Þjóðviljinn - 06.12.1962, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 6. desember 1062
Þ.TÓI>yH,JlNN
SÍÐA 7
Verkalýðsmál
Afnám vinnuþrælkunar er
brýnasta hagsmunamálft
Lúðvík Jesepsson, flytur framsöguræðu á flokksþinginu um stefnu Sósíalistaflokksins j atvinnu-
Með valdatöku núverandi
stjómarflokka urðu þáttaskil í
hagsmunabaráttu verkalýðssam-
takanna. Harðdrsegasta og aftur-
haldssamasta hluta atvinnurek-
enda hafði tekizt að ná undir-
tökunum á ríkisvaldinu og móta
stjómarstefnu að því takmarki
að brjóta niður áhrif verka-
lýðshreyfingarinnar á efnahags-
hagslífið, skerða almenn lífs-
kjör stórkostlega, breyta varan-
lega tekjuskiptingu í þjóðfé-
laginu í þágu fjármagnsins og
þrengja að réttindum verka-
fólks og samtaka þess. Til þess
að nálgast þessi markmið hef-
ur verið stefnt að því að lama
verkalýðshreyfinguna, með því
að þreyta hana í átökum, með
því að grafa undan baráttuþreki
hennar með skemmdarstarfsemi
innan frá og síðast en ekki sízt
með því að ráðast að rétti
hennar til þess að starfa eftir
þeim leikreglum, sem borgara-
Gegn ríkinu
1 tímaritinu „Sovézkar bók-
menntir" voru nýlega birt þrjú
bréf frá Hemingway, tvö til
gagnrýnandans og þýðarans
Ivans Kasjkíns og eitt til Kon-
stantíns Símonofs.
Fyrsta bréfið er skrifað í ág-
úst 1935 og fjallar að veru-
legu leyti um afstöðu rithöf-
undarins til stjórnmála. Hem-
ingway segir meðal annars:
„Ég get ekki verið kommúnisti
vegna þess að ég trúi aðeins á
eitt: frelsið. Fyrst myndi ég
hugsa um sjálfan mig og starf
mitt. Svo myndi ég sjá fyrir
fjölskyldu minni. Síðan mjmdi
ég hjálpa nágranna mínum. En
ég hef engan áhuga á ríkinu.
Rikið hefur aldrei þýtt neitt
annað fyrir mig en óréttláta
skattheimtu. Ég hef aldrei beð-
stéttin sjálf hafði mótað með
vinnulöggjöfinni 1938.
Skattakerfi breytt í
þágu auðmanna
Á öllum sviðum hefur þessi
stjórnarstefna sótt að verka-
lýðshreyfingunni. Gengið hefur
verið fellt tvívegis í þeim til-
gangi að lækka launakjörin.
Gerbreyting skattakerfisins í þá
átt að taka upp jafna neyzlu-
skatta sem aðal tekjustofna
ríkisins og að nokkru bæjar-
félaganna, en hverfa með öllu
frá því að nota skattakerfið til
tekjujöfnunar og auðjöínunar,
hefur reynzt stórfellt spor í
þá átt að breyta tekjuskipting-
unni varanlega til hags auð-
mönnum og auðfélögum en til
óþurftar alþýðu. Laun hafa ver-
ið lækkuð með lagaboði, verk-
föll verið bönnuð í einstökum
ið það um neitt. Máske hafið
þið betra ríki, en ég yrði að sjá
það til að trúa því....
Hvenær sem ég hefði verið
fæddur hefði ég orðið að sjá
um mig sjálfur. Rithöfundur er
eins og sígauni. Hann skuldar
engri stjórn neitt. Ef hann er
góður höfundur mun honum
alarei líka sú stjóm sem hann
býr við.....Á því augnabliki
þegar þú þekkir eitthvert skrif-
finnskubákn nógu vel byrjar
þú að hata það. Vegna þess að
á því augnabliki þegar það fer
fram úr einhverri ákveðinni
stærð hlýtur það að verða ó-
réttlátt. . ..
Einn af jógínum
starfsins
Hví sikyldi rithöfundur búast
við launum ða viðurkenningu
tilvikum og mikilvægustu samn-
ingsatriði milli samtaka verka-
lýðsfélaga og atvinnurekenda,
svo sem ákvæðin um verðlags-
bætur á laun, verið numin úr
gildi með lögum og valdboði.
Gerðardómur um kjör-
in stefna stjórnarinnar
1 æ ríkara mæli hefur ríkis-
valdið stefnt að því að takmarka
og skerða samtakafrelsi verka-
lýðsstéttarinnar. Lögþvingaðir
gerðardómar um kaup og kjör
eru orðnir greinilegt stefnu-
mark ríkisstjórnarflokkanna. Á
þessu ári hefur ríkisvaldið þann-
ig staðið fyrir lögþvinguðum
gerðardómum, sem varanlegum
ákvörðunaraðila um fiskverð til
sjómanna og sem tímabundn-
um. ákvörðunaraðila um kjör
síldveiðisjómanna. Jafnframt
frá einhverjum hópi af mönn-
um eða frá einhverju ríki?
Einu launin eru fólgin í því að
vinna verk sitt vel, og það eru
nóg laun fyrir hvem mann...
Ef þú trúir á eitthvað og
vinnur að því alltaf, eins og ég
trúi á þýðingu þess að skrifa,
þá verður þú ekki fyrir nein-
um vonbrigðum nema þú sért
metnaðargjam. Allt sem þú
hefur er hatur á þeim stutta
tíma sem þú hefur til að lifa
og ljúka verki þínu á.
Líf í athöfnum er mér miklu
auðveldara en að skrifa. Ég er
hæfari til athafna en til rit-
starfa. 1 athöfn hef ég ekki
neinar áhyggjur framar. Þegar
þú hefur gengið athöfninni á
hönd upphefur hún þig, af því
þú getur ekki gert annað en það
sem þú ert að gera og þú berð
enga ábyrgð. En að skrifa er
hlutur sem þú getur aldrei gert
eins vel og ætti. Það er eilff
áskorun og það er erfiðara en
allt sem ég hef annað gert —
og því geri ég það. Og ég er
hamingjusamur þegar ég geri
vel.
Ég vona þér leiðíst þetta ekki.
Ég skrifa þetta vegna þeirrar
alúðar og nákvæmni sem þú
hefur viðhaft í rannsókn þinni
á því sem ég hef skrifað, til að
þú vissir hvað ég hugsa. Jafn-
vel þótt þú svo haldir mig
vera verri drullusokk þegar þú
lest það. Mér er andskotans
sama hvort nokkur bandarísk-
ur gagnrýnandi veit hvað ég
hugsa því ég ber enga virðingu
fyrir þeim. En ég ber virðingu
fyrir þér og kann vel við þig
vegna þess að þú vildir mér
vel“.
Flaskan
t eftirskrift fer Hemingway
út í aðra sálma: „Drekkur þú
ekki? Ég tek eftir því að þú
minnist lítillega á flöskuna. Ég
hef drakkið síðan ég var
fimmtán ára og ekkert hefur
veitt mér meiri ánægju. Þegar
þessari viðleitni til þess að
beita gerðardómum í auknum
mæli, er svo haldið uppi linnu-
lausum áróðri gegn þeim rétt-
indum, sem vinnulöggjöfin veit-
ir, og fyrir stórbreytingum á
henni til skerðingar eða jafn-
vel afnáms verkfallsréttarins,
frumréttarins til þess að árang-
ursrík hagsmunabarátta verði
háð.
þú þrælar allan daginn með
höfðinu og veizt að þú verður
að vinna næsta dag, hvað ann-
að en viskí getur þá breytt
hugmyndum þínum og látið
þær hlaupa um á öðru plani?
Hvað annað getur yljað þér
þegar þú ert kaldur og blaut-
ur?..... Aðeins gerir það þér
ekki gott þegar þú skrifar eða
þegar þú berst. Það verður þú
að gera með köldu blóði......
Nútímalíf er líka oft vélræn
kúgun, og vín er hinn eini vél-
ræni léttir. Lráttu mig vita ef
það kemur eitthvaö inn fyrir
bækurnar mínar, og ég kem þá
til Moskvu, við finnum ein-
hvem sem drekkur og drekk-
um upp auðæfin til að binda
endi á þá vélrænu kúgun“.
Samt er stundum
nauðsynlegt að berjast
Seinna bréfið til Kasjkíns er
skrifað í marz 1939, þegar
Hemingway var að vinna að
Hver jum klulckan glymur.
Hann byrjar á því að lýsa á-
nægju sinni, ekki aðeins með
þýðingarstörf Kasjkins heldur
einnig með gagnrýni hans „beztu
og nytsamlegustu gagnrýni um
verk mín sem ég hef lesið“.
Hann bætir því við að líklega
viti Kasjkín meira um verk
hans en hann sjálfur.
Hemingway hafði afneitað
ríkisvaldi og stjórnmálum 1935,
síðan þá hafði hann veitt mik-
inn stuðning spönsku lýðveldis-
stjóminni og hverskonar bar-
áttu gegn fasisma. Ýmislegt í
þessu bréfi varpar Ijósi á nýja
afstöðu rithöfundarins:
„Við vitum að stríð er slæmt.
Samt er stundum nauðsynlegt
að berjast. Engu að síður er
stríð slæmt og hver sem segir
að svo sé ekki er lygari. En
það er mjög flókið og erfitt af
skrifa um það satt verk......
Það eina sem um er að ræðs
í stríði, sé það á annað borð
byrjað, er að vinna það — og
málum. — (Ljósm. Þjóðv. A.K.).
Dómsvaldi herfilega
misbeitt
Loks heyr svo afturhaldið
miskunnarlausa baráttu fyrir
því að ná beinum yfirráðum
yfir forastu verkalýðssamtak-
anna og fyrir því að eyðileggja
þau þannig sem baráttutæki
verkalýðsstéttarinnar og svífst
það er það sem við gerðum
ekki. Fjandinn hirði stríð
núna, — mig langar til að
skrifa.....
Það er allt afstaðið nú, en
fólk sem gerði ekkert til að
verja spænska lýðveldið finnur
nú hjá sér mikla þörf fyrir að
ráðast á okkur sem reyndum
að gera eitthvað, til að lá4a
okkur sýnast fífl og réttlæta
sig í eigingirni sinni og hug-
leysi. Og þeir segja okkur, -em
börðumst eins vel og við gát-
um og án allrar eigingimi og
töpuðum okkur segja þeir hve
heimskulegt það var að berjast
yfirleitt....“
Skáld í heims-
styrjöld
Þriðja bréfið sem birt var
í „Sovézkar bókmenntir" er
skrifað í júní 1946 til rithöf-
undarins Konstantlns Símonofs.
Þar segir Hemingway að sig
hafi langað mikið til að vera
með sovézka hemum, en hafi
samt ekki viljað reyna að ger-
ast stríðsfréttaritari þar, vegna
þess að hann kunni ekki rúss-
nesku og gerði þar að auki ráð
fyrir að hann gæti komið fleiri
Þjóðverjum fyrir í öðru starfi.
Hann segir stuttlega frá þátt-
töku sinni í stríðinu, eink-
um frá innrásinni i Frakkland:
„Ég reyndi að gera gagn með
frönskukunnáttu minni og þekk-
ingu á landinu og fór jafnan á
undan ásamt frönsku Maquis-
sveitunum. Það var gott líf og
þú hefðir haft gaman af. Ég
man að André Malraux kom
til mín eftir að við vorum
komnir til Parísar og herinn
hafði náð okkur, og spurði hann
mig hve miklu liði ég hefði
stjórnað. Eg sagðist aldrei hafa
haft fleiri en 200 menn og
oftast eitthvað á milli 14 og
10. Honum létti sýnilega, því að
ijálfur hafði hann stjómað 2000
manns. Svo að bókmenntalegur
heiður okkar var ekki í neinni
hættu.
einskis til að ná því marki.
Hámark ósvífinna bardagaað-
ferða í þessum efnum er hin
svívirðilega misbeiting dóms-
valdsins, er meirihluti Félags-
dóms hefur nú að boði ríkis-
stjórnarinnar brotið allar rétt-
arreglur, lög og stjómarskrá
lýðveldisins með því að dæma
L.l.V. inn í Alþýðusamband ís-
lands. En sá pólitíski stéttar-
dómur, sem enga stoð á í ís-
lenzkum lögum, er jafnframt
hið freklegasta brot á íslenzku
félagafrelsi.
Verkalýðshreyfingin hefur
enn ekki megnað að mæta
sókn afturhaldsins af þeim
krafti, sem þurft hefði til þess
að halda í horfinu. Þrátt fyrir
frækilega vamarbaráttu 1961 og
1962 eru launakjör verkafólks
nú allt að 20% lægri en þau
voru 1959 og meginhluti vinn-
andi manna býr nú við slíkan
Vinnuþrældóm, hvað vinnutima
snertir, að hvergi er hliðstæðu
þess að finna meðal menning-
arþjóða. Þessum árangri hefur
afturhaldið náð í sókn sinni.
Verkefnin
framundan
Það hlutverk bíður nú verka-
lýðshreyfingarinnar að brjóta
þessa stefnu og allar afleiðing-
ar hennar á bak aftur og snúa
vörn í sókn í hagsmunabarátt-
unni. Á næstu tímum hlýtur
hún því að einbeita sér að því:
1. að verja samtaka- og samn-
ingafrelsið fyrir öllum árás-
um ríkisvalds og atvinnurek-
enda.
2. að afnema hinn óhæfilega
vinnuþrældóm og takmarka
vinnu bama og unglinga.
Tryggja 8 stunda vinnudag
sem hámarksvinnutíma í
flestum eða öllum starfs-
greinum, án skerðingar launa.
Þetta er nú brýnasta hags-
munamálið og jafnframt
grundvallarskilyrði fyrir
hæfni verkalýðsstéttarinnar
til að verja og bæta lífskjör
sín.
3. að knýja fram vísitölutryggð-
ar launahækkanir, sem jafni
metin frá því að sókn aftur-
haldsins hófst 1959 og síðan
tryggingu fyrir árlegum
raunverulegum launahækk-
unum með réttlátari tekju-
skiptingu og með tilliti til
aukningar þjóðarframleiðslu
og framleiðni.
4. að koma fram félagslegum
umbótum í tryggingum, hús-
næðismálum og menningar-
málum, og stórbæta aðbúnað
og öryggi á vinnustöðum.
Víðtækt fræðslustarf
nauðsyn
Til þess að verkalýðssam-
tökin geti, ásamt með stjóm-
málasamtökum alþýðunnar, í
næstu framtíð náð framan-
greindum markmiðum ber þeim
nauðsyn til að styrkja alla inn-
viði sína, samheldni og við-
bragðsskerpu gegn árásum aft-
urhaldsins. Breyting á skipu-
Framhald á 8. síðu.

Ernest Hemingway á efri árum.
1