Þjóðviljinn - 15.09.1961, Blaðsíða 7

HVORKI UGGA
NÉ ULLARLAGÐ
ÓUNNiNN
ÚT ÚR LANDINU
stjórnmárlaj.ega Qg hernaðarlega
við göxoíti' ’ nýlendqveldin —
eða að: íslenzka þjóðin ræðst til
endanl'égrar-4í:atlögu . ,við leifar
nýlenduStefnunnar í efnahags-
kerfi landsins, fullvinnur sjálf
, hráefrú. ,súi tij útflutnings, tek-
ur stefnu á" afisherjar iðnvæð-
. ingu |plan4s og tryggir þar með
. efnaþagslegt sjáifstæði sitt.
, ^fn^Í^gsíegt nýlendustig eins
,lar$s, ein.k^hílst.lýrst og fremst
f Tyrsía la&T 'áhí'ifúm og und-
irtðkufh‘ erlehds f jármagns, sem
reýnir'áð ná tangarhaldi á mik-
ilvægifrrv; ■‘auðtíndúm, orkulind-
úni; fýttrtækjúnvéðá heilum at-
Vlnhúgfdfhúm:JiJftland hefur á
þé^sú' híhði híhd''reýnslu.
f 'ððrh lági áf~' utflutningi ó-
unninna eða lítPúíhninna hrá-
éfna' og;;þar ᣠléiðandi veik-
byggðurri niiðnaði‘.; r f- * þessu efni
'heftrr'-íáíahd síná bitru reynslu
"i"ríktnri rh'íéli. 'A'þessu sviði eru
’ ^feifáí ! hýléhdustigsins orðinn
lvrösft''liJ'jrjoðihh 1 - 'Ög geysilegur
hémfl]"-;>‘a!I'hýðúh - éfnahagslífs
landsins.
"f>Sö"'húfur "ætíð:,Verið: og er
áfrartí'í*áfefrtd^hýiénduveldanna
1 hð'' tíihífr'á* hðá'1 tefjá iðnaðarþró-
íSn þéfri:ScfanHa,:-!'áSfh framleiða
aðáífÉÍ^a Hráídfhf-'^fl útflutnings.
Það ‘éií,hii;'<ktéfhá,>:'sem vi-11 að
fslendingah" :flýfjiv út fiskinn
áiritf,“<áiidiná;''óg’!i01 lina sem ó-
úrthÍhi"íhtá4fhi',''ÖÉ'‘sém af hálfu
Bféfa 3'ýaíí):!grúhdÚáHarat.riði í
<:Tándhé'Í^ísdeil\i's-'þéiffa við Is-
lendihí^áV'"-11'"-^"'■ '-;J:
"’ -Þessi sfefhá;<ér';i'fullkominni
artdstððu við Tífshagsmuni ís-
léníiku þjóðarirt'n'ar; vegna þess
‘ áð 'hún: 1; rdehir ' hána efnahags-
légÚ'-'ájaifStæði; ögrynni fjár og
téfúr tækhíle'gár og' menningar-
legar framfarir þjöðárinnar.
Út frá þjóðarhagsmunum sín-
um verða íslendingar því að
sagja þjs^sajá ý JlMt'mdu nýlendu-
stéSfu Stfið'á'heridúr, annars á
hún Ú hættu, að komast í nýja
bóndabé|gj& iílínhá gcjmlu ný-
lenduvelda.''
■ . -yieuufssgur.’ií'hluti'i'jþess fisks,
sera .’dugundt kjómenn- Islands
■■-afiiaú eubl-filittuar/dtií.,. annarra
landsaiaém' óahrti© hráefni. Þetta
á viðiibseði úili þönskinn og sild-
fioöíiíidii ii:;Þiíui 'tú
■ - Mcfitup. hlutáVsiottzkrar ullar er
ogjfluttur.'ht Sem hráefni. Með
þes's ú>'vih nulagi :e»' 'óiiemju auð-
SevrmEdtahkaðéÍáflégaoíj glæ, af-
hent erlendum aðilum, en ís-
land rænt tilsvarandi fúlgum,
alþýða manna átvinnu og bætt-
um lífskjörum, ríkissjóður ó-
töldum milljóna hundruðum
gj aldeyriskróna.
Þanmg er far-
/ð me<$ síldina
Um það ber öllum saman, og
mun mega líta á sem óvéfengj-
anlega staðreynd, að yfirleitt
megi reikna með margföldu út-
flutningsverðmæti fullunninnar
vöru miðað við útflutt hráefni.
f þessu sambandi er það sorg-
leg staðreynd, að ísland með'
sína einstæðu Norðurlandssíld
og sitt mikla magn af annarri j
síld, skuli enn í dag vera svo j
gersamlega bjargarlaust serr[j
raun ber vitni á sviði full-
vinnslu þessa lostætis.
Samkvæmt upplýsingum Hag-
stofu íslands nam magn út-
fluttrar niðursuðuvöru íslands
árið 1960 alls aðeins ca. 258
tonnum og útílutningsverðmæti
þess um 17,5 milljónum kr.
Af þessu óverulegá magni
nam niðursoðin síld aðeins 29,1
tonni og útflutnirigsverðmæti
þess náði ekki einni milljón kr.
(857 þús.).
Fáar staðreyndir úr efnahags-
lífi fslands lýsa betúr, hve al-
varlegar þær eru, leifarnar áf
nýlendustöðu íslands og hver
þjóðarnauðsyn það er að þjóðin
ráðist á og útrými þessu van-
sæmandi fýrirbrigði.
Það er falið varlega áætlað,
að með hiðurlagningu síldar
megi að meðaltáli fá fimnifalt
útflutningsverð míðað við út-
flutningsverð saltaðrar síldar.
f fyrra, árið 1960 var útflutn-
ingsverð útfluttrar. grófsaltaðrar
kryddsaltaðrar og sykursaftaðr-
ar síldar ca. 135 milljónir kr.
(kr. 134,717 þús.) samkvæmt
Hagtíðindum.
Fimmfalt útflutningsvérð mið-
að við niöurlagningu hefði
breytt þessari tölu í .675 millj-
ónir króna. Og- encia' þótt gert
sé eðlilega ráð fyrir vissum út-
gjöldum svo sem umbúclum, olí-
um o.s.frv., þá er einsýnt, að
þetta dæmi sýnirv -gíf urlega
aukningu útflutmngs,ygr§ji}ætis-
ins. ;;s,H
Það er í þessu ' sambandi
fróðlegt að hafa í huga, að á
árinu 1960 nam hallinn á utan-
ríkisviðskiptum Islands um 800
milljónum króna.
Þannig er far-
/3 meS ullina
Eða ullin, þessi eftirsótta vara
fslands.
f fyrra, árið 1960, seldi ísland
hvorki meira eða minna en ca.
453 tonn af óunninni (aðallega
þveginni) ull fyrir einar 23,6
milljónir króna (eða kr. 52.100.
— tonnið).
Ef þessi ull hefði verið fu.ll-
unnin í peysur, teppi o. fl„
hefðu fengizt kr. 180.000.—• fyr-
ir tonnið eða fyrir 453 tonn
samtals um kr. 81.540.000.—, þ.
e. ca. 58 millj. krónur í aukn-
um gjaldeyristekjum.
Sama ár voru fluttar út ca.
655 þúsund saltaðar gærur fyr-
ir aðeins röskar 65 milljó.nir kr.
Sé reiknað með 900 grömm-
um þveginnar ullar af hverri
gæru má segja að hér hafi ver-
ið um jafngildi 590 tonna af
ull að ræða.
Útkoman er þá sú, að fyrir
ca. 1043 tonn ullar og ca. 655
þúsund skinn fengust samtals
aðeins tæpar 90 milljónir kr.
(88,6).
En á síðastliðnu vori samdi
fyrirtæki hér í bæ um sölu á
ca. 75 tonnum af fullunninni ull
(teppi og peysur) fyrir ca. 13,5
milljónir króna, eða fyrir ca.
180 þúsund krónur tonnið.
Sambærilegt verð fyrir 1043
tonn ullar fullunninnar hefði
því numið um 190 milljónum
í stað 90 milljóna. Og eru þá
655 þúsu.nd skinn ekki talin til
verðs.
Hér hafa aðeins nokkur dæmi
verið tilfærð og þau segja sína
sögu. En hvað mætti þá ekki
segja ef allt dæmið um öll
þau hráefni óunnin og hálfunn-
in, sem árlega eru flutt úr
landi, væri sett upp og útkoma
fengin? Slíkt verk væri þarft
og nauðsynlegt, en það er svo
viðamikið að það myndi fremur
hevra undir stofnanir en ein-
staklinga.
Unnt c?ð
marafalda
verSmœfiS
En þessi tilfærðu dæmi eiga
að nægja til rökstuðnings þeirri
ákvörðun, serti þjóðin þarf að
taka. Þau sýna, að með því
að fullvinna hráefni, sem til
þessa hafa verið flutt út óunn-
in eða hálfunnin, er sá mögu-
leiki á borði íslenzku þjóðar-
innar að margfalda útflutnings-
verðmæti þessara hráefna.
En hvað myndi það þýða?
f fyrsta lagi myndi það þýða
stórauknar gjaldeyristekjur
landsins og geta valdið alda-
hvörfum í verzlunarjöfnuði
þess.
I öðru lagi myndi það skapa
mjög aukna atvinnu í landinu,
mýnd.a undirstöður nýrra at-
vinnugreina og renna nýjum
og traustari stoðum undir allt
efnahagslíf landsmanna.
í þriðja lagi myndi það geta
þýtt stórauknar þjóðartekjur,
sem gætu orðið grundvöllur
bætra lífskjara alls almennings,
aukið mjög aíkomuöryggi og
skapað skilyrði fyrir almennum
framförum og aukinni menn-
ingu.
í fjórða lagi — og það vegur
í sjálfu sér mest og er samofið
öllum öðrum atriðum málsins
— myndi það skapa íslenzku
þjóðinni hina veigamestu for-
sendu fyrir því að geta varð-
veitt og eflt efnahagslegt sjálf-
stæði sitt, eflt fsland sem full-
valda, sjálfstætt ríki í stað þess
að ganga með betlistaf efna-
hagslega ófullburða ríkis.
Full vinnsla íslenzkra hráefna
til útflutnings er sameigin-
legt hagsmunamál margvíslegra
stétta og hópa með þjóðinni.
Hún er brýnt hagsmunamál
íslenzka verkalýðsins og honum
sérstaklega nákomin.
Hún er brýnt hagsmunamál
allra þeirra, er vinna að öflun
hráefna til sjós og lands og
þeirra, er stunda vinnslu þeirra.
Beinir hagsmunir millistétt-
anna, þeirra er vinna þjónustu-
störf, hinna margvíslegu iðn-
greina og ýmissa annarra þjóð-
félagshópa eru nátengdir full-
vinnslu íslenzkra hráefna til út-
flutnings.
Síðast en ekki sízt er það
hugsjónamál fyrir íslenzkan
æskulýð að leggja hönd að því
verki að útrýma algerlega leif-
unum af nýlendustiginu úr at-
vinnulífi íslendinga, beita sér
fyrir því, að fsland verði iðn-
vætt land, sem fullvinnur sjálft
sín eigin hráefni og sem setur
sér það mark að flytja hvorki
ugga né ullarlagð út nema sem
fullunna vöru.
Nœgir mark-
aSir
Ég hefi hér að framan hald-
ið mig aðallega við hráefni úr
sjávarútvegi og' landbúnaði,
sökum þess, að þau, og þó
einkanlega fiskurinn, eru og
hafa verið yfirgnæfandi hluti
íslenzkra útflutningsafurða.
En ég vil taka það skýrt
fram, að á margvíslegum svið-
um er gert ráð fyrir nauðsyn
þess að efla og þróa aðrar at-
vinnugreinar rannsaka aðrar
hráefnalindir fslands og þá
möguleika, sem orkulindir þess
skapa til þess að byggja upp
hagstæðar atvinnugreinar gagn-
vart sjálfstæði, velmegun og al-
imennum framförum þjóðarinn-
ar.
En eru þá til markaðir fyrir
fullunnar íslenzkar afurðir í
stórum stíl?
Við skulum taka tvö dæmi,
sem eru alveg fersk.
Eins og áður er um getið
nam andvirði íslenzkrar niður-
suðuvöru útfluttrar kr. 17,5
milljónum árið 1960. Þar af
voru rækjur fyrir röskar fimm
milljónir.
En á síðastliðnu vori samdi
fyrirtæki hér í bænum um
sölu á niðursuðuvörum til Sov-
étríkjanna fyrir samtals ca. 18,5
milljónir króna, rækjur ekki
meðtaldar, þ.e. fyrir einni millj-
ón krónum meira en verðmæti
allrar niðursuðuframleiðslu ís-
lands nam á síðasta ári, eng-
ar þessar vörutegundir höfðu
áður verið seldar til Sovétríkj-
anna.
Sama fyrirtæki seldi á síðasta
ári 10 þúsund ullarteppi til Sov-
étríkjanna.
Á síðastliðnu vori samdi það
um sölu á 30 þúsund ullartepp-
um og 25 þúsund ullarpeysum
til sama lands fyrir um 13,5
milljónir.
Hvað sýna þessar staðreynd-
ir?
Þær sýna, að markaðir eru til
fyrir íslenzkar iðnaðarvörur, ef
svikalaust er unnið að öflun
þeirra, að fullvinnsla umræddra
hráefna færir þjóðinni marg-
faldar gjaldeyristekjur, skapar
trausta og varanlega atvinnu,
felur í sér möguleika á stór-
bættum lífskjörum íslenzkrar
alþýðu og þjóðarinnar í heild,
að með viðskiptum við sósíal-
istíska heimsmarkaðinn, sem
verzlar samkvæmt traustum á-
ætlunum og bekkir ekki við-
skiptakreppur, er unnt að skapa
viðskiptaöryggi fyrir fsland.
Þær sýna loks að forsendur
eru fyrir hendi til þess að
byggja upp hér á landi háþró-
aðan ullariðnað, háþróaðan fisk-
iðnað, er geri íslandi kleift að
tryggja sér verðskuldaðan önd-
vegissess meðal þjóða heims,
fyrst og fremst sem háþróáð
fiskiðnaðarland.
Og er hér þó ekki fjallað að
sinni um alla þá möguleika,
Framh. á 10. síðu.
Föstudagur 15. september 1961 — ÞJÓÐVILJINN —
/