Þjóðviljinn - 10.10.1961, Page 4

Þjóðviljinn - 10.10.1961, Page 4
4 1 i J •§ ^ C | | £ % v. B Hh h S Ég var samtíða Þorsteini rokkur ár á Þýzkalandi og fór vel á með okkur, hvort sem var yfir skákborði, bjórglasi eða á ferðalögum. Ég varð því furðu lostinn og harmi sleginn, þegar fréttist út hingað, að Þorsteinn hefði látizt af slysförum í Leip- zig, þar sem hann stundaði nám hin s’oustu árin. Mér fór sem fleirum við svona tíðindi: erfitt er bókstafi smíða, eða tii hvers? En mak- legur var Þorsteinn þessarar hinztu kveðju, þótt allt um skjótt sé. Þorsteinn var gáfaður maður og vel greindur.. Hann hafði góðan skilning á viðfangsefn- um sínum í náminu, og sóttist honum það því vel. Ef allt hefði verið með felldu, hefði hann lokið -efnafræðinámi sínu við Karl-Marx-háskólann í Leipzig að tveim árum liðnum. Þorsteinn' var viðmótsþýður og Ijúfur í daglegri umgengni. Einn grunntónninn í skapgerð hans var óáreitni. Aldrei sá ég hann reiðast, en viðkvæm var sála hans, og sáu oft 'ékki mælendur, þótt orð særðu þar skeinu á stundum. Hann var hjáipsamur og góður drengur. Þorsteinn var sonur hjón- anna Maríu Þorsteinsdóttur og Friðjóns Stefánssonar rithöf- undar, eini sonur þeirra og elztur barnanna þriggja. Hann fæddist 19/8 1936 í Reykjavík’ og ólst upp hjá foreldrum sínum í Hafnarfirði, Akranesi, Seyðisfirði, Vestmannaeyjum og svo. síðustu árin í Reykja- vík. Hann lauk stúdentsprófi í stærðfræðideild við M.R. 1957 og hóf það sama ár nám sitt í MinningarorcS Leipzig, sem honum auðnaðist ekki að Ijúka. Hann lætur eftir sig konu og tvö ung börn. Ég votta ástvinum hans sam- úð mína hugheila. J*ór Vigfússcn. I dag verður borinn til graf- ar félagi minn og vinur, Þor- steinn Friðjónsson. Hann var fæddur í Reykjavík 19. ágúst 1936. Foreldrar hans voru þau hjónin Friðjón Stefánsson rit- höfundur og María Þorsteins- dóttir. Þorsteinn lauk stúdents- prófi frá Menntaskólanum í Reykjavík vorið 1957. Um haustið sama ár fór hann í há- skóla í Leipzig, stundaði þar nám í efnafræði og lauk prófi í almennri efnafræði s.l. vor og hafði hann hafið nám í sér- grein þegar hann lézt af s!ys- förum. Á námsárum sínum í Þýzka- landi giftist Þorsteinn þýzkri konu og áttu þau tvö börn, dreng og stúlku, og reyndist hann þeim hinn bezti faðir. Leiðir okkar Þorstems lágu fyrst saman i Taflfélagi Reykjavíkur og var hann þá 17 eða 18 ára. Þorsteinn var fnjög hægur og prúður í allri framkqmu, en við nánari kynni varð ég var við fleiri þætti í fari Þorsteins. Undir hinu ró- lega yfirbragði voru óvenju góðar gáfur og mikil þekking. Hann lét mjög lítið yfir skák- kunnáttu sinni þegar hann kom í Taflfélagið, en þegar út í skákina sjálfa var komið, þá reyndist þessi hægfara og prúði piltur býsna slunginn mikinn hug á að kynna hana sem bezt hér heima. T.d. sendi hann heim eigin athugasemdir við- stefnuskrána. Þegar hann starfaði á vinnu- stöðum yíir sumartímann þá . varð . ég líka *sönlu : þæ‘ti i. fari Þorstpihsl þegár dei'.t var um þióðfélagsmál þá ’kom í 1'ós að’ Þorsíeinn bjó yfir miki!'i þekkingu og það var á fárra meðíæri að stand- ast hcnum sr.úning í deilum um þau efni. Þorsteinn mun hafa verið frábær námsmaður, eins og áður er sagt hafði hann lokið góðu prófi í almennri efna- fræði og hafði valið sér sér- grein. Við félagar hans hlökk- uðum til þegar hann kæmi aft- ur að námi loknu. Ekki aðeins þessvegna að við værunr viss- ir um að hann yrði gnður vís- indamaður í :£inni . fræðigrein*: hans góða greind og heilindi he^ðu séð fyrir því,..þoldur líka hitt að við -heiðum .^eþgiö. aft- ur 'traústah’/ð'g'.i'ló’&án :' baráttu- félag’a. Það ‘ var harmafregn þegar fréttin um lát Þorsteins: barst til ísiand’s. Foreldrum har.s, -s’em var svo' annt um hann og hafa misst sinn einkason, vóttá ég óskipta samúð mína- .' Börnúm hans. ungum óska , ég -..farsælcjhr og gæfu. Það var, sárt, .að rmissa Þorstein í. hlóm.a iíísins, en það er líka gott að hafa átt hann að vini og. félaga. . ; Gísli Marinósson. Þcrsteinn Friðjónsson skákmaður, sem fór fljótt vax- andi, en í frgmkomu var áfram sama yfirlætisleysið. Þorsteinn lét til leiðast að taka sæti í stjórn Taflfélagsins, og þar sát- um við saman í eitt ár. Á stjórnarfundum var Þorsteinn ekki margmáll, en tillögugóð- ur. Stundum var deilt fast um ýms atriði og oft þegar deilan stóð hæst þá skaut Þorsteinn fram nokkrum athugasemdum, sem oft sýndu alveg nýja hlið á málinu. Þorsteinn hefði án efa get- að orðið góður skákmaður, en hann sá að skákin mátti ekki taka of mikinn tíma frá nám- inu og lagði hann þessvegna skákina að mestu á hilluna. Þorsteinn hafði mikinn á- huga á þjóðfélagsmálum, og var góður sósíalisti. Mér er kunnugt um að hann hafði kynnt sér hina nýju stefnuskrá Kommúnístaflokks Sovétríkj- anna af kostgæfni og hafði Þorsteinn Friðjónssoii Þennan myrka morgun fyrir stundu mætti eg og haf&i tal af föður þínum. Og hann sagði: Sonur minn er dáinn. — Sonur minn er dáinn, endurtók haustlegt bergmál hinnar svölu kylju,. haustleg rödd og sár frá brjósti mínu, rödd af rödd, sem allar endurtóku ýmsum blœ hin sömu orð. Fullvel þekkti ég þær: Að hverjum okkar, ' ‘ þeli hjartans, gervi manns og hyggju, standa margar mæður, hver að sínu. Margan son þær grétu í dagsins hríð, — nokkra í blóma lífs, en löngu dána landi og þjóð og hugsjón œsku sinnar, dauða þyngri þínum. — Autt og ófyllt er þá betra höggvið skarð. Autt og ófyllt? — Er ég stóð og hlýdái ómi þeim af harmi mœðra okkar, nam ég rödd þess draums. er ver oss vængjum vakna og sofna: um fegri og betri heim. Og hún sagði: Systur, hörmum eigi. Sov.ur minn á hlutdeild, þótt hann deyi, í lífi mínu. Ljóssins speglar brotna, en Ijósið varir; einnig geislinn hans. ÞORSTEINN VALDIMARSSON Hlustad á rabb Jóns i Veri * Hinir miklu rciknimeistarar „Og loks tókst mér að reikna tvíbura í eina afrík- anska og var annað barnið hvítt en hitt svart“. Já karl minn, þannig læt- ur skáldið frá Fagraskógi Sclva Helgason komast að orði í bók sinni „Sólon íslandus", þegar Sölvi er að segja frá Kaupmannahafnarveru sinni og afrekum þar, eftir Brimar- hólmsvistina. Já karl minn, lengra varð ekki komizt á þeirrar tíðar mælikvarða í reiknimenntinni. En tímarnir breytast og mennirnir með, og nú höfum við eignazt svo mikla reiknimeistara, að þeir hafa komizt fram úr hug- mvndaUugi Sölva Helgasonar og fært reiknikúnst hans út í hinn kalda veruleika. Sá er bara munurinn að Sölvi hélt uppi gleðskap með sínum af- rekssögum. en nú stynur öll þjóðin undan afrekum sinna nýju meistara. Reiknimeistarar ríkisins hafa með kúnstum sínum, stolið hnakkafiskinum úr öllum máltíðum hvers vínnandi manns í landfnu og fengið í hendur afætulýð og bröskur- um. Þeir hafa bundið nokkra af beztu togurum landsins svo örugglega við bryggju, að það- an verða þeir ekki hreyfðir til að sækja þjóðinni björg. Við þekkjum áður bókasafn- ara, frímerkjasafnara, dag- blaðasafnara og flöskusafnara. En nú er verið að koma upp nýstárlegu safni. Ríkið er far- ið að safna togurum. Hér er eins og við aðra söfnun reynt að hafa fjölbreytnina sem mesta. Þanghafið við örfiris- ey ber gleggst vitni um þessa söfnunarnáttúru stjórnarvald- anna. Það er kaldhæðni örlag- anna þegar ríkisstjórn einka- brasksins hefur fengið svo ó- stjórnlega löngun til að svæla undir sig útgerð náungans, að hún hikar ekki við að þræða hvern togarann eftir annan á hálsfesti sína, líkt og þegar gleðimær haadleikur glitrandi perlur. • Svart er hvítt og hvítt er svart. Ég las það nýlega í leiðara Moggans, að nú væri viðreisn- in farin að bera glæsilegan árangur. Otgerðin blómgaðist eftir að höftum uppbótanna hefði verið af henni létt, og allt stefndi til framfara. Fyr- ir hver.ia heldurðu að þeir séu að skrifa karl minn? Ég man nú ekki hvort það var í þess- um sama leiðara, eða öðrum jafn góðum, í sarna blaði, sem það var látið útganga, og nátt- úrlega sem hvítþveginn sann- leikur, að eftir síðustu út- reikningum hinna frægu reikni- meistara, þá átti allur al- menningur að hafa grætt, en ekki taoað á tveimur gengis- fellingum blessaðrar krónunn- ar okkar. Þegar ég las þetta, þá þótti mér leiðinlegast, að Sölvi heitinn Helgason skyldi ekki vera uppistandandi nú. Þá hefði hann - ekki þurft að flakka eða hrekiast hriáður á milli bæia, heldur orðið æðsti hagspekingur bessa lands. En sú er bó bót í máli. að ríkið barf ekki að standa upoi hag- fræðingalaust. Maður kemur jafnan í manns stað og svo er hér. Sölvi fékk aldrei tækifæri að nióta hæfileika sinna hvorki í haefræði né listum. En nú er öldin önn- ur í þeim efnum og er gott tíl’ bess að vita. Nú höfum við eianazt hálærða haasnekinga. Féalögga menn oa framakæra, menn sem eru ákveðnir í að rvð*a sér veg. Og hvað er eðlilegra heldur en slíkir menn noti sér bá aðstöðu sem beir fá, í skjóli misviturra, væru- kærra valdhafa? Þetta hefur líka gengið til líkt og hjá Andersen í æfintýrinu. Efnið í viðreisnarfötin ’ var ofið, sniðið og saumað. En áður en fötin voru mátuð á stjórnar- arherrana varð að afklæða þá hinum gömlu flíkum sem þeir höfðú notað sér til skjóls. Þetta má segja að hafi geng- ið býsna vel. Og nú ganga hinir vfsu landsfeður í við- reisnarfötum einum saman, og um það er skrifað dag eftir dag, hvað bessi föt séu vel gerð. Þau eru sögð hlý í frost- um. létt í hitum og sól, en sniðið svo dásamlegt, að bað tekur öllu öðru fram. Þeir sem ekki sjá þessa dýrð eru um- svifilaust agðir vondir menn og illgjarnir, enda i þjónustu þjóðhættulegra afla. En hve- nær kemur íslenzka barnið# frarn á sjónarsviðið, og hróp- ar: Keisarinn er nakinn!? • Skipt yfir, á annan tón. Já, ég hef að mestu íengið mína menntun á hafinu karl minn, og þar hefur jafnan verið sungið og kveðið eftir ýmsum nótum, og ég færi því rabbið yfir í aðra tóntegund. Þegar ég réri í Grindavík, þá var það siður að seila þorsk- inn á miklum afladögum, og róa sfðan með alla drassuna aftan í skioinu. alveg upp í vör. Nú eru allar þorskseil- inear hmttar. en í staðinn reyna attsknpar lýðskúmar að seila mgnnikennuna á sína ói, sér til framdráttar. Og það er nú víst ekki einsdæmi, að heilir flokkar hingmanna hafi verið seilaðir rétt eins og þorskurinn, og bað jnni á siálfu A.ibin’f?i. Þeim bykir betta vissara bar. við . at- kvæðagreiðs1'.? í vmsurn mál- um. rétt ojns og þorskárnir máttu ekki tanast við land- tökuna hiá okkur í Grindavík. •Tá. bi' segir. að Albingi sé nú að koma samnn. og að ýms s+ór mái verði har að afgreiða. Nú. bað fmri bebir, ef þelr létu ekki ailír seila slgj þar i ar. +11 óburftar okkur sem; brælum við að koma með fislc- inn að landi. . • Við. bessjr svokölluðu sjó- araiaxlar erum óánægðir méð það verð sem okkur hefur verið greit.t fvrir sild og fisk að undanförnu. Við vitum að Framhald á 10. síðu, FISKiMÁL -EfKr Jóhann J E. Kúld ÞJÖÐVILJINN — Þriðjudagur 10. október 1961 .buukí'/SMwIk r>1 -lióiy. anstí +tócí sáfei'cdjflsi

x

Þjóðviljinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.