Þjóðviljinn - 21.10.1965, Qupperneq 7

Pimœtudagur 21. október 1965 — ÞJÖÐVTLJINN — SÍBA
Iiúdvík
yrði? Er ætl'unin að fá vinnu-
aflið frá íslenzkum landbún-
aði? Eða er ætíunin að leggja
niður að miklu leyti innlendan
iðnað og taka vinnuaflið bað-
an til stóriðjuframkvæmdanna?
Þau tvö árin, sem bygging al-
úmínverksmiðjunnar og bygg'
ing raforkuversins við Búr-
fell tækju mest vinnuafl til
sín, má reikna með a.m.k. Í500
til 1600 mönnum í beinni
vinnu við þessar stórfram-
kvæmdir. Auk þessa starfs-
mannafjölda mó síðan reikna
með nokkrum hundruðum til
viðbótar, sem sinna verður
þessu starfsliði með ýmsum
hætti. Það er því með öllu ó-
hugsandi, að hægt sé að leysa
vinnuaflsþörf þessara stórfram-
kvæmda með minni háttar til-
færslum á millj starfsgreina.
Stóriðjuframkvæmdir þessar
eru ráðgerðar hér á Suðvest-
urlandi og að mestu á vinnu-
svæði Reykjavíkur, Kópavogs
og Hafnarfjarðar. Hér er ekki
um að ræða neitf laust vinnu-
afl. Er kann^ki ætlunin að fá
vinnuafl til framkvæmdanna
með því að smala Norðurland
og Vestfirði, þar sem atvinnu-
ástand hefur verið lakast nú
um skeið? Hvernig kæmi slikt
heim og saman við yfirlýsing-
árnar um jafnvægi í byggð
landsins <n loforð ríkisstjórn-
arinnar um framkvæmdasjóð
strjéibýlisins? Er ætlunin að
eyða byggðinni fyrst og ráð-
ast svo { uppbyggingu hennar
á. eftir?
,Áð undanförnu hafa sérfræð-
ingar ríkisstjórnarinnar í efna-
hagsmálum mjög talað um of-
þenslu í efnahagskerfinu og
þrýna nauðsyn þess að draga
Úr þenslunni. Eru þessar miklu
framkvæmdir hugsaðar sem
ráð . til þess að draga úr
þenslunni í efnahagskerfinu
eða hvað? Hvað eiga annars
efnahagssérfræðingar ríkis-
stjórnarinnar við, þegar þeir
tala um ofþensl.u í efnahags-
kerfinu? Eiga þeir við það, að
hættuleg ofþensla sé aðeins
fólgin í kaupum síldveiðiskipa,
byggingu . síldarverksmiðja,
byggingu íbúðarhúsa. byggingu
skóla o.s.frv. en bygging alúm-
ínverksmiðju og byggingu raf-
orkuvers fyrir hana leiðj hins
vegar ekki til hættulegrar of-
þenslu í efnahagskerfinu ?
Örnwr Icg — aðrar
reglur
f skýrslu þeirri um alúmin-
málið, sem ríkisstjórnin lagði
fyrir Alþingi, var frá því
skýrt, að ætlunin væri að
selja aiúmínauðfyrirtækinu raf-
orku til verksmiðjunnar á
25% lægra verði en Norðmenn
selja sama fyrirtæki raforku
til sams konar verksmið.iu. Þá
var einnig frá því skýrt, að
Jósepsson
ætlunin væri að undanþiggja
hið erlenda auðfélag greiðsiu
á öllum tollum af vélum og
tækjum og efnivörum til verk-
smiðju'byggingarinnar. Þannig
eiga allt önnu.r lög og aðrar
reglur að gilda um stóriðju-
rekstur útlendinga, en gilda
um atvinnurekstur lands-
manna.
Hvað um eigin
atvinnuvegi?
Sá mikli áhugi, sem ríkis-
stjórnin hefut haft á stóriðju
útlendinga j landinu, hefur
hins vegar ekkj náð til at-
vinnuvega fsléndinga sjálfra.
Ríkisstjórnin veit vel, að mik-
ill hluti af framleiðsluvöriwn
sjávarútvegs og landbúnaðar,
sem seldar eru á erlendum
markaði, eru aðeins hálfunnar
vörur eða óu njiar sem hrá-
efni. Gífurleg't verkefni er fyr-
ir höndum að koma upp full-
vinnslu þessara vara.
Nú eru fslendingar að byggja
tvær nýjar og fullkomnar fisk-
vinnsluverksmiðjur í Banda-
ríkjunum. Þær munu kosta yf-
fr 100 milj. kr. Þar í landi er
auðvelt að fá allt stofnverð
verksmiðjanna að láni. Fisk-
vinnsluverksmiðjur áf þessari'
gerð, þar sem úr hraðfrystum
fisk; eru framleiddir eftirsótt-
ir tilbúnir fiskréttir ættu einn-
ig að byggjast hér á landi.
Niðurlagning, niðursuða og
reykin»g á síld er mikið verk-
efni, sem bíður úrlausnar. Á
fyrra helmingi þessa árs fluttu
t.d. Norðmenn út slíkar vörur
fyrir um 600 milj. kr., en við
fluttum út fyrir aðeins 16
miij. af sams konar vörum.
Við höfðum þó öll skilvrði til
að vera jafningjar Norðmanna
á þessu sviði. En íslenzk
stjórnarvöld virðast ekki haía
neinn skilning á því, að þessi
mál þurfj að leysa og sé hægt
að leysa. Þvert á móti eyðir
jafnvel forsætisráðherra tíma
sínum í að skrifa staðlaust
slúður og bein ósannindi um
þá, sem vinna að lausn þessara
mála. Svo langt er gengið, að
veitzt er með óhróðri að við-
skiptaþjóð okkar, meðan samn-
ingar standa yfir um þessi
mál.
Ríkisstiórn verzl-
nnarstéttarinnar
Viðreisnarstjórnin hefur ó-
umdeilanlega fyrst og fremst
verið ríkisstjórn verzlunar-
valdsins. Það eru sjónarmið
innflutningsverzlunarinnar. sem
fyrst og fremst hafa setið í
fyrirrúmi í stjómarstörfum
hennar. Samkvæmt skýrslum
Seðlabankans kemur í ljós. að
heildarútlánaaukning hanka-
kerfisins í stjórnartið viðreisn-
arinnar, þ.e.a.s. frá 1960 til
ágústloka á þessu ári, bafa
orðið þessi;
Útlánaaukningin til sjávar-
útvegsins nam 370.2 milj. kr.,
til landbúnaðarins nam 259,4
milj. kr., til iðnaðar nam
528,6 milj. kr., en útlánaaukn-
ingin til ver7,Iunarinnar nam
893.9 milj. kr. Hér er um að
ræða útlánaaukningu úr banka-
kerfinu, en ekki úr hinum
sérstöku stofnlánasjóðum, Aug-
l.ióst er af þessum tölum, að
veizlunin hefur hlotið meiri
lánaaukningu á þessum starfs-
tíma viðreisnarstjórnarinnar
en sjávarútvegur <>g landbún-
aður samanlagt.
Auk þessara fríöinda um
bankalán hefur innflutníngs-
verzlunin svo fengið að taka
hin svonefndu stuttu, erlendu
viirukaupalán, sem nema um
600 milj. kr.
Verzlunin hefur fengið gjald-
eyri svo að segja að vild.
Verzlunin hefur sjálf fengið
að mestu að ákveða sína þókn-
un, þ.e.a.s. álagningu á vör-
um. Verzlunin hefur fengið að
ráðast í ' fjárfestingarfrarn-
kvæmdir að eigin vild.
Tveir verzlunarbankar hafa
verið stofnaðir á tímum við-
reisnarinnar og síðast en ekki
sízt má sv0 nefna, að skatt-
heimta ríkisins virðist hafa
verið sérstaklega miðuð við
hagsmuni verzlunarinnar, Það
er því ekki nema í samræmi
við annað, að ríkisstjórninni
þykir rétt að ræða sérstaklega
hin flóknustu vandamál eins
og landbúnaðarvandamálin og
stóriðjumálin á fundum Verzl-
unarráðs íslands.
Alþýðubandalagið
andstætt stjórnar-
stefnunni
★ Við Alþýðuhandalags-
menn teljum, að stefna núver-
andi ríkisstjórnar sé í grund-
vallaratriðum röng.
★ Stefna okkar er sú, að
eins og nú háttar atvinnumái-
um þjóðarinnar. eigi að leggja
höfuðáherzlu á að styðja og
efla aðalatvinnuvegi lands-
manna, sjávarútveg, landbún-
að og iðnað, en að háfna beri
algerlega tillögum um að Icyfa
útlendum auðfyrirtækjum að
efna til stóriðju í landinu.
★ Við teljum, að nú eigi
að- leggja sérstaka áherzlu á
fullvinnslu íslenzk'Pa fram-
leiðsluvara og á því sviði séu
miklu meiri möguleikar tii
aukinnar gjaldeyrisiiflunar en
með því. að íslenzkt vinnuafl
ráðist í þjónustu erlendrar
stóriðju.
★ Stefna okkar er, að fjár-
festingar- og framkvæmdamál
Á mánudagskvöldið var
tefld 4. 'umferð Haustsmóts
Taflfélags Reykjavíkur. Úrslit
í A-riðii meistaraflokks urðu
þau að Jón Þór vann Magnús
Sólmundarson, Guðmundur Sig-
urjónsson vann Sigurð Jóns-
son, Gunnar Gunnarsson vann
Karl Sigurhj artarson en bið-
sikák varð hjá Kára Sólmund-
arsyni og Pálmari Breiðfjörð.
Benedikt Halldórsson sat hjá.
1 B-riðli meistax’aflokks urðu
þessi úi’slit: Bi’agi Kristjáns-
son vann Jón Kristinsson,
Björn Þorsteinsson vann Egil
Valgeirsson, biðákáikir ui’ðu hjá
Um eitthundrað manns hafa
undanfarið unnið að því í frí-
stundum og sjálfboðavinnu í
Sovétríkjunum að vekja til lífs-
ins aftur tæknimi við smíði
Ioftskipa. Sérstök nefnd þess-
arra manna hefur lagt fyrir
áætlunai’deild Sovétríkjanna
skýrslu um hina tæknilegu og
f jái’hagslegu hlið málsins. I
skýrslunni segir, að á ýmsum
sviðum sé mjög heppilegt að
þjóðarinnar verði tekin föstum
skipulagníngartökum, en horf-
ið frá þvi skipulagsleysi og
eyðslufyrirkomulagi, sem nú
ríkir.
★ Stcfna okkar er, að verð-
lagsmálunum verði stjórnað
nteð ströngu verðlagseftirliti,
að vextir verði lækkaðir og
alveg sérstaklega af fbúftar-
lánum og söluskatturinn verfti
lækkaður af nauðsynjavörum
og ýmis konar þjónustu.
4r Stefna okkar er, að fjár-
magni þjóðarinnar verði sér-
staklega beint til eflingar fram-
leiðsluatvinnuvegunum, en
ekki til þjónustu við gTóða-
sjónarmið heildsala og brask-
ara.
★ Stefna okkar er, aft
skera eigi niftur margvisleg
óþarfa eyftsluútgjöid rikissjófts.
sem nú eiga sér stað, en efla
þess í stað framlög til menn-
ingar- og félagsmála.
★ Stefna okkar er sú að
leysa cigi raforkumál þjóðar-
innar i samræmi við þarfir
landsmanna sjálfra, en hafna
beri tillög-um um aft selja út-
Iendingum ódýrustu raforku.
sem hægt er að framleifta í
landinu á knöppu framleiftslu-
kostnaðarverfti.
■A- Stefna okkar er sú, aft
þcgar í stað cigi að leysa
atvinnuvandamál þeirra lands-
hlula, sem nú standa höllum
fæti. m.a. með stóraukinni
fulivinnslu íslenzkra fram-
leiðsluvara og með skipahygg-
ingar, iðnaði og vuiðarfæragerð
j stórum stíl.
★ Stcfna okkar Alþýðu-
handalagsmanna er grundvöll-
Ur að því, að gott samslþrf
takist á milli stjórnarvalda og
launþcgasamtakanna í landinu
og horfið verðj frá þeirri ó-
heilla fjandskaparstefnu gegn
launþegum, sem fylgt hefur
verið nú um skcið.
★ Stefna okkar Alþýðu-
bandalagsmanna er þvi í
gnmdvallaratriðum andstæð
stefnu ríkisstjórnarinnar, bæði
í efnahagsmálum og ekki sið-
ur í þeim málum, sem snerta
siálfstæði Iandsins og sam-
skipti þ.ióðarinnar við þá er-
lendu aðila, scm sækjast eftiv
hernaðaraðstöðu eða sérrétt-
indum og mest seilast til á-
hrifa í okkar landi. Það er
skoðun okkar, að efuahagslegu
sjálfstæði þjóðarinnar sé stefnt
í hættu með þeirri stefnu, sem
ríkisstjórnin nú hefur markað
og stefna hennar liljóti enn að
ma.gna dýrtíðarvandamálið og
þar nieð stofna fjárhagsmálum
bjóðarinnar f aukinn vanda.
Nýja stefnu þarf því að taka
upp og það sem fyrst, stefnu,
sem vinnandj alþýða landsins
getur horið traust til.
Jóhanni Sigui’jónssyni og
Björgvin Víglundssyni, Birni
Lárussyni og Gudmundi Ár-
sælssyni en Bragi Björnsson
sat hjá.
í A-riðli em efstir og jafn-
ir Guðmundur Sigurjónsson og
Jón Þór með 31/?. vinning hvor
en Gunnar Gunnai’sson er með
3 vinninga og biðskák. 1 B-
riðli er eístur Jón Kristinsson
méð 3 vinninga og Björgvin
Víglundsson næstur með 2V->
vinning pg biðskák. 5. umferð
verður tefld í kvöld í MÍR-
salnum, Þingholsstræti 27.
notast við loftskip, og því gagn-
Iegt að vinna að endurbótuni
á smíði þeirra.
Eins og sakir standa er unn-
ið að átta gcrðum Ioftskipa,
sem m.a. á að nota við það
aft koma fyrir háspennulínum
í Siberíu. Einnig er fyrirhugað
aft nota loftskip í sambandi
við skóggæzlu, timburflstnmga
og heimskautaranhsóknir.
4 umferðum lokið
á Huustmótí T.R.
Loftför tekin í notkun á ný?
KJARVALS-
VAKA
1
Þá voru öræfin ekki
innréttuð plasti og tekki,
en kynlegir kvistir á þili.
Og Kjarval inni á Kili.
Vænt það velferðarrfkið,
þótt vantaði stromp og líkið.
Höfðum til hnífs og skeíðar,
— hjuggum brauðið í sneiðar,
mærðum það margaríni,
mettuðumst brauði og gríni
að mestu til mennskra þrifa.
Og gaman, gaman að lifa.
Man eg þá miklu vöku,
meistarans ljóð og stöku,
andagift tungum tala
tilbrigðaríkum, hjala
barnslega glaða, góða
°g — guðlega hljóða.
Leit eg liti á spjaldi
hjá litlu dagstofutjaldi,
en trönur hjá Grettis-taki.
Tíminn að fjallabaki
og eilífur, einn hinn sterki
að óræðu listaverki.
Hattur kórónum hærrí
og bimnunum nærri.
Hollvættur hrauns og mosa,
hylla þig menn og brosa.
Nu er svo normalt að lofa hann.
Og englarnir taka ofan.
Víða ber vængi þanda,
vitja þeir nýrra stranda.
List þín mun lengi standa.
— Hamingja þér til handa
með heilögum anda.
KRISTINN REYR.
\
\
$
\
\
)