Þjóðviljinn - 10.01.1962, Blaðsíða 4

— ÞJÖÐVILJINN — Miðvikudagur 10. janúar 1962
Afi „ FYLKJA NÝJII
Á GAMLAN
©@
VOLL

Það var engin stund
milli stríða
Auðstéttin í landinu og mál-
gögn hennar treysta sér ekki
til áð mótmæla því, að kjör
ckkar launþeganna hafi versn-
að stórum á síðari árum. Hún
treystir sér heldur ekki til þess
að bera brigður á að slík þró-
un mála sé í ósamræmi við
stóraukna framleiðslu og nálega
byltingu á tæknisviðinu. En
hverjar eru hinar raunverulegu
orsakir þess, að slíkt hefur get-
að átt sér stað? Auðstéttin mun
ekki svara því. Vinnustéttin
verðu.r sjálf að gefa svarið.
í>að kemur í hennar hlut að
kryfja þetta til mergjar alveg
afdráttarlaust og hreinskilnis-
lega.
Það er enginn vafi á því að
orsakanna er að leita hjá okk-
ur sjálfum. Um leið og hungur-
vofan þokaði frá dyrum og
launastéttirnar tóku að geta lit-
ið bjartari augum til næsta
dags, var sem þeim fyndist hlut
sínum ekki slík hætta búin,
sem honum áður var, meðan
um lífið sjálft var að tefla.
Við uggðu.m ekki að okkur um
eðli auðvaldsins, sem aldrei
lætur af þeirri iðju sinni að
finna allar mögulegar leiðir til
aukins gróða. Og máski hefur
líka dofnað vitund okkar um
það, að gróði eignastéttarinnar
verður ekki annarsstaðar auk-
inn en á vinnu þeirra sem
framleiða.
Það var því enginn stund
milli stríða og hún fæst ekki
meðan eignastéttin hefur öll
ráð þeirra tækja, sem unnið
er með.
Þegar ekki reyndist unnt að
beita gömlu aðferðunum einum:
sífelldum opnum átökum við
launþegasamtökin, völdu auð-
menn þá leið að leggja á það
megináherzlu að slæva hugi
launastéttanna með þindarlaus-
um áróðri og vinna þær þann-
ið til fylgis við sig. Ýmist var
það fagurgali og loforð, eða þá
hótanir, en oftast hvað með
öðru, en ævinlega var það nýr
og breytilegur rógur um aðal-
flokk launþegasamtakanna —
Sósíalistaflokkinn. Þessi rógs-
iðja hefur nú, að því er virð-
ist náð hámarki, svo mjög
tefla blöð peningavaldsins á
tæpasta vaðið um það, hvort
betur megi, heilbrigð skynsemi
fólks, eða árangur afvitkunar.
Ei^endaskiptin á
Alþýðuflokknum
En það er fleira, sem skoða
ber en talhýðni fólksins, þeg-
ar metinn er árangur eigna-
stéttarinnar í því að rýra kjör
Jaunþeganna og auka gróða
sinn. Þar er meira að segja
stærsti vinningurinn ónefndur,
sá sem ríður baggamuninn í
þessum efnum: íslenzku auð-
mannsstéttinni tókst að vinna
stórsigur innan samtaka laun-
þeganna sjálfra, henni tókst að
kaupa upp þann flokkinn, sem
gtór hópur alþýðumanna hafði
frá fyrstu dögum alþýðusam-
taka hér á landi lært að treysta
til allra góðra hluta. Eigenda-
skiptin á Alþýðuflokknum er
stærsta áfall, sem íslenzk al-
þýða hefur orðið fyrir síðan
hún myndaði samtök sín. Og
það eru engin undur, þótt það
taki hana tíma að vinna upp
það tjón. En það er aðeins eitt
ráð til þess að það takist og
takist fljótt: það er að horfast
í augu við gerðan hlut. Það
er að dæma mennina af verk-
um þeirra, en fylkja síðan
„nýju liði á gamlan völl“. Og
þetta nýja lið er allt það fólk,
sem ekki á annarra hagsmuna
að gæta en íslenzki launþeginn.
Þetta nýja lið er fólkið, sem
varðveita mun hæfileikann til
þess að láta skynsamlega íhug-
un ráða meiru um afstöðu sína;-
heldur en holróma áróður
eignastéttarinnar. Einnig í þeim
flokknum, sem seldur var í
hendur Mogunblaðsfólkinu, Al-
þýðuflokknum, eru enn til
menn, sem ekki hafa glatað
sjón á markmiðum frumherj-
anna, enda þótt meginhluti for-
ustunnar hafi framið á þeim
lúalegri kaupmangsrefjar, held-
ur en hægt er að benda á
hliðstæður um í nokkru ná-
lægu landi.
Stórhugur vinnandi
fólks — og' hinna
Á næstunni mun það sjást
hve sterkar rætur íslenzk
verkalýðshreyfing á í hinum
vinnandi manni, hvað sjálf-
stætt mat hann hefur á gildi
sínu, hvað háu verði hann met-
ur það.
Þessi öld hefur fært íslenzku
erfiðisfólki stórfelldari mögu-
leika til öflunar lífsnauðsynja,
heldur en aldir á undan. Og
tveir síðustu áratugirnir hafa
gjörbylt vinnubrögðum hins
stritandi manns á íslandi. Það
er sama hvar gripið er niður.
Verkamaðurinn bendir á loft-
borinn í stað grjótfleyganna,
eða lyftarans í stað manns-
handar og blakkar, ýtu í stað
skóflu; smiðurinn bendir á öll
hin vélgengu smíöaáhöld í stað
handsagar og hefils, prentarinn
á setningarvélina í stað letui-
kassans; járnsmiðurinn hefur
sömu sögu að segja, einnig
sjómaðurinn og bóndinn, alls-
■•staðav hafá' "-'orðið stórstígar
framfarir í vinnubrögðum. Það
sem aðeins ekki hefur breytzt
til jafns við framfarirnar er
kaup, kjör og vinnutími hins
stritandi manns, hlutur hans í
þróun tækninnar og aukinni
framleiðslu.
Blöð eignastéttarinnar tala
mikið um stórhug, —■ ,að brjót-
ast úr einangrun, og fylgjast
með tímanum. En aldrei heyr-
ist þetta tal, þegar hinn vinn-
andi maður gerist stórhuga
fyrir sína hönd, fjölskyldu
sinnar og stéttar. Þegar hann
vill meta afköst sín á hinn
nýja kvarða tækninnar svo
hann geti bhotizt úr einangrun
Öflugur krani reisir geymsluhús Áburðarverksmiðjunnar.
Vclar sem flaka og roðíletta þorsk vinna margra manna verk
frystihúsunum.
B'JP
og fylgzt með tímanum, þá
kveður ævinlega við annan tón
í tálknum peningamanna, þá
er stórhugurinn fjörráð við
þjóðfélagið, þá er hann frá
Rússum eða kommum eða
mönnum, sem voru svo vondir
að þeir trúðu ekki illvirkjum
á aðra menn að fyrra bragði.
Nei, stórhugurinn, sem brýtur
einangrun og fylgist með tím-
anum er bara fyrir þá ríku,
svo þeir hafi óbundnar hend-
ur að meðhöndla vinnustéttir
íslands og auðlindir á þann
hátt að þeir gæti orðið enn-
þá ríkari.
Þeir tímar eru nú framund-
an, að tækniframfarir, sem við
þekkjum og eigum vangoldinn
arðinn af, munu reynast lítil-
vægar miðað við þau risaskref,
sem stigin verða í heiminum
nasstu áratugina. með -hag-nýt-
ingu kjarnorku, raforku og sjálf-
gengra véla. En fyrst og fremst
verða þau spor þó stigin með
nýtingu mannlegrar skynsemi í
skipulagi og vísindum, sem hin-
ir sósíalísku framleiðsluhættir
munu knýja fram, ekki aðeins
í þeim hluta heims, sem tekur
þá upp, heldur einnig að meira
og minna leyti í auðvaldsheim-
inum, svo fremi hann hafi vit
til þess að semja um líf sitt
í stað þess að tortíma því.
Vangoldinn arður til
vinnandi fólks
Þessa tíma sjá forustumenn
auðstéttarinnar á íslandi nú
ir vita hve mikils virði vonin
er, það veit Bjarni líka og
drengskapinn efar enginn, þeg-
ar búið er að binda andstæð-
inginn, sem á að líkna.
Gamalt kjörorð
og nýtt
Komandi ár verður vissulega
mikill prófsteinn á siðferðis-
þrek og stéttarþroska, en fyrst
og fremst á heilbrigða skyn-
semi vinnandi fólks í landinu.
Nú verður úr því skorið hvað
barátta áranna hefur gefið ís-
lenzka launþeganum af sjálfs-
virðingu og reisn. Hvort stór-
hugur hans endist honum til
þess að heimta sinn hlut af
því sem vit og vinna hafa fært
okkur að höndum. Iivort nú
sé ekki tíminn kominn til þess
að fylkja ,,nýju. liði á gamlan
völl“ og reisa við það merkþ
sem Alþýðuflokkurinn gaf ís-
lenzkri alþýðu fyrir fjórum
tugum ára, tíminn til að fram-
kvæma kjörorð hans: YFIR-
RÁÐIN TIL ALÞÝÐUNNAR.
St.
framundan. Þess vegna boða
þeir nýja framkvæmdaáætlun,
sem jafnframt því að vera gott
áróðursgagn og vitna um „stór-
hug“, sem brýtur af sér ein-
angrun og fylgist með tíman-
um, á að tryggja það, að gróð-
inn af framförum og tækni
falli þeim enn sem fyrr einum
í skaut. Stærsta viðfangsefni
íslenzka auðborgarans í dag er
að koma í veg fyrir að stór’-
hugur hins vinnandi manns fái
notið sín. Enn er gullnáma
fundin, vandinn er bara sá að
láta vinnustéttirnar nema hana,
án þess þær fái nokkuð af
gullinu sjálfar. Þessvegna er nú
hver lagafjöturinn af öðrum
lagður á íslenzkan launþega.
Það á að temja hann til hlýðni.
Það á að láta hann vita, að
stórhugur fátæks manns, er sá
sem atvinnurekandi hans og
ríkisvald ákveður. Nú síðast
hafa yngstu og efnilegustu
búrrakkar íhaldsins í Alþýðu-
flokknum boðizt til þess enn á
ný að binda verkalýðssamtökin
með vinnulagafjötrum, bara ef
peningamennirnir lofi því að
standa ævinlega að baki þeirra
og tryggja það að verkalýðs-
samtökin losni ekki aftur. Á
sama tíma boðar æðsti prestur
peningavaldsins frið og sann-
girni, að hætt verði þrátefli,
hann boðar jafnvel drengskap,
og svo náttúrulega vaxandi
lífsgæði vinnandi fólks eftir því
sem fyrirtækið þolir, tími
vinnst til og ástæður leyfa. All-
„Grundvöllurinn undir efna-
hagskerfi auðvaldsins gerist æ
ótraustari. Enda þótt fram-
leiðsla kunni að aukast að
vissu marki í sumum auð-
valdslöndum, fara mótsagnir
auðvaldsins harðnandi, bæði á
þjóðlegum og alþjóðlegum
vettvangi. Nokkur auðvalds-
lönd sjá þegar fram á ný stór-
vandræði efnahagslífsins, enda
þótt þau séu ekki ennþá kom-
in út úr ógöngum síðustu
efnahagskreppu. Stjórnleysið i
framleiðsluskipulagi auðvalds-
ins verður æ augljósara. Sam-
dráttur auðvaldsins er kominn
á slíkt stig, að einstætt er,
og gróði einokunarauðvaldsins
eykst, einnig þar sem áður var
um ofsagróða að ræða. Einok-
unarauðvaldið fremur stórauk-
ið arðrán á verkalýðsstéttinni
með nýjum aðferðum, einkan-
lega 'með því að auka vinnu-
hraðann. Sjálfvirkni og „gjör-
nýting" leiða enn frekari
þrengingar yfir verkalýðinn.
1 nokkrum löndum hefur
vgrkalýðsstéttinni því aðeins
tekizt að knýja fram sumav
af brýnustu nauðsynjakröfun.
sínum, að háð var hörð o{
þrálát barátta fyrir þeim
Hins vegar er það enn svo, 1
mörgum auðvaldslöndum, ac
lífskjör almennings ná ekk:
marki þess, sem var fyrii
styrjöldina. Þrátt fyrir loforf
borgarastéttarinnar er ekki urr.
að ræða fulla atvinnu nema 1
sumum auðvaldslandanna, og
jafnvel það er aðeins slundar-
fyrirbæri ...
... Markaðsmálið cr nú orð-
ið ísjárverðara en nokkru
sinni fyrr. Hin nýju ríkjasam-
tök, er stofnsett hafa veriö
undir merki kjörorðsins um
,markaðsheildir“, hafa í
raun og veru í för með séf
harðnandi árekstur og barátti’
hinna heimsvaldasinnuðu ríkja.
Samtök þessi eru ekkert ann-
að en nýjar aðferðir til aö
skipta heimsmarkaði auðvalds-
ins upp á milli stærstu auð-
vafdssamtakanna, aðferðii
þeirra, sem öflugust eru aíí
ríkjum heimsvaldasinna, ti'i
að tryggja sér áhrifavald í
efnahagslífi hinna, sem veik-
: ari eru.
(Réttur 1961).