Þjóðviljinn - 11.09.1966, Blaðsíða 3

Sunnudagur 11. september 1966
ÞJÖÐVIUINN
SfÐA 3
íslenzkur steinefnaiðnaður
IÐNISÝNINGINÍ
í>riðjungs alin á þykkt, alin
á breidd og tvœr á lengd —
þannig voru steinhellumar í
tröppunum að því.húsi, sem nú
er orðinn ráðherrabústaður —
og allur grunnurinn úr álíka
steinum, en þykkari — og upp-
hækkunin á Ellefsensflötinni að
framan og innan“. — Hér hafði
snillingur í iðn lagt hönd að
verki. „Það var hann Gvendur
grjótpáll, sem gerði færan veg“
— eða e.t.v. Jens Vejman —
en þó varla, því að þessi mun
hafa verið norskur og sat sum-
arlangt við að höggva grjót
fyrir hvalveiðimanninn vestur í
önundarfirði. Mér fannst ég
vera í nánd við þennan gamla
mann, er ég skoðaði rennislétta
steinfleti útt á hlíð, þar sem
mótaði fyrir 6 þumlunga djúp-
um borholuhelmingum í þráð-
beinni röð í sprengdum stein-
flötum.
Nú er þessi handiðnaður horf-
inn úr atvinnulífi okkar —
Jeystur af hólmi af vélvæðingu.
„Á Iágu leiði stendur
nú lítil, gömul fjöl, *
sem skökk og skæld er orðin
og skriftin máð og föl.
Og hana hlaut hann Gvendur.
Við hvert hans spor var steinn,
en á hans íága leiði
menn lögðu aldrei neinn.“
Þetta segir Magnús Ásgeirs-
son, og víst er, að mennirnir
eru okkur gleyihdir, en Alþing-
ishúsið eitt er þó verðugur
minnisvarði um þessa iðn.
■ n
Saga steiniðnaðar á íslandi
verður ,ekki rakin í þessu
greinarkorni, — enda óhægt um
vik að fá upplýsingar í tölum,
Forsetinn fer utan í dag
Forseti íslands, herra Ásgeir
Ásgeirsson, fer í dag í einkaer-
indum til útlanda.
í fjarveru hans fara forsætis-
ráðherra, forseti sameinaðs . Al-
þingi^ og forsfeti Hæs+aréttar
með vald forseta. *
sem gefa glögga mynd af þró-
un þessa iðnaðar á síðustu 25
árum. Eldri sagan er allvel
varðveitt í hinni stórmerku
byggingarsögu, sem próf Guð- v
mundur Hannesson skrifaði að •
undirlagi dr. Guðmundar Finn-
bogasonar, ritstjóra Iðnsögu Is-
lands. Þessi bók var rituð „til
minja um sjötíu og fimm ára
afmæli Iðnaðarmannafélagsins
í Reykjavík 3. febrúar 1942“.
Vel er það, að áformað er að
minnast 100 ára afmælisins á
næsta ári, og er vonandi, að
það verði gert á svipaðan hátt,
því þótt tæki og aðferðir iið-
inna tíma henti ekki í starfi
sem litla möguleika hafa á að
meta verð og gæði á framleiðsl-
unni í samanburði við venju-
legar byggingaraðferðir. Af-
leiðing af þessu -verður sú, að
framleiðandinn finnur ekki
grundvöll til þess að færa út
kvíarnar eða hefja framleiðslu'
á vörum serrr gætu orðið bygg-
ingariðnaðinum lyftistöng.
Það háir einnig steiniðnrek-
endum, eins og öðrum iðnrek-
endum í landinu, að verðút-
reikningar frá því í gær eru
vafasamir í dag og verða hald-
litlir á morgun vegna síaukinn-
ar verðbólgu.
Alvarlegust eru þó áhrif
náegjanlega vel á þeim ábata,
þeirra í þekkingu. Má hér benda
á, að laun sérhæfðra starfs-
krafta koma kostnaðarmegin a
skattskýrslum, — þótt skatta-
málum sé haldið utan við þess-
ar greinar.
Islenzkur steinefnaiðnaður
hefur á síðustu árum tekið
stórstígum framförum, en fram-
tíðin hlýtur þó að færa með
sér tröllaukningu þeirra. Til þess
að braut framfaranna verði
sem greiðfærust, er nauðsyn-
legt að undirstaðan verði traust.
Opinber aðstoð er mikilvæg, og
því ber að fagna nýjum rann-
sóknarmálalögum, en með þeim
Húsmæðraskóli
Reykjavíkur
verður settur fimmtudaginn 15. september kl. 2 e.h.
Heimavistamemendur skili farangri sínum í skól-
ann miðvikudaginn 14. september milli kl. 6 og
7 eftir hádegi.
Skólastjóri.
hvert sem þér fariö
ferðatrygging
ALMENNAR
TRYGGINGAR P
PÓSTHÚSSTRÆTI 9
SÍMI 17700
Eftir Harald Ásgeirsson, verkfræðing, forstjóra
Rannsóknarstofnunar byggingariðnaðarins
okkar í dag, er hverjum manhi
hollt að kynnast því, hvernig
iðngrein hans hefur þróazt, og
á hvern hátt nýjungarnar hafa
borizt inn í iðnina.
Síðustu 25 ár hafa verið mikl-
ir byltingartímar í íslenzku
þjóðlífi, sk-apað okkur hagsæld
og velmegun, meiri en áður
var þekkt, — skapað okkur nýtt
og betra land. Á þessum tíma
hélt tæknin innreið sína í stein-
efnaiðnaðinn, eins og á öðrum
sviðum athafpalífsins ,— hin
skólaða véltækhiöld. Reginmun-
ur er á viðhorfi manna til efna
og aðferða. I stað brjóstvitsins
eins og persónulega aflaðrar
reynslu, höfum við nú tölvís-
legar niðurstöður yfir alla helztu
eiginleika, sem byggingarefni
okkar búa yfir. En til þess að
beita þessum tölum, þarf vissu-
lega meira hugvit en meðatf
„reyns;lan“ ein var. ríkjandi, Hitt
er svo annað mál, að aðstæður
til að notfæra tölvísina til hag-
sældar fyrir iðnaðinn hafa ver-
ið allóhagstæðar. Einkum er
það tvennt sem veldur: Annars
vegar smæð fyrirtækja, sér-
staklega í byggingariðnaðinum,
en hinsvegar almennur skortur
á verðvitund og verðþekkingu.
Fyrirtæki, sem óskar að
framleiða forspennta stevpu-
hluta, t.d. stigaþrep, hamrið,
sillur, súlur, loft eða veggfleti,
verður að selja vöru sína til-
tölulega litlum fyrirtækjum,
-------------------------------$>
Stór 4 herbergja íbúð
í Háaleitishverfi til leigu strax. — Tilboð
sendist blaðinu merkt: „111“.
verðbólgunnar á verðvitundina,
sem er orðin svo sljóvguð, að
almenningur gerir sér mjög ó-
Ijósa grein fyrir samræmi i
vöru- og vinnuverði. Á þessu
er þörf stórkostlegra breytinga.
enda háir þetta hinni eðlilegu
iðnvæðingu, sem framundan er.
Óhjákvæmilegt er í flestura
tilfellum, að auknum vörugasð-
um fylgi verðaukning, og það
er vandi framieiðenda að stilla
þessum atriðum svo saman, að
sem mest hagræði náist fyrrr
bæði framleiðendur og neytend-
ur. Það er sjálfskaparvíti fram-
leiðenda að búa til t.d. svo lé-
legan hleðslustein eða stein-
steypta pípu, að steypan dragi
í sig vatn, eins og sykurmoli,
og frýs þá eða tærist sundur
á stuttum tíma. Hitt er að
grafa fjársjóði, að nota miklu
meira sement, en þörf er á.
Svo sem að framan hefur
verið minnzt, eru helztu gæða-
kröfur til steinefnaiðnaðar töl-
víslegs eðlis, og því mælanlegt
hversu vel eða illa framleiðslan
mætir þessum kröfum. Islenzk-
ir staðlar fyrir þessum kröfum
eru hinsvegar engir til, og með-
an svo ,er, hefur lélega fram-
leiðslan allt of góða aðstöðu tii
þess að drepa niður þá vönd-
uðu. Skorturinn á stöðlum er nð
vísu brúaður með því að verk-
fræðingar binda útreikninga
sína við erlenda staðla, en
þetta er ekki nægjanleg vörn
fyrir íslenzkan steinsteypuiðnað
þar sem störf verkfræðingsins<$,
eru n,ær eingöngu unnin á
teikniborði, fjarri iðnaðinum
sjálfum.
Á síðustu árum hefur fjöldi
tækniskólaðra manna aukizt
mjög mikið í landinu. Með.
þessu hafa möguleikar stein-
efnaiðnaðar batnað stórlega.
Hins vegar hefur steinefnaiðn-
aðurinn e.t.v. ekki áttað sig
TIL BLÖNDUNAR í STEINSTEYPU
SEMPLAST
í steinsteypu gefur aukið togþol og slitþol
meiri sveiganleika og betri viðloðun.
Semplaststeypu má leggja í mjög þunnu lagi.
Semplaststeypu má flísa niður í ekki neitt án
þess að springi eða kvarnist úr henni.
Semplaststeypu má leggja beint á gamla,
slitna og sprungna steypu án þess að höggva
purfi upp áður.
Semplaststeypa er óviðjafnanleg til viðgerða
og holufyllinga í múr.
Semplaststeypa á gólf gerir þau fjaðurmögnuð
og endingarbetri. \
Semplaststeypa deyfir hávaða og fyrirbyggir
rykmyndun.
SEMPLAST er ódýrara en öll önnur
sambærileg efni sem völ er á.
er a.m.k. lagður alltraustur
sem er samfara fjárfestingu
grundvöllur fyrir Rannsókna-
stofnun byggingariðnaðarins
sem hefir á að skipa ráðgjöf-
um og stjórnarftflltrúum frá
iðnaðinum sjálfum. Vonandi á
þessi stofnun eftir að verða
steinefnaiðnaðinum að miklu
liði. Þó er ekki æskilegt, að
þessi stofnun verði eina forsjá
iðnaðarins, enda hefur hún í
mörg önnur horn að líta. Æski-
legt væri meðan iðnfyrirtækin
eru lítil og dreifð, að þau hefðu
samvinnu um það að koma upp
tækniskrifstofu eða skrifstofum,
þar sem sérhæfðir menn gætu
helgað^ sig leit að nýjum og
bættum framleiðsluháttum fyr-
ir iðnaðinn. Markvissar rann-
sóknir af þessu tagi virðast
lykillinn að farsæld iðnaðarins,
einkum vestan hafs, þar sem
jafnvel 5 prósent af fram-
leiðslukostnáði er lagður í slík-
ar rannsóknir.
Við notum nú erlendar vélar
og orkni í steinefnaiðnaði okk-
ar með góðum árangri, en
miklu betur má, ef duga skal.
Það virðist vera tákn þeirra
tíma, sem við erum að færast
inn í, að hugarorkan er sá afl-
vaki sem mest reynir á.
Gvendur grjótpáll næstu
framtíðar verður að vera hugs-
uður, ef hann á að geta staðið
í því hlutverki sínu að reisa
þá minnisvarða, sem verða þeim
tíma verðugir.
Ákveðið hefur verið
að viðhafa ailsherjar atkvæðagreiðslu um kjör
fulltrúa á 30. þing Alþýðusambands íslands.
Tillögum um 18 fulltrúa og 18 varafulltrúa, ásamt
meðmælum 100 fullgildra meðlima, sé skilað á
skrifstofu félagsins Skipholti 19, fyrir kl. 12 á
hádegi', þnðjudaginn 13. september 1966.
Reykjavík, 11. sept. 1966.
Stjóm IÐJU, félags verksmiðjufólks.
Frá barnaskóium
Garðahrepps
Barnaskóli Garðahrepps tekur til starfa
mánudaginn 12. september. Eiga þá 7-12
ára böm að mæta í skólanum sem hér :
segir:
' Kl. 9 f.h. mæti 12 og 11 ára börn.
Kl. 10.30 mæti 10 og 9 ára börn.
Kl. 1,10 e.h. mæti 8 ára börn.
Kl. 2 e.h. mæti 7 ára börn.
Skólastjóri.
wík
ELDHUSI-0
VANDAÐASTA OG FJÖLBREYTTASTA
A MARKAÐNUM. 5 ÁRA ABYRGÐ.
Vib bjöbum ybur ab skoba stærstu sýningu á eldhusum
hér á landi. Tvö eldhus ásamt þvotta- og vinnuherbergi
til synis i sýningarsdi okkar SíDillVIÖLA 11
A\SF,
Sibumula 11.20885
POGGENPDHL
ELDHÚS l