Þjóðviljinn - 15.10.1968, Blaðsíða 2

2 SfiÐA — ÞJÖÐVTLJINTSí — Þrlðjudiaeuir 15. oíotxSber 1068.
Landkynningarkvikmynd Ferðaskrif-
stofunnar og blaðaskrif
I>ar sem ég veit, að.ýmsir að-
ilair haía gagnrýnt veru mína
og vinmi hér á íslandi, þykir
mér vænt um, að haf a nú gilda
ástæðu til að svara þeirri gagn-
rýni, og vil ég sérstaklega
þakka E.K.H., fréttamanni
„Tímans“, fyrir að gefa mér
þýðingarmestu ástæðuna til
andsvara, með baksáðufrétt
sinni í „Tímanum“ þann 9.
október sl. undir fjögurra dálka
fyrirsögninni: „Ferðaskrifstofa
rikisins styrkir erlendan kvik-
myndaiðnað hér“.
Sú frétt, sem hér um ræðir,
' birtist eftir sýningu myndar
minnar: „ísland, land í sköp-
un“, en hún er framleidd fyrir
Ferðaskrifstofu ríkisins af fyr-
irtæki mínu „Keith Films“ og
var hún sýnd og kynnt frétta-
mönnum þann 8. október sl. Ég
mun ekki ræða gagnrýni frétta-
mannsins um myndina sjálfa,
enda dæmir hver frá sínu sjón-
armiði um kosti hennar eða
lesti. Þó væri fróðlegt að vita
um hæfiieika hans og þekkingu
tíl að dæma um kostnað kvik-
mynda og tilgang. Ég vil mót-
mæla eftirfarandi klausu, sem
tekin er úr fréttinni: „Hins veg-
ar kemur myndin fyrir augu
íslendinga er á hana horia,
eins og raðað sé upp öllum þeim
póstkortum sem út hafa verið
gefin hérlendis og þau rakin
með myndavélinni." Fróðlegt
væri að vita, á hvaða forsend-
rnn fréttamaðurinn telur sig
þess umkominn, að tala þannig
fyrir munn landa sinna. Ég vil
hér á eftir leitast við að út-
skýra tilgang myndarinnar,
segja sannleikann um. kostnað
hennar og ræða hugmyndina að
gerð hennar. Fuil ástæða þykir
mér einnig til að svara fyrir
mitt leyti hinum ærumeiðandi
og ábyrgðarlausu fullyrðingum
f réttam annsins.
Ég er þess fuHviss, að Ferða-
skrifstofa ríkisins mun svara á-
sökunum í sinn garð, sem
finna má í fyrmefndri frétt,
enda er það ekki mitt verk að
svara fyrir hana.
Fréttamaður „Tímans“ skrif-
ar: „Hingað koma upp misjafn-
lega færir kvikmyndatökumenn,
frá misjafnlega áreiðanlegum
kvikmyndafyrirtækjum, taka
myndir af-. ..“ o.s.frv., en þetta
tel ég ærumeiðandi ásakanir
gagnvart fyrirtæki mínu. Sem
svar við þessu, vil.ég taka það
fram, að fyrirtæki mitt fram-
leiðir aðeins kvikmyndir sam-
kvæmt samningi, þar sem hvert
smáaitriði er greinilega fram
sett og mundi ég með ánægju
afhenda fréttamanninum eintak,
eða sýnishom, af slíkum samn-
ingi, ef hann vild; gerast svo
lítillátur að kynna sér bann, til
samanburðar við aðra samn-
inga, sem gerðir hafa verið um
þessi efni hérlendis.
Á undanfömum árum hef ég
gert þrjár kvikmyndir fyrir
Lofileiðir í New York, en þær
voru til kynningar íslandi og
Luxemburg. Þess má geta í
þessu sambandi, að Loftleiðir
stuðluðu að íramleiðslu kvik-
myndarinnar sem ég gerði fyrir
Ferðaskrifstofu ríkisins, enda
—«■
Van-
þekking?
A laugardagskvöfldið birt-
ist Hannábal Vaidimarsson i
sjónvarpinu, yfirlætislaus að
vanda. TaJaðd hann um „of-
ríkismienin“ innan Ailþýðu-
bandalagsins og mótaiœlti
þeirri túlfcun Þjóðviljans, að
þeir Bjöm Jónsson hefðu með
samningiunum við þingflokk
Framsóknarflokksins slitið
endamlega tengsl sín við Al-
þýðubandailagið: Ég var kos-
inn formaður á landsfundi,
sagðá HannibaJ, og eniginn get-
ur svipt mig formennsku nema
landsfundur.
Þessi keinninig er ekki öld-
ungis rétt; Hannibal VaMi-
marsson getur auðvitað svipt
sig formennskunni sjálfur og
hefur gert það i verlki. Á for-
manmi í stjómmáiasamtökum
hvila þær skyldur að honum
ber sérstakiega að reyna að
efla einingu og samheldni
fflokksitns. Hannibal Valdi-
marsson hefur farið öfugit að.
Hann heifiur reynt að Idjúfa
affllar stofnanir Alþýðubanda-
lagsins. Fyrir ári neitaði hann
að taika þátt í störfum mið-
stjómarfiundar, og síðan heifiur
hann ekki átt meina aðild að
athöfnum flokksins, hvorki
mætt í þingfflöktoi, fram-
kvaemdastjóm né öðrum stofn-
ununa. Þegar 11 Bolvikinigar
og tveir Vestfirðingar aðrir
bi-rtu yfirlýsingu i haust,
skoruðu á menn að afsala sér
Öllum trúnaðairstörfum á veg-
um Aflþýðubandallagsins og
segja sdg úr fflokfanum, birt-
ist Hanniball Valdimacsson í
sjónvarpi og lýsiti fullu fylgi
sinu við þessa yfirlýsingu,
enda myndi hann ektoi sjólf-
ur mæta á landstfiundi. Þama
gerðust semsé þau tíðinidi að
svokallaður formaður stjóm-
málafflokks skoraði á menn að
yfflrgetfia flokfkinn! Það er hins
vegar til marks um hið 6-
venjulega siðgæði Hannibals
Valdimarssomar að honum datt
ektoi í hug að verða við á-
skorun sinni sjáHfur. Ástæðan
er sú að hann vildi etóki sjá
af neinu þedrra trúnaðarstarfa
sem hann hefiu^ safnað af
mákilli natni. Það viðhorf kom
sömuilieiðis einkar ljóslega
fram fyrir noktorum vitoum
þegar Bjöm Jónsson reyndist
áfjáður í að vera fulltrúi Al-
þýðutoandálagsins í viðræðum
við aðra stjómmálaflliofcka,
fulltrúi þedrra saimtatoa sem
hánn hefur neitað að starfa
í um eins árs skeið. Þá að-
stöðu notuðu Bjöm og Hanni-
bal síðan tii þess að gera sér-
saimning við þángfflotok Fram-
sótonarffloklksins í þeim tilgangi
að fella fulltrúa Alþýðuibanda-
lagsins úr sem fflestam nefnd-
um.
í samskiptum mamna gilda
ffleiri regHur en þær sem
sfaráðar eru á blað. Til að
mynda hafa Islendingar ævin-
lega metið mikiQs þær siðgæð-
isregjlur sem kenmdar eru við
drenigskap, og samtovæmt þeim
hafa Hannibal Valdinaarsson
og Bjöm Jónsson slitið endan-
lega öll tengsl sín við Al-
þýðubandalagiið. En til þess að
hlíta þeim óstoráðu reglum
verða mcmn auðvitað að
þekíkja þær. — AustrL
var „flugfélaga“ getið í frétt
„Timans“ og mætti því skilj-a
orð blaðsins þannig, að Loft-
leiðir væru meðal þedrra fyrir-
tækja'sem leituðu til „misjafn*
lega áreibanlegra fyrirtækja".
Ég mæli með því, að „Tíminn“
leiti þess frétta hjá málsvörum
Loftleiða, hvort myndir mínar
hafi haft þá þýðingu fyrir fé-
lagið sem til var ætlazt. í sjálfu
sér sann-ar útbreiðsla þedrra það
gildi sem þær hafa, og má geta
þess, að kvikmyndasöfn í
Bandaríkjunum hafa léð þær til
skóla. fræðslusafna, íyrirtækja,
sjónvarpsstöðva og anmarra
stofnana.
Því verður vart neitað, . að
þessi kynning á landinu hlýtur
að verða því hagstæð í hedld,
hvort heldur sem litið er til
ferðamálastofnana e$a land-
kynningar almennt. Sú kvik-
mynd sem ég gerði fyrir Ferða-
skrifstofu ríkisins, var hvorki
gerð fyrir fréttamann „Tímans"
eða mig, né nokkurn fslending
yfirleitt. En fréttamanninum
virðist örðugt að setja si-g í ann-
arra spor, en til þess var þó
ætlazt, að þeir fréttamenn sem
sáu myndina á dögunum, gerðu
sér ljóst, að myndin var gerð
fyrir það fólk sem var allsendis
ókunnuigt íslandi og íslenzkum
aðstæðum, en kvikmyndin á ein-
mitt að hjálpa þessu fólki til
að kynmast landi og þjóð. Ég vil
tatoa það fram, að myndin er
gerð fyrir böm og fullorðna,
misjafnlega þrostoað fóiik af öll-
um stéttum. Af þessum sötoum
varð myndin að vera auðskilin
hverju mannsbarmd, um leið og
hún kynnti fsland og fslendingia
og möguleitoa landsins sem
ferðamanmalands, án þess þó að
íylgja hinum hefðbundnu regl-
um sem gilda um gerð slíkra
mynda. Ég hef með öðrum orð-
um reynt að gera kvikmyndina
óvenjulega að þessu leyti, þó
innan þeirra takmarka sem við-
fangsefnið setti hverju sinni.
Þvi hefur mikill tími farið í að
klippa myndina, skrifa handrit
að henni, tónsetja ban-a og
setja í hana hljóðeffekta, svo og
hefur mikill tími farið í sarnn-
ingu einstakra atriða, þannig að
skipting milli þeirra mætti vera
sem eðlilegust.
Annaðhvort hefur mér mis-
tekizt þessi vinna, eða þá að
fréttamaður „Tímans" hefur
verið með ann-arleg gleraugu
á nösum, er hann horfði
á myndina, að ekki sé meira
sagt. Hitt er svo annað mál að
betra er að láta myndina tala
sínu máli sjálfa, heldur en
hlusta á álit fréttamanns sem
virðist hafa fyrirfram takmark-
aðan vilja til að sjá og heyra.
f fréttinni segir: „Það virðist
vera orðinn töluverður gróða-
vegur fyrir útlendinga, að gera
kvikmyndir fjrrir íslenzka aðila,
er leggja stund á landkynningu,
eins og t.d. flugfélögin, ferða-
skrifsitofur og opinbera aðila“.
og seinnia segir að ég „selji
þær fyrir offjár. Allt uppihald.
ferðakosta-aður og risna er borg-
uð fyrir þessa menn, auk þess
sem þeir geta smyglað inn í
landið dýrum filmum og öðrum
tækjum til kvikmyndagerðar".
Ég vil leitasf við að sva-ra þess-
um þvættinigi í tvennu lagi og
byrja á þeirri h-lið sem að kostn-
aðinum snýr.
Þá ber fyrst að geta þess, að
Fetrðaskrifstodia ríkisins til-
kynn/ti á fyrrgreindum frétta-
mannafundi, að heildarverð
myndiarinnar væri rúmar 300
þús. krónur að öllum kostaaði
meðtöldum, en sú upphæð
breyttist talsvert í meðförum
„Tímans“ og varð að tæpum
400.000 krónum. f öðru laigi vil
ég geta þess, að samkvæmt
samningi og vegna framlenging-
ar á umsömdum tíma, fékk ég
greiddar kr. 165.000, en mismun-
inn greiddi FerðaskrifstoÆa rík-
isins íslenzkum aðilum og fyr-
irtækjum sem á einhvem Kátit
lögðu fram þjónustu varðandi
kvikmynd argerðina.
Vegna þess orðalags sem á
„Tímafréttmni" er, gæ-tu les-
endur hans álitið, að úthalds-
kostn-aðurinn hefði verið greidd-
ur aukalega, en sé ekki meðtal-
inn í fyrmefndri upphæð. En
sannleikurinn er sá, að ég hef
persónulega greitt í dollurum
sem svarar kr. 215.000 til fyr-
irtækja í Bandarikjunum vegna
kvikmyndarinniar, og þannig
getur hver maður séð, að ég hef
ekki þénað, heldur tapað sem
svarar tæpum kr. 50.000. en
munurinn er glettilega mikill á
þeirri upphæð í tap, éða þeim
tæpum 400.000 krónum sem ég
er sakaður um að hafa „labb-
að“ með út úr landinu.
Eina leiðin sem mér er fær
til að vinna upp fyrrgreint tap
er sú, að reyna að selja eintök
(eopiur) af myndinni. Ennfrem-
ur vil ég geta þess, að kvikmynd
af þessari gerð kostar undir
öllum venjulegum kringumstæð-
um. frá 500.000 til 600.000 krón-
ur' auk úthaldskostnaðar.
Fréttamaður „Tímans“ opin-
berar algera fáfræði sína varð-
andi kostmað við gerð kvik-
mynda, þagar hann skrifar um
íslenzka kvikmyndagerðarmenn,
„að þeir fari fram á kr. 50.000
fyrir að gera eina kvikmynd",
og má á honum skilja, að 20
mínútna mynd af þeirri gerð
sem mín er, gæti fengizt gerð
fyrir slíka upphæð. Það væri
annars nógu gaman að hitta
þann kvikmyndagerðarmann,
sem treysti sér til að gera slíka
mynd fyrir áðumefnda upp-
hæð, enda væri galdur hans vel
þess virði að komast að leynd-
armáli hans. Til samanburðar
má geta þess, að ég greiddi
rúmar 50.000 krónur fyrir tón-
listar- og effektarétt eingöngu
og tvöfalda þá upþhæð fyrir
filmumar sjálfar, framköllun,
vinnueintök, (work-printings),
sem er aðeins hluti af heildar-
kostaaðinum.
Þess má einnig geta til fróð-
leiks, að íslenzka sjónvarpið
greiðir u.þ.b. kr. 20.000 fyrir
sýningaærétt á hálftíma kvik-
myndum, gerðum af íslending-
um. Er fréttamaður „Tírnans"
svo einfaldur að álíta, að hægt
sé að gera kvikmynd fyrir lítið
hærri upphæð en fæst fyrir
tvær slíkar sýningar? I skrifum
sínum, um hátt verð á kvik-
myndafilmum á fslandi, hefur
fréttamaðurinn ennþá einu
sinni sýnt vanþekkingu sína á
kvikmyndagerð og því sem hana
varðar. Hann skrifar: „Hver 10
fet af litfilmu sem þessari,
kosta lauslega áætlað 800 kr.
hérlendis“. Þetta er edns „laus-
leg“ ágizkun og frekast má
verða, þegar þess er gætt, að
filma af þessu tagi er fáanleg
fyrir u.þ.b. 720 krónur, hver
100 fet. En máske prentvillu-
púkinn eiigi sína sök í þessum
ranghermum fréttamannsins.
það væri að minesta kosti ósk-
andi. Sú filma sem hér um ræð-
ir, kostar í Bandaríkjunum u.
þ.b. 7 dollara, eða kr. 400 ís-
lenzkar. Mismunurinn er kr.
320, miðað við verðið hérlendis,
fyrir hver 100 fet. Sörnu sögu er
að segja um flest erlend hfá-
efnd hér á landi og því lítil á-
stæða til að taka filmumar
fram, fremur en margt annað.
En svo lauslegar og falsaðar
upplýsingar, frá þefckingar-
snauðum fróttamanni, sem virð-
ist ekki skeyta um dð rita á-
reiðanlegar fréttir og hefur auk
þess lítt hirt um að leita sér
upplýsimga og staðreynda, hafa
þann tilgang einan í för með
sér, að spilla fyrir íslenzkum
kvikmyndagerðarmönnum og
málstað þedrra, einmitt þeirra
sem hann þykist vera að gera
gagn. Þess 1 stað náðir hann
þessa menn niður, með því að
balda því fram, að hérlendis sé
hægt að fá kvikmyndir gerðar
f.vrir smánarverð.
Fyrir nokkru greiddi ég ung-
um íslenzkum kvikmyndatöku-
Framhald á 9. síðu.
Auglýsing
um skoðun léttra bifhjóla í lögsagnarum-
dæmi Reykjavíkur:
Aðalsikoðun léttra bifhjóla (hjóla með hjálparvél)
fer fram sem hér segir:
Mániudaginn
Þriðjudaginn
Miðvikudaginn
Fimmtudaginn
Föstudaginn
21. október R-1 — 400
22. október R-401 — 600
23. október R-601 — 800
24. október R-801 — 1050
25. október R-1051 — 1250
Skoðun hjólanna er framkvæmd fyrmefnda daga
við Bifredðaeftirlitið, Borgartúni 7, kl. 9.00 — 16,30.
Sýna ber við skoðun að lögboðin vátry'gging sé í
lagi.
Athygli skal vakin á þvi, að trygigingariðgjald öku-
manns ber að greiða við skoðun, hafi það ekki verið
greitt áður fyrir árið 1968.
Skoðun h’jóla sem eru í notkun hér í borginni en
9krásett eru í öðrum umdæmum fer fram fyrmefnda
daga.
Vanræki einhver að koma hjóli sínu til skoðúnar
umrædda daga verður hann látinn sæta sektum sam-
kvæmt umferðarlögum og hjólið tekið úr umferð
hvar sem til þess næst.
Lögreglustjórinn í Reykjavík, 14. október 1968.
SIGURJÓN SIGURÐSSON.
Sprautun — Lökkun
■ Alsprautum og bléttum allar gerðir af bílum.
■ Sprautum einnig heimilistæki, íssképa,
þvottavélar. frystikistur og fleira í hvaða
lit sem er.
VÖNDUÐ OG ÓDÝR VINNA.
STIRNIR S.F. — Dugguvogill.
(Inngangur frá Kænuvogi). — Sími 33895.
Skolphreinsun og viðgerðir
Losum stíflur úr niðurfallsrörum, vöskum og böð-
um með loft- og vatnsskotum. — Niðursétning á
brunnum og fleira.
SÓTTHREINSUM að verki loknu með lyktarlausu
hreinsunarefni.
Vanir menn. — SÍMI: 83946.
RAZN0IMP0RT, M0SKVA
RUSSNESKI HJOLBAROINN ENDIST
Hala enzt 70.000 km akstur samkvaemt
votforðl atvlnnubllstjöra
Fæst hjá llesfum hiölbarðasölum á landinu
Hvepgl lægra vepO
I SfM11*7373

TRADINC
CO.
HF.