Þjóðviljinn - 11.09.1966, Blaðsíða 5

Sunnudagur 11. september 1966 — ÞJÓÐVTLJINN — SlÐA g
NESKAUPSTAÐUR
Bær mikilla
framkvæmda
sóttur heim
Myndir og texti Grétár Oddsson
, ITið komuna til Norðfjarðar verður manni fyrst
" fyrir að undrast þennan ógnar bratta og enda-
lausu brekkur niður í fjörðinn. Einkum á þetta við þegar
férðamann ber að í myrkri og þoku, eins og oft hlýtur
að vera þegar komið er fram á háust. Geri maður sér
hinsvegar grein fyrir því að maður er að renna sér niður
af hæsta fjallvegi 1 byggð á íslandi, Oddsskarði, liggur
málið ljóst fyrir.
'C’kki líður þó á löngu, þangað til fyrir manni verða
nokkur hús á strjálingi, skilti, sem tilkynnir há-
markshraða 45 km. og skömmu síðar annað sem lækkar
hámarkshraðann um 10 km. á klukkustund. Þá er ekið
gegnum kafþykkan mökkinn frá bræðslunni, þar sem hún
stendur við aðalgötu bæjarins og aurinn af blautum göt-
unum slettist upp á húsveggina til beggja hliða, en allt
í einu er ekið á glampandi steinsteypu. Þá verður bíll-
inn, ferðlúinn af endalausum hrjóstrum þeim, sem kennd
eru við vegagerð á íslandi, kátur og hress.
TVTeskaupstaður skartar einustu steinsteyptu göt-
^ ’ unum á öllu Austurlandi en Eskfirðingar eru um
þessar mundir að feta í fótspor þeirra, með því að steypa
hluta af aðalumferðaræðinni hjá sér. Nú er líka svo kom-
ið með hinu mikla atvinnulífi bæjanna fyrir austan, að
það er hreint lífsnautnaratriði íbúanna, að ráðast í var-
anlega gatnagerð. Yfirleitt eru vegirnir eins og kviksyndi
í rigningum, en í þurrkum hylur rykskýið af þeim allan
gróður og er hinn versti vágestur í hibýlum manna. Og
ekki þarf að fjölyrða hér um frá sjónarmiði bílstjóranna.
l/'ið steypta götuepottann standa tvö stórhýsi, ann-
* arsvegar hús kaupfélagsins Fram, en það rekur
margháttaða verzlun og er eiginlega eitt um hituna þar
í plássi og hinsvegar félagsheimilið Egilsbúð, þar sem
fjölbreytt starfsemi er til húsa. T.d. hótel í smáum stíl,
salur sem hýsir ýmist dans, kvikmyndir eða matargesti
og svo eru bæjarskrifstofurnar þar á einni hæðinni. Mað-
ur heyrir gjarnan á bæjarbúum að þeim finnst félags-
heimilið ekki gegna sínu rétta hlutverki sem skyldi, þ.e.
að vera skjól yfir ýmiskonar félagsstarfsemi. Rétt er að
þar eru einhverjir misbrestir á, en forsvarsmenn segja
hinsvegar að þetta standi til bóta, þegar lokið hefur verið
við húsið að fullu og bæjarskrifstofurnar fengið inni í
viðunandi húsnæði.
jVffikið er um byggingarframkvæmdir. Stórfalleg
1,1 íbúðarhús eru að spretta upp í hlíðinni fyrir
ofan bæinn og munu þau ýmist taka við fjölguninni eða
leysa gömlu húsin af hólmi. í þessu er bæjarfélagið eng-
inn eftirbátur. Það á hálfsmíðað stórt og myndarlegt dag-
heimili fyrir börn en sú starfsemi hefur hingað til haft
inni í barnaskólanum, en það húsnæði verið fremur ó-
henfbgt. Þá er að rísa af grunni íþróttahús fyrir báða
skólana og einhverntíma á næstunni verður hafizt handa
um að koma upp heimavistarhúsi fyrir gagnfræðaskólann.
Ástand í þeim málum er heldur bágt á Austf jörðum.,
Einasti heimavistarskólinn er alþýðuskólinn á Eiðum. Þá
verður og hafizt handa um að endurnýja vatnslögnina.
Frá hafnarframkvæmdum og framkvæmdum í útgerðar-
og aijvinnumálum hefur þegar vérið skýrt á öðrum vett-
vangi, en ^því mætti bæta við að bæjarbúar hafa fullan
hug á að koma sér upp niðursuðuiðnaði til atvinnujöfn-
unar milli árstíða.
r'
T vegamálum beinist hugurinn helzt að því að bora
•*- gat undir Oddsskarðið. Göngin kæmu nokkuð of-
arlega í fjallið, en myndu að sjálfsögðu laékka veginn til
muna, þannig að miklu auðveldara yrði að halda honum
opnum á vetrum. Þegar hafa farið fram rannsóknin á-
jarðlögum í fjallinu og benda þær til að auðvelt yrði að
grafa göngin. — f fljótu bragði kemur ekki fleira fram í
hugann af því sém maðué öá og heyrði í Neskaupsia^
enda hefur því mikilvægasta verið gérð skil í viðtölum
og er líkast til rétt að yfirgefa Neskaupstað um sinn.
MIKIL UMSVIF ERU
HJÁ SÍLDARVINNSLUNNI
í NESKAUPSTAÐ
Jóhannes Stefánsson.
Ætli maður að fá greinar-
góðar fréttir af útgerð í Nes-
kaupstað og umsvif í sambandi
við sjávarafla, er réttast að
snúa sér til Jóhannesar Stef-
ánssonar framkvæmdastjóra
frystihúss og söltunarstöðvar
Síldarvinnslunnar h.f. og jafn-
framt stjórnarfórmanns fyrir-
tækisins. Síldarvinnslan er í
rauninni afsprengi -Samvinnu-
félags útgerðarmanna á Nes-
kaupstað. skammstafað: SÚN,
en það fyrirtæki lagði fram
þrjá fimmtu hluta hlutafjárins
í Síldarvinnslunni þegar hún
var stofnuð. Nú gefum við Jó-
hannesi orðið'
SÚN stofnað '32
SÚN var upphaflega stofnað
árið 1932 og hefur starfað all-
ar götur síðan. Á þess vegum
var svo stofnað oliusamlag og
verzlun með útgerðarvörur
01íusamlag:ið varð fljótlega
einn stærsti umboðsmaður Ol-
íuverzlunar íslands h.f. (BP)
úti á landi. Árið 1949 kom SÚN
upp frystihúsi qg rak það lil
ársins 1965, að Síldarvinnslan
tók við rekstri þess.
I
Síidarvinnslan hóf
starfsemi '58
Síldarvinnslan h.f. tók til
starfa árið 1958 og rekur nú
sildarverksmiðju, gerir út tvo
stóra báta á síldveiðar, rekur
frystihúsið og söltunarstöð. Út-
gerð bátanna hefur gengið mjög
vel og von er á þriðja bátnum
í nóvember. Hann er smíðaður
í Noregi" og verður 330—340
tonn. Hann heitir Börkur, en
hinir bátarnir sem íyrir eru
hgita Bjartur og Barði. Þeir
eru 264 tonn hvor og voru
smíðaðir í Austur-Þýzkalandi.
Bjarlur og Barði hafa báðir
verið með hæstu bátum á síld-
arvertíð og auk þess gekk þeim
ágætlega á loðnuveiðunum i
vetur og einnig á þorskanót-
inni.
Síldarverksmiðjan tók í fyrra
á móti 515.000 málum af síld.
sem jafngildir um 70.000 tonn-
um. en það sém af er þessari
vertíð, hefur hún fengið um
40.000 tonn til ivinnslu. Ný-
búið er að stækka verksmiðj-
una verulega og hefur afkasta-
geta hennar aukizt úr 600
tonnum á sólarhring upp í
1000 tonn. Þróarrými hefur
verksmiðjan fyrir 550 tonn.
lýsisgeymar eru fyrir 5000
tonn og geymslurými fyrir 6—
700fl tonn af mjöli.
í fyrra frysti frystihúsið á
þriðja þúsund tonn af síld. í
þessu sambandi er rétt að getá
þess, að Kaupfélagið Fram rek-
ur lítið frystihús, sem einkum
tekur við afla smærri bátanna.
Og svo er Jón Karlssoh og
fleiri aðilar að láta reisa nýja
síldarbræðslu rétt fyrir innan
verksmiðju Síldarvinnslunnar.
Bátaútgerð
Héðan hafa róið í sumar
nokkrir smærri bátar og trill-
ur, einn af þeim með dragnót
og hinir með handfæri. Þeir
hafa aflað þokkalega.
Til viðbótar við hinn vænt-
anlega bát Síldarvinnslunnar
Börk, eru útgerðarmennirnir
Ölver Guðmundsson og Svein-
björn Sveinsson að láta smíða
sinn hvorn bátinn í Noregi.
Þeir verða báðir um 300 tonn
að stærð og kemur annar
þeirra í haust' og hinn í vet-
ur. Þá verða hér 10—12 stórir
bátar gangandi.
Síld hefur verið söltuð hér
í 26.000 tunnur í sumar á sex
söltunarstöðvum, sem heita
Drífa, Sæsilfur, Söltunarstöð
SVN. Máni, Nípa og Nausta-
ver.
Söltunin byggist hér eins og
víða annarsstaðar á aðkomu-
fólki og nú er Söltunarstöð
SVN að láta reisa 400 fermetra
hús fyrir starfsfólk. í þvi verð-
ur matsalur fyrir 80 manns og
herbergi fyrir 30—40. Húsið ér
keypt tilbúið frá Danmörku.
Engir togarar
Nú eru hér engir togarar, en
sú var þó tíðin að þeir voru
tveir í einu, Egill rarfði og
Goðanes. Báðir voru þeir af
gerð hinna svokölluðu nýsjcöp-
unartogara og eign bæjarins.
Þeir fórust báðir. annar við
Færeyjar og hinn undir Grænu-
Rœtt v73
Jóhannes
Stefánsson
fram-
lcvœmda-
st]óra
hlíð í Djúpi. Síðan var keypt-
ur hingað togarinn Gerpir og
gerður út um skeið. Hann var
seldur til Reykjavíkur og heit-
ir núna Júpíter. Á árunum
fyrir stríð var hér og einn
togari. Sá hét Brimir, en var
seldur.
Framkvæmdastjórar SVN eru
þrír: Hermann Lórusson eí
fyrir síldarverksmiðjunni. Jó-
hann K. Sigurðsson fjrrir út-
gerðinni og Jóhannes Stefáns-
son fyrir frystihúsinu og sölt-
unarstöðinni. Lúðvík Jósepsson
alþingismaður er hinsvegar
formaður stjórnar SÚN og hef-
ur verið það um fjölda ára.
í stjórn SVN eru þessir
menn: Jóhannes Stefánsson
stjórnarformaður. Bjarni Þórð-
arson. Stefán Þórsteinsson,
Garðar Úárusson og Óskar
Tónspon