Þjóðviljinn - 24.03.1964, Blaðsíða 4

4 SÍÐA
MÓÐVILJINN
Otgefandi; Sameiningarflokkur alþýðu — SósiaJistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson, Magnús Kjartansson (áb.),
Sigurður Guðmundsson.
Ritstjóri Sunnudags: Jón Bjamason.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar. prentsmiðja: Skólavörðust. 19
Simi 17-500 (5 línur). Askriftarverð kr. 80 á mánuði.
Skortur á sjálfsvirðingu
IV'arni Benediktsson forsætisráðherra, doktor og
fyrrverandi prófessor við æðstu mennta-
stofnun þjóðarinnar, víkur að dátasjónvarpinu í
Reykjavíkurbréfi sínu í fyrradag og segir að á-
skorun sextíumenninganna falli ógild þar sem
þeir hafi ekki sjálfir fylgzf með efni sjónvarps-
ins; „enginn getur af viti dæmt um það sem hann
ekki þekkir“. Virðast þessi ummæli gefa til kynna
að hinn hámenntaði forsætisráðherra bergi sjálfur
daglega á dátasjónvarpinu eins og Mímisbrunni,
eða ef til vill ætti maður heldur að segja Mímis-
bar í samræmi við bændahallarmenningu okkar
tíma.
Fn hugsanlegir verðleikar dátasjónvarpsins koma
^ málinu hreint ekkert við. íslendingar hafa
sett sér það mark að halda uppi siálfstæðu menn-
ingarríki í landi sínu; það leggur landsmönnum
þær skyldur á herðar að starfræk'ja alla þæfti nú-
tímaþjóðfélags og aðallega þá þeim íslenzka
menningararfi sem við viljum varðveita og þróa.
Þessi afstaða er ekki sprottin af því að við teljum
menningu annarra þjóða sorp og sora, þær hafa
oft augljósa yfirburði á ýmsum sviðum, heldur
teljum við það skyldu okkar og hlutverk að vera
sjálfstæður aðili í stórum heimi og hafa stundum
það til málanna að leggja sem stórþjóðum þykir
tíðindum sæ'ta. Þessi menningarlega sjálfsvirðing
var kjarninn í frelsisbaráttu okkar gegn Dönum,
en hafi dátasjónvarpsmenn á réttu að standa var
sú barátta samfelldur misskilningur, því dönsk
menning stendur vissulega á háu stigi. Menn
skyldu einnig varast að tala digurbarkalega um
lífsþrétt íslenzkrar menningar þegar hún liggur
undir erlendu fargi. Ekki er nema hálf önnur öld
liðin síðan Rask komst að þeirri niðurstöðu að
íslenzkan myndi gersamlega týnast niður í
Reykjavík á 100 árum ef ekki væru rammar
skorður við reistar. Dátasjónvarpsmenn þeirra
tíma kenndu börnum sínum dönsku á undan ís-
lenzku til þess að þröngva errinu nægilega djúpt
niður í kverkarnar. En það voru reistar við ramm-
ar skorður og hinir beztu menn hófu íslenzka
tungu til nýrrar virðingar. En einnig þá voru til
einstaklingar sem sögðu — líkt og Bjarni Bene-
diktsson forsætisráðherra nú — að danskan væri
hið ágætasta tungumál og gæti hentað okkur
prýðilega.
Alvarlegasti þátturinn í umræðunum um dáta-
sjónvarpið er sá skortur á sjálfsvirðingu og
íslenzkum metnaði sem fram kemur hjá ýms-
um þeim mönnum sem fara með mest völd í þjóð-
félaginu. Það er ekki að ástæðulausu sem Sigurð-
ur A. Magnússon segir í fyrradag í þeim eina
þætti Morgunblaðsins þar sem sjálfstæð hugsun
á nokkurt griðland: „Með þeirri þróun, sem ver-
ið hefur hérlendis á undanförnum árum, kæmi
mér alls ekki á óvart, þó fram kæmu samtök, sem
heimtuðu upptöku íslands í Bandaríki Norður-
Ameríku, ég tala nú ekki um ef við fengjum dá-
lítinn fjárstyrk út á það! Hvers vegna skyldum
við vera að basla við að halda uppi sjálfstæðu
þjóðfélagi á þessu útskeri?“ — m.
Þriðjudagur
24. marz 1964
Hermannasjónvarp rætt
á Stúdentafélagsfundi
%.
Síðastliðinn laugardag hélt
Stúdentafélag Reykjavíkur fund
i Lídó og var fundarefnið ís-
lenzkt sjónvarp. Eins og kunn-
ugt er þótti ýmsum það ékki
sem heppilegastur titill, og
væri .,Sjónvarpsmálið“ eða
„Sjónvarp á Islandi“ eðlilegra.
Formaður Stúdentafélagsins.
GLunnar Schram, drap á þetta
í upphafi fundarins. Kvað hann
íslenzkt sjónvarp vera megin-
verkefnið nú, en taldi eðlilegt
að „drepið væri á Keflavíkur-
sjónvarpið, þótt aðalefnið væri
íslenzkt sjónvarp". Fór og svo,
að nær eingöngu var rætt um
afstöðuna til hermannasjón-
varpsins, þrátt fyrir framsögu-
erindið og efni þess.
Framsaga
Framsögumaður, Vilhjálmur
Þ. Gíslason, útvarpSstjóri, hóf
síðan mál sitt og talaði rúm-
an hálftíma. Vilhjálmur skýrði
svo frá, að sjónvarpsnefnd sú,
er nú starfar, Ijúki væntanlega
storfum sínum fyrir páska.
Þótt blaðamanninn ætti lifandi
að flá man hann ekki orð
framar úr ræðu útvarpsstjóra,
en þó telur hann sig geta
fullyrt það, að Vdhjálmur hafi
verið fylgjandi íslenzku sjón-
varpi.
,Heilbrigður
þjóðarmetnaður'
Kristján Eldjárn, þjóðminja-
vörður, var fyrstur ræðumanna
að erindi Vilhjálms loknu.
Ekki kvaðst Kristján taka af-
stöðu til deilunnar um um-
ræðuefni fundarins, hinsvegar
kæmist hann ekki hjá því að
taka Keflavíkursjónvarpið til
umræðu, enda væri fundur
þessi bersýnilega orðinn til fyr-
ir ávarp hinna 60. Kristján
kvaðst hafa það á tilfinning-
unni, að við hefðum efni á
því að hafa sjónvarp, eins og
við yrðum að hafa efni á ýmsu
því. sem .tölulega séð væri út
í bláinn. Keflavíkursjónvarpið
ýtti undir það, að við yrðum
að fá íslenzkt sjónvarp. Lítil
háttvísi hefði það verið af
hinum bandarísku gestum, er
Kristján nefndi svo, að fara
fram á að við tækjum við
bandarísku sjónvarpi, meðan
ekki væri til íslenzkt. Það væri
ekki samboðið Islendingum að
nota Keflavíkursjónvarpið sem
þjóðarsjónvarp, og misbyði
heilbrigðum þjóðarmetnaði.
Harmaði Kristján það hugar-
far, að menn sæju ekkert at-
hugavert við sjónvarpseinok-
un Bandaríkjamanna.
^Þægindi'
Næstur tók til máls Vignir
Guðmundsson, blaðamaður, og
örlaði hvergi á umbeðnum
þjóðarmetnaði. Sjónvarpstæki
kvaðst hann hafa keypt sér fyr-
ir ári, og ekki hvarflað að
sér þá að kassanum yrði lok-
að, enda þótt hann hefði tek-
ið á sig þá „áhættu“ að Banda-
ríkjamenn hyrfu á braut. Vign-
ir ræddi síðan Vísisgrein Jó-
hanns Hannessonar, prófessors,
og sagði sem svo, að Jóhann
teldi vansæmandi að þiggja
sjónvarp frá Bandaríkjamönn-
um. Nú vildi hann, Vignir,
spyrja, hvort ekki væri jafn
vansæmandi fyrir Háskóla Is-
lands að þiggja fimm milljón-
ir króna frá þessar sömu þjóð.
Þá vitnaði Vignir í orð þjóð-
minjavarðar og kvað ekki
neina vansæmd að því að
„orna sér við þann eld. sem
kynntur sé þama suður frá“.
Við það batnaði heimilislíf allt,
kassinn yrði þess valdandi, sð
börn héldu sig heima og „rúnt-
keyrsla" færi minnkandi. Mót-
mælti Vign'r síðan harðlega því
að þessi „þægindi” væru af
sér tekin, og kvaðst ætla ásamt
öðrum „að stofna félag á morg-
un og skora á Alþingi að hafna
kröfu 60-menninganna“.
,Öfuguggar'
Þá geystist fram á vígvöll-
inn Stefán Bjarnason, verk-
fræðingur. Hann kvaðst hafa
hugsað sjónvarpsmálið í 5—6
ár og komizt að þeirri nið-
Kristján Eldjárn
Guðmundur G. Hagalín
urstöðu, að full þörf væri á
íslenzku sjónvarpi! Ekki var
Stefán þó trúaður á að svo
myndi verða að sinni, sjón-
varpsáætlunin frá 1961 hefði
gengið aftur síðan lítillega
breytt, lítill hugur hefði fylgt
máli hjá þeim er að málinu
ynnu, og mesti og bezti sjón-
varpsunnandinn, Benedikt
Gröndal, hefði verið ,.á hlaup-
um eins og einmana úlfur
innan um kollega sína á Al-
þingi".
Ekkert hafði Stefán að at-
huga við Keflavíkursjónvarpið,
það fengi „rjómann“ af því,
sem bandarískt sjónvarp hefði
til afnota, enda þótt valið væri
í það eftir þroskastigi Kefla-
víkurkana, sem Stefán virtist
ekki telja neitt yfirmáta hátt.
60-menningana kvað Stefán
kallaða menntamenn, en kvaðst
ekki sjá á þeim innra mark
menntunarinnar, líkti þeim
síðan við öfugugga og jesú-
íta. Allt vildu þessir menn
banna, sagði Stefán, sér væri
bannað að drekka áfengt öl
og selja vinnu sína hæstbjóð-
anda, nú ætti svo að kóróna
svívirðuna með því að banna
sér að horfa á Keflavíkursjón-
varpið. Hér bæri allt að sama
brunni, öfuguggarnir væru
vandamálið, hvað sem þeir
fyndust.
Hagalín gegn
hernáminu
Guðmundur Hagalín kvaðst
hafa verið einn af þeim fáu.
sem verið hefðu á móti stækk-
un Keflavíkurstöðvarinnar, ekki
af því að hann vildi meina
Stefáni verkfræðingi að horfa
á hvað sem hann vildi, held-
ur af því, að við yrðum að
meta það, hvað leyfa skyldi i
okkar eigin landi. Ef við fær-
um inn á þær brautir að láta
aðra ráða fyrir okkur, gætum
við ekki lengur kallazt þjóð.
Vilhjálmur Þ. Gíslason
Okkur liði kannski eins vel
eða betur sem 51. eða 55. ríki
Bandaríkjanna, en þá gætum
við ekki lengur kallazt Islend-
ingar. Þótt hann vildi Banda-
ríkjamönnum vel, væri ekki þar
með sagt að gera bæri álít,
sem þeim þóknaðist að biðja
um. Varpaði að lokum fram
þeirri spurningu, hvort ekki
væru orðnar svo breyttar að-
stæður í heiminum, að ástæða
væri til að láta Bandaríkja-
menn njóta sinna. man-na
heima.
Vansæmandi?
Þá tók til máls Jóhann Hann-
esson, prófessor, o^.^^Aalaði
margt en sagði lítiðyvijgnr
Guðmundssyni svaraði Jóhánn
því til, að ekki væri meiri
skömm Háskólanum að takáfÍfe
móti fimm milljónum en ^si.
lenzku þjóðinni að þiggja sjöíí-
varpsefni fyrir fimmtíu milíjí.
ónir árlega. Ekki virtist það
hvarfla að ræðumanninum.ýáð
skömm gæti verið' að hvöru-
tveggja. Varaði ella við því
að blanda saman hernaðarírial-
efnum og menningarmálurri og
Framhald á 8. síðu;

y ,"*■
Það er ekki hægt að gleðja fermingarbarniö betur en með (t%
aðlaðandi umhverfi. — Prýðið því herbergi þess með hinum
smekklegu vegg-húsgögnum fré 4'
HÚSGAGNAVERZLUN AUSTI4RBÆJAR
Skólavörðustíg 16 — Sími 24620.