Þjóðviljinn - 25.02.1968, Blaðsíða 2

Öllum nær og fjœr, sem minntust mín á
sextugsafmælinu 1. febrúar með heimsókn-
um, skeytum, blómum og gjöfum, sendi ég
hugheilar þakkir. ,
Lifið heil og hamingjusöm.
KRISTINN JÓNSSON,
Hrísateigi 11.
\ »
2 StÐA — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 25. febrúar 1968. - '1 =
Ný Bergmansmynd gagnrýnd harðlega
Hátíi djöflanna
Ný kvikmynd eftir Ingmar
Bergman „Vargtimman“ var
frumsýnd í Stokkhólmi á
þriðjudag. og hefur hún hlotið
misjafna dóma. Menn játa að
myndin sé áhrifamikil, en
flestir • gagnrýnendur láta
einnig að því liggja. að Berg-
man sé í stöðnun, hann hafi
staðið í stað síðari ár meðan
kvikmyndalistin hefur þrosk-
azt áfram og endumýjað sig.
Allir eru sammála um að
menn þekki aftur flestar sen-
umar og persónurnar — einn
segir að hér sé mynd sem
ínnihaldi margar Bergman-
myndir.
Max von, Sydow og Liv
UTLmann fara 1 með aðalhlut-
verkin og frammist.aða þeirra
er hið eina sem fær jákvæða
gagnrýni.
Myndin er um geðbilaðan
listamann, sem smám saman
færist yfir í sjúklegan heim.
sem fullur er með mannætur
Kona hans, Alma, reynir að
hjálpa honum knúin áfram
af ást og afbríðissemi. En
eins og búast má við í kvik-
mynd eftir þennan sænska
meistara lýkur öllu í myrkri
og vonlausri veröld þar sem
allt ferst.
Óttinn og skelfingin ræður
ríkjum i þessari mynd. Þar
er drengur sem breytist i
varúlf og ræðst með kjafti
sinum bæði að fé og mann-
fólkj. þar er fólk sem slítur
af sér andlitið. menn sem rífa
Ingmar Bergman
úr sér augun og henda þeim
í vínglas, þar er fólk sem ligg-
ur dautt en vaknar til lífsins
á marmaraplötu. Þar eru
hrafnar sem flögra yfir þök-
um — þetta er í stuttu máli
sag’t jólahátíð djöflanna.
Viðstaddir frumsýninguna
voru gagnrýnendur frá mörg-
um löndum og gengu þeir út í
harla djúpum þönkum.
Edström f Dagens Nyheter 7
segir um mjmdina: Mér virð- 1
ist sem Bergman sé að tala t
um það hvaða mynd hörmuleg i
ringulreið skelfingar og ótta /
getur tekið á sig í einni 1
manneskju. — Svenstedt í 1
Svenska Dagbladet segir l
myndina mjög óaðgengilega 7
sakir þess með hvílíkum )
valdsmannsbrag Bergman \
básúnar boðskap siinn út. Hún i
opnar sig aldrei fyrir áhorf- 7
andanum. ræðir aldrei um ;
sjálfa sig og leyfir því held- \
ur enga umræðu við viðtak- í
andann, segir þessi gagnrýn- 7
andi sem bætir því við. að /
hann eigi erfitt með að sætta \
sig við þá listrænu sýn og \
mannskiining sem æpi út um
allar þorpagrundir, að ver-
öldin hafi lokað sig innj í
smán og viðbjóði.
Mynd þessi hefur þegar
verið seld til flestra landa
heims.
aldrei sagt, að greið gata til
mennta hafi verið fátaekri al-
þýðustúlku á þessum árum. En
samt fór Helga einn vettjir í
umglingaskóla þar í sveitinni,
sem nokkrir áhugasamir menn
höfðu á vegum ungmennasam-
takanna. Þetta var á þeim ár-
um, sem vakningaaldan mikla
reis innan ungmeninafélags-
hreyfingarinar í S-Þingeyjar-
sýslu, tiV að koma á legg Al-
þýðuskóla. En mestur áhugi var
einmitt í ungmennafélagi því,
sem Helga var í, svo hún var
f forustusveit þess fólks, sem
bar gæfu til að sjá árangur
verka sinna, er AlþýðuskólinTi
að Lauguim reis af grunni. Þeg-
ar Helga var vart tvítug að
árum, fór hún að hetman til
að nema og vinna við hjúkrun,
m.a. á Vífilsstöðum og Isafirði.
Þegar Þuríður systir henn-
ar lézt úr lömunarveiki, er hei-
tók hana á örfáum dögum, kom
Helga heiim, og fór ekki að
heiiman um sinn. Það þarf
varla að ræða það áfall, sem
Helga varð fyrir að missa einu
alsystur sína, sem og öðrum
aðstandendum. En það náði
raunar lengra. Við bömin í
næsta nágrenni, sem oft kom-
um í Hólábæinn, urðuim þess
vissulega vör — þegar unga
stúlkan. bjarta og brosmilda
var ekki meðal þeirra. sem
tóku á móti okkur.
Veturinn 1925-6 fór Helga
Jakobsdóttir í efriþpkk Al-
þýðuskólans á Laugum. Hún
gat þó naumast sinnt námi að
öllu, vegna þess að það var
alltaf leitað til hennar, ef ein-
hver varð sjúkur. Enda varð hún
svo fljótt vinsæl og virt fyrir
starf sitt. að mér fannst nafn
hennar hljóma með sérstökum
hreim á vöruim fólks. Að loknu
námi á Laugum var hún heimá
í Hólum — og það kom fyrir,
að hún tók sjúldinga heim.
Einnig varð hún að fara að
heiman og m.a. til að vaka yf-
ir fólki, sem vissi, að það var
að kveðja fyrir fullt og allt. Og
þessu fólki auðnaðist Helgu
með sínu andlega þreki, að
gera síðustu ævistundir þess
létbærari en annars hefði orðið.
Helga var nær þrítugu, þegar
hún fór öðru sinni til að auka
hæfni sína á hjúkrunarsviðinu,
og var að heiman í nær eitt ár.
En 13. maí 1930, giftist Helga
Aðalsteini Aðalgeirssyni bú-
fræðingi á Stóru Laugum, sem
var sveitungi hennar og ná-
granni.
Á Stóru Laugum bjuggu þau
í átta ár, eða þar til þau byggðu
nýbýlið Laugavelli 1938, og
fluttu þangað í desember sama
ár. — Helgu dg Aðalsteini varð
fjögurra barna auðið, en þau
eru Þuríður hjúkrunarkona R-
vík, Aðalgeir kenmari Akureyri,
Halldóra heima á Laugavöllum,
bústýra hjá föður sínum, og
Hólmfríður búsett á Torfastöð-
um í Vopnafirði.
Ég var nágranni Laugavalla-
fjölskyldunnar-i þrjú ér, áður
en ég fór alfarinn úr héraði. Ég
minnist þess hve fólk kom oft
á heimili þeirra — enda mun
enginn hafa séð eftir slíkri
heimsókn, því þar var fólk allt-
af velkomið. Ég kom þar eitt
sinn eftir nokkurra ára fjarveru
þá voru böm þeirra komin vel
á legg — og mér er það í
rninmi, hve þau spiluðu öll
vel á orgel, lög eftir fræga
snillinga — og hversu fjölskyld-
an var samhent í því að láta
gestum sínum líða vel. En þó
gestakomur væru tíðar á Lauga-
völlum var ætfð nóg að starfa,
eins og hjá öllu fólki, er á af-
komu sína mjög undir sól og
regni. En þrátt fyrir það, kom
það fyrir ekki sjaldan, að t'l
húsmóðurinnar Helgu Jakobs-
dóttur var leitað sem fyrr, ef
um sjúkleika var að ræða, jafn-
vel eftir að hún sjálf var farin
að bila á heilsu.
— Og nú þegar lífsdegi Ilelgu
er Iokið — geri ég mér þess
fulla grein, að staða hennar í
lífi og starfi verður ekki skip-
uð í náinni framtíð. Það hefur
verið höggvið skarð, sem ekki
verður fyllt. Það er ærið vanda-
verk að vera í senn — aflgjafi
aukinna mennta — hjúkrun-
arkona og húsmóðir á þann veg
sem hún. Að slíkri konu er
mikill söknuðurj þó mestur
þeim sem næstir standa, manni
hennar og bömum — og öllum
þeim, sem þelíktu hana. Og yf-
ir minningu hennar er mikil
heiðríkja.
Jarðarför Helgu Jaköbsdóttur
fór fram að Einarsstöðum í
Reykjadal 30. des. s.l. að við-
stöddu miklu fjölmenni, að
mér hefur verið tjáð — þrátt
fyrir slæmt veður — og það
vonda færð, að fólk úr nær-
sveitum gat ekki komið. En við
sem um sinn vorum sveitungar
Helgu Jakobsdóttur, sendum
kveðju okkar norður yfir öræf-
in til manns hennar og bama
með þeirri ósk að vetri linrii —
og enm nái sól að skína með
nýju vori.
Gísli T. Guðmundsson.
Gefið blóð til að
bjarga mannslífum
• Blóðsöfnun Rauða kross ís-
lands hefur nú starfað i eitt
ár, en starfsemin hófst form-
lega 1. febrúar 1967. Var þá
m.a. tekin i notkun blóðsofn-
unarbifreið RKÍ sem farið hef-
ur víða um landið og safnað
blóðgjöfum. Einkunnarorð söfn-
unarinnar er: „Bjargið lífi —
Gefið blóð'.“
RKÍ gaf út á sl. ári þrjá
bæklinga í sambandi við blóð-
söfnunarstarfið sem sendir hafa
verið út um allt land ásamt
auglýsingaspjaldi sem hvetur
almenning til blóðgjafa. Blóð-
söfnunin er stærsta verkefnið
sem RKÍ hefur með höndum.
en það verður ekki leyst nema
með góðu samstarfi við al-
menning. Ef dæma má eftir
áhuga þeim. sem Blóðsöfnun
R.K.f hefur verið sýndur víðs-
vegar um landið. er fullvíst.
að Rauði krossinn mun getá
lagt drjúgan skerf til þess að
Blóðbankinn, sjúkrahús og
læknar landsins, eigi ávallt
kost á nægu blóði til hjálpar
sjúkum og slösuðum. Einnig
er kappkostað með þessari
starfsemi, að sem flestir láti
skrá sig og flokka .eftir.„Máð'
flojkkstegund, og stuðli þannig
að öryggi fyrir sjálfa sig um
leið og þeir hjálpa öðrum.
Blóðsöfnunarbifreiðin hefur
farið í reglulegar söfnunar-
ferðir bæði um norður- og suð-
urland á sl. ári, og heimsótt
R.K.-deildir og starfshópa. —
Ferðir þessar hafa verið nokk-
urskonar tilraunaferðir, áður
en gerð verður föst áætlun
fyrir blóðsöfnunarferðir bráð-
iega. Um 900 blóðgjafir hafa
fengizt í þessum ferðum, en
árangur verið mjög misjafn í
ferðunum. Það er því einlæg
ósk R.K.Í.. að allir leggi hönd
á plóginn. gefi blóð, og sfuðli
með því að auknu öryggi fyrir
sjálfa sig og þá, sem eru sjúk-
ir eða slgsaðir.
Kveðja
Helga Jakobsdóttir
Helga í Hólum eins og hún
var jafnan nefnd á æskudög-
um í sveit siimi lézt á Fjórð-
ungssjúkrahúsinu á Akureyri
18. des. s.l. eftir tuttugu ára
sjúkdómsstríð, sem hún bar með
afburða þreki.
Þegar gamlir sveitungar og
nágrainnar hverfa sjónum
manna, yfir móðuna miklu, er
eins og skyndilega syrti — þeg-
ar maður veit það með vissu,
að maður sér hann ekki aftur,
og þannig fór fyrir mér, er ég
frétti að Helga Jakobsdóttir
væri öll. En þá komu í hug mér
atburðir ef til vill sumir hvers-
dagslegir þótt í minningunni
s<ÍH» þeir bjartir, en þar„á _ég
við þær stundir, sem hún átti
með samtíðarfólki sínu — og
hversu hún varð vinsæl og stór
meðal þess, i önn dags og lífs-
baráttu — og hversu nún megn-
aði að létta undir með þeim,
sem erfitt áttu og vera þeim
traustvekjandi.
Helga Jakobsdóttir fæddist .*
Hólum í Reykjadal i S-Þing-
eyjarsýslu 2. sept. árið 1900.
Foreldrar hennar voru Jakob
Sigurjónsson og Hólmfríður
Helgadóttir, er bjuggu þar um
langt skeið og voru kunn fyr-
ir gestrisni og viðmótshlýju
langt út fyrir sýslumörk.
Helga átti sin æskuár í túni
foreldra og^ systkina, en þau
voru Þórir, (hann fór ungur til
Vesturheims, lézt þar síðastliðið
vor), Þuríður flézt um tvítugt).
Haraldur, bóndi í Hólum, Garð-
ar, bóndi í Lautum. Einnig átti
Helga þrjú hálfsystkini, affyrra
hjónabandi föður síns4 Þau voru
Ámi, bóndi í Skógarseli (®ý-
tega látinn), Unnur kemnari op
Kristín kennari, báðar heima á
Hólum. Móðir þessara þriggia
síðasttöldu hét Þuríður Helga-
dóttir og lézt nokkru fyrir síð-
ustu aldamót.
Það er ekki vandalaust að
minnast Helgu Jakobsdóttur í
stuttri blaðagrein, þessarj fórn-
fúsu konu, er. óx upp og mót-
aðist af jafn hjartahreinu upp-
lagi foreldra og ættmenna sem
hún, en fór þó veg síns eigin
persónuleika. — Það verður
Ný sending
Köfíóttar stretchbuxur
Staerðir 1 - 8. — Verð frá kr. 112,00 -175,00.
R.Ó. BÚÐIN
Skaftahlíð 28 — Sími 34925.
TILKYNNING FRA
HJ. Kol & Salt
' . !\ / ).
Framvegis, eða þar til öðruvísi kann að
verða ákveðið, mun H.f. Kol & Salt ekki
hafa með höndum saltverzlun né rékstur
þungavinnuvéla. — Nýstofnað félag, Salt-
salan s.f. mun annast saltverzlunina, en
Hlutafélagið Hegri rekstur þujngavinnu-
vélanna.
H.f. Kol & Salt þakkar viðskiptin á undan-
fömum árum og vonar að ofangreind félög
njóti þeirra í framtíðinni.
H.F. KOL & SALT
Tilboi óskast
í. sendiferðabifreið og nokkrar fólksbifreiðar er
verða sýndar að Grensásvegi 9, miðvikudaginn
28. febrúar kl. 1-3. Tilboðin verða opnuð í skrif-
stofu vorri klukkan '5.
' Sölunefnd vamarliðseigna.
)
/