Þjóðviljinn - 20.02.1966, Blaðsíða 8

TT
^ SÍÐA — ÞJÓÐVILíJINN — Sunmrdagar 20. fetotém: IS66
Kristján Eldjárn
• Vikulok
• Kristján Eldjárn flytur há-
degiserindi, fróður maður og
skemmtilegur og ætti reyndar
að láta sem oftast til sín heyra
í útvarpi. Það var annars dá-
lítið einkennilegt, að þei,ir
sýnd voru sýnishom af hugs-
anlegri dagskrá íslenzks sjón-
varpSj þá var þjóðminjavörð-
ur alltaf látinn mæta þar með
forngripi að segja frá.
Endyrtekin eru sönglög eftir
Gylfa Þ. Gíslason menntamála-
ráðherra. Er ekki tími til kom-
inn að kynna Ijóðagerð ráð-
herrans einnig; það getur varla
verið að íslenzka ríkisstjórnin
sé síður hagmælt en til að
mynda sú kínverska?
Svavar Gests mætir með
þátt. Það er sama hvað menn
segja um Svavar; hann er þó
fagmaður kallánginn.
Á mánudag er spurt og
spjallað. Líklega verður talað
um íþróttir. íþróttir er það
sem auðveldast er að deila um
á ISlandi, fyrir utan bjór og
mink.
8.30 Fíladelfíusveitm leikur
marsa eftir Joh. Strauss og
Elgar, svo og rússneskt göngu-
lag.
9.25 Morguntónleikar a) Kons-
ert í G-dúr fyrir tvö mandó-
lín og strengjasveit eftir Vi-
valdi. del Vescovo, Ruta og
1 Musici leika. b) Sónötur e.
Scarlatti. Marlowe leikur á
semhal. c) Sönglög og aríur
eftir ítölsk tónskáld. Gobbi
syngur. d) Píanókonsert nr.
2 op. 21 eftir Chopin. Asjk-
enazí og Sinfóníusveit Lund-
úna leika; Zinman stjómar.
11.00 Messa í Hallgrímskirkju.
(Séra Erlendur Sigmundsson
fyrrv. prófastur).
13.10 Séra Pétur Dass og
kvæðaflokkur hans Norður-
landstrómet Dr. Kristján Eld-
járn flytur hádegiserindi.
14.00 Miðdegistónleikar. a) H.
Riechling píanóleikari frá
Þýzkalandi og Yannulla Papp-
as frá Bandaríkjunum 1:
Riechling leikur Adagio
(K540) eftir Mozart og tvær
prelúdíur eftir Debussy 2:
Pappas sjmgur við undirleik
Guðrúnar Kristinsdóttur lög
eftir Wolf-Ferrari, Pizzetti,
Villa-Lobos og Ginastera. b)
Frá Berkshire-tónlistarhá-
tíðinni i Bandaríkjunum Sin-
fóníuhljómsveitin í Boston
leikur sinfóníu í d-moll eft-
ir Franck; Leinsdorf stjóm-
ar.
16.30 Þjóðlagastund. Troels
Bendtsen velur lögin og
kynnir.
16.00 Hörður Gunnarsson lýsir
helztu viðureignum í skjald-
arglímu Ármanns 13. þ.m.
16.20 Endurtekið efni a) Viðtal
Jónasar Jónassonar við Aðal-
björgu Sigurðardóttur. (Áður
útvarpað í vikulokin 9. októ-
ber sl.) b) Sönglög e. Gylfa
Þ. Gíslason ráðherra, flutt af
Fóstbræðrum og þremur ein-
söngvurum, undir stjóm Jóns
Þórarinssonar (Áður útvarp-
að á þrettándanum).
17.30 Bamatími: Anna Snorra-
dóttir stjórnar. a) Flengingar-
dagur í Mjóafirði. Austfirzk
• Endasprettur sýndur í kvöld
• Gamanleikurinn Endasprettur, hefur nú verið sýn,dur 18 sinnuum í ÞjóðleikHúsinu og verður
næsta sýning leiksins í kvöíd kl(. 20.00. Þorsteinn Ö. Stephensen leikur aðalhiutverk Ieiksins og
hefur han,n hlotið mjög góða dóma fyrir túlkun sína á hinum áttræða rithöfundi í þessum gam-
anleik. — Myndin er úr lokaatriði leiksins.
í frönsku og þýzku.
telpa segir frá. b) Síðasti
þáttur framhaldsleikritsins
Almansor konungsson, eftir
Ólöfu Ámadóttur. Leikstjóri:
Helgi Skúlason. c) Faðir
skrifar dóttur: Bréf frá
Nehru til Indiru dóttur hans.
Borghildur Einarsdóttir
þýddi. Róþert Amfinnsson
les.
18.30 Islenzk sönglög: Tónlist-
arfélagskórinn syngur.
20.00 Tveir kvartettar fyrir
flautu, fiðlu, viólu og selló,
K631 og K285A, eftir Mozart.
Hunt leikur á flautu, Bjöm
Ólafsson á fiðlu. Ingvaí
Jónasson á víólu og Einar
Vigfússon á selló.
20.25 Upphaf enskrar byggðar
í Ameriku. Jón R. Hjálm-
arrsson skólastjóri flytur síð-
ana erindi sitt.
20.45 Harry Simeon kórinn
syngur.
21.00 Á góðri stund. Hlustend-
ur í útvarpssal með Svavari
Gests.
22.10 Danslög.
23.30 Dagskrárlok.
títvarpið á morgun:
13.15 Búnaðarþáttur: Um fóð-
urbirgðamál. Guðmundur
Jósafatsson talar.
14.40 Sigríður Thorlacius les
skáldsöguna Þei hann hlust-
ar.
15.00 Miðdegisútvarp. Guðrún
Tómasdóttir og Kristinn
Hallsson syngja. Bolzano-
tríóið leikur Dumky-tríóið e.
Dvorák. Horowitz leikur létt
lög eftir Skrjabín o. fl.
16.00 Síðdegisútvarp. Field,
Fame, hljómsveitir Heaths,
Ross og Slatkins, Espanoles,
hljómsveit Pieskers o. fl.
leifca og syngja.
17.20 Framburðarkennsla
17.40 Þingfréttir.
18.00 Ingimar Óskarsson talar
um íslenzkar grastegundir.
18.30 Tónleikar.
20.00 Um daginn og veginn.
Gísli Jónsson forstj. talar.
20.20 Spurt og spjallað í út-
varpssal. Þátttakendur: Ás-
geir Jóhannesson, deildarstj
Óskar Jónsson félagsmála-
fulltrúi, Unnar Stefáns.soh
viðskiptfr., og Þorsteinn Ein-
arsson íþróttafulltrúi. Fund-
arstjóri: Sigurður Magnús-
son.
21.20 Gömlu lögin leifcin og
sungin.
21.30 Utvarpssagan: Dagurinn
og nóttin.
22.00 Lestur Passíusálma (12).
22.20 Hljómplötusafnið í umsjá
Gunnars Guðmundssonar.
23.10 Sveinn Kristinsson flytur
skákþátt.
23.45 Dagskrárlok.
• Hitaveitan og
viðreisnin
• Síðunni hefur borizt enn
einn botninn við vísupartinn
um hitaveituna, að þessu sims
utan af landi, og sagðist bréf-
ritari hafa dottið í hug að gera
tilraun með botn frá sínum
bæjardyrum séð, þótt fyrri-
parturinn snúi alveg að Reyk-
víkingum. Vísupartur blaðsins
var á þessa leið:
Hitaveitan hentar bezt
í hláku og sunnan vimdi.
Og botninn:
En „viðreisn“ okkar frystir
flest,
þó fjandinn undir kyndi,
G.Þ.S. frá Drangsnesi.
• Vandræði
„ÉG GET VEL DÆMT UM
ÁFENGI, ég drakk bæði þjór
og brennivín og var kominn á
fremstu nöf. Eg veit hvaða
djöfladrykkur áfengið er. Og
enn langar mig í brennivín og
bjór, þó 48 ár séu iliðin síðan
ég bragðaði þá ólyfjan.“
(Bréf til Hannesar á hom-
inu, Alþbl.)
m Gletta
• „Mér líkaði vel hvemig þú
horfðir beint í augun á honum
og gerðir þegjandi og orðalaust
allt sem hann skipaði þér“.
Otsýni yfir þennan blómlega
dal og snæfjöllin sem umgirða
á alla vegu, er hið fegursta, en
svo sem vinur okkar veitinga-
maðurinn í þeirri dýrðlegu borg
Orta San Giulio svaraði okkur
þegar við lýstum yfir öfund
okkar á honum fyrir að fá að
dvelja þar. — Enginn lifir á
útsýni eintómu.
Ekki væri rétt að jafnaþessu
unga fólki við þá sem hafa
embætti sín til að raka að sér
fé í von um að eiga náðuga
daga, mega njóta vel lífsins og
karríeristanna, sem svo eru
kallaðir. Þetta eru nokkurskon-
ar trúboðar, upptendraðir af
vilja til að láta gott af sér
leiða, án tillits til launanna. En
ekki mundu þau vilja heyra
þetta nefnt. Þau mundu fara
öll hjá sér væri þeim borið
slikt á brýn. Ekki gera þau sér
heldur vonir um laun annars
heims. Þessir læknar hljóta að
hafa frétt af ásökunum Dalai
Lama og þeirra sem með hon-
um fóru til Indlands, um það
að Kínverjar, landar og félag-
ar þessara manna, væru að út-
rýma Tíbetum með morðum og
pyndingum, og að þeir sjálfir
(þessir menn voru i Lhasaþeg-
ar þessi villimennska var sögð
hafa byrjað) hefðu verið látnir'
leggja sinn skerf til óhæfuverk-
anna með því að starfa að því
að gelda tibezka karlmenn.
Það hefði verið fróðlegt að
vita hvað þeir hefðu sagt, ef
við hefðum sagt þeim frá þessu,
en með tilliti til þessara þús-
unda af sjúku fólki, sem þeir
voru að annast af mestu alúð,
og við sáum margt af, hefði það
verið ósæmilegt að færa þetta í
tal. 1 stað þess fórum við að
skoða þá læknisdóma, sem við
hefðum orðið að sæta, ef við
hefðum komið til Tíbet áður
en þessir menn komu. Við
komum í gamla spítalann,
þar sem herra Liang Hung, for-
stjóri heilsuvemdarstöðvarinn-
ar, kynnti okkur fyrir fyrrver-
andi yfirmanni stofnunarinnar,
yfirmunkinum Chinrob Nobo.
frægasta lækni í Tíbet. Þessi
áttræði munkur var heimilis-
læknir Calai Lama eða einka-
læknir. Nú er hann orðinn ör-
vasa og nærri blindur, og er
hættur störfum og lifir á eftir-
launum frá ríkinu og býr i
skrautlegri fbúð. Hann hefur
þjónustulið og mergð helgi-
gripa sér við hönd, svo sem
hæfir manni með svo háa tign
— myndir úr gulli og silfri í
löngum röðum og gerðar af
mikilli list, ker með vigðu vatni
og annað af sjaldgæfum dýr-
gripum sem hafðir eru við
helgiathafnir búddhatrúar-
manna. Þessi maður, sem er
nauðalíkur Páli ■ páfa, tók á
móti okkur sitjandi á bekk, sem
hann sefur líka á, sá bekkur
var hulinn fagurlega ofnum
teppum, og mjög útsaumuðum
hægindum. Himinninn yfir sæt-
inu var mjög skreyttur mynd-
um af Búddha, fuglamyndum
og blóma. Hann var klæddur
rauðgulum silkikufli með gul-
um ermum.
Ennþá tekur harm á móti
sjúklingum, en ekki nema ein-
um eða tveimur á dag, og það
þegar hann er bezt fyrirkallað-
ur, og þá ekki nema vildustú
vinum sínum eða sjúklingum
sem enga bót hafa fengið hjá
hinum yngri. Á meðan við stóð-
um við tók hann á móti munki
og litlu bami ungrar konu,
lagði hendur yfir þau og gaf
þeim góð ráð.
Áður en Kinverjar komu ár-
ið 1951, máttu engir læra lækn-
isfræði nema munkar, og svo
sem allir hinir 500 læknarsem
þá voru í landinu, lærði Chin-
rob Nobo við læknaskólann,
sem er staðsettur efst uppi í
JámfeHi, en það er sú bygging
í borginni, sem hæst ber, og
hærra en Potala. Þar vom þeim
kennd þau læknavísindi, sem
viðgengizt hafa í Kína frá
alda öðli, þ.á.m. acupuncture
og moxibustion, stjömuspá-
fræði og galdralækningar.
Slíkra merkilegra lækninga
fengu ekki aðrir að njóta en
hinir hæst settu af munkun-
um, aðallinn og yfirmenn i
hemum. Fátækir munkar og al-
menningur urðu að láta sér
nægja fyrirbænir og einföld
húsráð, sem það kunni. 1 raun-
inni var almúginn ekki ver
settur en þeir sem efni höfðu
á og rétt til að leita til „lærðra“
lækna, og mörgum kann að
hafa orðið það lífgjöf og heilsu-
bót að sleppa við að lenda í
höndum slíkra '„heilagra vís-
indamanna“. Þeir sem efnaðast-
ir voru, fengu töflur, sem gerð-
ar voru úr saur „lifandi Búdd-
ha“ og glundur á glasi, sem I
hafði verið heitt hland úr þeim
hinum sama, en þetta taldist
vera hið göfugasta og ginn-
heilagasta af öllum lyfjum.
Chinrob læknir og nótar
hans trúðu því staðfastlega f
sinni yfirvættis stóru vanþekk-
ingu á vfsindalegri læknisfræði,
að sjúklingur gæti ekki dáið
nema fyrir vanrækslu þess
læknis, sem stundaði hann,
Búddha var óskeikull, og þess-
vegna hlaut sá læknir, sem
kunni til fullnustu fræði sín,
að geta læknað allt. Ef það
brást, hafði hann ekki lesið
nógu vel, eða sleppt einhverju
úr sem máli skipti. Þessi lær-
dómur var miklu tímafrekari
en nútíma læknisnám. Það
þurfti níu ára nám við lækna-
skólann í Lhasa til þess að
læra utan að þessár f jórar bæk-
ur, sem krafizt var, og var
hin elzta þeirra fyrst gefin út
fyrir 2000 árum, og álitin vera
í fullu gildi allt ft'am til 1962,
vegna þess að höfundur henn-
ar var innblásinn holdtekja
heilög, sem ekki gat hafa látið
sér skjátlast. Bókin var endur-
skoðuð af Hirrum uppljómaða
Búddha íklæddum holdi manns,
árið 125.
Áður en stúdent var sleppt,
var hann prófaður og þurfti þá
að kunna allt utanbókar, ann-
ars féll hann. En vegna þess
að minni jafnvel hinna helg-
ustu munka gat verið gloppótt,
kom það víst fyrir að þeir
sfc ifuðu ekki hið.réttalyf á lyf-
seðilinn, og hlauzt af því sú
ólukka, að sjúklingurinn dó.
Engin þörf var á því að skoða
lík hins látna, enda var það
bannað. Dánarorsök var auð-
velt að finna með því að líta
í kennslúbækurnar, af þeim gat
læknirinn séð, hvað honum
hafði orðið á.
Þessi virðulegi læknahöfðingi
varð þreyttur af því að skoða
þessa tvo sjúklinga. Svo sjón-
lítill var hann, að hann grillti
varla í okkur, og svo heyrnar-
laus, að erfitt var að látahann
heyra spuminganiar. Við skild-
um við hann þar sem hann var
farinn að dotta á rúmi síntLj
og fórum að ræða þau um-
skipti, sem orðin voru í lækn-
ingum í landinu.
Gamli skólinn er ennþá ein
deild hins nýstofnaða lækna-
skóla í borginni miðri. Hús
þetta er í tveimur hæðum og
hið vistlegasta, en milli álm-
anna fjögurra er stór garður
fullur af blómum, og rúm sjúk-
linganna, sem úti mega vera,
milli blómabeðanna. I salnum
uppi, þar sem héngu silkifánar
og gamlar helgimyndir, biðu
hinir eldri af kennurum deild-
arinnar á bekkjum sínum
teppalögðum eftir okkur. Þeir
voru klæddir í hvíta lækna-
sloppa utan yfir munka-
kufla sína og með hvítar húfur.
Mjór og horaður, gamall hefð-
armaður með hvíta skeggviska
og tvö tindrandi augu bak við
kúpt gleraugu, kynnti sig fyrir
okkur oí' ságðist heita Ah Wang
Chu Tza, og síðan kynnti hann
fyrir okkur iæknana, sem við-
staddir vora, og voru sérfræð-
ingar í ýmsum greinum. Harm
skýrði okkur kurteislega frá
grandvallaratriðum tíbezkrar
læknisfræði, en samkvæmt því
era allir menn, dýr og jurtir,
gerðir úr þessu femu, málmi,
tré, vatni og mold. Ef þessi
fjögur „frumefni“ vora í rétt-
um hlutföllum, hlaut heilsan að
vera í góðu lagi Ef of lítið var
af málmi, olli það heilsuveiM-
un, sem í því fólst, að beinin
vildu e :ki vaxa eðlilega, og
BtTU ÁSKRIFAND! ÁÐ RÉTTI? - CF SV0 ER FKKI, ÞÁ HRINCDU /17500.
t