Þjóðviljinn - 12.12.1964, Blaðsíða 2

2 SÍÐA
HÖÐVIUIHN
Sígildar
skáldsögur
Tamin til kosta
eftir borgfirzku skáldkonuna
Gaðrún A. Jónsdóttur Kr. 240.—
Sól dauðans
eftir gn'ska verðlaunaskáldið
I Pervelakis. Sig. A. Magnússon
þýddi. Kr. 274.30.
Myllusteinninn
Mögnuð skáldsaga eftir Jakob
Jónasson. Kr. 253.20.
mm
mmi; r-
Katla og Svala
RAGNHEIÐUR
0
■ ■

\ JÓNSDÓTTIR . “ :
zmtí ■
Eí ;:trf
Skáldsaga fyrir telpur eftir
Ragnheiði Jónsdóttur. Kr. 112,-
Bókaver,:!up fsafoídar
Tveir snillingar leggja saman
Sverrir Kristjánsson og
Tómas Guðmundsson:
Konur og kraftaskáld.
íslenzkir örlagaþættir.
Forni — Reykjavik
1964.
I>íár Sverrir Kristjánsson og
Tómás Guðmundsson hafa gef-
ið út bók, tveir snillingar ís-
lenzkrar tungu hafa reist þrem-
ur öðrum snillingum dálitla
bautasteina. I>eir rita ævisögu-
þætti „um nokkrar þær persón-
ur, sem í lifanda lífi skáru sig
úr umhverfi sínu að stórbrotn-
um svip og andlegu atgervi og
eignuðust snemma mikið rúm
í hugarheimi þjóðarinnar, þar
sem þær héldu áfram að lifa
og mótast löngu eftir sinn dag.
Af þeim sökum getur einatt
reynzt erfitt að gxeina á milli
staðreynda og skáldskapar í
sögu þeirra, og þó er stuodum
enn meira vafamál, hvort
mundi gefa af þeim raunsann-
ari mynd, líf þeirra eins og
það yrði trúlegast rakið frá
degi til dags eða eins og þjóð-
in sá það fyrir sér í eigin ör-
laga spegli. Sennilega fer bezt
á þvi, þegar saga þeirra. er
sðgð, að hvort tveggja sé haft
í huga, og örugglega gætir
slíks sjónarmiðs í þessum frá-
söguþáttum. Þeirn var einung-
is ætlað að skipa sögupersón-
um sínum á trúlegt svið og
bregða þar upp minnisverðum
myndum úr lífi þeirra“.
Þannig segist þeim félögum
frá í formálsorðum bókarinn-
ar. Ævisöguþættimir eru ekki
fræðileg staðreyndasöfn, held-
ur skáldlegar frásagnir af ör-
lögum nokkurra einstaklinga.
Fræðimenn hljóta að viður-
kenna, að Störfutn þeirra er
oft skorinn mjög þröngur
og fátæklegur stakkur. Sagn-
fræðirit, hve gott sem það er,
veitir fólki sjaldan sömu inn-
sjm í líf manna á liðnum öld-
um og beztu skáldsögur, ljóð,
leikrit og kvikmyndir, sem
fjalla um sama efni. Fræði-
mennska er býsna frumstasð
aðferð til þess að kynna fólki
mannlífið að fomu og nýju.
Hún er oft jafnlangt frá veru-
leikanum og mynda- og litalaus
grasafræði frá fegurð og fjöl-
breytni gróðursins. Hún getur
orðið ömurlegur skrápur á
vangefnum þjóðarfræðurum,
sem hampa því rækilegar
smásmugulegum staðreyndum
sem skilningur þeirra er sljórri
á eðli og inntak hlutanna. Allt
um það er starf fræðimanns-
ins göfugt og fómfúst, því að
fróðleikstíningur hans eru völ-
ur, sem alskyggn listamaður
getur notað í höfuðdrætti
mósaikmyndar; eða m.ö.o. þá
er einhvers konar fróðleikur
grind hvers listaverks, en feg-
urst er hold fjarst beini. —
Þeir félagar, Sverrir og Tóm-
as, standa á herðum ýmissa
fróðleikssafnara; til þeirra hafa
þeir sótt efni í örlagaþætti
sína, og þéir eru bundnir af
þessu efni. — Þáttur Tómasar
af Látra-B.iörgu er magur, af
því að heimildir eru fjarska
þagmælskar um þá ágætu
konu. Margir kunna einhver.ia^
kviðlinga eftir hana, og Tóm-
asi tekst að bregða upp sann-
færandi mynd af þessari skáld-
systur sinni. — Þeir félagar
leyfa sér að spá í eyður, en
fyrst og síðast sýsla þeir við
að skýra liti og drætti í mynd
þess fólks, sem þeir fjalla um,
og leiða fram minnisverða
þætti úr ævi þess.
Tómas skrifar um Látra-
Björgu og Skáld-Rósu, en
Sverrir um Bólu-Hjálmar.
Tómas er einna frægastur nú-
lifandi skálda hérlendis, og
þeir tímar munu koma, að
heildarútgáfur verka hans í
bundnu og óbundnu máli muni)
birtast Þá mun bókmennta-
fræðingum þykja talsverður
fengur að þáttunum um skáld-
systur hans, af því að þeir eru
m.a. heimild um manninn Tóm-
as Guðmundsson, sem er svo
skilningsrikur, að allar sögu-
hetjur hans eru dánumenn, og
sýsla þær þó við sitt af hverju.
Tómas stýrir ekki jafn leiftr-
andi penna í óbundnu máli
eins og í ljóði. Þættimir um
þær Björgu og Rósu eru ekki
Rétt-
læti og ranglæti
„Það sem fyrst og fremst
skilur að vinstri flokka og
hægri flokka er. . . að hinir
fyrrnefndu telja það bein-
línis takmark að skerða fjár-
ráð borgaranna sem mest,
en hinir síðarnefndu telja að
því aðeins geti heilbrigt lýð-
ræðisþjóðfélag þróazt, að yf-
irráðin yfir fjáymagninu séu
fyrst og fremst í höndum
fólksins og dreifist sem mest
meðal almennings“.
Þessi hjartnæmu orð getur
að líta í forustugrein Morg-
unblaðsins í gær. Séu þau
tekin trúanleg, hefur skatt-
pyndingin í sumar verið til
marks um það að Sjálfstæð-
i&flokkurinn er enginn hægri
flokkur heldur vinstri flokk-
ur og vill sízt af öllu að
„heilbrigt lýðræðisþjóðfélag"
þróist á íslandi. Skattar
margra launamanna hækk-
uðu ( sumar um 50—100°,o*
og allan síðari hluta ársins
hafa fjárráð borgaranna ver-
ið svo skert að margir hafa
verið í miklum vandræðum
með að standa við skuld-
bindingar sínar og framfleyta
heimilum sínum þrátt fyrir
gegndarlausa vinnuþrælkun.
En auðvitað ber ekki að
taka fagurmæli Morgunblaðs-
ins alvarlega nú frdkar en
endranær; forustugreinar
þess blaðs verða þvl aðeins
skiljanlegar að þær séu
þýddar á mælt mál. Þegar
Morgunblaðið talar um „al-
menning“ á það víð at-
vinnurekendur og peninga-
menn, en skattaálögurnar f
sumar voru mjög til marks
um það hvemig þeim þjóð-
félagshópum t<Mcst að losna
við réttmætar byrðar með
þvf að hagræða framtölum
í sambandi við atvinnurekst-
ur sinn. Enda er það mjög
athyglisvert að á sama tíma
og Morgunblaðið telur skatta-
byrðar almennings sjálfsagð-
ar og engra leiðréttinga þörf,
mælir það þeim skýlausu
lögbrotum bót að svfk.iast um
að innheita stóreignaskattinn.
Þann skatt má ekki lnn-
heimta af þvf að hann er
„rangindasikattur,‘ segir
Morgunblaðið, og má það að
vfsu vera nokkur huggun fyr-
ir smáelgnamenn að þeir eru
aðeins að greiða réttlætis-
skatta. — AustrL
Sverrir.
vorstjörnur hans endurbomar,
heldur hugþekk kynning á
tveimur skáldkonum, sem hafa
yljað íslenzkum kynslóðum
með hagmælsku sinni. Til
skamms tíma munu flestir ís-
lendingar komnir til vits og
ára hafa kunnað einhverjar
stökur eftir Rósu sem einna
frægust er íslenzkra kvenna á
Tómas.
fyrri helmingi 19. aldar. Rósa
var öskubuska í koti karls,
og prinsinn kom frá amtmanns-
setrinu á Möðruvöllum að
máta henni skó.
Augun mín og augun þín,
ó, þá fögru steina.
Mitt er þitt og þitt er mitt —
þú veizt, hvað ég meina.
Laugardagur 12. desember 1964
Það hefur brunnið oftar á
Möðruvöllum en á öðrum hefð-
arsetrum hérlendis, svo að
vitað sé. Amtmaðurinn gamli
verður að pranga út sinni vöru,
þótt klikkuð sé. Það er hálf-
gerð brunasala hjá honum
blessuðum, dóttir hans lendir
um síðir fyrir ofan sýslumann-
inn á Ketilsstöðum á Völlum,
en unga ráðskonan Rósa á að
skreyta höfuðbólið. Slíkir kost-
ir þóttu fegurðardísum góðir
við hirðir fursta suður j Frans,
en Rósa fór á braut með ól-
afi smið. Hún átti einungis
eftir að stinga einni stöku að
hinum konungholla embættis-
manni, Páli Melsteð;
Man ég okkar fyrri fund,
forn þótt ástin réni.
Nú er eins og hundur hund
hitti á tófugreni.
Það átti margt eftir að drífa
á daga Skáld-Rósu. Nú eru
nýjar kynslóðir að vaxa úr
grasi og kunna lítt að meta
rithöfundana Gísla Konráðs-
son og Brynjúlf frá Minna-
núpi. Snillingurinn Tómas hef-
ur greitt Torfalögin og brúað
bilið milli þeirra og skáldgýðj-
unnar á Vatnsenda, sem orti:
Eg að öllum háska hlæ
heims á Ieiðum þröngvu.
Mér er sama nú hvort næ
nokkru Iandi eða öngvu.
Framhald á 3. síðu.
HÚSGAGNAVERILUNIN
Álfhólsvegi 11-Kópavogi
BÝÐUR YÐUR NÝTÍZKU HÚSGÖGN Á GÓÐU YERÐI í
DAGSTOFU, HÚSBÓNDAHERBERGI.
FYRIR UNGU DÖMUNA OG HERRANN:
Skrifborð — Skrifborðsstóla — Innskotsborð — Vegghúsgögn —
Saumaborð — Kommóður.
Eldhúshúsgögn. Eins og tveggja manna sófar á hagstaeðu verði.
EINNIG FALLEGA ÍSLENZKA LISTMUNI OG GJAFAYÖRUR
Opið til kl. 22 alla föstudaga. — Næg bílastæði.
HÚSGAGNAVERZLUNIN
ÁLFHÓLS VEG9 il - SÍMI 40-8-97
A
r.