Þjóðviljinn - 01.12.1965, Qupperneq 12

Zambía vill raunhæfan stuðnfng
BRETAR DRAGA ENN
AÐ STYÐJA ZAMBÍU
LUSAKA og LONDON 30/11 — Áreiðanlegar heimildir í
Lusaka, höfuðborg Zambíu herma að forseti landsins Kenn-
eth Kaunda og brezki sendimaðurinn Malcolm Macdonald,
sem hittust seint í kvöld til að ræða skilyrði fyrir því að
brezkt herlið verði sent til Zambíu hafi ekki náð samkomu-
lagi um verkefni og ferðafrelsi brezka liðsins.
Síldaraflinn or£-
inn 3.882229 mál
og funnur
Góð síldveiði var fyrri hluta
vikun,nar sem leið á miðunum
út af Austfjörðum 55—60 sjóóm.
SA frá Dalatanga. Seinni hluta
vikunnar gerði brælu og var
slæmt veiðiveður og áttu skipin
erfitt með að athafna sig.
Vikuaflinn nam 212.645 mál-
um og tunnum og var heildarafl-
inn frá vertíðarbyrjun til sl.
laugardags orðinn 3.882.229 mál
og tunnur. Á sama tíma í fyrra
var engin veiði fyrir Austur-
landi
Aflinn Norðanlands og aust-
an hefur verið hagnýttur þann-
ig:
f salt 402.087 uppmsaltaðar
tunnur.
í frystingu 42.378 uppmældar
tunnur.
I bræðslu 3.437.764 mál.
Mikil sildveiði var í Skeiðar-
ár- og Breiðamerkurdýpi sl.
vi'ku.
Viku^flinn nam 149.416 uppm.
tunnum og nemur heildaraflinn
hér Sunnulands nú 988.978 upp-
mældum tunnum.
Áskriftarverðið
hækkar í 95 kr.
★ Áskriftargjald blaðsins hækk-
■ár ar í dag í kr. 95,00 og aug-
★ Iýsingaverð í kr. 60,00 dcm.
Framhald af 1. síðu.
Litlar tilfærslur milli flokka
Færslur starfshópa milli launa-
flokka voru litlar. Af starfshóp-
um sem voru færðir upp um
einn launaflokk (ca. 4%), má
nefna lögregluþjóna, tollverði,
hjúkrunarkonur, barnakennara,
nokkurn hluta framhaldsskóla-
kennara og flugumferðarstjóra.
Þetta mun vera nálægt 14 rík-
isstarfsmanna. Sú hækkun sem
þessi hópur fær er einnig langt
fyrir neðan þau 15% sem ríkis-
starfsmenn voru á sínum tíma
sviptir.
Tilfærslur þessar eru allsend-
is ófullnægjand; og skapa inn-
byrðis misréttj meðal starfs-
manna.
Krafan um styttingu vinnu-
• Fyrr um daginn bárust þær
fregnir frá Lusaka að þar væri
gert ráð fyrir því, að brezka
herliðið yrði sent til Zambíu til
að vemda hið mikilsverða Kar-
íbaraforkuver og yrði það lið
fullbúið vopnum en ekki aðeins
táknrænn stuðningur.
í liðstyrknum ætti bæði að
vera herflugvélar og sá landheri
sem þörf er á.
Engin svör.
Enn hefur ekki verið birtneim
opinber .tilkynning um heriiðiö,
sem búizt er við að Bretarmiini
senda til að verða við |ó?W | nj
Kenneth Kaunda forseta Zamb-
íu um aðstoð til verndar raf-
orkuverinu og Harold Wilson
forsætisráðherra minntist ekki á
málið í spumingatíma í brezka
þinginu í dag, sem snerist allþ
ur um Ródesíumálið.
Sérlegur sendimaður Wilsons,
tíma var ekki tekin til greina
og engar umtalsverðar breyting-
ar þar gerðar starfsmönnum til
hagsbóta. Hinsvegar tókst að
hindra að sú krafa ríkisvalds-
ins næði fram að ganga að
vaktavinnuálag og yfirvinnu-
kaup lækkaði. að undanQkyldu
því að álag fyrir nætur- og
helgidagavinnu lækkar úr 100%
í 90 prósent.
Dómur þessi staðfestir,
sagði Haraldur Steinþórsson
að lokum að réttur sá sem
ríkisstarfsmenn fengu með
samningaréttarlögunum 1962
er allsendis ófullnægjandi og
munu þeir ekki geta vænzt
leiðréttingar mála sinna fyrr
en þeir öðlast fullan samn-
ingsrétt og verkfallsrétt.
Malcolm Macdonald koma fljúg-
andi til Lusaka í dag til að eiga
viðræður við Kaunda forseta og
talið er að hann hafi flutt hon-
um svar Wilsons við hjálpar-
beiðni Zambíustjómar.
PARÍS 30/11 — Klukkustundar-
löng sjónvarpsútsending í lit-
um var send frá Moskvu til
Parísar í dag.
Upptakan var gerð og send
eftir hinu franska svonefnda
Secamkerfi og fór útsendingin
um sovézka fjarskiptahnöttinn
Molnía 1.
Dagskráin var stutt kvikmynd
um Leningrad, mynd um plöntu-
ríki Evrópu og tízkusýning.
Þessi sending var velheppnað-
ur endahnútur á tæknilegum
tilraunasendingum sem hafa ver-
ið gerðar frá því á laugardag.
Sovézkur ráðherra fjarskipta-
mála. Uikolai Psurtsev skýrði frá
þvi, að Sovétríkin hefðu ákveð-
ið, að nota franska Secam kerf-
Aidif er sægiur
vora fallinn
TÖKÍÓ 29/11 — Blaðið „Asahi
Shimbun“ í Japan heldur því
fram, að D.N. Aidit, formaður
kommúnistaflokks Indónesíu,
hafi verið skotinn til bana í
fyrra mánuði, er hann hafí reynt
að flýja úr fangabúðum á Jövu.
Það cr fréttaritari blaðsins I
Djakarta, sem er borinn fyrir
þessum fréttum, en samkvæmt
þeim á Aidit að hafa verið drep-
inn þann 22. okt.
1 Lusaka hefiur það affcur á
móti verið látið í ljós að menn
gerðu sig ekki ánaegða með það
og færu fram á að liðveizlan
yrði öflugri.
Frá London berast þær fréttir
að brezkt herlið sem yrði sent
til Zambíu mundi verða alveg
undir brezkri stjórn r- -undi
það aðeins láta til sín I tt mH
an landamæra Zambíu.
Sérstök áherzla er á það lögð,
að ekki komi til mála að her-
liðinu verði beitt gegn Ródesíu.
ið í litsjónvarp sitt.
Áætlað er að reisa 500 metra
háa útsendingarstöð í Moskvu
fyrir 1967, auk litsjónvarpsút-
sendinga verður slöðin einnig
nofcuð til annarra fjarskipta, og í
sambandi við flug og geimferðir.
Sovétríkin og önnur ríki í
Austur-Evrópu hafa valið Secam
kerfið en Bandaríkin og Vestur-
Þýzkaland hafa hvor um sig unn-
ið að eigin litsjónvarpskerfi.
Bretum lýst bezt á bandaríska
kerfið. en mörg önnur lönd í
Vestur-Evrópu hafa meiri hug
á því vestur-þýzka.
Baráttan um markað fyrir lita-
sjónvarp mun harðna í Róm í
næstu viku, en þangað koma
fulltrúar evrópskra útvarps-
sitöðva til að koma sér saman
um heildarkerfi fyrir Evrópu.
Vistmaður frá Kristneshælinu
lagðí af stað til Akureyrar frá
hælinu kl. 3 á sunnudag og ætl-
aði að dvelja um skeið í bæn-
um.
1 gærkvöld fannst þessi mað-
ur látinn fyrir neðan Lauga-
land, — nánar tiltekið Ytra
Laugaland í Eyjafirði.
Ekki víldi lögreglan á Akur-
eyri gefa upp nafn mannsins að
svo stöddu, vegna aðstandenda
hans.
ríkis-
starfsmanna 7%
LitsjónvarpaB
frá Moskvu
Breytingartillögur Geirs
vi5 f járlagafrumvarpið
Helztu breytingarti.llögur Geirs
Gunnarssonar við fjárlagafrum-
varpið eru:
1) Enginn farmiðaskattur verði
lagður á.
2) Lagt er til að sparaðar verði
1,7 milj. kr. með því að sam-
eina sendiráðin þrjú á Norður-
löndum í eitt.
3) Lagt er til að útgjöld vegna
ferðakostnaðar utanríkisráðu-
neytisins, kostnaður við samn-
inga á vegum ráðuneytisins o.fl.
lækki um 1,6 milj. kr.
4) Lagt er til að kostnaður
vegna þátttöku í þingmanna-
sambandi Nató falli niður.
5) Lagt er til að kostnaður
við ríkislögregluna á Keflavík-
urflugvelli lækki um 4,8 milj.
kr. og að kostnaðurinn vegna
almannavama lækki um 1,8
milj. kr., en eftir standi 500
þús. kr., vegna kostnaðar, sem
leiða kann af náttúruhamförum.
6) Lagt er til að ríkissjóður
greiði áfram, svo sem ákveðið
er í vegalögum framlag sitt ‘0
vegamála og að það vca* I ÍÆ
milj. kr.
7) Framlag til íþróttasjóðs
hækki úr 3,4 í 6 milj. kr.
8) Félag ísl. myndlistarmanna
fái 1 milj. kr. byrjunarframlag
til byggingarframkvæmda.
9) Lagt er til að fjárveiting
við fiskileit, síldarrannsóknir og
veiðitilraunir hækki úr 17,6
milj. kr., eins og lagt er til f
frumvarpinu í 27,3 milj. kr.
10) Lagt er til að ríkissjóður
greiði áfram rekstrarhalla Raf-
magnsveitna ríkisins.
11) Lagt er til að framlag
jarðhitasjóðs hækki um 3,5 milj.
kr.
12) Lagt er til að framlag til
greiðslu rekstrarkostn. barna-
heimila hækki um 1.250 þús.; en
framlag til stofnkostnaðar úr
300 þús. kr. í 1 milj. kr.
13) Lagt er til að framlag til
flugvallagerða hækki um hálfa
elleftu miljón kr.
14. Lagt er til að byggingar-
framlag til heimavistarhúss í-
þróttakennaraskólans hækki úr
560 þús. kr. í 2 milj. kr.
15. Loks er lagt til að ríkis-
stjórninni heimilist að taka lén
til flugvallagerða 15 milj. kr. og
90 milj. kr. til byggingar og
endurbóta á síldarverksmiðjum,
síldarflutningaskipum og síld-
arumhleðslustöðvum.
Eðvarð Sigurðsson.
Eðvarð tekur sæti
á þingi eftir veik-
indaforföll
Eðvarð Signrðsson tók sæti á
alþingi í gær, en hanr hefur
verið frá þingstörfum i vetur
allt til þessa vegna vci da.
Ingi R. Helgason, sem setið hef-
ur í sæti Eðvarðs, hvarf þvi af
þingi í gær.
DIOÐVIIIINN
Miðvikudiagur L desember 1965 — 30. árgangur — 273. tölublað.
2»iii»iiiiiiiMHmiianiiiaiIIIIHHallllllallllllllllllallMlllliaiaialllllllllllllll|all|||1
| VesturvelJin styðja |
I Suðar-A fríku í raun I
NEIW YORK 30/11 —
vestræn ríki voru harðlega
gagnrýnd í gær fyrir stöðuga
verzlun við S-Afríku.
Marof Achkar fulltrúi Gín-
eu á allsherjarþingi Samein-
uðu þjóðanna sagði á fundi í
stjómmálanefnd þingsins,
ákveðin stórveldi láti r
þau séu andstæði kynþáC , 9
stefnu ríkisstjómar S-Afrík
en haldi samt áfram að áuka
fjárfestingu sína í landinu.
Hann nefnd sérstaklc)
Bandaríkin, Bretland, Frakk-
land, ítalíu, Vestur-Þýzka-
land og Japan.
AlJ'ar ákvarðanir SÞ eru
fyrirfram dæmdar til aðmis-
heppnast, meðan stjórnin í
Pretoríu getur reitt sig á vini
sína í öðrum löndum, sagði
Achkar. Hann er formaður
sérstakrar „apartheid“ nefnd-
ar allsherjarþingsins.
Við vitum að Suöur-A;fríka
verður frjálst land aö lokumj
en við komumst ekki hjá því
lengur að grípa til alvarlegra
og róttækra ráðstafana.
Hann fullyrti að Ródesíu-
stjórn hefði ekki vogað ac
lýsa yfir sjálfstæði landsins ef
hún nyti ekki stuðnings S-
Afríku.
Harðorðastur var Achkar
um Frakka, sem hann sagði
ævinlega sitja þegjandi hjá
þegar rætt væri um kynþátta-
stefnu og nýlendumáill og
bentu þeir þá á meginregluna
um óheimila íhlutun í málefni
annarra ríkja.
En stefna Frakka gagnvart
Suður-Afríku er ekki mótuð
eftir þessari reglu, sagði Ach-
kar, en þvert á móti hlutast
þeir opinberlega til um mál
í Suður-Afríku og þeirri í-
hlutun er beint gegn yfir-
gnæfandi meirihluta íbúa
landsins og til ábata fyrir
„nazistaböðlana“ í Pretoría.
Tfmaritið Réttur
er orðið 50 ára
■ Út er komið 4. hefti Rétt-
ar 1965, fjölbreytt og vand-
að að efni,og er þess minnzt
að í dag, 1. desember, eru lið-
in rétt 50 ár frá því ávarps-
orð fyrsta Réttarheftisins er
út kom i ársbyrjun 1916
voru dagsett, en það var á
Akureyri 1. desember 1915.
Ritar Einar Olgeirsson grein
í Rétt í tilefni af þessum
tímamótum í sögu ritsins og
nefnist hún: Fyrir 50 árum.
f ritgerð sinni gerir Einar
skilmerkilega grein fyrir þeim
jarðvegi sem Réttur er sprott-
inn upp úr. þeirri breytingu á
þjóðf élagsháttum sem þá var að
hefjast hér á landi og tengslum
hennar við þróunina í öðrum
löndum. Jafnframt kynnir hann
núverandi lesendum Réttar þá
menn er stóðu að útgáfu hans
í upphafi: Þórólf Sigurðsson
bónda í Baldursheimi, fyrsta
ritstjóra Réttar og aðalútgef-
anda, svo og ritnefndarmennina
Benedikt JónssQn frá Auðnum,
Jónas Jónsson frá Hriflu. Pál
Jónsson kennara á Hvanneyri,
Benedikt Björnsson skólastjóra
á Húsavík og Bjarna Ásgeirsson
síðar alþingismajm. Er grein
þessi einkar fróðleg og fylgja
henni margar myndir.
Auk afmælisgreinarinnar flyt-
ur þetta stóra Réttarhefti — 124
bls. — fjölmargt annað efni. í
þjóðar þágu — eða braskara
nefnist forustugreinin, en aðrar
greinar sem heftið flytur eru
Hvers vegna hafa Bandaríkin
,,áhuga“ á íslandi“ eftir Rögn-
vald Hannesson, Sósíalisminn og
þróun lýðræðisins eftir Václav
Slavik ritstjóra tímaritsins
World Marxist Review, Samn-
ingar verkalýðsfélaganna vorið
1965 eftir Þóri Daníelsson,
Frelsisstríð Kúrda í írak eftir
Salah Ahmed. Firring mannsins
í þjóðfélagi nútímans eftir Loft
Guttormsson.. Frelsisbaráttan i
Venezuela eftir J. Perez, Hug-
prýði þeirra lýsir veginn til sig-
urs eftir Aziz al Hajj, Hann hetg-
aði líf sitt alþýðunni eftir R.
Falke og Menningin og alþýðan
eftir Iri Zuzánek.
Þá er í heftinu kvæðið Handrit
eftir Tryggva Emilsson. Limrur
eftir Þorstein Va'Hdimarsson.
Einar Olgeirsson r;tar minningar’
orð um William Gallacher og
birt er erindi Skúla Guðjóns-
sonar frá Ljótunnastöðum; Vér
vitum ei hvers biðja ber, er
hann flutti í erindaflokki út-
varpsins ,,Þegar ég var 17 ára“
og hlaut verðlaun fyrir. Loks
flytur heftið ritsjá þar sem get-
ið er nokkurra nýrra erlendra
bóka og rita.
LONDON 29/11 — Fjármálaráð-
herra Breta, James Callaghan,
gaf það i skyn á enska þinginu
á mánudag. að möguleikar séu
á því, að niður verði felldur
innan eins árs tollur sá er
Verkamannaflokksstjórnin lagði
á allar innfluttar iðnaðarvörur.
— Tollurinn var upprunalega
15% en síðar lækkaður niður í
10%. Við þetta sama tækifæri
skýrði fjármálaráðherrann frá
því að innflutningur Bretlands
verði í ár 150—200 miljén-sterl-
ingspundum lægri en í fyrra.
1
1