Þjóðviljinn - 23.12.1966, Qupperneq 4

^ SlÐA — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 23. desember 1966.
Otgeíandi: Sameiningarfloktoui alþ.Ýðu — Sósíalistaflokk-
urinn.
Ritstjórar: Ivax H. Jónsson (áb). Magnús Kjartansson,
Siguróur Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýeingastj.: Þorvaldur Jóhannesson.
Sími 17-500 (5 línur). Askriftarverð kr. 105.00 á mánuði. tiausa-
aöluverð kr. 7.00.
AB þakka fyrír sig
gíldveiðunum 1966 má heita lokið, einu kortéri
fyrir jól, eins og sjómennirnir segja ef þeir eru
spurðir hvenær eigi að hætta. Ný stórkostíeg afla-
met hafa enn verið sett, Morgunblaðið telur að
gjáldeyrisverðmæti síldaraflans þetta árið nemi
tveimur miljörðum króna. Við tilhugsun um þessa
tvo miljarða fer Morgunblaðið að tala vel um
sjómenn. Og það væri líka til of mikils mælzt að
blaðið fari að rifja upp viðskipti núverandi ríkis-
stjómar við síldveiðisjómennina. Skyldu þeir ekki
vera búnir að'gleyma glaðningunni sem hún rétti
þeim fyrir f jómm árum, þegar útgerðarmenn voru
að gefast upp með kjaraskerðingarkröfur en ríkis-
stjóm íhaldsins og Alþýðuflokksins hljóp undir
bagga og setti gerðardómslög sem höfð voru til
þess og til þess ætluð að gera hlut sjómanna í afla
minni. Líklega muna sjómenn þó enn hver fram-
kvæmdi verkið, en það var reyndar enginn lakari
en formaður Alþýðuflokksins, Emil Jónsson. Og
hvað skyldi Morgunblaðið vera að rifja það upp
að eitt sinn þurfti síldveiðiflotinn allur að halda
í höfn á miðri vertíð til að sýna ríkisstjóm íhalds-
ins og Alþýðuflokksins í tvo heimana?
JJitt er nær og ólíklegt að sjómenn gleymi því
strax að fyrir tilstilli stjórnarvalda og embætt-
ismanna hefur kaup síldvpiðisjómanna tvívegis
verið lækkað verulega á síðustu mánuðum þessa
árs, 1966 — áður en farið var að tala um ,,stöðvun-
arstefnu". Og bágt eiga síldveiðisjómenn með að
gleyma einum stærsta þjófnaði á íslandi, þeim sem
uppvís varð þegar tekið var að vigta síld í1 stað
þess að mæla hana. Þeir muna þá staðreynd að
eitt sumarið græddu síldarverksmiðjurnar um eina
miljón á viðskiptum við hvern síldarbát að meðal-
tali, að því er lá fyrir opinberlega. Og vel er þeim
kunnugt um bruðlið og handarbaksrekstur vissra
síldarverksmiðja, sem miðað er við þegar síldar-
verð er ákveðið, — og þeir ætlast til að hin nýju
samtök síldveiðisjómanna taki þessi mál og miklu
fleiri hagsmunamál og réttindamál sjómanna til
meðferðar á annan hátt en gert hefur verið.
Uitt þeirra er aðbúnaður síldveiðisjómanna aust-
anlands þegar komið er í höfn. Sjómannafund-
urinn á Reyðarfirði samþykkti áskorun um úrbót
í því efni og nefndi til fyrirmyndar sjómannastof-
una í Neskaupstað. Alþingi svaraði þeirri áskorun
á sérstæðan hátt nú fyrir þinghlé. Hver einasti
þingmaður Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokks-
ins felldi þá tilögu Lúðvíks Jósepssonar um einn-
ar miljón króna framlag til að koma upp sjómanna-
stofum á Austurlandi. Það má kallast sérkennileg
þökk ríkisstjórnarinnar og stjórnarflokkanna tjl
sjómanna, sem hafa með óstjórnlegu erfiði og harð-
fengi aflað á sjö mánuðum verðmæta sem nema
tveimur miljörðum, fyrir þjóðina alla. Þingmenn
íhaldsins og Albvðuflokksins kunna að þakka fyr-
ir sig. Hver veit nema síldveiðisjómenn og vanda-
menn þeirra kunni það líka. — s.
VINUR OKKAR -
Kristján frá Djúpalæk
Cg cr Breti, dagsins djarfi
dáti, suöur í Palestínu,
en er kvöldar klökkur, einn,
kútur lítill, mömmusveinn.
Mín synd er stór. Ö, systir mín.
Svarið get ég, feilskot var þaö.
Eins og hnífur hjartaö skarbaö,
hjarta mitt. ó, systir mín,
fyrirgefffu, fyrirgefðu,
anginn litli, anginn minn.
Ég ætlaði að skjóta hann pabba
þlnn.
Þetta er lát.laust kvæði. En bö
er bað áhrifarik og sterk á-
deila gegn vopnavaldi og
grimmd hermennsktmnar. I fs-
lenzkum bókmenntum mun
vandleitáð að ljóöi, er við b®tta
jafnist á sínu sviði. og kannski
yrði bað vandfundið annars
staðar. Þannig yrkir Kristján
stórvel, begar honum tekst upp.
Og bað er oft. — í bessum dúr
yrkir hann mörg beinskeytt á-
deilukvæði, svo sem Pundið.
Gilitrutt, Tilbrigði sjö, númer
brjú, Gestrisni. — En baðeru
margskonar önnur blæbrigði á
ljóðum hans. Jafntefli við guð
er mannlegt og fagurt ljóðum
reisn mannsandans, en jafn-
framt tvíleikur. Uggur er stór-
fagurt kvœði og innilegt, í senn
milt og máttugt, hað er heit
bæn fyrir landinu og börnum
bess á beim válegu tímum, beg-
ar hrammur hersins með gull-
baug á hverri kló seilist að
hjartarótum bjóðarinnar. Það er
eins og dulúðug völva mæli
betta fram, eitt máttugasta
I víngarðinum heitir nýtt
kvæðasafn eftir Kristján frá
Djúpalæk, en fyrr á þessu ári
sendi hann frá sér ljóðabókina:
Sjö sinnum sjö tilbrigði við
hugsanir, og var það áttunda
bók hans. Svona heldur Kristj-
án upp á fimmtugsafmæli sitt:
sendir þjóð sinni djásn og dýr-
indis gjafir, bendir henni yfir
takmörk allra landamæra, hast-
ar á úlfúðina manna milli, sezt
í lyngbrekku og syngur með
hinni 9 vökuilu .æsku, deilir
kristilega á grimmdina, heimsk-
una og vansæmd manna og
þjóða, ber anganblóm í Ijóði að
vitum samtíðarmanna sinna.
Kristjáni skáldi frá Djúpa-
læk er gefið mikið. Gáfur hans
eru djúpar. Og eins og öll meiri
háttar skáld er hann maður á-
deilunnar. En hann er ekki
stórorður, ekki hrjúfur eða nál-
hvass, þó svíður í kvikuna
undan orðum hans, þegar hann
deilir á vansæmd mannsins. Ég
ætla í þessu sambandi að nefna
kvæðið:
Slysaskot í Palestínu.
' . : .... í. ■.(
J.ítil stúlka. Lítil stúlka.
Lítil svarteyg, dökkhærð stúlka
liggur skotin.
Dimmrautt bióð í hrokknu hári.
Höfuðkúpan brotin.
þjóðernisljóð, sem við höfum
eignazt, og stendur eitt sér, án
samanburðar. — Og það er
tregi, sárljúfur söngvatregi yfir
mörgum kvæðanna. Ég vil þar
til nefne: í þagnarskóg, Súld,
Blika þú, stjarna, Þú sefur.
Kristján hefur hafið til vegs
ljóð á vængjum Iéttra tóna,
hin svokölluðu dægurljóð. Þar
er hann hinn Ijúfi og hýri
sóngvari, ýmist barn í sumar-
skógi, fagnandi sól og ilitum og
jarðarilmi, eða særokið karl-
menni á freyðandi úthafi ís-
landsmiða. Hver gleymir yln-
um og ástinni í kvædinu: -Það
gefur á bátinn við Grænland?
Eða hinu unaðstæra Ijóði: Nótt
í Atlavík?
Þá hefur Kristján ort af sinni
hlýju einlægni, djúpa skiln-
ingi og karlmannslund um
nokkur skáld, sem vel mætti
nefna útigangsskáld sinnar tíð-
ar. I kvæðinu um Dag Austan
segir hann:
i
Skáldið er ríkt. í>ú hyggur það
snautt, sem heldur
aö hamingjan komizt fyrir í
pyng.iu þinni.
Rænið það hverri f.iöður og
fyrirlítið.
Flæmið það út á gaddinn,
lokið hað inni.
ÁeimiÆ
i*V •
OPAL hf. Sœlgœtisqerð
Skipholti 29 - Sími 24466
i
Skáldið á sjóð, sem eykst
þegar af er tekið,
auð til að 'brenna skóginn
en hirða sprekið.
Um Steindór Sigurðsson:
Að eiga draum í dagsins
tryllta gný
og djúpa þrá til söngs í hljóðum
skóg,
að eiga sýn til sólar gegnum
ský,
og sorg í hjarta, — það er
skáldi nóg.
Og í 1 jóðinu um Vilhjálm frá
Skáholti segir hann um skáldin:
Þau skópu sér veröld handan
vjð hatur dagsins
og hungur andvökunátta,
heimkynni ungs og glitrandi
fagurs gróðurs,
sem garða sunnan við fjöll. 4>
Og þess vegna bitu þau
trauðlega vanans vopn,
að verjan, blekking dugði
þeim fiestú betur.
Þau kunnu þá Iist að fagna
vori um vetur
og rækta rósir-. í mjöli-
Bjami frá Hofteigi hefur yal-
ið kvæðin í samráði við höf-
und, í þetta kvæðasafn. Ég vil
ekki strika neitt kvæðanna út.
Kristján frá Djúpalæk
Öðru nær. Þau eru öll góð og
mörg þeirra sniMarverk. . En
Kristján er ekki allur séður af
þessu ljóðasafni. Ég veit ekki,
hvort það er rétt að kalla hann
vaxandi skáld. Hann er fyrir
löngu orðinn mikið skáld: ljóð-
rænn og hagmælskur, býr yfir
mannviti, andlegri víðsýni og
.mannlífsskilningi, og hefur
hæfileika til þeirrar tjáningar,
sem hæfir hugsuninni hverju
sinni. Hann skal því leiddur
til sætis: á inn'sta' bekk meðal
skálda samtíðarinnar, meðorð-
unum: hafðu þar sess og sæti.
G. M. M.
AAunið Happ-
drætt Þjóð-
viljans 1966
Dregið í kvöld
Til Jólagjafa
Baðsalt
Baðpúður
Freyðibað
Ingólfs Apótek
Rafmagnshita-
pokar
Ingólfs Apótek
Herraskor
fyrir yngri herra
Mjög fallegir og sérkennilegir.
Skoðið úrvalið.
SKÖVERZLVN
Laugavegi 17 — Framnesvegi 2.