JKennedys, að
leggja bæri allt. kapp á að vera
á undan Sovétmönnum að
senda mannað geimfar tiL
tunglsins. Þeir eögðu að vísit
að Bandaríkjamenn ættu langt
í, land með þetta, en það yrðí
eitthvað nýstárlegt og fu'rðu- j reynt, Báðir sögðu þessir vís-
legt. Kennedy sé nú í vand- indamenn, að Sovétríkin ættu
kæmu upp milli ráðandi manna1 ræðum og nú reyni hann að jnú miklu öflugri eldflaugar en
í leikhúsum erlendis, en slíku niála fagra mynd af ferð 'til jBandaríkjamenn, en samt væri
sem hér um ræðir hefði hann tunglsins. Með því mcti dragi: vafamál hvort þeir ættu enn.
aldrei kynnzt áður og þetta væri llann athygli fólksins frá hin- nægiiega sterkar eldflaugar tií
um hrýnu vandamálum og fái
að kenna óákveðni þjóðleikhús-
stjór.a í öllu því er viki að
sljórn leikhússins.
Veit Bethke hefur fengið Sig-
urð Baldursson hrl. til að annast
mál sitt.
Hvað viðkemur páskaleyfinu
skýrði Bethke frá því að hann
hefði gert ráð fyrir því að
dvelja lengur en umsamið hefði
verið og þess vegna farið fram
á það að Katrín Guðjónsdóttir
sæi um kennslu fyrir sig, þann
tirna er hann væri umfram frí-
ið, cg gekk, þjóðleikhússtjóri að
þvi. Einnig hefði hann beðið
ballettmeyjar að mæta á i'rum-
sýningu, þar sem hann vildi
ekki _að þær drægjust inn í
þetta mál, en ballettmeyjarnar
stóðu allar með Bethke og hót-
uðu því að mæta ekki á frum-
sýningu, ef þjóðleikhússtjóri
tæki ekki aftur brottvikninguna.
Það bendir allt til þess að
hér verði um mikil málaferli að
ræða, sem ekki er gott að sjá
fyrir endann ó.
það til að hugsa um ævintýri
framtíðarinnar. Og þetta hef-
ur sennilega verið tilgangur-
inn með ræðu forsetans, segir
blaðið að lokum.
New York Herald Tribune
segir að boðskapur forsetans
hafi ekki falið í sér neina
hvatningu til þjóðþingsins um
nýtt átak, né heldur hafi hann
gefið þjóðinni tilefni til að
standa betur saman. Ferð til
tunglsins sé ekkert tákmark til
þess að efla einingu þjóðar-
innar.
Bandaríkjamenn þurfa eld-
flaugar sem eru 40-—50 sinn-
um stærri en þær sem þeir
hafa nú yfir að ráða, til þess
að geta kcmið mönnuðu geim-
fari til tunglsins, segir í opin-
berri tilkynningu geim'rann-
sóknastofnunnar Bandaríkj-
anna í dag. Kostnaður Banda-
ríkjanna við að komast svo
langt í geimferðatækni mun
nema samtals 40 milljörðum
á næstu tíu árum, en það er
að senda mannað geimfar til
tunglsins.
LeiSréftíng
1 grein Jóhanns Kú’.d um
Fiskimál í blaðinu í gær varð
prentvilla í fyrstu má’sgrein,
Þar stendur: ...,,200 mílur í
vestur frá íslandsslrönd“.
Þetia á að vera: .,200 m-ílur
í vestur frá I)landssíröinl“.
Þjóðviljinn héinir þeim
tilmælum til kaupenda
sinna, að þeir láti af-
greiðsluna tafarlaust vita
ef blaðið kemur ekki
reglulega. Ennfremur ef
blaðið kemur seir.it.
AÍgEeiðslan
er opin alla. virka daga
kl. 9—6 nema laugardaga
kl. 9—12. — Sími 17500.