Þjóðviljinn - 01.11.1962, Page 2

2 SÍÐA
ÞJÓÐVILJINN
Fimmtudagur 1. nóvember 1962
sjúkrahúsalækna
farið síversnandi
Kjör
hafa
Launadeilan snertir ekki
samninga sjúkrasamlags-
laekna.
Á síöasta ári var mikið rætt
og ritað um launamál lækna.
Ýmsum kann því að þykja það
íurðu gegna að enn skuli uppi
deila um launakjör þessarar
stéttar og hefur raunar örlað
á þeim misskilningi að sjúkra-
samlagslæknar eigi þátt í yfir-
standandi deilu. sem snýst ein-
göngu um greiðslu til sjúkra-
húslækna, aðallega fyrir auka-
störf, þ.e. eftirvinnu, nætur-
vinnu og vaktþjónustu, einnig
koma breytingar á bílastyrk
inn í þetta mál. Hins vegar
hafa umræður ekki snúist um
greiðslur fyrir hina venjulegu
dagvinnu.
Versnandl kjör sjúkrahús-
lækna — Aukin störf —
meirl scrhæfni, — vaxandi
kostnaður.
Undanfarinn áratug hafa kjör
sjúkrahúslækna farið mjög
versnandi miðað við aðrar
stéttir þjóðfélagsins. Fyrir þessu
eru ýmsar orsakir: I fyrsta lagi
hafa sjúkrahúsin — eins og
vera ber — gert sívaxandi kröf-
ur um meira og sérhæfara starf
af læknum, og hefur því orðið
erfiðara og raunar óhæft að
sinna aukavinnu, í öðru lagi
hefur sémám verið lengt veru-
lega í flestum greinum læknis-
fræðinnar, en slíkt hefur í för
með sér lengri námstíma. meiri
námskostnað og styttri starfs-
ævi, í þriðja lagi má geta þess,
að 1960 voru læknabifreiðar
færðar í flokk þeirra farar-
tækja, sem hæst aðflutnings-
gjöld og tollar eru greiddir af.
Þessi ráðstöfun hefur haft þær
afleiðingar að bifreiðakostnað-
ur lækna hefur undanfarin ár
hækkað gífurlega og raunar
meira en nokkurrar annarrar
stéttar í þjóðfélaginu.
Ævitekju útreikningar.
Árið 1957 lót Læknafélag
Reykjavíkur framkvæma út-
reikninga á ævitekjum fast-
launaðra lækna og var í megin
atriðum fylgt sömu aðferðum
og gert hafði verið í Svíþjóð
við samanburð á ævitekjum
lækna og strætisvagnastjóra
þar í landi á árunum 1939—
1944 —1950. íslenzku útreikn-
ingamir sýndu, að ævitekjur
lækna voru nálægt 60% af ævi-
tekjum viðurkenndra láglauna-
stétta, þegar fullt tillit vár tek-
ið til námskostnaðar. námstíma,
starfsævi og annarra þátta sem
áhrif hafa á ævitekjur. Út-
reikningamir voru miðaðir við
þær tekjur, sem aflast með
venjulegum starfsdegi án auka-
vinnu og sýndu greinilega, hve
illa aðalstörf fastlaunalækna
voru greidd. Afkoma beirra
hlaut því að byggjast að mestu
leyti á aukavinnu og þarmeð
óhæfilega löngum starfsdegi
Ævitekjuútreikningar voru end-
urteknir í des. 1961 og var nið-
urstaða þeirra svipuð og áður.
t apríl 1958 tókst samkomu-
lag um óverulegar greiðslur
tyrir gæzluvaktir á siúkrahús-
um og öðmm heilbrigðisstofn-
unum. Greiðslur þessar námu
kr. 150.00 fyrir gæzluvaktir, sem
tóku 15—21 klst. Greiðsla á klst.
var því innan við kr. 10.00.
Var þetta aðeins hugsað af
læknanna hálfu sem mála-
mynda greiðslur fyrir bessa
aukavinnu fremur en grund-
völlur að framtíðarfyrirkomu-
lagi. Samtímis var samið um
siglingarstyrk fyrir deildar-
lækna á 4 ára fresti og einnig
var bílastyrkur krónur 750.00-
1000.00 á mánuði veittur nokkrv
fleiri læknum en áður, en upp-
hæðin var sú sama og tíðknr+
hafði árið 1954
Upphaf deilunnar — engin
svör við fyrstu bréfum.
Núverandi deila hófst 31.
janúar 1961 með því að stjóm
Læknafélags Reykjavíkur ritaði
bréf til stjórnamefndar ríkis-
spítalanna þar sem rök voru
fyrir því færð að gagngerar
breytingar þyrfti að gera á
greiðslum til sjúkrahúslækna og
þarmeð breyta og bæta starfs-
aðstöðu þeirra. 1 bréfinu var
bent á leiðir til að bæta kjör
læknanna og óskað eftir við-
ræðum við stjórnamefndina eða
aðra aðila um málið. Ekkert
svar barst við bréfi þessu og
var því ritað annað bréf 15.'
júní 1961 þar sem lögð var á-
herzla á mikilvægi málsins og
ítrekuð tilmæli um viðræður.
Þrátt fyrir þetta barst ekkert
svar frá stjómamefnd ríkis-
spítalanna. Var þá gripið til
þess ráðs ^ð rita heilbrigðis-
málaráðherra 29. september
1961 og þess óskað að hann
skipaði nefnd til viðræðna við
launanefnd Læknafél. Reykja-
víkur um betta mál. Ráðherr-
ann kvaddi þegar þrjá menn
til viðræðna við læknafélagið.
einn frá heilbrigðismálaráðu-
neytinu, einn frá ríkisspítölun-
um og einn frá bæjarspítala, en
launanefnd Læknafél. Reykja-
víkur annaðist viðræður fyriv
hönd félagsins.
Viðræður þessara nefnda hóf-
ust í október 1961 og voru all-
margir fundir haldnir til loka
þess árs. Á síðustu fundunum
kom fram, að ríkisstjórnin
myndi hvorki fallast á kröfur
læknafélagsins né koma með
gagntilboð um kjarabætur tii
handa fastlauna læknum fyrr
en búið væri að ganga frá
samnjngum við lækna þá í
Reykjavík. sem starfa fyrir
sjúkrasamlagið. Bráðabirgða-
samkomulag var gert við
sjúkrasamlagslækna skömmu
fyrir lok ársins 1961 og skyldi
það standa í þrjá mánuði. Á
fundi, sem launanefnd hélt með
fulltrúum ríkisstjórnarinnar og
Reykjavíkurbæjar i febrúar 1962
var gefið vilyrði þess efnis, að
hugmyndir myndu koma fram
frá ríkisstjórninni um kjara-
bætur fyrir fastlaunalækna þeg-
ar endanlega hefði verið geng-
ið frá samningum við Sjúkra-
samlag Reykjavíkur en þeim
samningum lauk við mánaða-
mótin marz — apríl 1962. í
byrjun apríl var enn á ný hald-
inn fundur með fulltrúum heil-
brigðisyfirvalda annars vegar og
launanefndar Læknafélags
Reykjavíkur hins vegar. Innti
launanefndin þá þegar eftir
þeim hugmyndum, sem gert
var ráð fyrir að fram kæmu að
loknum samningum við Sjúkra-
samlag Reykjavíkur. Fulltrúar
heilbrigðisyfirvalda svöruðu þvf
til að engar tillögur væru fyrir
hendi og gátu ekki gefið svör
um hvenær bað yrði. Taldi
launanefnd Læknafélags
Reykjavíkur að málsmeðferð
hlnna opinberu aðila væri öll
með þeim hætti að ríkisstjórn-
in legði meiri áherzlu á að tef ja
málið en að leysa það og f
samræmi við það ritaði stjóm
Læknafélags Reykjavíkur heil-
brigðismálaráðuneytinu þann 13.
apríl 1962 svofellt bréf:
„Þar sem samningaviðræður
launanefndar vorrar um
kjarabætur til handa fast-
launa læknum, sem staðið
hafa frá því í október 1961,
hafa engan árangur borið og
áframhald þeirra virðist til-
gangslaust, þá teijum vér þær
niður fallnar og munum vér
eigi hafa afskipti af þeim
málum að sinni.”
Deilunni við L. R. Iýkur
Frá 13. apríl 1962 hefur L.R.
ekki haft bein afskipti af þessu
máli að undanteknum einum
viðræðufundi, er samninganefnd
félagsins sat með fulltrúum rík-
isstjómarinnar og Reykjavíkur-
bæjar 2. ágúst. Hins vegar hef-
ur stjóm L.R. fylgzt með máli
þessu og sent læknum eriendis
greinargerð um gang þess. J
maí var athugað hverjir lækn-
ar hefðu sagt upp stöðum sín-
um, en fregnir um uppsagnir
allmargra sjúkrahússlækna
birtust í dagblöðunum í apríl.
Athugun leiddi í ljós að 25
læknar við Landsspítalann og
stofnanir tengdar honum höfðu
sagt upp stöðum sínum frá 1.
ágúst, 5 iæknar við Bæjarspít-
alann og aðrar stofnanir í
Heilsuverndarstöðinni og auk
þess einn læknir við sjúkrahús
Hvítabandsins. Allt læknalið
sjúkrahúsa og stofnana, sem
hér um ræðir, er samtals 55
að kandidötum meðtöldum, en
auk þess starfa þar 10—12 sér-
fræðingar hluta úr degi eftir
því sem verkefni krefjast og
eru flestir þeirra án fastrar
ráðningar. Kjör læknanna voru,
er þeir sögðu upp, sem hér seg-
ir:
1. Aðstoðarl. mán.laun kr.
6.982,00
2. Deildarl. mán.laun kr.
8.090,30
3. Aðst.yfirl. mán.laun kr.
8.775,30
Auk föstu launanna fengu
læknamir 750,00—1000,00 kr.
bílastyrk á mánuði, og 155,16—
221,65 kr. fyrir hverja gæzlu-
vakt, sem tók 15—21 klst. Helgi-
dagavinna hefur öll verið innt
af hendi endurgjaldslaust.
Minnsti undirbúningur fyrir
þessi störf er 15—18 ár að
landsprófi loknu (þar af 12 ára
skólanám). Einnig er rétt að
vekja athygli á því að til þess
að stunda gæzluvaktir og önn-
ui aðkallandi störf utan vinnu-
tíma er læknunum nauðsyn-
legt að hafa bíl, en þær greiðsl-
ur. sem fyrir gæzluvaktir koma
ásamt bílastyrk eru hvergi
nærri nægjanlegar til þess a*
standa straum af reksturskostn-
aði lítils bíls, sem eingöngu
væri notaður í þágu starfsins
Er þetta m. a. af hinum gífur-
legu hækkunum, sem orðið hafa
á reksturskostnaði bifreiða á
undanförnum árum.
Uppsagnatími framlengdur ti)
1 nóvember 1962
Uppsagnimar voru
við 1. ágúst 1962 en ríkisstjóm-
in beitti ákvæðum í lögum um
réttindi og skyldur opinberra
starfsmanna og fyrirskipaði
framlengingu á uppsögnunum
þar til 1. nóvember 1962. Lög-
fræðingur þeirra lækna, sem
sagt höfðu upp, mótmælti þess-
um aðgerðum ríkisstjómarinn-
ar, sem misbeitingu á nefndum
lögum. Þrátt fyrir þetta féllust
læknamir á að framlengja upp-
sögnina og starfa til 1. nóv-
ember 1962. Enda var því lýst
yfir af hálfu stjórnamefndar
ríkisspítalanna að þessi ráð-
stöfun væri m. a. gerð til þess
að skapa meiri tíma til samn-
inga um málið. Engar viðræð-
ur fóru samt fram fyrr en 2.
ágúst en þá var haldinn fundur
eftir ósk fulltrúa ríldsstjórnar-
innar með viðræðunefnd heil-
brigðisyfirvalda og launanefnd
Læknafélags Reykjavíkur. Á
þessum fundi kom ekkert nýtt
fram er launanefnd Læknafé-
lags Reykjavíkur áleit málinu
viðkomandi og taldi hún að
málsmeðferð mótaðist enn af
því sjónarmiði að draga málið
a langinn fremur en að leysa
það. Fulltrúa ríkisstjómarinnar
var tilkynnt að launanefnd
Læknafélags Reykjavíkur myndi
ekki taka frekari þátt í við-
ræðum á þeim grundvelli.
Viðræður við Iæknana
sjálfa
Samkvæmt upplýsingum írá
læknum þeim, sem sagt hafa
upp tilkynntu þeir fulltrúum
ríkisstjórnarinnar, að ef óskað
yrði eftir samningaviðræðum
um málið þá væri um þrjár
leiðir að velja: 1) að samið
yrði við hvern einstakan lækni.
2) að samið yrði við allan
hópinn. samtimis, 3) að samið
yrði við þann lögfræðing. er
læknarnir hefðu fyrir sig í
þessu máli og hann fengi að
hafa einn eða fleiri fulltrúa
með sér á slíkum fundum.
Töldu fulltrúar ríkisstjórnarinn-
ar að síðasta fyrirkomulags-
formið vrði heppilegast og á
þeim grundvelli hafa sjö við-
ræðufundir verið haldnir.
fjórir með landlækni og þrír
með ráðuneytisstjóra heilbrigð-
ismálaráðuneytisins ásamt skrif-
stofumönnum sjúkrahúsanna. Á
þessum viðræðufundum hafa
aðilar skipzt á tilboðum án nið-
urstöðu í málinu
Málið fer i félagsdóm
Svo sem kunnugt er hefur
ríkisstjórnin lagt málið fyrir
félagsdóm með þeim hætti að
hann skuli úrskurða. hvort líta
beri á uppsagnirnar sem lög-
mætar eða ekki. Telja má vist
að dómsniðurstaða verði ekki
komin áður en uppsagnarfresti
lýkur og með tilliti til þess
hefur rikisstjórnin óskað að
læknarnir haldi áfram störfum
sinum meðan dómurinn starf-
ar. um óákveðinn tíma. Þar
sem Læknafélag Reykjavíkur
hefur ekki haft með þetta mál
að gera að undanförnu, getur
það að sjálfsögðu ekki sagt
um hvort læknarnir verði við
þessari beiðni, enda hafa eng-
in tilmæli komið til stjómar
Læknafélags Reykjavíkur um
að taka aístöðu til bessa atrið-
ÍS málsins,
Deilunni lýkur 1. nóvember.
Af ofapsögðu virðist óhjá-
kvæmilegt að gera sér grein
fyrir því að komið geti til mála
að einhverjir eða jafnvel allir
umræddra lækna hætti störfum
*sém ' opinberir átárf áíhetin'1 1.
nóvember 1962 í þessu sam-
bandi er rétt að taka fram, að
stöður þessar hafa ekki verið,
auglýstar lausar þrátt fyrir til-
mæli yfirlækna um slika ráð-
stöfun Stjórn L.Rl vill sér-
staklega taka fram, að fari svo
að læknarnir hætti störfum sem
opinberir starfsmenn, þá tákn-
ar það ekki á neinn hátt, að
hin mikilvæga þiónusta sem
skipti
Morgunblaðið á erfitt með
að sætta sig við það sem
gerzt hefur í alþjóðamálum að
undanförnu. f gær segir það
réttilega í forustugrein hverj-
ar hafi verið fyrirætlanir
Bandaríkjamanna: „En margt
bendir til þess að Bandaríkja-
menn hefðu þá talið sér nauð-
synlegt að e^íileggja eld-
flaugastöðvarnar sjálfir
koma þannig í veg fyrir að
þær yrðu notaðar til árása á
Bandaríkin eða önnur lönd
Vesturálfu. En um leið og
oað hefði gerzt var valda-
dögum Fidels Castro lokið
Krúsjeff hefði ekki árætt að
koma hinum kúbanska ein-
ræðisherra o.g skoðanabróð-
ur sínum til hjálpar Það var
allt of mikil áhætta fyrir
Rússa". Þetta er alve? rétt
'ýsing hjá Morgunblaðinu á
fyrirætlunum Bandaríkja-
stjórnar og raunar í sam-
ræmi við það að Kennedy
forseti lýsti yfir Því í sjón-
varpsviðtali í heimalandi
sínu nokkrum dögum áður en
hann hóf ofbeldisverk sín á
Karíbahafi að nú væru da?
ar Castros senn taldir.
Þess vegna er ekki að
undra þótt Morgunblaðið viti
pessir læknar bafa veitt. þurfi
að leggjast niður. Hér er ekki
um verkfall að ræða. og því
ekki lagt bann við því. að
læknar eða aðrir vinni þessi
störf
Þjónustan á sama verði
og annarsstaðar í Reykjavík
Ef læknar þessir hætta að
starfa sem opinberir starfs-
menn. ákvarðast verð þjónust-
unnar að sjálfsögðu í fyrsta
lagi með þeim hætti er gildir
fyrir sérfræðiþjónustu þeirra
lækna, sem vinna fyrir Sjúkra-
samlag Reykjavíkur. ef aðstæð-
ur eru al.gerlega sambærileg-
ar, í öðru lagi mun það á-
kvarðast af þeim tímavinnu-
greiðslum, sem nú eru í gildi
fyrir laust ráðna sérfræðinga
við sumar deildir Heilsuvernd-
arstöðvar Reykjavíkur. í þriðja
lagi þar sem hvorugt þessara
atriða getur orðið mælikvarði,
miðast verð hennar við taxta
Læknafélags Reykjavíkur, enda
er það svo nú. að sú vinna,
sem ekki fellur undir samn-
inga, greiðist samkvæmt taxta
L.R. í þessu felst það að þjón-
ustan við Landsspítalann og
stofnanir Heilsuverndarstöðv-
arinnar er hér um ræðir. svo
og hið eina starf við sjúkra-
hús Hvítabandsins verða greidd
með sama verði og- nú tíðkast
um hliðstæða þjónustu hér í
Reykjavík þar sem hún er seld
samkvæmt verði frjálsra samn-
inga eða taxta Læknafélags
Reykjavíkur, Getur tæ ga
komið til greina þar sem stöðr
ur þessax hafa ekki verið aug-
lýstar lausar fil umsóknar, að
annað verð komi fyrir þjón-
ustuna, eins og sakir standa.
Hér er því verið að ræða um
samræmingu á greiðslum en
ekki hækkun og virðist sú
samræming eigi ósanngjörn,
þegar tillit er tekið til þess
að á þessum stofnunum eru
yfirleitt unnin langvandasöm-
ustu læknisverkin í þessu
landi og þangað er vísað ÖU-
um erfiðustu tilfellunum. Verð-
ur ekki annað séð en að algert
lágmark megi teljast að þjón-
usta Þar sé að minnsta kosti
greidd ti] jafns við það er nú
tíðkast að greiða fyrir sér-
fræðiþjónustu annars staðar í
Reykjavík. Þá má gera ráð
fyrir því að hér eftir verði
þjónusta ekki innt af hendi ó-
keypis nema í sérstökum neyð-
artilfellum.
ekki sitt rjúkandi ráð, þegar
grimmur blóðhundur brejdist
á nokkrum dögum i þsegan
búrakka sem býður fram.
þjónustu sína til að verja
þann mann sem áður átti að
fella.
Raun-
sæi
Stærsta blað landsins hef-
ur skýrt frá því að stærstu
stjórnmálasamtök æskunnar
á íslandi. sem eru hluti af
stærsta stjómmálaflokki
landsins. hafi haldið fund um
Kúbumálið i einni stofu í
gömlu íbúðarhúsi í Reykja-
vík Þetta heitir að kunna að
velja sér húsakynni í sam-
ræmi við málstaðinn
Skammt-
að frelsi
Blöðin skýra frá þvj að
tveir vesturþýzkir sjómenn
hafi strokið á land á Pat-
reksfirði. Hafi þeir síðan ver-
ið eltir uppi og fluttir nauð-
ugir um borð í skip sitt sem
hví næát lét úr höfn
Menn hafa ’suðsjáanlega
°kki levfi til að kjósa frelsið
nema þeir séu frá Austur-
þýzkalandi — Austri.
Þeir eru vondu veðri að spá
vegir fyllast snjó.
En ósköp litlar tregnir fá
fréttamenn — og þó?
Það er allsendis ófært, að
Vcgamálaskrifstofan skuli ekld
hafa blaðafulltrúa, þegar veð-
urfari og samgöngum er svo
háttað sem verið hefur und-
anfarna daga.
Síðustu dagana, frá því snj.
tók að festa um ísland þvert
og endilangt, hafa biöðin eðli-
lega leitað mikið til þessarar
veg-legu skrifstofu tii að fá
upplýsingar um færð á veg-
unum.
Það er sjálfsögð þjóni'
við vegfarendur. sem auðvitaí
lesa blöð eins og annað fólk
að skrifstofan veiti slíka>
upplýsingar. Þeirri þjónust'
á vitaskuld að haga þannig
að einn starfsmaður hcnnar
hafi yfirlit um ástand vega
á öllu landinu og upplýsi blöö
og útvarp jafnt beðinn sem
óbeðinn.
Sá sem þetta ritar hefur þá
reynslu af að hringja á um-
ræddan stað, að þar vísi
gjarna hver á annan, og eng-
inn virðist hafa heildaryfirlit
yfir vegakerfið, ef vegamála-
stjóri er ekki við. Bezt hefur
reynzt að tala við verkstjóra
í áhaldahúsi Vegagcrðarinnar
og hefur hann þó skiljanlega
ekki aðstöðu til að vita allt.
sem um er spurt.
1 gær hringdi fréttamaður
Þjóðviljans sem oftar, en —
því miður — verkstjórinn var
veikur og á Vegamálaskrif-
«tofunni var cnginn málsmet-
andi maður við, sem upplýs-
ingar gæti gefið.
Hvernig væri að kippa
þessu í lag?
Greinarqerð L.R. um launa-
dleilu «iúkrahússlœkna
t