Þjóðviljinn - 09.06.1962, Page 7

Hin misheppnagq háloftatilraun Bandarík[amanna:
• Bandaríltjameim gerðu
á- mánudaginn tilraun
tíl að sprengja vetnis-
sprengju uppi í háloft-
unum. Hún var send á
loft með Thor-flugskeyti
sem átti að béra hana í
800 km hæð jbar sem hún
skyldi springa.
• En flugskeytið lét ekki
að stjérn. heldur villtist
af réttri leið og neydd-
ust visindamennimir til
að senda radíóboð frá
íjörðu til sjálfvirks út-
búnaðar í flugskeytinu
sem sprengdi það svo að
það féll á hafsbotn á-
samt vetnissprengjunni.
• Sú spuming vaknar
hvað gerzt hefði ef sá
útbúnaður hefði bilað
eins og hin sjálfvirku
stjómtæki flugskeytis-
fins. Flugskeytið hefði þá
haldið áfram ferð sinni
„út í buskann“ og ekk-
ert að vita hvar það
hefði komið niður og
vétnissprengjan sprung-
ið.
• Eins og stríðstækni
nútímans er háttað,
kynni slík sprenging á
óvæntum stað að hafa
hleypt af stað heims-
styrjöld með kjarna-
vopnum.
Hið misheppnaða háloftaskot
Bandaríkjamanna frá Johnston-
eyju á mánudaginn ér þannig
óvefengjanleg sönnun þess hví-
líkar ógnarhættur tilraunirnar
sem þar er verið að gera hafa
í för með sér.
Það var reyndar vitað áður.
T'lraunirnar sem gerðar hafa
verið með eldflaugar á undan-
förnum árum hafa svnt ræki-
lega fram á að rafeindatækjum
þeirra er ekki treystandi. Þetta
á bæði við um sovézkar og
bandarískar eidf'augar, en þó
fremur þær síðarnefndu, eins og
nýleg dæmi sanna. Þannig má
xninna á bandarísku tunglflaug-
ina Ranger IV sem skotið var
í febrúar s.l. Þetta var fyrsta
Ránger-flaugin sem komst á
létta braut með nær því réttum
hraða, en tilraunin bar engan
árangur einmitt vegna þess að
rafeindaúthúnaður.'nn bilaði.
Reynt var að bæta úr því með
radíóboðum frá jörðinni, en það
mistókst. Margvislegar bilanir
hinna sjálfvirku rafeindatækja
Urðu einnig í geimferð Carpent-
ers nú á dögunum. Hinn sjálf- j
virki útbúnaður hinna sovézku j
eldílauga hefur hins vegar
reynzt traustari, eins o2 þegar
Lúnik III. sendi t.l jarðar mynd-
ir af bakhlið tunglsins, en þó er
þess að minnast að sovézka
Venusareidílaugin skilaði ekki
tilætluðum árangri einmitt
vegna þess að hin sjálfvirku
rafeindatæki hennar biluðu.
Það kom Því engan veginn
á óvart að Thor-flugskevtið
bandaríska sem skotið var frá
Johnston-eyju skyldj bila, og er
það þó ærið umhugsunarefni að
þetta flugskeyti, ásamt Júpíter-
flugskeytunum, er talið hið ör-
uggasta af þeim sem Banda-
ríkjamenn eiga og það eru
skeyti af þessum gerðum sem
þeir hafa „í fremstu víglínu“,
þ.e. í flugskeytastöðvum sinum
í Vestur-Evrópu.
Það er þannig margsannað
að þrátt fyrir mikla' hug-
kvæmni og stórstígar framfar-
ir í rafeindatækni er hinn sjálf-
virki útbúnaður eldflauganna
enn mjög ótraustur. Það er þvi
næsta eðlilegt að spurt sé hvað
hefði orðið ef sá sjálfvirki út-
búnaður hefði bilað sem stöðv-
aði ferð Thor-flugskeytisins
bandaríska.
Við þeirri spurningu verður
að sjálfsögðu ekki veitt neitt
óyggjandi svar. En enginn get-
ur þó neitað þeirri hættu að
flugskeytið hefði haldið áfram
villtri rás sinni og voðasprengj-
an þá sprungið þar sem bað
kom niður. Það gerðist ekki. En
það eru fléiri hættur á ferð-
inni.
Sprengjan sem ekki sprakk
liggur nú á hafsbotni við
Johnston-eyju. Fullyrt er að þar
stafi ekki af henni nein hætta.
Við þá fullyrðingu er ýmislegt
að athuga. Þar er fyrst af að
taka, að efni þau sem kjarna-
sprengjan geymir eru baneitr-
uð, hvað svo sem sprengingar-
hættunni líður. í hinni „venju-
Framhald á 14. síðu
bátaeigendur athugi
Hin sívoxondi smóbótaútgerð hér ó londi hefur stoðfest nouðsyn
þess, að trillubótoeigendur tryggi bóto síno.
Somvinnutryggingor hófu þesso tegund tryggingo fyrir nokkrum
órum og er enn eina tryggingafélagið, sem annost þœr.
Með trillubótatryggingunum hafa skapost möguleikar ó að lóno-
stofnanir gœtu lónoð fé út ó bótana og þonnig hafa fleiri getað
hafið þesso útgerð.
Margir bótar hafa gjöreyðilagst undanfarin ór og hafa Samvinnu-
tryggingar með þessu forðoð mörgum fró þvt að missa otvinnu-
tœki sitt óbœtt.
Við viljum því hvetjo alla trillubótaeigendur til oð tryggja bóta
sína nú þegar
SAMVINNUTRYGGINGAR
Sími: 20500 Umboð um land allt
'.H-i'V'.: •:<v I,jiL.I 't<-wr h.i-■Laugardagur 9. júni 1962 — ÞJÓÐVILJINN —