Þjóðviljinn - 12.03.1967, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN — Sunmidagur 12. marz 1967.
BLAÐÁDREIFING
Blaðburðarböm óskast í eftirtalin hverfi:
Laufásveg — Skipholt — Hverfisgötu II.
Tjarnargötu — Vesturgötu — Höfðahverfi.
NÝ SENDING
Fermingarkápur
í glæsilegum iitum. — Einnig hollenzkir
RÚSKINNSJAKKAR og KÁPUR
í tízkulitum.
Kápu- og dömubúðin
Laugavegi 46.
Kommóður
— teak og eik
Húsgagnaverzl. Axels Eyjólfssonar
Skipholti 7 — Sími 10117.
Aða/fundur
Málarafélags Reykjavíkur verður haldinn
í félagsheimili rafvirkja og múrara Freyju-
götu 27 sunnudaginn 19. marz kl. 2 síð-
degis. — STJÓRNIN.
ATHUGIB
Getum bætt við okkur klæðningum og við-
gerðum á bólstruðum húsgögnum. — Gtóðir-
og vanir fagmenn.
Húsgagnav. Þorsteins Sigurðss.
Grettisgötu 13. — Sími 14-0-99.
Maðurinn minn og faðir' okkar
JÓHANNES GUÐBJARTUR JÓHANNESSON
Kársnesbraut 50, Kópavogi,
lézt að Sólvangi þann 10. marz.
Þorbjörg Eliseusdóttir.
Jóhanna Jóhannesdóttir.
Kristján Jóhannesson.
!
Þökkum auðsýnda samúð við andlát og jarðarför föður
okkar, fósturföður, tengdaföður, afa og langafa.
BERGS PÁUSSONAR, skipstjóra.
Börn, tengdabörn, barnabörn
og barnabarnabörn.
Zóphanías Jónsson er sjötugur
í dag
„Það hefnir sín
að týna niður
félagshyggju"
' Margir leggía ieið sina á
I'J Skattstofu Reykjavíkur til
þess að hitta Zóphanías Jóns-
son að máli. Ætli það sé ekki
út af skattinum.
i Hversu margir ganga ekki
inn í þetta hús alþýðunnar
við Hverfisgötu með blendnar
tilfinningar í ætt við refskap.
Sumum er þetta eiginlegt.
Þeir hafa slípazt í einkafram-
takinu. Það er mörg smugan
fyrir þá f skattbákninu. Þess-
ir menn tala ekki við. Zóp-
hanías Jónsson. Það er öðru
vísi fólk. .
Það eru margir launþegarnir.
Svoleiðis fólk svíkur ékki
undan skatti af því að það er
ekki hægt. Allt er miskunnar-
laust talið fram enda ber
þetta fólk hitann og þungann
af þjóðfélagsbákninu og hefur
einkaframtakið í atvinnu-
rekstri á framfæri sfnu.
Engir þegnar f heimi greiða
eins stóran hluta af nauð-
þurftartekjum sfnum f opin-
ber gjöld eins og þetta fólk.
Þessvegna er stundum mik-
ið í húfi fyrir aldraða verka-
menn, — er ganga innf þetta
hús alþýðunnar til þess að
fjalla um skattinn sinn. Allir
spyrja þeir eftir Zóphaníasi
i Jónssyni.
Stundum er Zóphanías
hvefsinn og hann lemur með
puttanum ótt og títt á sílfur-
dósir og tekur f nefið undir
raunarollu launþegans. Allt
eru það snarleg handtök og ó-
deig, — einkennilega klárt og
kvitt.
Enginn efast þó um góðan
dreng undir skrápnum og
mörgum verkamanni hefur
hann reynzt ráðhollur um dag-
ana út úr völundarhúsi hins
íslenzka skattkerfis.
^óphanías Jónsson er sjötug-
mJ ur í dag og kveðst hann
vera fæddur að Bakka i
Svarfaðardal. Þar bjuggu bá
foreldrar mínir. Þeir hétu Jón
Zóphaníasson frá Bakka og
Svanhildur Biömsdóttir frá
Syðra Garðshomi í sömu
sveit. Báðir afar mínir voru
hákarlaformenn við Eyjafjörð
og drukknaði annar þeirra í
róðri.
Það var nafni minn og föð-
urafi Zóphanías Jónsson er
fórst í róðri með átta skip-
verjum á hákarlaskipinu
Hreggviði árið 1875.
Þá var faðir minn tíu ára
gamall og heimilið þungt að
Bakka.
Ekki hef ég hugmynd um
hvemig Zóphaníasamafnið
barst inn í ætt mína. Það ar
líklega kennt við sóffistana
gömlu í Grikklandi og tekið
úr biflíunni á sínum tíma.
Það er sama Zóphaníasar-
nafnið eins og á frændum
mínum Pétri Zóphaníassyni,
ættfræðingi og Páli Zóphan-
íassyni, búnaðarmálastjóra og
alþingismanni um langt skeið.
Þegar ég var sjÖ ára gam-
alf, — þá fluttu foreldrar
mínir að Ási í Hjaltadal í
Skagafirði og þar ólst ég upp
í föðurgarði.
Ég fór í Gagnfræðaskólann
á Akureyri veturinn 1915 og
útskrifaðist sem gagnfræðing-
ur veturinn 1918 og var það
mín skólaganga.
Þetta var á fyrri heims-
styrjaldarárunum. Þá var ekki
pólitíkin komin til skjalanna
og skiptust skólapiltar í Eng-
lendingasinna og Þjóðverja-
sinna og deildu stundum ó-
vægilega.
Þannig man ég eftir bekkj-
arbræðrum eins og Stefáni
Pjeturssyni, þjóðskjalaverði,
Sigurði Jónssyni, forstjóra í
Slippnum, Guðjóni Ben. múr-
ara, Jóni Nikulássyni, lækni
og Torfa Bjarnasyni, lækni
frá Ásgarði í Dölum og þann-
ig mætti telja.
Stefán Pjetursson var hörku-
námsmaður og var ætíð hæst-
ur af okkur námssveinum
þangað til piltur einn kom
utanskóla til þess að taka
gagnfræðaprófið og veitti
honum harða keppni. Það var
Ríkharður Beck, prófessor.
Víða hafa leiðir legið um
landið, og margskonar lífi
fengu ungir menn að kynnast
til þess að hafa ofan af fyrir
sér.
Eitt ár starfaði ég sem
verzlunarmaður hjá Sarpein-
uðum á Hofsós og leiddist
mér verzlunarstarfið og hætti.
Þaðan lá ieiðin til Akur-
eyrar og gerðist ég þar sjó-
maðu'r á bátum um árabil
með fortíð afa míns í huga.
Þá vann ég á Eyrarbaicka
og Vestmannaeyjum um skeið
og á þessum árum gekk ég
í Alþýðuflokkinn.
Árið 1931 flutti ég til Rvík-
ur og hóf verkamannavinnu
hér í bænum og varð Dags-
brúnarmaður og Héðinsmaður
í pólitík.
Þá var kreppan í algleym-
ingi hér í borginni og bar-
áttan hörð og tvísýn á köfl-
um.
Ég varð starfsmaður hjá
Vinnumiðlunarskrifstofu rik-
isins, þegar hún var stofnuð
árið 1935 um veturinn og þar
starfaði ég í seytján ár þang-
að til hún var lögð niður ár-
ið 1950.
Það var stundum mikil’
raun að starfa við þessa
stofnun á fyrstu árum hennar
og skammta vinnuna milli at-
vinnulausra verkamanna, —
var þá algengt að útdeila
hverjum verkamanni hálfum
mánuði í einu við atvinnu-
bótavinnu, — þó var stundum
klipið af þeim tíma eftir að-
stæðum viðk'omandi verka-
manna, — var þar tekið mið
af stórum bamafjölskyldum
og hversu marga munna
þurfti að seðja.
Þessi atvinnubótavinna var
aðallega þríþætt, — gatnagerð
hér í bænum, vegagerð um
landið og skurðgröftur í Fló-
anum. Sú vinna gekk undir
nafninu síberíuvinna og er
kaldur hljómur í þeirri nafn-
gift.
Þegar ég Jít aftur til þess-
ara ára, þá er eitt ofarlega í
huga mér, hvað fólkið tók
þessu ’með miklu jafnaðar-
geði Það er þó mikil raun að
horfa upp á fólk sitt líða
skort og kannski hefur þetta
verið sljóleiki skortsins.
En þetta fólk uppgötvaði
mátt samtakanna og mat fé-
lagshyggjuna ólíkt meira held-
ur en það gerir í dag. Þessi
langi vinnutími núna og
hvemig fólk sættir sig við
hann er ef til vill bakslagið
frá þessum árum. Nú er þetta
oyðið ofþrælkun og verka-
mannakaupið er lang-lægst
hér af Norðurlöndunum. Það
hefnir sín að týna niður yit-
undinni um samtakamáttinn
og kannski ræður nú ríkjum
sljóleiki ofþrælkunar.
Allt breyttist þetta á einni
nóttu með hemámi landsins
og allt í einu rann sú tíð upp,
að við gátum naumast annað
eftirspum eftir vinpuafli fyr-
ir brezka herinn og síðan
bandaríska herinn. Voru það
mikil viðbrigði og sýnist hafa
eridáð í andstæðu sinni.
Arið 1942 var Zóphanías . L
kjörinn sem fulltrúi Sósí- /
alistaflokksins í Niðurjöfnun- J
arnefnd síðar Framtalsnefnd. s
Þetta er tuttugasta árið, 4
sem ég sit i þessari nefnd, — l
hef þó ekki starfað samfleytt ;
vegna annarra starfa- 1
Þá hef ég starfað 'sem bók- 4
ari hér á Skattstofu Reykja- /
víkur um tíu ára skeið og er ;
nú að færast yfir sjötugsald- 1
urinn. 4
Enginn vafi er á því, að /
einstaklingar er fást við svo- 1
nefndan einkarekstur sleppa 1
með hluta af tekjum sínum i
fram hjá framtali og er þetta /
raunar opinbert leyndannál,, 1
sem fáir draga í efa. 1
Þetta er í svo stórum stil i
miðað við heildina, að laun- /
þegar bera stórum þyngri J
íiyrðar en ella við rekstur \
þjóðarskútunnar. Enginn þegn 4
í heimi lætur af hendi eins /
stóran hluta af nauðþurftar-
tekjum sínum í opinber gjöld
eins og íslenzkir launþegar,
— verður þetta til dæmis
stórfellt hagsmunaatriði fyrir
verkamannafjölskyldur, hver
útkoma verður við hverja á-
lagningu.
Sérstaklega verður þetta á-
berandi við útsvarsálagningu.
Þetta framkallar svo óæski-
lega viðlöitni hjá launþegum
sjálfum til þess að hagræða
fyrir sér framtöl og eru
sumir engir englar í þeim efn-
pn, en þessi óæskilega við-
leitni stafar ekki sízt af
þeirri mismunun, — er fólk-
ið verður vart við í álagn-
ingu opinberra gjalda. Spill-
ingin heldur áfram að grafa )
um sig á þessum grunni. \
Þetta lagast aldrei nema 4
tekið sé mannlega á þessum í
efnum og myndi stórum 1
stuðla að heilbrigðara and- \
rúmslofti í þjóðfélaginu. Þetta 4
er líka svo óskaplegt basl á /
einstaklingsrekstrinum. Það ;r ;
samkvæmt mínum plöggum. \
Ræða Gils
Framhald af 1. síðu.
Frumvarp það, sem hér er á
ferðinni, markar því miður enga
stefnubreytingu. Það er aðeins
fátækleg bót á gamalt og slitið
fat. Eigi okkur íslendingum að
takast að halda hér uppi góðum
lífskjörum og búa við atvinnu-
öryggi á komandi tímum, verður
að taka upp algerlega nýja
stefnu gagnvart undirstöðuat-
vinnuvegum þjóðarinnar og þá
alveg sérstaklega sjávarútvegi
og fiskiðnaði. Með skipulegu á-
taki verður að endurnýja fiski-
skipaflotann. Stóraukin hráefn-
isöflun er eina varanlega lausn-
in á vanda hraðfrystiiðnaðarins.
Meðan engu öðru og hald-
betra er til að tjalda en þeim
ráðstöfunum. sem lagt er til að
gerðar verði með þessu frum-
varpi, teljum við Alþýðubanda-
lagsmenn ekki rétt að standa
gegn þeim. En við leggjum á-
herzlu á, að þetta eru einung-
is bráðabirgðaúrræði, sem
hrökkva ákaflega skammt.
Að því er varðar tekjuöflun-
arleiðir frumvarpsins, lýsum við
því yfir að við teljum fráleitt
aðv skerða hið nauma ríkisfrgm-
lag til verklegra framkvæmda
hins opinbera, jafnt- ríkis sem
sveitarfélaga. Það er staðreynd,
að hlutur opinberra aðila í heild-
arfjárfestingu hefur farið hlut-
fállslega minnkandi á undan-
förnum árum. Aukin fjárfesting
í landinu hefur fyrst og fremst
verið á vegum einkaaðila. Með-
an slík fjárfesting er algerlega
ótakmörkuð og skipulagslaus,
virðist ekkert réttlæta það, að
bráðnauðsynlegar opinberar
framkvæmdir séu látnar sitja á
hakanum.
Vitað er, að ríkistekjurnar ár-
ið 1966 hafa farið um það bil
800 milj. kr. fram úr áætlun
fjárhag'slega Enda þótt útgjöld
hafi orðið fullum 300 milj-, kr.
hærri en fjá^lög gerðu ráð fyrir,
ætti greiðsluafgangur að vera
milli 400 og 500 milj. kr. Þessa
fjárhæð má því segja að ríkið
hafi tekið til sín umfram brýn-'
ar þarfir, og er bróðurhlutinn
beint og óbeint frá sjávarútvegi
og fiskiðnaði kominn. Við leggj-
um þess vegna til, að í stað
niðurskurðar verklegra fram-
kvæmda um 65 milj. kr. á þessu
ári og 20 milj. kr. skerðingar
á framlagi til jöfnunarsjóðs
sveitárfélaga, verði það fé, sem
þar um ræðir, tekið af greiðslu-
afgangi. ríkissjóðs árið 1966. í
samræmi við þessa afstöðu flyt-
ur undirritaður breytingartillöga
við 2. grein frumvarpsins.