Þjóðviljinn - 12.12.1964, Blaðsíða 4

4 SlÐA
ÞJÖÐVILJINN
Laugardagur 12. desember 1964
Otgefandi: Samelnlngarflokkur alþýöu — Sóslalistaflokk-
urinn —
Ritstjórar: Ivar H Jónsson (áb), Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson.
Ritstjóri Sunnudags: Jón Bjamason.
Fréttaritstjóri: Sigurður V Friöþjófsson.
Ritstjóm, afgreiösla. auglýsingar. prentsmiðja, Skólavðröust 19.
Siml 17-500 (5 línur) Áskriftarverð kl 90,00 á mánuði
Ekki aufúsugestur
JJtanríkisráðherra Bandaríkjanna, mr. Dean Rusk,
er væntanlegur hingað til lands í kvöld og
staldrar hér við þar til í fyrramálið. Yfirleitt
finnst íslendingum það ánægjuefni að fá erlenda
gesti í heimsókn, en því er ekki svo farið þegar
utanríkisráðherra Bandaríkjanna á í hlut. Því
miður hefur löng reynsla kennt íslendingum að
hingaðkomur bandarískra valdamanna eða utan-
stefnur þeirra íslenzku draga ævinlega dilk á
eftir sér, nýtt afsal landsréttinda eða auknar kvað-
ir. Einmitt um sama leyti og skýrt var frá hingað-
komu ráðherrans var tilkynnt að opnaðar hefðu
verið nýjar gáttir til hernámsframkvæmda í Hval-
firði, og trúlegt má telja að mr. Dean Rusk sé að
fylgja þeim samningum eftir með heimsókn sinni.
Vilji einhverjir hugga sig við það að ráðherrann
hafi hér stuttan stanz, mega þeir minnast þess
að það er einstaklega fljótlegt verk að afgreiða
íslenzka ráðherra.
. Misjufnir mælikvarður
^stæða er til að taka undir forustugrein Alþýðu-
blaðsins í gær, en þar er vakin athygli á mis-
jöfnum mælikvörðum sem beitt er þegar dómar-
ar meta glæpi og refsingar. Nýlega hefur ungur
maður verið dæmdur í 12 ára fangelsi. Afbrot hans
var mjög alvarlegt, en það var auðsjáanlega fram-
ið undir áhrifum ofursterkra tilfinninga, og víða
um lönd eru slíkar aðstæður taldar nokkrar máls-
bætur og sumstaðar miklar. því tilfinningar
manna eru óhjákvæmilegur hluti af veruleikan-
um sjálfum. En hér er dómurinn kveðinn upp hik-
laust samkvæmt lagabókstaf. harður og kaldur og
með meiri viðhöfn en hingað til hefur tíðkazt í
réttarsölum.
Hit* virðast stundum vera taldar málsbætur á ís-
landi ef menn fremia afbrot á kaldrifjaðan og
tilfinningalausan hátt. Hverskonar háttsettir fjár-
glæframenn virðast einatt njóta samúðar og mildi,
mál beirra eru oft þæfð árum saman, og sé dómur
kveðinn upp að lokum kemur það naumast fyrir
að slíkir menn þurfi að afplána refsinsu nema að
óverulegu leyti: um hitt eru dæmi að uppvísir
brotamenn eru látnir eegna trúnaðarstöðum eins
op ekkert hafi í skorizt Stundum virðast það
einnig vera málsiiqptur á íslandi. ef menn fremia
afbrot í ölíeði' má t.d heita das?le?ur viðburð-
ur að menn aki bíl drukknir og hafi banni<? líf
annarra að leiksoppi. en á slíkum brotum er tek-
ið af furðulegu umburðarlyndi.
*
Jjað er vissulega örðugt verk að vega örlög manna
á metaskálum réttvísinnar. en dómarar skyldu
minnact 'bess að niðurstöður beirra hafa áhrif á
öll siðgæðisviðhorf í þjóðfélaginu. — m.
ÞRJÁR
BÆKUR
Líney Jóbannesdóttir;
— 1 LOFTI OG LÆK.
útg. Menningarsjóður
Rvík.
HELGA A E>T^-T, skrií-
að befur G Sigurðs-
son, útg. Hildur.
Jakobína Sigurðard.:
— PUNKTUR A
SKÖKKUM STAÐ. '
Ctg. Heimskringla, <
Rvík.
Ég hef lengi ætlað mér að
skrifa nokkur orð um bók
Líneyjar Jóhannesdóttur, — 1
lofti og laek, sem út kom fyrir
tveimur árum en það hefur
lent í útideyfu. Þegar ég svo
las um daginn margar tilvitn-
anir í mörgum blöðum um það
hve duglegt kvenfólk vaeri að
skrifa og sumt léti frá sér fara
lélegar baekur, fannst mér tími
til kominn að vekja athygli á
því sem konur hafa vel gert,
þess skal getið sem gert er.
„í lofti ,og læk” er ekki
mikil bók að vöxtum, ævin-
týri úr náttúrunnar rfki, sem
eru jafnt handa börnum, sem
fullorðnum, ef til vill aðallega
fullorðnum. Ævintýri þau sem
birtast í „1 lofti og læk” hafa
meira gildi en þögnin um þau
gefur til kynna. Að mínum
Helga á Engi hefur
löngum haft mikið yndi
af hestum og hesta-
mennsku. Hér sést hún
ásamt einum vina sinna
og gæðinga. Myndin er
úr bókinni sem um er
getið.
sem leið, en spurt geta þeir
sjálfa sig og aðra hvort þeir
láti afskiptalaust það sem
verið er að gera aðþrengdum
bömum núna. Þau böm sem
lentu í höndum þess opinbera
og voru boðin upp þeim sem
lægst bauð, til þess að spara
fyrir hreppinn, voru algjörlega
vamarlaus og áttu ekkert at-
hvarf. Miklu betur var farið
með sltepnumar, þær voru af-
urðir búsins.
Helga á Engi hefur frásagn-
tst
af því sem segia þarf. Svo er
urum þegar henm tekst bezt .... , , . . .
. ... _, . . ... frásogn hennar nakm að hun
upp. Innlifun Líneyjar í natt- &
Ungi maðurinn með véla-
delluna, sem hefur hafnað for-
tíð sinni, þekkir hvorki afa
sinn né ömmu nema sem ein-
hver vitlaus á Elliheimilinu, og
varla pabba sinn né mömmu,
nema karlinn og kerlinguna,
gamla konan lifir bara f for-
tíðinni og er að spyrja um
líðan þess fólks sem er horfið
unga manninum, persónur sem
Jakobína dregur ljóst fram.
Sagan „Ekki frá neinum að
segja” geymir vitanlega dulda
harmsögu um það að frá
mörgu sé að segja úr sögu
þess fólfes sem flutti burt ir
sveitinni sinni og á þangað
úrunnar riki er alveg dærha- gf,tulL'.®kki klætt kana neinum áldrei afturkvæmt.
laus, máríerlusagan, sagan af
uglunni Blóðugkló og af lækj-
arlontunni í hylnum bera þvi
vitni, en þó vil ég skipa sög-
unni Hrafnshjónum heiðurs-
sess f ritum Líneyjar. Ágæt-
ar persónulýsingar bera sög-
stássflíkum.
En oft í miðju volæðinu léttir
hún á lesandanum og þá kem-
ur í ljós að náttúrubamið er^
ósnortið, enda þótt þessi kona
hafi verið það sem kallað var
barndrepin.
Helga á Engi lætur aðra
persónu skrásetja bókina fyrir
sig. Sjálf hefði hún skrifað
þessa bók fyllri. Fólk sem
gætt er ríkri frásagnargáfu á
ekki að gefa burt sögu lífs
síns öðrum til þynningar.
Helga kann eflaust að stýra
penna sjálf jafn vel og hún
kann að segja frá. En líklega
hefðum við aldrei fengið sögu
Helgu hefðum við beðið eftir
því að hún segði hana sjálf.
★
Þá kem ég að hinni þriðju
bók sem orðið hefur á vegi
mínum, bók Jakobínu Sigurð-
ardóttur „Punktur á skökkum
stað.” Ekki ber sú bók vott um
að þar skrifi önnum kafin
sveitakona, málið hennar tala
þeir enn, sem ólust upp á
Homströndum, árunum áður
Mestu átökin verða þó f
sögunni j.Dómsorði hlýtt” þar
sem tvær konur togast á um
lítið barn og móðir þess er
svo lítilsigld kona að hún
verður að lúta í lægra haldi
fyrir húsmóður sinni.
Sagan sem bókin heitir eft-
ir: „Púnktur á skökkum stað”.
Sagan um Verndina og unga
stúlku sem varð henni að bráð
er sízt kannski sagnanna.
Það er öngu líkara en Jak-
obína sjái betur en aðrir
vandamál dkkar þjóðfélags og
ekki síður þau sem fyrir koma
í borg, en sveit. Það kemur
fyrir í þessari bók eins- og svo
oft f ljóðum hennar þar sem
henni tekst bezt upp, að hún
verður nógu skyggn til þess
að opna öðrum sýn.
D. V.
FRÁ ALÞSNGI
Frantsóknarnöldur
um þingsköpin
Á dagskrá neðri deildar fyrra-
dag var frumv. til girðingalaga
sem farið hefur í gegnum efri
deild og var til fyrstu umræðu
í neðri deild.
Ingólfur Jónsson mælti fyrir
frumvarpinu en síðan var það
afgreitt til 2. umræðu og nefnd-
ar.
í efri deild var skilað nefnd-
arálitum um fjögur mál. Um
una uppi og þau átök verða en nokkur gat spillt aldagam- meðferð einkamála í héraði og
. __ _ n | TV, An n h „ n1 ..1 _ r ' _ 1) _
þar sem skilja margt eftir.
Líney skrifar látlausan við-
feldinn stíl og þarf ekki að
seilast langt eftir orðum. Til-
gerðarlaust tungutak hennar
er Iifandi og frásögnin mótuð
og þroskuð. Athugasemdir um
ýmislegt sem ef til vill hefði
mátt betur fara væru smá-
smugulegar þegar um óvenju-
lega innlifun höfundar er að
ræða.
+
Þá var önnur bók, sem mig
langar til að nefna af öðrum
ástæðum. bók Helgu á Engi.
saga frá öldinni okkar. Það
kemur sjaldan fyrir að þeir
seip urðu fyrir fátækralöggjöf-
inni á öndverðri þessari öld
og á fyrri öld gætu sagt frá
því sem kom fyrir þá, til þess
var niðurlæging þeirra of mik-
II.
Skýrsla Helgu á Engi er
stutt en áhrifamikíl Menn
geta ekki ásakað sjálfa slg
núna fyrir glöp aldarinnar
alli hefð þeirra, eftirtekt Jak-
obínu um hegðan mannanna
er eftirtekt þeirrar sem hefur
öll skilningarvit heil. Aldrei
hef ég það á tilfinningunni að
bók Jakobínu sé skrifuð sem
íþrótt til þess að spreyta sig
á „hinu knappa formi” heldur
er lífsreynsla og svo persónu-
myndir meginþættir bókarinn-
ar sem hún er spunnin úr og
nefni ég þar helzt til söguna
„Stellu” og sögurnar „Þessi
blessaða þjóð” og „Dómsorði
hiýtt”.
Skuggahliðar lífsins fara
ekki framhjá skáldkonunnl en
Jakobína kann Kka að bregða
á leik f kfmni og verður lestur
bókarinnar aldrei leiðinlegur.
Við bekkjum margar persónur
barna. Hún Gunna héma í
Túni, ekki getum við neitað
tilvist hennar. Það er hún
sem vinnur fyrir okkur
skemmdarverkið í kvenrétt-
indabaráttunni, fórnandi amb-
átt mannsins síns.
almenn hegningarlög frá alls-
herjarnefnd og um aðstoð við
fatlaða og orlof frá heilbrigðis-
og félagsmólanefnd. Þessum
málum var öllum vísað til
nefnda og annarrar umræðu
með samhljóða atkvæðum.
Pimmta mál deildarinnar var
2. umræða og nefndarálit um
breyting á þingsköpum Alþing-
is, sem eins og kunnugt er felur
í sér fjölgun í fastanefndum úr
fimm í sjö. Ólafur Björnsson
hafði framsögu fyrir meirihluta
nefndarinnar og lagði til að
frumvarpið yrði samþykkt.
Minnihlutinn, Framsóknarmenn-
irnir Hermann Jónassön og Ól-
afur Jóhannesson kusu að hafa
óbundnar hendur um málið.
Óiafur Jóhannesson tók til
máls á eftir nafna sínum og
sagði þetta lagafrumvarp byggt
á samkomulagi, sem Sósíalista-
flokkurinn og ríkisstjórnin hefðu
geH með sér utan þingsins. og
þvf gætu Framsóknarmenn ekki
fýlgt málinu(I) Þá sagði hann
merkilegt, að ríkisstjórnarliðið
skyldi stuðla að veru Sósíalista-
flokksins í nefndum þar sem
það hefði komið fram í umræð-
um Hvalfjarðarsamninginn á
dögunum að utanríkismálanefnd
væri óstarfhæf og stafaði .það af
því að Sósíalistaflokkurinn ætti
mann í nefndinni.
Af þessum orðum Ólafs má
ljóst vera að hann, varaformað-
ur Framsóknarflokksins, álítur
óæskilegt ef ekki beinlínis skað-
samlegt að aðrir fulltrúar , eigi
sæti í utanríkismálanefnd en
þeir, sem eru stuðningsmenn
hernáms og hernaðarbandalaga.
Alfreð Gíslason bað Ólaf Jó-
hannesson rökstyðja fullyrðing-
ar sínar um samkomulagið utan
þingveggjanna. Þá sagði Alfreð,
að það væri ekki Sósíalista-
flokkurinn sem slíkur, sem ætti
fulltrúa í einni einustu nefnd á
Alþingi heldur Alþýðubanda-
lagið. Þá sagði ræðumaður, að
slíkt afstöðuleysi sem Framsókn
sýndi í þessu máli' bæri ekki
vott um málofnalegar aðferðir í
afstöðu til þingmála, ef þær
ættu að ráðast af þvi hvernig
málin væru framkomin en ekki
hvert málefni hvert frumvarp
eða tillaga hefði að flytja.
Ólafur Jóhannesaon tók til
máls og var málið á’lðan afgreitt
til nefndar og 3. umræðu að
viðhöfðu nafnakallÚ
Þá var afgreitt til, 2. umræðu
frumvarp til laga um stýri-
mannaskóla í Vestmannaeyjum.
)