Þjóðviljinn - 10.01.1963, Side 6

ÞJOÐVILJINN
Fimmtudagur 10. janúiar 1963
£ SÍÐA
Oameríska nefndin fer á stúfana
Friðarsamtök
ofsótt í Bandaríkjunum
Enda þótt nazistaflokkurinn fái að starfa ó-
áreittur í Bandaríkjunum þá er ekki sömu sögu
að segja um samtök þau er berjast fyrir friði
og afvopnun. Nýverið létu yfirvöldin til skarar
skríða gegn friðarsamtökum kvenna, „Women’s
International Strike for Peace“. Margar forustu-
konur samtakanna voru dregnar fyrir „óame-
rísku nefndina“ og sakaðar um kommúnisma,
sem talinn er með alvarlegri glæpum þar í landi.
Konurnar vörðu mál sitt, neituðu að svara ýms-
um spurningum nefndarinnar og var óspart
klappað lof í lófa af þeim sem staddir voru í
réttarsalnum.
Daginn sem réttarhöldin hóf-
ust ruddist fyrrverandi starfs-
maður bandarísku leynilögregl-
unnar, Jack Levine að nafni,
inn i nefndarherbergið og
krafðist þess, að nefndin léti
málið niður falla. Levine þessi
hefur oft áður gagnrýnt starfs-
aðferðir leynilögreglunnar. 1
þetta sinn hafði lögreglan hann
á brott úr salnum.
Levine truflaði réttarhöldin
eftir að frú Blanche Posner
hafði rætt um hsetturnar sem
mannkyninu stafar af kjam-
orkustríði og strontíum 90 —
en frúin hafði einnig neitað
að svara öllum spumingum og
vísað til þess ákvæðis í stjórn-
arskránni sem segir að vitni
geti neitað að skýra frá því,
sem geti komið þeim sjálfum í
koll.
Bandaríkjunum til
skammar
Lögfræðingur „óamerísku
nefndarinnar“, Alfred nokkur
Nittle, fullyrti áð nefndín hefði
upplýsingar um það að frú
Posner hafi verið félagi í
kommúnistaflokknum meðan
hún var kennslukona í New
York á árunum 1922 til 1952.
----------------------------<e>
USA óttast
tollmnra EBE
MIAMI 8/1 — Orville Freeman,
landbúnaðarráðherra Banda-
ríkjanna, varaði ’ dag Efna-
hagsbandalag Evrópu við því
að reisa tollmúra gegn banda-
rískum landbúnaðarafurðum
Bandaríkin kynnu að neyðast
til að gera gagnráðstafanir og
nefndi hann sem dæmi að þau
gætu minnkað efnahagsaðstoð
sína við önnur lönd.
Freeman sagði að Banda-
ríkjastjóm hefði miklar á-
hyggjur út af þeirri tilhneig-
ingu sem gerði vart við sig í
EBE að taka fyrir innflutning
frá öðrum löndum. Háir tollar
hefðu þegar dregið stórum úr
útflutningi á alifuglum frá
Bandaríkjunum til EBE og
hætta væri á að sama gerðist
með fleiri afurðir. Hallinn á
greiðslujöfnuði Bandaríkjanna
við útlönd myndi þá enn
versna.
héta verkfalli
HELSINKI — Stjóm sambands
ríkisstarfsmanna í Finnlandi
hefur ákveðið að boða verkfall
frá 1. marz, ef ekki hafa tekizt
samningar um iaunakjör starfs-
manna fyrir þann tíma. 1 sam-
bandinu eru 74 félög með sam-
tais 35.000 félagsmenn.
Frúin neitaði að svara öllum
spurningum. 1 þann mund birt-
ist Levine og hrópaði:
— „Herra þingmaður. Ég er
þjóðhollur þegn og fyrrverandi
starfsmaður ieynilögrcglunn-
ar. Ég bið yður að láta þcssari
rannsókn Iokið áður en þér
bakið bandarísku þjóðinni
smán.“
Áheyrendaskarinn í réttar-
salnum — en konur voru þar
í miklum meirihluta — reis úr
sætum og klappaði ákaft, en
lögreglan hrifsaði Levine og dró
hann á brott.
„Leitið í skáta-
hreyfingunni“
Sjónvarpsmenn biðu fyrir ut-
an réttarsalinn og áttu viðtal
við Levine. Hann kvaðst vera
viss um að málatilbúnaður
þessi væri tilraun til að sverta
friðarhreyfinguna í Banda-
ríkjunum.
„Ég veit ekki hvort einhverj-
ir kommúnistar eru í friðar-
hreyfingunni", sagði hann, „en
er sannfærður um að þeir
stjórna henni ekki á nokkum
hátt“. Síðan bætti hann við:
„Ef þeir leita nógu vandlega
geta þeir ef til vill fundið
kommúnista innan skátahreyf-
ingarinnar“.
„Rannsóknin er helber til-
raun til að ófrægja friðarhreyf-
inguna með því að hún sé und-
ir áhrifum kommúnista — en
það er algjörlega úr lausu lofti
gripið".
,Óttast um börnin“
Nefndarherbergið, stór salur
í þinghúsinu, var fullskipaður
er frú Posner gekk fram til
yfirheyrslu. Allar konumar
sem nærstaddar vom risu á
fætur er hún birtist.
Frú Posner er bandarískur
þegn, en fædd í Austurríki.
Hún tók þegar til máls:
„Ég veit ekki hvcrs vegna ég
er hér“, sagði hún við Doyle,
formann nefndarinnar, .,en ég
veit hvers vegna þér eruð hér.
Það er vegna þcss að þér skilj-
ið ekki eöii þessarar hreyfing-
ar. Starfsemi hcnnar grundvall-
ast á umhyggju mæðranna og
ástar þeirra til barna sinna.
Við morgunverðarborðiö sjá
þær ckkt aðeins mjólk barn-
anna heldur einnig strontium
90 og þær óttast um heilsu
þcirra og öryggi. Fólk ætti að
vera þakklátt „The Womcn’s
International Strike for Peace“.
Hver einasta kjarnorkutilraun
orsakar vansköpuð börn, and-
vana fædd börn, krabbamcin
og hættu á atómeyðángu.
Ég neita að starfa með nefnd-
inni. Og guði sé lof fyrir það
að þeir sem sömdu stjómar-
skrána bættu við þessu fimmta
viðaukaákvæði, sem ég nú visa
til".
„Ræðum ekki um rétt“
Á öðrum degi réttarhaldanna
var frú Anna Mackenzie tekin
til yfirheyrslu. Hún neitaði að
svara spurningum en kvaðst
ekki gera það á grundvelli
fimmta viðbótarákvæðisins,
sem kveður á um það að vitni
þurfi ekki að svara spuming-
um sem gert geti það sjálít
tortryggilegt.
„Þetta er ekki spurning",
sagði hún, „Þetta er steinn sem
varpað er að mér.“
Þessum orðum hennar var á-
kaft fagnað af áheyrendum.
Mackenzie var nú spurð að
því hvort hún hefði samið til-
teknar bænaskrár. „Ég tel mig
hafa rétt til að semja bæna-
skrár“, sagði hún.
„Við ræðum ekki um rétt
yðar ....“, svaraði Doyle
nefndarformaður, og mótmæla-
hrópin dundu í salnum.
„Óvirðing við þingið“
Doyle hélf áfram: „Við höf-
um aðeins áhuga á því að kom-
ast að rauri um að hvað miklu
leyti kommúnistaflokkurinn og
þekktir kommúnistar hafa beitt
sér innan friðarhreyfingarinnar.
Við vitum, að sumir hafa gert
það.“
Frú Mackenzie sagði að lok-
um: „Ég vísa til fyrstu við-
aukagrcinarinnar og annars
þess í stjórnarskránni sem
varðar mólið“.
(1 fyrstu viðaukagreininni er
kveðið á um rétt einstaklings-
ins til trúarfrelsis, málfrelsis,
prentfrelsis og rétt til að senda
ríkisstjóminni bænarskrár um
að kærumál verði tekin fyrir
að nýju).
Alfred Nittle, ráðgjafi nefnd-
arinnar spurði hvort hún ætl-
aði sér einnig að vísa til
fimmta viðaukaákvæðisins en
því neitaði frúin.
Nittle skýrði frá því, að
nefndin hefði komizt yfir upp-
lýsingar um að Mackenzie hefði
verið kommúnisti á árunum
1943 og 1944. Hann spurði einn-
ig hvort satt væri að hún hefði
verið meðlimur í kommúnist-
ísku stúdentafélagi er hún var
við nám í Vassarskólanum um
1930. Frú Mackenzie neitaði að
svara þessum spurningum á
sama grundvelli og áður.
Eftir að hún hafði nokkrum
sinnum tekið fram að hún
neitaði að svara á grundvelli
fimmtu viðaukagreinarinnar
sagði Nittle að hún ætti á
hættu að verða ákærð fyrir ó-
virðingu við þingið.
Áheyrendur fögnuðu henni
ákaft er hún yfirgaf vitnastúk-
una.
Aðeins kommúnistar
sem vilja JLið?
Síðasta vitnið sem settist í
vitnasætið þennan dag var 72
ára gömul kona, Elizabeth Moos
að nafni. Er hún var spurð að
því hvort hún tilheyrði komm-
únistaflokknum vísaði hún til
fimmtu viðaukagreinarinnar.
Hún deildi hart á mólatilbún-
að nefndarinnar.
„Það er vafasamur greiði vlð
Bandaríkin og raunar allan
heiminn", sagði hún, „að koma
kommúnistaorói á alia starf-
semi fyrir friði: Eru það ein-
ungis kommúnistar sem óska
elnr friði? öska þeir hans
sterkara en við?“
Áheyrendur fögnuðu ákaft
þessari athugasemd.
Hreyfingin ekki á
valdi neins
Á þriðja degi rannsóknarinn-
ar var formaður friðarsamtnk-
anna, Dagmar Wilson, tekin
til yfirheyrslu. Frú Wiison er
húsmóðir frá Washingt.on, 40
ára að aldri.
Nittle reyndi mjög að íæra
rök að því að New York-deild-
in réði lögum og lofum i sam-
tökunum og að þeirri deild
stjórnuðu konur sem sar.nan-
lega væru kommúnistar eða
hefðu neitað að svara spurning-
um um tengsl sín við kommún-
ismann.
Wilson sagði að stöðugt
samstarf væri milli hinna
einstöku deilda hvarvetna í
Bandaríkjunum og að samtökin
væru ekki skipulögð frá nein-
um einstökum stað.
Hún bætti við að það hefði
verið hún sjálf sem hefði átt
frumkvæðið að því að samtök-
in voru stofnuð.
Popovitsj heiðraðnr í Prag
Nýlega hélt sendinefnd sovézkra geimfara til Kúbu. 1 sendi-
nefndinni var mcðal annarra hinn frægi geimfari Pavel Rom-
anovitsj Popovitsj. Myndin er tekin er sendinefndin gerði stuttan
stanz i Prag. Sýnir hún miðstjórnarformann i æskulýðssamtökum
Tékkóslovakíu sæma Popovitsj heiðursmerki samtaka sinna.
Hún hafði ofhátt
á gamlárskvöld
Ung stúlka var myrt í Kaup-
mannahöfn á gamlárskvöld, af
þvi hún hafði svo hátt og braut
blómapott. Birthe Carlsson var
í áramótaveizlu hjá nokkrum
vinum sínum í Ordrup. Hún
dansaði mikið, hló og skemmti
sér konunglega, enda aðeins 22
ára gömul. En þá kom sonurinn
í húsinu heim úr öðrum fagn-^
aði, þar sem hann hafði lítið
getað skemmt sér, og Birthe hin
káta fór ákaflega í taugarnar
á honum.
Sonurinn bað systur sína að
láta gestina fara, en hún neit-
aði því, o.g ranglaði hann þá
til eldhúss. Þá heyrði hann, að
gestirnir v.oru að velta blóma-
potti, sem mamma hans átti,
og nú var honum nóg boðið.
Hann greip oddhvassan brauð-
hníf og ruddist inn í stofuna.
Þar stóð Birthe á miðju gólfi
og vissi ekki fyrr en allt í einu,
að hnífurinn stóð á kafi í

IS TEFUR SKIP

<:■ m: físmmst
1
ýíS't;.;, ..-, T-

trn,Yrm<fM
Vetrarríki hefur veríð mikiö um mcstallt mcginland Evrópu undanfarið en nú cr aftur tckið
að hlýna í veðri. Myndin sýnir ishröngl á Maán-íljóti í Þýzkalandi.
föngulegum barmi hennar.
Veizlugestimir flýðu af hólmi,
en lögreglan kom á vettvang og
handtók unga manninn.
Hann hefur játað vernaðinn,
en segist vera svo skapmikill,
að í seinni tíð hafi hann orðið
að borða 10 töflur af restenil
á dag til að hemja skap sitt.
Áhrsf af*
vopnunar
Fyrir nokkrum dögum kom
út í Englandi bók um f járhags-
lcgar aflciðingar afvopnunar
(The Economic Effects of Dis-
armament), og er hún rituð
af nokkrum starfsmönnum við
The Economist Inteligence Un-
it.
Sérstaka athygli mun vekja
sá kafli hennar, er fjallar um
stöðu brezka hersins og her-
gagnaiðnaðarins í efnahagslífi
landsins. Að minnsta kosti 1.8
milljónir manna eru beint eða
óbeint í þjónustu slíkra at-
vinnuveitenda, og af þeim er
hálf milljón manna í herþjón-
ustu.
Launagreiðslur ríkisins til
þeirra, sem starfa í eða fyrir
herinn nema fimmtungi brezku
fjárlaganna. Sú upphæð er þó
lægri en kostnaðurinn við
framleiðslu Skybolteldflaug-
anna hefði orðið. „Enda þótt
slíkir útreikningar séu yfir-
boröskenndir", segir brezka
blaðið Observer, „er ljóst, að
frá fjárhagslegu sjónarmiði er
skynsamlegra fyrir Breta að
auka þann herstyrk sitt, sem
búinn er venjulegum vopnum,
heldur en stef»a að því að
verða óháð kjarnorkuveldi."
Margir Bretar munu þó ekki
sjá neitt skynsamlegt í slíkum
tillögum, enda mun flestum
orðið Ijóst, að eins og nú hátt-
ar til í heiminum, er tvö reg-
insstórveldi hafa vígbúizt þús-
undfalt á við allar. aðrar þjóðir
samanlagt, er vígbúnaðarbrölt
kotríkja eins og Bretlands og
Frakklands aðallega til að sýn-
ast.