Þjóðviljinn - 05.03.1965, Blaðsíða 2

2 SIÐA
MÖBVIIJINN
Föstudagur 5. marz 19G5
Æskulýðsdagur Þjóðkirkj-
unnar á sunnudaginn kemur
Æskulýðsdagur Þjóðkirkjunnar
er á sunnudaginn kcmur og
verða þá haldnar sérstakar æsku-
lýðsguðsþjónustur í öllum kirkj-
um Reykjavíkur, þar sem ungt
fólk mun taka virkan þátt í
messugjörðinni.
Æskulýðsfélög kirkjunnar eru
starfandi víða um land, allt frá
Grímsey nyrðra suður að Faxa-
flóa.
Á vegum Þjóðkirkjunnar hafa
farið fram nemendaskipti við
Bandaríkin undanfarin ár og
verður svo enn í ár. Nú er ætl-
unin að auka þessa starfsemi á
þann veg, að einnig gefist kostur
á dvöl i nokkrum Evrópulönd-
um. Unga fólkið dvelst á heim-
★ Asprestakall. Minningar-
spjöld fást á eftirtöldum stöð-
um: í Holtsapóteki við Lang-
holtsveg, hjá frú Guðmundu
Petersen. Kambsvegi 36 og
frú Guðnýju Valberg, Efsta-
sundi 21.
ilum í þessum löndum i eitt ár.
kynnist þar fjölskyldulífi, kirkju
lífi og skólalífi. Einnig eru ráð-
gerðar i sumar vinnubúðir i
samvinnu við skozku kirkjuna
eins og nokkur undanfarin sum-
ur. .
Sumarbúðir eru stór liður í
æskulýðsstarfinu. Eins og kunn-
ugt er hófst starfsemi sumarbúð-
anna við Vestmannavatn í Þing-
eyjarsýslu sl. sumar. Einnig voru
sumarbúðir reknar á vegum
Þjóðkirkjunnar að Núpi í Dýra-
firði og á Kleppjámsreykjum í
Borgarfirði. Einnig ráku aðilar
innan kirkjunnar sumarbúðir, Á
nokkrum stöðum er verið að
reisa sumarbúðir eða i undir-
búningi t.d. í Skálholti og við
Kleifarvatn í Kjalarnesprófast-
dæmi.
Á æskulýðsdaginn fer fram
merkjasala á vegum Æskulýðs-
nefndar Þjóðkirkjunnar um land
allt. Ágóði merkjasölunnar renn-
ur til sumarbúðastarfsins víðs
vegar um landið.
HÆSTA OG LÆGSTA ÚT-
SÖLUVERÐ í BORGINNI
Skrifstofa verðlagsstjóra hef-
ur sent blaðinu eftirfarandi
skrá yrfir útsöluverð nokkurra
vörutegunda í Reykjavík, eins
og það reyndist vera 1. þ. m.
Verðmunurinn sem fram
kemur á nokkrum tegunanna
stafar af mismunandi inn-
kaupsverði og/eða mismunandi
tegundum.
Strásykur pr. kg. 8,35
Mjólkurkex pr. kg. 31,50
Mjólkurkex 500 gr. pk. 18,45
Mjólkurkex 600 gr. pk. 22,05
Matarkex pr. kg 33.05
Matarkex 500 gr. pk. 19,S5
Kremkex pr. kg. 49,00 52,40
— 500 gr. pk. 31,80
Rúsínur steinl. pr. kg.
34,60 48,00
Sveskjur 40.50—60.70—70.80
Nánari upplýsingar um vöru- 37,70 53,00
verð eru gefnar á skrifstofunni Rinso pr. pk. 15,25 16,80
eftir því sem tök eru á, og er Sparr pr. kg. 10,60
fólk hvatt til þess að sr lyrjast , Perla pr. pk. 10,60
fyrir er því þykir ástæí )a til. Smjöflíki pr. kg. 18,10
Upplýsingasími skrifstofunnar Gæðasmjör pr. kg. 91,70
er 18336. Mjólkurbúasmjör pr. kg 79,50
; Héimasmjör pr, kg. .:om 76,40
Matvðrur og nýlenduvörur: Egg pr. kg 70.00 86,00
Rúgmjöl pr. kg. 7,75 7,35 Þorskur, nýr hausaður
Hveiti pr. kg 9,90 10,60 pr. kg 6,60
Hveiti 5 lbs. pk. 25,50 26,75 Ýsa, ný hausuð
Hrísgrjón pr. kg. 13,70 16,05 pr. kg. 9,00
Hrísgrjón 450 gr. pk. 7,85 Stórlúða pr. kg. 40,00
Haframjöl pr. kg. 8,60 10,40 Smálúða pr. kg. 24,00
Ota Sólgrjón 1000 gr. pk. Rauðspretta pr. kg 20,00
14,90 15,30 Saltfiskur pr. kg. 17,30
— — 500 gr pk
7,65 7,75 Nýlr ávextlr:
Bio Foska Appelsínur Jaffa pr. kg. 25,00
950 kr. pk. 13,50 15,45 Appelsínur, spánskar
Bio Foska pr. kg 23,00 25,00
475 gr. pk. 7,45 7,95 Bananar pr. kg. 40,80 43,00
Sagogrjón 400 gr. pk. 9,30 10,10 Epli, Delicious
Kartöflumjöl pr. kg. 9,75 12,55 pr. kg 30,00 35,00
Kartöflumjöl Víriber, dökk pr. kg. 145,00
1000 gr. pk. 15,20 15,50
Suðusúkkul. pr. kg. 156,00 170,00
Kakó V? Ibs. dósir 19,50 24,55
Te 100 gr. pk. 19,00 21,90
Kaffibætir pr. kg. 37,20
Kaffi br. og malað pr. kg. 85,20
Molasykur pr. kg. 9,80 10,65
Vínber, dökk,
pr. kg. 145,00 150,00
Olía til húskyndingar pr. liter
1,67
Kol pr. tonn 1480,00
— ef selt er minna en 250 kg.
pr. 100 kg. 149,00
Rannsóknir á sjónvarpi og
áhrifum þess á böm í mörg-
um löndum leiða í Ijós, að
það er alls ekki óalgengt að
börnin eyði jafnlöngum tíma
fyrir framan sjónvarpstækið
eins og í skólanum. Hvaða á-
hrif hefur þá allt þetta sjón-
varpsgláp á börnin? TJm það
virðist ekki ríkja neinn á-
greiningur, að hin mörgu of-
beldisatriði á sjónvarpsdag-
skránni auki líkurnar á, að
hluti áhorfenda eigi eftir að
fremja ofbeldisverk síðar á
ævinni, en áhættan sé mun
minni fyrir þau böm sem
lifa í hlý.iu og ömggu heim-
ilisumhverfi.
Þessar fróðlegu upplýsing-
ar er að finna í febrúar-hefti
UNESCO-rit.sins „Courier”,
sem birtir fróðlega grein eftir
bandarískan sérfræðing í
fjölmiðlunartækjum, Wilbur
Schramm prófessor. Hefur
hann útbúið ýtarlega heim-
ildaskrá fypr ritið með sínum
eigin athugasemdum um efn-
ið Áhrif sjónvarps á börn' og
fullorðna, „The Effects of
Television on Chíldren and
Adolescents”. Ritgerð hans
styðst við rannsóknir og rit-
gerðir frá mörgum löndum,
sem hann hefur kynnt sér.
Allt bendir til þess, að
skólanemendur á aldrinum 6
til 16 ára horfi á sjónvarp
12 — 24 tíma í viku hverri,
og horfa yngri böroin meira
á það, en þau eldri. Á sam-
SJÓNVARPID
06 BÖRNIí
anlögðum skólatíma, sem tek-
ur yfir t.d. 12 ár, verður
fjöldi sjónvarpsstundanna 6
til 12 þúsund. Hærri talan
er ekki langt frá þeim stunda-
fjölda sem nemandi eyðir að
jafnaði f skólanum á þessu
árabili, þegar frá eru talin
frí og helgidagar.
Frístundavenjurnar
Frístundavenjur barnanna
breytast vegna sjónvarps-
glápsins, segir í niðurstöðu
brezkrar rannsóknar á þessu
efni; þau fara ekki eins oft
i, kvikmyndahús og áður, og
þau lesa færri vikublöð, en
blaða- og bókalestur breyt-
ist lítið, þar sem sú iðja full-
nægir öðrum þörfum en sjón-
varpið.
Snemma verða börnin þess
vísari, að dagskráratriðin se;n
ætluð eru fullörðnum eru
skemmtilegri en bamadag-
skrárnar. Þess vegna horfa
þau á æ fleiri slík atriði og
hafa sérstakt dálæti á kúreka-
myndum, ævintýramyndum,
glæpaleikritum og öðrum
dagskráratriðum þar sem of-
beldi er sýnt.
Glæpahneigð
Mörg börn læra á sjón-
varpsskerminum, hvemig rán
em framin, en fá þeirra hag-
nýta sér nokkum tíma þessa
kunnáttu. Sérfræðingar eru
tregir til að fallast á, að
sjónvarpið orsaki glæpa-
hneigð; orsakir hennar liggi
miklu dýpra. Hins vegar
geti það stúðlað að glæpum,
þegar skilyrðin séu fyrir
hendi. Sjónvarpið geti ekki
gert eðlilegt og vel uppalið
bam að afbrotamanni.
Áður héldu menn, að börn
með ofbeldistilhneigingar
gætu fengið útrás fyrir þær
með því að horfa á ofbeldi
á sjónvarpsskerminum. Nú
er það hins vegar álit sér-
fróðra, að það gagnstæða eigi
sér stað. Tilraunir hafa leitt
i Ijós, að ofbeldistilhneigðin
hjá hópi barna minnkaði alls
ekki við að horfa á kvik-
mynd þar sem ofbeldi sást,
heudr jókst hún.
Möguleikar sjón-
varpsins
Prófessor Schramm lætur
þess getið, að það valdi á-
hyggjum margra að sjónvarp-
ið skuli ekki kenna börnun-
um meira en raun ber vitni.
Hann leggur til, að nú verði
rannsóknum beint að því
vandamáli, hvemig hagnýta
megi möguleika þessa fjöl-
miðils, þannig aö sjónvarpið
verði í ríkara mæli gluggi
ungu kynslóðarinnar að um-
heiminum.
(Frá S.Þ.)
Kári Guðmundsson mjólkureftirlitsmaður
Gæðamat mjólkurframleiðslunnar ár-
ið 1964 og um meðferð mjólkurinnar
Á árinu 1964 reyndist mjólk-
urframleiðslan meiri og betri
en- nokkru ainni áður.
Mjólk framleiðenda flokkast.
í gæðaflokka eftir þeim fjölda
gerla, sem er í hverjum milli-
lítra mjólkur.
Gæðaflokkarnir eru fjórir:
Mjólk I. flokkur innihcldur
allt að 500.000 gerla I milli-
lítra.
Mjólk II. flokkur inniheldur
allt að 500.000 til 4 miljónir
gerla í millilítra.
Mjólk III. flokkur innihcld-
ur allt að 4 — 20 milj. gerla
í millilítra.
Mjólk IV. flokkur inniheldur
yfir 20 miljón gerla í milli-
lítra.
Heildarmjólkurmagn mjólk-
ursamlaganna á árinu 1964
reyndist vera 100.496.579 kg.
sem er 5.838.903 kg meira en á
árinu 1963, eða 6,17% aukning.
Gæðaflokkun mjólkurinnar:
f I. og n. flokk fóru 98.093.-
439 kg, eða 97,61%.

Or-
ustan um minkinn
Alltaf er manni það sér-
stakt ánægjuefni þegar í ljós
kemur að hugsjónir eru ekki
útafdauðar í þjóðfélaginu. Nú
hefur hópur vaskra manna
risið úpp og hafið skelegga
baráttu fyrir minkaeldi á fs-
landi; fyrrverandi félagsmenn
í hjálparsveit skáta hafa
stofnað almenningshlutafélag
í því skyni að minkum verði
sýndur verðugur sómi á nýj-
an leik en þeir ekki taldir
með plágum landsins; fram-
sýnir alþingismenn hafa flutt
frumvarp til þess að tryggja
minkunum griðland innan
girðinga sem verði ekki síð-
ur rambyggilegar en þær sem
reistar hafa verið umhverfis
vamarliðið.
Ég spái því að minkurinn
verði mesta hitamál Alþingis
á næstunni f umræðum um
bað mál munu háttvirtir al-
bingismenn birtast sem vamm-
lausir riddarar hugsjónarinn-
sr og öll flokkabönd riðlast:
hað mun koma í ljós að á
örlagastundum hrökkva ann-
arleg viðhorf af þingmönnum
en hin innsta sannfæring birt-
ist grómlaus og sterk. Ræð-
urna.r sem fluttar verða munu
ekki aðeins fjalla um mál-
efni og rök, heldur yljast af
eldi sterkra hugsjóna og per-
sónulegs stolts. Og að sjálf-
sögðu muri baráttan kveikja
elda út frá sér, yfir albingi
mun rigna samþykktum,
bænaskrám og áköllum með
og móti hinu loðná kikvendi.
Þegar saga Alþingis þessa
áratugi verður skráð fá sagn-
fræðingar sjálfgefin kafla-
heiti Það tímabil begar her-
námið var leitt yfir þjóðina
og fest. i sessi mun bera nafn-
ið; baráttan um rjúpuna
Landhelgismálið og uppgjaf-
arsamningamir við Breta
falla eðlilega inn í þann kafla
bingsögunnar sem greinir frá
átökunum um bjórinn. En
um alúminbræðslur og erlen*
fiármagn verður getið í neð-
•mmálsgreinum 5 þeirri á-
hrifaríku frásögn sem nefn-
ist: orustan um minkinn. —
Austri.
1 III. flokk fóru 2.226.908 kg,
eða 2,22%.
1 XV- íloXk fóru 176.232 kg,
eða 0,17%.' "
Mjólkursamlögum fjölgar ört.
oröin 18 talsins. Á árinu 1964
tóku til starfa tvö ný mjólkur-
samlög, annað í Búðardal og
hitt í Grafamesi.
Eins og sjá má á gæða-
flokkun mjólkurinnar er III.
og IV. flokks mjólk að hverfa,
enda má segja, að meðferð
mjólkur hér á landi fari stöð-
ugt batnandi, þó vantar herzlu-
muninn.
Reynt er með samvinnu við
heilbrigðisstarfsmenn landsins,
ínjólkurbústjórana og mjólkur-
framleiðendur að útrýma II.,
III. og IV. flokks mjólk og
það er gert fyrst og fremst
með leiðbeiningarstarfsemi. V:ð
skulum því athuga þetta nán-
ar.
Eftirlit er það, sem segja má
með þessum fjórum setningum:
1, Að til staðar sé vanda-
mál.
. Að málið sé athugað.
3. Að loknum athugunum
finni leið til þess að leysa
vandann.
4. Að sjá um að vandamál'ð
verði leyst.
Til þess að skýra þetta at-
riði getum við búið til dæmi
úr daglegum störfum. Eftir-
litsmaður fer á framleiðslustað
til þess að eftirlíta. Segjum að
þar sé skortur á hreinlæti. Þá
hefur hann orðið var við vandn-
mál. Ef þetta vandamál er
ekki umfangsmikið, þá getur
hann í samvinnu við fram-
leiðanda ákveðið lausn á 2., 3.,
og 4. lið eftirlitsins.
Sé málið hins vegar um-
fangsmikið, eins og vöru-
skemmd, myndi eftirlitsmaður
taka sýnishorn af vörunni eða
bvi, sem honum finnst vera
grunsamlegt og láta rannsaka.
Á þann hátt framkvæmum við
annan liðinn.
Þegar niðurstöður sýnishorn-
anna koma, þá verður að finna
'etð til þess að leysa vandann.
Hér getur verið um margar
'eiðir að ræða og ræður stig-
munur skemmdanna, hver leið
telst hepx>ilegust. Þar sem
spjaldskrá er haldin, er fljót-
legt að átta sig á þvi, hvort
hér væri um endurtekið brot
að ræða, og verður þá lausn-
arleiðiri valin meft aSftsiw
þess.
Fjórða atriðið er' að sjá um
að málið verði leyst. Þetta
er umdeildasta og erfiðasta at-
riðið við allt eftirlit. En því að-
eins næst árangur með eftir-
liti, að það geti fengið fram-
leiðendur til þess að bæta það
Til þess að framleiða góða
vöru, verður að vanda til hrá-
efnis í upphafi. — Til þess
að fá úrvals mjólkurafurðir,
verffur mjólkin, scm nota á til
vinnslu, að vera 1. flokks vara.
Að því marki er stefnt, og
ætti ekki að vera langt undan,
ef mjólkurframleiðendur við-
hafa fullkomið hreinlæti við
mjaltir, meðferð mjólkur og
mjólkuríláta. Fjöldi mjólkur-
framleiðenda hafa sannað bæði
hér og erlendis, að hreinlegur
mjólkurframleiðandi framleið-
ir I. flokks mjólk, jafnvel þótt
fjósbygging sé léleg.
Þess vegna er hreinlæti að-
alatriðið.
Höfum því eftirfarandi höf-
uðatriði í huga við mjólkuv-
framleiðslu:
1. Að ganga úr skugga um,
aff kýrnar séu heilbrigðar.
2. Að þvo snena og júgur,
áður en mjólkaff er.
3. Að kæla mjólkina vel, þeg-
ar eftir mjaltir í mjólkurhúsi.
4. Að vanda þvottinn á
mjólkurílátum.
Matvara, hvaða nafni, sem
hún nefnist, verður að vera
hrein, vel lyktandi og braað-
góð. Hún verður — með öðr-
um orðum að falla kaupend-
um í geð. Hún verður að vera
góð vara — úrvalsvara.
Hreinn er sá hlutur, sem
ekki er hlandaður framandi
efnum eða ber þau utan á sér.
Hin framandi efni, öðm nafni
óhreinindi, geta veriff hin
margvíslegustu, dauð efni,
bæði lífræn og ólífræn, eða
lifandi, eins og gerlar, svepnir
og melndýr. Hvort efni cffa
hlntur telst til óbreininda. f—
mjög eftlr aðstæðum. Þannie
tclst bár til óhrrtínlnda. of liaa
finnst í mat, en matur aftur
á móti til óhreininda, ef hann
situr I hári manns.
Nokkrir hlutir teljast þó
alltaf til óhreininda, en það
eru allskonar rotnandi Ieifar,
úrgangsefni og saur.
Hreinlæti er vöruvöndun:
Vöruvöndun er því það at-
riði, sem mestu varðar í allri
framleiðslu.
Þrásinnis hefur komið í Ijós,
bæði hér og erlendis, að sala
hefur aukizt, hvenær s.em vöru-
gæðin hafa aukizt.
Má meff réttu scgja, að sala
eykst í réttu hlutfalli við vöru-
gæðin.
Þetta á ekki sízt við um
mjólk og mjólkurafurðir, og
ekki má gleyma því, að vöru-
vöndun verður enn veigameiri
þáttur framleiðslunnar, þegar
offramleiðsla á sér stað.
Til þess að fá úrvals mjólk-
urafurðir verður mjólkin, sem
nota á til vinnslu, að vera I.
flokks vara. Þar kemur til
kasta mjólkurframleiðenda,
þvi aðeins geta mjólkurbúin
framleitt úrvalsmjólk og mjóllj-
urafurðir, að mjólkin sé meö
ágætum, þegar hún béfst til
þeirra frá framleiöendum.
Þess ber sérstaklega að gæta,
að gölluð mjólk blandist ekki
góðri og ógallaðri mjólk. “ Einn
lítri af gallaðri mjólk spiilir
stóru magni af góðri mjólk.
Það er vegna þessa, sem rann-
saka verður vandlega þá mjólk,
sem berst til mjólkurbúanna.
Er því vert að athuga þá
nokkru nánar, þ.e.a.s. hvað það
er, sem liggur til grundvallar,
er ræður gæðum mjólkur og
vöruvöndun.
Þegar á fyrsta stigi slfkra at-
hugana rekumst við á bakter-
íur (gerla). Verður sú reynd-
in á, að þeir eigá ekki lítinn
bátt i beim erfiðleikum, sem
á vegi verða.
Eins og alkunnugt er, valda
sumar bakteríur (gerlar) sjúk-
dómum og aðrar eru banvæn-
ar. Sumar tegundir gerla ger-
breyta bragði mjólkur. Þeir
gera mjólkina súra, beizka eða
maltkennda. Þeir geta breytt
miólkinni svo mjög, að allir,
neytg hennár fái illt í
Framhald á 9. síðu.
i
1
A
V.