Þjóðviljinn - 06.09.1968, Qupperneq 3

F--------------■ " ■ . " F----------------
Pragstjórn vill að „eðlilegt
ástand" sé skilgreint nánar
Leiðtogar Tékkóslóvaka ferðast á milli vinnustaða,
Hajek utanríkisráðherra fer heim, ,Prace' komið út
PRAG 5/9 — Alexander Dubcek átti frumkvæð'ið að þeim
viðræöum sem fyrirhugaö er áö fari fram innan skamms
miUi tékkóslóvaskra og sovézkra leiötoga. Ætlun hans
meö viðræöunum mun vera sú aö fá leiðtoga Sovétríkj-
anna til að skilgreina þáð nákvæmlega hvað þeir eiga
við með „eölilegu ástandi“ í Tékkóslóvakíu sem sam-
kvæmt Moskvusamkomulaginu er forsenda þess að hinir
erlendu herir hverfi á brott úr landinu.
Föstudagur 6. septemfoer 1968 — ÞJÓÐVTUTNTC — SfÐA J
Johnson vili Júgóslavar hvattir til að
hitta Kosygin vera varkárir og árvakrir
Eftir sömu heimildum er það
halft að stjórnarvöldin í Prag
vilji einnig fá fulla tryggingu
fyrir því að tékkóslóvaskir
menntamenn og stjómmálamenn
þurfi ekkert að óttast af hálfu
hemámsliðsins.
Þau em sögð halda því fram
að mikið hafi áunndzt í þá átt
að koma á „eðlilegu ástandi" í
landinu. Fólk sé tefcið til fullra
stanfa í verksmiðjum og á stjónn-
arskrifstofum, ritskoðun hafi aft-
ur verið komið á og hinir póli-
tísku „klúbbar11 séu hættir að
starfa. En enn ér sagður ágrein-
ingur milli stjómarvaldanna í
Prag og hernámsstjómarinnar
um þrjú mikilvæg atriði:
1. Saigt er. að innrásarrikin
krefjist þéss af Tékkóslóvökum
að þeir viðurkenni opinberlega að
innrásin hafi verið nauðsynleg
og réttmæt. Málgagn Kommún-
istaflökk Tékfcóslóvakíu, „Rude
Pravo“, hefur hins vegar enn
ítrefcað að enginn hafi beðið inn-
rásarliðið að koma og innrásin
hafi verið ónauðsynleg.
2. Sagt er að sovézka hemáms-
stjómin vilji fá beint - samband
við hvers konar stjórnarstofnan-
ir, einnig sveitar- og bæjar-
stjórnir og stjórnir skóla og verk-
smiðja, en þær bendi henni jafn-
an á að snúa sér beint til æðstu
stjómarvalda, enda sé það í sam-
ræmi við meginregluna um „lýð-
ræðislegt miðstjórnarvald“.
3 Enn liggur ekki Ijóst fyr-
ir hvaða ráðstafanir hafa ver-
ið gerðar af hálfu hemámsveld-
anna til þess að sjá um að stað-
ið verði við það ákvæði Mósikvu-
samkomula’gsins að hemámsliðið
muni ekki hlutast til um mál-
efni Tékkóslóvaka.
Á milli vinnustaða
Helztu leiðtogar Tékkóslóvakíu,
Dubcek flokksritari, Svoboda for-
seti og Cernifc forsætisráðherra,
ferðuðust i, dag milli verksmiðja
og annarra vinnustaða í Prag og
nágrenni. Þeir hvöttu veiikamenn
til þess að leggja sig fram við
að auka framleiðsiluna til þess að
vega upp á móti þvi efnahags-
tjóni sem innrásin hefur valdið
Tékkóslóvökum. Þetta tjón er
geysimikið. Þannig er talið að
skemmdir, víða miiklar, hafi orð-
ið á 20.000 km af þjóðvegum af
völdum hinna þungu skriðdreka
o« annarra hergagna sem farið
hafa um þá. Það tjón eitt er
metið á marga miljarða tékkó-
slóvaskra króna.
Vel fagnað
„Rude Pravt>“ segir í dag að
Duþcek halfi verið ákaft fagnað
í G.K.D.-verksmiðjnuni í Prag.
Hann þakkaði verkamönnum að-
dáunarverða fnamkomu þeirra
hina erfiðu daga sem nú eru ný-
liðnir, segir blaðið.
Kona sem vinnur í verksmiðj-
unni • heimsótti síðar um daginn
Ducek í Pragkastala af því að í
ljós kom að hann hafði gleymt
að skrifa nafn sitt í gestabók
verksmiðjunnar. Hún sagði þeg-
ar hún kom þaðan aftur: — Það
eru engir áverkar á Dubcek, það
er enginn fótur fyrir öllum þess-
um sögum, en hann er mjög
folur.
Sveslka neitar
„Rude Pravo“ birti í dag yfi-r-
lýsingu frá Oldrieh Svestka,
fyrrv. ritstjóra blaðsins, sem.
missti bæði það starf og sæti
sitt í forsæti miðstjómar á fund
hennar um sfðustu hólgi. Svestka
segist ekki hafa verið einn þeiira
sem hafi beðið Varsjárherinn um
að koma til landsins. — Auðvit-
að hef ég gert skyssur og ég tek
alla ábyrgð á þeim, en ég get
ekfci borið ábyrgð á verknaði
sem ég á enga sök á, en er sak-
aöur um, sagði Svestka. Enn
þefur enginn orðið til þess að
viðurkenna að hann hafi verið í
hópi þeirra sem innrásarrikin
sögðu að hefðu beðið um her-
námið.
„Prace“ komið út
Dagblaðið „Prace“, málgagn
verklýðssamtakanna, sem hélt
mjög fast fram umbótastefnu
Dubcek og félaga fyrir inanrásdna,
kom út í dag, en hemámsliðið
Lýðrœðið
haldist
óbreytt
PRAG 5/9 — Það á ekki að
gera neinar breytingar á
því lýðræðis'kerfi sem kom-
ið hefur verið á í Tékkó-
slóvakíu, er sagt í ályktun
frá forsaéti miðstjómar
kommúnistaflokksins, sem
birt var í dag. Forsætið
kveðst munu eimbeita sér að
því að framkvæma starfs-
áætlun flokksins seim sam-
þykikt var í apríi í vor.
hefur nú farið úr ritstjómarskrif-
stofum þess. Sovézkir hermenn
em enn í húsakynnum þriggja
annarra dagblaða í Prag, en þeir
eru á brott úr húsakynnum út-
varpsins og sjónvarpsins þar.
HajCk kominn heim
Jiri Hajek kom heim til Prag
i dag frá Sviss, en þar hefur
hann verið. síðan á laugardag,
jiegar hann kom þangað frá Vín.
Hajek var einn af fimm ráðiherr-
um Tékkóslóvakíu sem vom í
orlofi erlendis, í Júgóslavíu, j>eg-
ar innrásin var gerð. Einn beirra,
Ota Sik, varaforsætisráðhema,
hefur látið af embætti að kröfu
Sovétríkjanna, en hinir fjórir
eru nú allir sagðir komni” heim.
Framhald á 7. síðu.
LAGOS 5/9 — Útvarpsstöð Bi-
aframanna skýrði frá þvi í dag
að harðir bardagar héldu áfram
í austurúthverfum borgarinnar
Aba. Herstjórn Nígeríu sagði í
gær að sambandsherinn hefði
náð Aba á sitt vald. en hún er
stærst þeirra þriggja borga sem
enn eru á valdi Biaframanna.
Það var ekki beinlínis borið á
móti falli bprgarinnar í Biafra-
útvarpinu, en aðeins sagt að enn
væri barizt í borginni austan
verðri og austan við hana.
Alþýðusamband Nígeriu hélt
WASHINGTON 5/9 — Það er
haft eftir góðum heimildum í
Waishington að Joihnson forseti
geri sér enn vonir um að geta
átt fund með Kosygin, fonsætis-
ráðberra Sovétríkjanna, áður en
hann (Johnson) lætur af emb-
ætti, skömmu eftir næstu ána-
mót. Johnson er sagður telja við-
ræður þeirra sénstaklega nauð-
synlegar þar sem nú haífi frétzt
að Sovétrikin hafi eins og Banda-
ríkin gert tilraunir með mairg-
föld flugskeyti sem gera enn
erfiðara en, áður var að koma
við vömum gegn kjamorkuánás.
Nauðsyn beri til að viðræðumar
'eigi sér stað áður en bandarísiku
fjárlögin verða samin, en likur
séu á að útgjöld til vígbúnaðar
verði enn aukin.
Tékkóslóvaska fréttastofan Ce-
teka sem hóf alftur fréttaisending-
ar í dag sagði í einni fyrst-.i frétt-
inni að fundur þeirra Johnsons
og Kosygins myndi ekki verða í
Genf, eins og talið hefði verð.
Kvaðst blaðið hafa þetta eftir,
áreiðanlegum heimildum í Mosik-
vu. Vín hefur einnig verið nefnd
sem fundarstaður, en þar hittust
beir Kennedy og Krústjof árið
1961.
BLACKPOOL 5/9 — Wilspn for-
sætisráðherra beið mikinn ósigur
á þingi brezka alþýðusambands-
ins í Blackpool í dag, þegar þing-
ið hafnaði með yfirgnæfandi
meirihluta atkvæða meginstefnu
stjómar hans í launamálum.
Þingið sem er 100. þing brezku
verklýðssamtakanna lýsti með
6.724.000 atkvæða meirihluta and-
því fram í dag að Biaframenn
nytu stuðnings 'bandarísku leyni-
þjónustunnar CIA. Talsmaður
sambandsins sagði . að fhlutun
CIA myndi verða afhiúouð „þeg-
ar það væri timabært“..
Samkvæmt frétt frá aðalstöðv-
um Rauða krossins í Genlf hefur
enn ekkert orðið úr þvi að mat-
vælaflutningar með flugvélum
hæfust til Biafra. Þeir stranda
enn á því að stjómir Nígeríu og
Biafra geta ekki komið sér sam-
an um hvaða flugvöll í Biafra
flugvélarnar noti.
BELGRAD 5/9 — Innrásin í
Tékkóslóvakiu hefur orðið til
þess að Júgóslavar gera sér ekki
lenigur neinar táilvonir um að
þeir þurfi ekiki að vera undir það
búnir að verja sjálfstæði sátt,
sagði framkvæmdastjóiri Sósíal-
istaþandalaigs Júgósilavíu, Beno
Zupancic, í gærkvöld.
Zupancic sagði í ræðu sem
hann flutti á fundi framikvæmda-
nefndar bandalagsins að árásir
biaða í ríkjum Austur-Evrópu á
Júgósilaivíu nú lílkist gedgivænlega
mikið þeim sem Tékkóslóvaikar
urðu fyrir áður en innrásdn var
gerð í land þedrra.
Hermsdur skotinn
iil bana í Prag
MOSKVU 5/9 — Sovézkur her-
maður var skPtinn til bana á
götu í Prag í dag, segir 1 skeyti
frá fréttamanni „Isvestíu“ þar.
Sagt var að skotið hefði verið á
hermanninn úr bíl sem ók fram
hjá honum með miklum hraða.
Annar hermaður er sagður hafa
særat af riffilskoti sem skotið
var úr launsátri.
stöðu sinni við þá löggjöf sem
heimilar ríkisst.ióminni að banna
kauphækkanir. FuIltrúaT á þing-
inu fara með samtais um 9 mil-
jón akvæði.
Atkvæðagreiðslan er talin mik-
ill ósigur fyrir Wilson, en honum
er það nokkur sárabót að þingið
samþykkti, að vísu með mjög
naumum meirihluta, að verklýðs-
hreyfingin skyldi áfram forðaöt
að bera fram ki’ölfur um kaup-
hækkanir.
Formaður almenna verka-
mannasambandsins, Frank Cou-
sins, sagði: — Við vitum meira
um þessi mál en rfkisstjórnin og
mælumst til þess við hana að
hún sé ekki að skipta sér af þvi
sem henni kemur ekki við.
40. hjartaþeginn
HUSTON 5/9 — 47 ára gamall
Texasbúi, James Albert Singlet-
on, varð í dag fertugasti hjarta-
þeigirm þegar grætt var í hann
hjarta úr 17 ára gömlum pilti
sem fórst í bílsilysi. Skurðlæknir-
inn Michael de Bakey annaðist
aðgerðina, en hann vann það af-
rek á laugardaginn var að græða
hjarta. nýru og lungu úr látinni
konu í fjóra sjúka karlmenn.
Hanin krafðdst þess að hinir er-
lend/u herir yrðu filuttir burt frá
Tékkósilóvakíu sem allra fyrst og
að fuillveldi liandsins yrði virt í
hvívetna. Hann benti á að reynt
væri að réttlæta fhluitun í xnál-
efni annarra ríkja með þvi að hún
væri lögmeet ef hún væri gerð i
þágu sósíalisimians. — Um þettá
atriði getum við ekki verið sam-
mála Sovétrfkjunum né öðrum.
sem fylgja þeim að málum, sagði
hann. Þessvegna erum við stað-
réðnir í að verja sjálfstæði okk-
ar og flullvaldi með öllluxn til-
tækum ráðum. :
Zupancic sagði að rikin fimm
sem sendu herlið inin í Tékkó-
slóvakíu hefðu haldið uppi á-
róðursiherferð gegn Júgóslavíu
allt frá þvi að Koimmúnistaflokk-
ur Júgóslavíu fordæmdi innrás-
ina og hemámið. — Við giefum
því gætur, sagðd hann, hversu
mjög þessi gagnrýnd á okkur lik-
ist þeirri gagnrýni sem höfð var
uppi gegn umibótastefinumni í
Tékkóslóvakíu. Við hljótum að
draga þá ályktun að okkur beai
að vera varkárir og árvakrir,
Zupaniic bætti við.
Tító ítrekar kröfu
Tító forseti ítrekaði í dag
kröifu Júgóslava um að allt erlent
herlið verði þegar i stað flutt
burt frá Tékkóslóvakíu og þá
skoðun sína að Tékkóslóvakar
hefðu sjálfir getað ráðið við öll
sín vandamál ef þedr hefðu femg-
ið það. Júgóslavar hefðu fallizt
á saminingiinn sem gerður var í
Bratislava og gerði ráð fyrir rétti
hverrar þjóðar til að velja sér
sina eigin leið til sósíalistmans og
staðfesti meginregluna um jafn-
rétti og atfskiptaleysi um imnan-
landsmál annarra og því gætu
þeir ekki sætt siig við það á-
stand sem nú rikir í Tékkósló-
vakíu, sagði Tító.
Mjög aukið
mannfall USA
í S- Vietnam
SAIGON 5/9 — Mannfall í liði
Bandarikjanna i Suður-Víetnam
jókst mjög í síðustu viku, en þé
féllu 408 bandariskir hermenn
þar, en 1.398 særðust. Er þetta
mesta mannfall Bandaríkjanna í
S-Vietnam síðan í mai í vor.
Samkvæmt bandarisku herstióm-
inni í Saigon hatfa þá failið 27.509
hermenn hennar, en 90.602 særzt
síðan 1. janúar 1961. Herstjómin
segir að á sama tíma hafi 390.105
hermenn Þióðfrelsisfylkingarinn-
ar verið felldir.
Barizt er i nágrenni Aba,
matvælaflutningar óhafnir
100. þing brezka alþýðusambandsins
Mikill meirihluti á þinginu
hafnaði launamálastefnunni
0TSALA ÚTSALA
S I > x \
‘, ■'••„- ’ • . ,1' r *:
ÁLNAVÖRU MARKAÐUR
VOGUE
' . X *• /
í GÓÐTEMPLARAHÚSINU HEFST í DAG
STÓRKOSTLEGT ÚRVAL AF ALLS KONAR EFNUM
^fflogae ^fDogae