Þjóðviljinn - 21.10.1965, Blaðsíða 4

4 SlÐA — ÞJÖÐVXLJINN — Fimmtudagur 21. október 1965
Otgefandi: Sameiningarflokkur aiþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson' (áb). Magnús Kjartanuson,
Sigurður Guömundsson.
Ritstjóri Sunnudags: Jón Bjamason.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingastjóri: Þorvaldur Jóhannesson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja, Skólavörðust 19
Sími 17-500 (5 Ifnur). Askriftarverð kr. 90.00 á mánuði.
Höft viireisnarínnar
J útv^rpsumræðunum um fjárlögin vék Magnús
Jónsson fjármálaráðherra að því með nokkru
steigurlæfi í lokaræðu sinni, að ríkiss'tjórnin hefði
afnumið fyrri fjárfestingarhöft. Þetta er mikið
öfugmæli; höftin lifa enn góðu lífi, en þeim er
beitt á annan hátt en fyrr. Þar er ekki aðeins um
að ræða höft þau sem bankastjórar og yfirmenn
annarra fjárfestingarsjóða beita þegar þeir út-
hluta sparifé landsmanna, heldur er formleg't
ákvörðunarvald um það hvað leyft skuli og hvað
bannað í höndum stjórnarvalda og embættis-
manna á hinum veigamestu sviðum. Allar opin-
berar framkvæmdir, skólabyggingar, sjúkrahús,
hafnir, vegagerðir o.s.frv. lúta höftum, og ríkis-
stjórnin hefur að undanförnu tekið sér vald til
að herða þau höft til mikilla muna með mjög
alvarlegum afleiðingum. Sama máli gegnir um
almennar íbúðarhúsabyggingar; samkvæmt regl-
um stjórnarvaldanna getur enginn notið fyrir-
greiðslu húsnæðismálas'fjórnar nema hann sæki
um leyfi til hennar fyrirfram og hljóti samþykki
hennar. Undanþegnir eru þó þeir auðmenn sem
ekki þurfa á neinni fyrirgreiðslu að halda; þeir
þurfa ekki að fá leyfi til að reisa lúxushús. Fjár-
magnið hefur forrét'tindi, þótt nauðsyn þjóðar-
heildarinnar og óbreyttra þegna verði að una
strangri skömmtun.
þessi algeru forréttindi fjármagnsins birtast
á enn einu sviði. Þótt skólar, sjúkrahús, vegir
og hafnir lú'ti höftum, er auðmönnum alfrjálst
að byggja verzlunarhallir að eigin geðþótta, og
það frelsi hefur verið notað af miklu kappi. Eins
og Einar Olgeirsson benti á í umræðum um skóla-
mál á þingi í fyrradag, hafa sextán vegleg sölu-
musteri við Suðurlandsbraut kostað um 500 milj-
ónir króna, og eitt þeirra um 100 miljónir. Það
fjármagn sem bundið er í musterum þessum er
ekki frá eigendunum komið, heldur er þar bund-
ið sparifé landsmanna, en lánveitingar til verzl-
unarinnar hafa í tíð viðreisnarinnar aukizt miklu
meira en lánveitingar til annarra a'tvinnugreina.
Og eigendurnir endurgreiða ekki lán þessi nema
að sáralitlu leyti, hin stöðuga óðaverðbólga sér
fyrir því að lánin eru endurgreidd með síminnk-
andi krónum á kostnað sparifjáreigenda.
J öllu þessu kerfi ríkisstjórnarinnar eru að sjálf-
sögðu fólgin hin ranglátustu höft. Hverskonar
félagsleg verkefni eru takmörkuð til þess að for-
réttindamenn fái nægilegt vinnuafl, fjármagn og
byggingarefni til sinna þarfa. Börnin verða að
kúldrast í þrísetnum skólastofum, sjúkling^rnir
að bíða eftir læknishjálp á spítölum, til þess að
nógu rúmt geti verið um lúxusbílana sem boðn-
ir eru til sölu við Suðurlandsbraut. Héraðsskól-
arnir verða að gera námfús ungmenni afturreka,
menntaskólarnir að útskrifa helmingi færri nem-'
endur en tíðkast í nálægum löndum, háskólinn
að banna aðgang að einni deild sinni, til þess að
sölumennirnir í Reykjavík geti flíkað vörum sín-
um af yfirlæti í musterum mammons. — m.
!
i „
Lögleg" listaverkafölsun
veldur Frökkum uhyggjum
\
\

AUt frá því að sköpunar-
verk myndlistarmanna kom-
ust í hátt markaðsverð hér
í þessum vondslega heimi
hafa svindlarar skemmt
skrattanum og sinni pyngju
með ótöldum fölsunum. Fals-
arar hafa einna mestan á-
huga á því tímabili sem
kennt er við impressjónisma
og því er það franska stjórn-
in sem einna oftast á í höggi
við slíkt fólk. Og nú þarf
hún að glíma við nýtt mál
og sérkennilegt.
1 Bois de Boulogne er nú
laest inni á vinnustofu einni
51 falsað olíumálverk og
nokkrar höggmyndir sem eru
svo vel og nákvæmlega unn-
ar, að sérfræðingar eru furðu
slegnir. Verk þessi eru hluti
leikmynda í nýrri kvikmynd
eftir William Wyler sem Heit-
ir „Hvemig á að stela milj-
ón dollurum", þar sem lýst
er ýmsu óskikkelsi í lista-
lífi Parísarborgar.
Þegar útsendarar mennta-
málaráðuneytisins franska
ákoðuðu þetta safn nýlega,
komust þeir að þeirri niður-
stöðá að það vaeri þvílíkt
tilræði við franskan list-
markað, að myndirnar þyrftu
að brennast sem skjótast um
*
*
Trauner með Cezannemynd eftir sjálfan sig.
leið og lökið væri við kvik-
myndina. En Wyler benti á
að kvikmyndin væri Frökk-
,um sex miljón dala virði, og
hefur því fengið leyfi til að
flytja myndirnar til Banda-
ríkjanna með því fororði að
franska stjórnin merki hverja
mynd sérstaklega þannig, að
aldrei komi til þess að reynt
verði að selja þær sem „ekta“
verk.
Og það var ekki undarlegt
að ráðuneytismenn væru
skelkaðir: Við alkunn mála-
ferli reyndist listamaðurinn
V’lamnick ekki fær um að
þekkja sundur sínar eigin
myndir og falsanir.
Joseph Chapman, sem um
áratuga skeið hefur verið
helzti sérfræðingur banda-
rísku alríkislögreglunnar í
málverkafölsun, og nú er
taaknilegur ráðunautur kvik- .
myndastjórans, lét svo um B
mælt í París fyrir skömmu’, ?
að helmingur þeirra nútíma-.;!
verka sem seld væru í w
Bandaríkjunum væru fölsuð. |
„Það er nú orðinn fjórði S>.
stærsti útflutningsatvinnu- ^
vegur Frakka að falsa útrillo b
fyrir Ameríkumai’kað", bætti *
hann við.
Það var málari frá Búda-
pest, Alexander Trauner, sem
hefur málað þetta safn fyrir .■
Wyler. Hann hefur „falsað“ B
þrjár Van Goghmyndir og k
þrjár Picassomyndir, svo |
nokkuð sé nefnt. Og hand- h.
bragð hans ep þannig að ^
„þetta gæti allt verið satt“- k
Trauner hefur meira að ^
segja „skapað“ myndir, sem k
aldrei urðu fullgerðar, eða "
týndust. Þannig hefur kvik-
myndastjórinn Wyler nú eign- ^
azt tvær Van Goghmyndir, B
sem listamaðurinn hafði gef- ^
ið húsráðanda sínum, serh ■ H
síðan höfðu horfið, og Cez- k
annemyndina „Madame Nem- ®
oui-s“ (sjá myndina), sem K
vitað var að málarinn hafði ®
unnið að. ||
Sem betur fer fyrir Traun-: ^
er eru ekki allir eins áhyggju- B
fullir og franska ríkisstjómin
yfir fölsunum hans. Fyrir ■
skömmu hitti Trauner Pic- k
asso og spurði hann: „Hvern- B
ig geturðu munað hvaða k
myndir eru sannarlega frá
þinni hendi?“ Picasso svar
I

Tillögur um byggingar
á Þingvelli við Öxará
Nýlega sá ég í blaði að í
ráði mundi vera að reisa lista-
fagra kirkju á Þingvöllum -við
öxará, fyrir næstu aldamót,
svo sem til minningar um að
kristni var þar lögtekin 1000
árum óður. Blaðamaðurinn,
sem lízt þetta fagurt ráð, ráð-
----------------------------S
Ráðizt á aldraða
konu úti á götu
I fyrrakvöld var ráðizt á konu
sem stödd var fyrir utan hús
númer 3 á Smiðjustíg. Voru
þarna að verki þrír strákar, sá
elzti líklega um 12 ára. Kon-
unni, sem er 65 ára, var hrint
í götuna og hruflaðist hún þó-
nokkuð við það.
Nánari tildrög þessa atburðar
eru þau að laust fyrir 9 í fyrra-
kvöld var kona nokkur stödd
á áðurgreindum stað á Smiðju-
stíg. Sá hún þá þrjá stráka og
virtist henni sá elzti vera um
12 ára aldur, en hinir eitthvað
yngri. Hún víkur sér að öðrum
yngri stráknum og talaði eitt-
hvað við hann en í sama bili
er ráðizt aftan að henni og
henni hrint í götuna og sá hún
að það var elzti drengurinn sem
það gerði. Við byltuna hruflaðist
konan bæði á handlegg og á
fæti og reif fötin. Atburðurinn
kærði konan til rannsóknarlög-
reglunnar, sem biður alla þá
sem einhverjar upplýsingar geta
gefið um þennan atburð að snúa
sér til rannsóknarlögréglunnar
sem allra fyrst. Það er vitað að
telpa, sem virtist þekkja stráic-
ana horfði á þetta og er hún
sérstaklega hvött til að hafa
samband við lögregluna. Telpan
var dökkhærð og.klædd strets-
buxum og elzti drengurinn var
feitlaginn og klæddur skinn-
jakka. Drengirnir voru allir
með pappírsrenninga sem þeir
virtust önnum kafnir að skreyta
borgina með.
leggur að reist verði líka gotl
veitingahús til minningar um
veitingar þær, sem fóru fram
•forðum. Þetta virðist mér sjálf-
sagður hlutur, og mundi ekki
eiga vel við að hafa þar skyr
frá Bergþórshvoli í krukku til
sýnis og annað það matarkyns,
sem fundizt hefur við upp-
gröft? Mundi það ekki glæða
ástina á fornöldinni og henn-
ar sögufrægu minjum?
En þótt fagurt sé að hafa
kirkju, einkum sé hún „lista-
fögur“ (arkitektinn mun vænt-4y
anlega varla fæddur enn), og
hentugt að hafa veitingastað,
má þó ekki gleyma því, að
þarna gerðist fleira en að
sungnar voru messur hjörtum
manna til upplyftingar og
hafður fagnaður í mat og
drykk. Og til minningar um
þessa hina dekkri hlið, sem
einkum sneri að íoreldri okk-
ar, afkomenda flakkara, bráð-
ónýtra kotunga og sauðaþjófa,
mætti með engu móti undir
höfuð leggjast að reisa gálga,
hlaða bálköst, safna þeim hlut-
um, sem hafðir voru til að
refsa þessháttar fólki: ólum og
öðrum tólum skörpum, og
minna mætti á hylinn fræga,
sem konum var troðið í, sem
rofið höfðu guðs boðorð og
eignazt börn. Væri vel til fall-
ið að hlaða bálköstinn Í3>
Brennugjá, koma upp sáfni ril
minningar um meðferð ásynd-
ugum konum brotlegum við
siðsemi, siðgæði og siðferðihjá
Drekkingarhyl, en á þeim stað
aði: „Ef mér líkar myndin,
segist ég hafa málað hana, jfe
ef ekki, þá held ég því fram a
að hún sé fölsuð.
sem dómar vont upp kveðnir:
drekkingardómar, brennudóm-
ar, hengingardómar, húðláts-
dómar, handhöggningardómar,
æru- og eignamissisdómar.
tunguskurðardómar, o.s.frv.,
ætti að koma upp listafögru
húsi yfir safn til sögu um
þessa hluti, svo að ekki, verði
hlutur þessara ættmenna
minna og annarra sem nú Jifa.
dauðra fyrir löngu og flestra
með harmkvælum bökuð þeim
af dómurum og böðlum, jafnt
fyrir borð borin að þeim
gengnum, sem hann var vænt-
anlega meðan þeir lifðu. Eða
til að refsa þeim enn framar.
sýna hve synd þeirra var of-
urstór og ljótur glæpurinn, að
þeir áttu svo hart skilið? — a.
Eldur í Ríkisþing-
húsinu í Berlín
BERLlN 19/10 — Eldur kom upp
í kvöld í þakhæð Ríkisþinghúss-
ins í Berlín, en það tókst fljótt
að slökkva hann og skemmdir
urðu litlar, enda var eldurinn í
þeim hluta hússins sem hefur
ekki verið endurbyggður eftir
brunann mikla 1933.
Johnson forseti á
hægum batavsg;
WASHINGTON 19/10 — Johnson
forseti er sagður hafa alla
stjómartauma í hendi sér, enda
þótt líðan hans eftir gallblöðru-
uppskurðinn sé lakari en við var
búizt og bati hans hægari. Hárin
hefur fótavist, en er fölur og tek-
inn og mun enn hafa þraiitir.
Talið er að hann verði lengur-á
spítalanum í Bethesda en upp'
haflega var ætlað og verði einar
sex vikur að ná sér eftir upp*
skurðinn. . . j.
MYTI VETRAHGJALD
300 kr. fastagjald
og 3 kr. á ekinrt km.!
ÞER

4%H
LEIK
iBÍLALEIGAN
'ALUR r
Rauðarárstíg 31
sími 22-0-22